Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Rogačić, Benedikt (1646–1719) [1690], Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica (), 8211 versus, verborum 111.074 [genre: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [word count] [rogacicbeuthym].
LIBRI VI. De interioribus, ac solidis Bonis, quae animi Tranquillitatem absoluunt.
CVm vera, et solida animi Bona in Sapientiâ, et Virtute sint posita; nonnulla Virtutis, Sapientiaeque praecepta, ad animi Tranquillitatem stabiliendam, et absoluendam vtilia, tanquam operis instituti coronis, hoc in libro adiunguntur. Primum Praeceptum, In vitae curriculo multitudinis caecae, perque deuia, et abrupta sine consilio vagantis, auspicia non persequi. Neque enim errorem ideo minùs prauum, et noxium esse, quia erretur cum multis. Sapientem igitur, Solis exemplo, contra Mundi cursum, proprio sibi motu, atque tramite eniti. Secundum, In Diuina, atque aeterna mentem attollere, et, quantùm fieri potest, defigere. Illorum enim occupatus magnitudine animus, quidquid ex mortalibus bonis maiorum ignoratione eximium putatur, nullo iam negotio despiciet. Nec secus praesentis vitae aspera omnia, beatissimam, et iam iam adfuturam immortalis aeui sortem prospiciens, facillimè perferet. Tertium, Conditioni, quam Deus, et Natura assignauit, omissâ alienae sortis inuidiâ alienae sortis inuidiâ, acquiescere. Quod factu procliue erit, si, contra Stultorum morem, nostrae sortis fructus, alienae verò onera contemplari discamus. Nullum quippe Vitae genus occurrere, quod omni fructu, omni incommodo careat, et vnde Sapiens laetitiae argumenta; stultus maeroris causas non ducat. Neque indignandum proprio statui, quòd naturâ obscurus, atque ignobilis sit: cum vbiuis Sapienti gloriae campus pateat, vt Epaminondae, aliorumque praestantium virorum exempla testantur. Vitam quippe hominum dramati similem esse, in quo non plus laudis refert, qui praestantiores partes accepit, sed qui suas, quaecunque illae sint, concinniùs gerit. Quartum, In propositis constanter haerere: cum alienum prorsùs à Sapientiâ sit, nouitatis illecebrâ, vel coeptorum taedio à susceptis ritè consilijs in diuersum traduci. Quae leuitas pluribus in exemplis describitur, primò Hominis loca mutantis. Tum mercatoris ad lucra, quae in periculo damnarat, statim redeuntis. Philologi demum iam haec, iam illa studia amplectentis. Huius porrò mutabilitatis origo ea posse videtur afferri, quòd homines in rebus, quas tractant, non verò in ratione eas tractandi suam quietem constituunt. Quocirca corrigendum eiusmodi errorem, pensandumque initio maturè, quid facto opus sit: vbi Ratio hoc, vel illud persuaserit; ab eo nihil mox deflectendum, quaecunque se in operis progressu molestiae, et difficultates obijciant.
Quintum, Non impetu subito, sed prudenti iudicio ad agendum moueri.
Licet enim graue initio sit, genij ardorem compescere; duriùs tamen multò esse, per quaeuis praecipitia, et abrupta impotenti illius libidine auferri.
Praesertim verò cum animus seuerè aliquandiu habitus paulatim contumaciam imminuat, et tandem Rationis imperium pati condiscat: equini instar pulli, qui domitus Rectori se facilem praebet: contra verò indulgenter diu habitus vix vllâ deinde vi ad parendum potest induci.
Sextum, Nihil admittere, cuius nos peracti serò deinde poeniteat. Stultorum enim esse, quidquid animo in praesens arrideat, sine vllo Malorum indidem profluentium respectu, statim inuadere.
Quae Stultitia in voluptarijs, ambitiosis, et iracundis hominibus luculentiùs intuenda proponitur.
Quin ipsius etiam Epicuri testimonio damnatur.
Septimum, Vitam, animique quietem non differre.
Nihil enim hac dilatione esse stultius: cum nulla tempora animi otio idonea non sint.
Idque serò à multis animaduerti sub exitum vitae, suum errorem damnantibus, quòd, vanâ futurae quietis spe, irritum, assiduas inter curas, et occupationes, aeuum perdiderint, et, fruenda dum parant, se omni vitae fructu priuauerint.
Octauum, Animi otium cum honestis
occupationibus, vitaeque ministerijs coniungere.
non secus, ac propriam, pro virili curare.
vt proinde illius amor, quemadmodum odio, sic et metu sit vacuus.
tanquam aliquid sorte suâ maius, desperet. Nam et supremus Author ad hanc secum necessitudinem ineundam vltro nos stimulat; et hominis animus ad eandem, suum velut ad fine, suauissimè rapitur. Quin etiam adeo necessarium quodammodò habet summi Boni amorem, vt illud, vel nesciens, in alijs quibuslibet rebus videatur appetere: cum nihil, nisi ratione Boni, appetat: Bonum verò quoduis, vnde creatae res appeti possunt, nihil sit aliud, quàm leuissima quaedam summi Boni adumbratio.
indagauerit labor; nihil est, cur tendendum sibi putet vlteriùs, ad inexhaustum, purissimumque iam fontem deuectus, ex quo vno plena sperari, hauririque tanti muneris possit satietas.
Rogačić, Benedikt (1646–1719) [1690], Euthymia sive De tranquilitate animi. Carmen didascalicum, versio electronica (), 8211 versus, verborum 111.074 [genre: poesis - epica; prosa - praefatio; prosa - summa] [word count] [rogacicbeuthym]. |
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.