Croatiae auctores Latini: inventa  
   domum |  qui sumus |  textus |  auxilia |  tolle, lege! |   
Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].
Previous section

SEQUENTES ELUCUBRATIONES POETICAE EIUSDEM P. IGNATII GIORGI EXTEMPORANEAE SUNT, QUAS CURRENTI CALAMO PRO RHETORICES AUDITORIBUS, CUM IN SOCIETATE IESU ESSET, EXARABAT.
CXLII. ORPHEI DE MORTE EURYDICES QUERELA
Sederat Odrysias gelidi prope Strimonis undas
Orpheus et maestum tentabat pectine carmen.
Languebant vires et vox incerta manusque
Threiciam moderata chelyn, sed saxa, sed undae
Audivere pios inter suspiria cantus. 250
Protinus e celsis delapsa est montibus umbra,
Et quercus sensere manum, sua flumina vinxit
Attonitus Strimon, raptae dum coniugis umbras
Et veteres iterat vates Pangaeus amores.
»Hei mihi«, clamabat, »rapta qui coniuge solus
Heu nimium semper fatis agitabor iniquis.
Vos, nemora et fontes, tuque, Actias Orythia,
Plorabis semper mecum. Mea plectra secutae
Euridicen secto servabunt cortice fagi,
Atque meos discent Rhodopeia saxa dolores.
Te perdant superi, pratorum squallida pestis,
Te, lingua vibrante draco, te, nostra ferire
Gaudia qui poteras et foedera solvere lecti
Atque uno geminas animas occidere morsu.«
CXLIII. DILUVII DESCRIPTIO
En tota pluviae descendunt Pleiade nubes,
Neptunusque pater saevo percussa tridenti
Fundamenta quatit terrae, iam mersa sub undis
Arva natant: tumidum iam littora perdidit aequor,
Iam natura gemit, legesque et foedera rerum
Turbantur superante vado, nemora alta superbo
Decrevere iugo, regnatque per omnia Nereus etc.
CXLIV. HORTI DESCRIPTIO
Littore in Ausonio tenui circumflua rivo
Silva viret laurosque et multas nigra cupressos
Arma in obiecti torrentem lampada Phoebi.
Adsita planities Florae Zephyrique parentis
Innumeras ostentat opes, atque agmine longo
Versicolorati proles pulcherrima veris 251
Surgit et irriguum pleno bibit ubere fontem.
Quae species, quae forma loci! Quos fundit odores
Multa rosa et niveo fulgentia rore ligustra!
Quos cultus Hyacinthus habet, quam lilia frontem etc.
CXLV. FLORUM VARIETATEM DESCRIBETIS.
Quidquid in Hesperiis mirata est Graecia campis,
Quidquid in Alcinoo ventis iactatus Ulysses,
Quidquid in aprico Vertumni et Adonidis horto
Suspexit formosa Venus, natura per istos
Diffudit colles et vicit vota colentum.
POMORUM AFFLUENTIAM DESCRIBETIS.
CXLVI. PARAPHRASIS I. EXTEMPORANEA IN EPIGR. MARTIALIS
Virgo, meae quondam solamen dulce iuventae,
Cuius vox poterat candentes vincere cygnos
Maeandri in ripis iam iam sua fata videntis,
Cuius mollitiem gravidae pecuaria Parmae
Invideant et cui posset livere Galaesus,
Cuius splendorem conchae et foecunda Lucrini
Ostrea et aequoreis referunt conchylia Baiis.
Candor erat, qualem dives collaudet Erythra
Et sua divitibus pingat simulacra lapillis:
Tu poteras superare gregis, quem lavit Hydaspes,
Dentem et non tactas glacies lateque profusas
Bistonidum per prata nives, tu lilia prima
Et matutinum poteras superare ligustrum.
Quod coma Theutonicae nodo religata iuventae
Hispanique greges atque auri lumina gestant,
Vincebas formosa comis.
Attica mella tuis late diffusa labellis 252
Fragrabant floresque almique rosaria Paesti
Succinaque, admotum sed quae sensere calorem.
Prae specie, mea virgo, tua pallebat amoeni
Caudaque pavonis, longos quoque viva per annos
Panchaei laus orbis avis mollisque........
Pulchra tibi elata texens umbracula cauda.
CXLVII. IN MARTIALEM EXTEMPORANEA PARAPHRASIS II. IN EPIGRAMMA
Barbara Pyramidum, Caesar, miracula ride: Iam taceatur
Quaecumque in Phariis vivo de marmore moles
Littoribus surgit vel quae pia Mygdonis olim
Regia deposito statuit monumenta marito:
Quidquid fama potens loquitur, cumulataque fastu
Immodico totum spargunt centum ora per orbem,
Cedat Parrhasiae, victor Germanice, sedi.
Barbara Memphis eat tumulique et nomina regum
In tenebras penitus Latio depressa nitore,
Atque Palatinae miracula barbara moli
Aeterni reddant sacrum vectigal honoris.
Ille oculus caeli, magni scrutator Olympi,
Littore qui rubro natus, sub Atlantide lympha
Occiduos demergit equos, nil clarius usquam
Dignius aut cerni proprio despexit ab axe.
Surgere Romuleas Romae septemplicis arces
Peliacumque caput grandi considere Olympo
Et rursum tumidos concurrere in astra gigantes
Credere cernendo tam celsa palatia posses.
Perrumpit superos et totam disiicit Arcton
In caelum luctatus apex, caput undique stellis
Cingit et attonitos conterret culmine Divos.
Suspiciunt illum fracti de nube trisulca
Igniferi tonitrus, aethreaque fulmina flammis
Praecelsum latus et vestigia lambere gaudent. 253
CXLVIII. PARAPHRASIS III. EXTEMPORANEA IN MARTIALIS: »O MIHI POST NULLOS, IULI, MEMORANDE SODALES«
Cana fides olim, purae quoque foedera mentis
Me, Iuli, vinxere tibi, mihi crevit ab annis
Fervor amicitiae, niveique in vertice cani
Sunt studii monumenta mei. Sub consule secta
Multiplici messis iam sexagesima campos
Cernit teque senem, gelidus cui gaudia sanguis
Et robur iuvenile rapit, cutis horrida pendet,
Et fracti trepido languent in corpore sensus.
Iam superest non multa dies, iam lumina cassa,
Morsque caput nudum tristi circumvolat umbra.
Praeripe delicias et cras tibi forte neganda
Lenimenta animi: quidquid fuit, id potes unum
Apposuisse lucro, partum censere tuumque
Dicere. Fatali foede praecincta colubro
Expectat te cura nocens nigrique timores
Atque catenati miserando examine morbi.
Gaudia habent pennas et non reditura sub umbras
Diffugiunt et victa malis solatia sedem
Antiquam liquisse solent, nisi protinus illa
Amplexus totis cogas remanere lacertis.
CXLIX. PARAPHRASIS IV. EXTEMPORANEA IN MARTIALEM AD MATERNUM
Gloria fatidicae Themidis, cui pulchra bilancem
Atque enses Astrea dedit, decus omne Latini
Iuris et Ausonii moderator magne theatri,
Ad vada Callaici longo post tempore ponti
Gentilesque aditus patriosque revertor Iberos.
Quod velles, Materne, iube; mihi littora glaucus
Betis et Hispanos pandit Tagus aureus amnes, 254
Te comitem veterem civemque fatere iubendo,
Quid velis in patriam; nam iam mihi perfida sordet
Roma, mihi reges tandem spernuntur avari.
Anne Ravennates caenoso e margine ranas
Sordidaque obscenae conquiram obsonia mensae?
Ulterius nec vilis........nec vana Peloris
Illudet stomacho coenasque opplebit amaras.
Non Laletanae turpis dabit institor urnae
Lenaea de faece merum, non Marsica praela
Pro nigro nigrum mensis fundentia virus
Excutient, Materne, sitim, sed maxima mulli
Pondera captivi mirandaque mole trilibri
Mulcebunt tenerum patina fumante palatum.
Cum nondum ad senas pervenerit ille selibras,
Ad notos remeare specus et saxa iubebo,
Ad certum dum crescat onus; dabit ostrea grandis
Oceanus molli non decessura Lucrino,
Quae numero aggestas rumpent et pondere mensas,
Quae pueris coenanda dabo.
CL. TEMPESTATIS DESCRIPTIO
Solverat Iliacam Sicano e littore classem
Spem Troiae gestans raptosque ex igne penates
Aeneas, ductaeque simul per caerula puppes
Laeta pandebant lintea fatis.
Unda nitens victique Noti Nymphaeque faventes
Obsequio undarum gaudebant lambere sacras
Et placido genitore rates, gaudebat et aura
Antemnas tenui motare per oscula pulsu.
Italiam clamat celsa de puppe iuventus,
Italiam festo resonabant murmure ripae,
Cum subito horrescunt fluctus, tenebrisque reductis
Horridus insano glomeratur in aere nimbus
Geticoque e sidere saevus
Prosilit in pugnam Boreas, confligit Eois
Eurus equis, Zephyros dat Atlantias unda frementes,
Et Lybicus dat cardo Notum. 255
CLI. PARAPHRASIS V. EXTEMPORANEA IN HORATII ODEM: »IMPIOS PARRAE ETC.«
Quisquis inexhaustis pollutus pectora culpis
Impiat ore diem, raucae praesagia parrae
Horrescat plenasque canes, hunc actus ab alto
Lanuvio per prata lupus foecundaque vulpes
Terreat, huic viridi serpens transversus in agro
Rumpat iter, Geticae properet de more sagittae
Atque citatorum cursus perrumpat equorum.
Nil est, quod timeam de te, Galatea, pudoris
Egregium specimen, cui multo numine pectus
Surgit et ingenui ludunt per corda calores.
Aurorae e thalamis et primi a lumine solis
Felix auspicium votis precibusque ciebo,
Ne mala te cornix, pluviae praesaga futurae,
Per tacitas limoque graves transvecta paludes
Detineat cogatque tuos abrumpere cursus.
Felix semper agas quocumque in littore mundi
Et nostri, Galatea, memor, nec sidere ab ullo
Decedat tanto noster de pectore vultus.
Sic te crudeles monitus volucrisque feraeque
Et canis et pici praesagia laeva relinquent.
Attamen Ismaria Boreas metuendus ab Arcto
Propendet, saevamque manum protendit Orion
Pronus in Oceanum, velox urgere carinas
Totaque commissis disrumpere marmora ventis.
Novi ego, quid possit violentus Atabulus et quid
Non penna meliore Notus, quid et Adria peccet
Dives ab exitio populorum et puppibus haustis
Aurea cum toto retinens commercia mundo.
Turbatum furiis pelagus ripasque frementes
Haedorumque ortus et sidera turbida nimbo
Nigraque sustineant vertentibus aequora Cauris
Arsacidium pueri notique per arma Britanni
Sauromatumque nurus Romani et nominis hostes,
Non animus pectusque probum. 256
Sic et Agenoreos linquens Europa penates
Credidit infido corpus iuvenile iuvenco,
Quaeque audax fuerat durum modo stringere cornu
Atque coronata tauri cervice sedebat,
Extimuit nigris sulcatum piscibus aequor
Fluctusque instabiles et mille pericula ponti.
Eheu, quam felix quondam! dum septa procaci
Agmine Sidonidum gemmantia lilia carpit
Et digito properante rosas: en perdita Nymphe
Noctem intempestam tenebrisque obducta profanis
Aequora et horrisono late spumantia fluctu
Conspexit lacrymans similique in imagine sortem
Agnovit miseranda suam. Tandem omine laevo
Obtinuit magno quondam vagita Tonanti
Littora et effusam centena per oppida Creten.
»Heu, pater, ex tantis opibus mihi linquitur«, inquit,
»Nil nisi solus amor, nomen quoque triste parentis.
En modo per Tyrias virgo nitidissima gentes
Et centum quaesita procis felixque deorum
Progenies fueram, peregrina en sede relinquor
Et iubeor surdos lacrymis et supplice voto
Nequidquam pulsare deos. Quid iam mihi prosunt
Thura, quid infido quondam data victima caelo?
Nunc nudo orbe queror, neque cernunt numina luctus,
Et nunc sola meis ululatibus insonat Echo.
Non fugi patriam, fallaxque per alta iuvencus
Sustulit invitam, sed nunc, quocumque diei
Lampas adest, Phoebique regit gravis orbita cursum,
Ipsa nocens dicar. Laesae pro crimine famae
Ingens supplicium, profugis quoque poena puellis
Iure potest non una dari, mors una dolenti
Sat foret, at laeso non est satis una pudori.
Forsitan et nostros illudit eburnea sensus
Atque oculos species, Stygiis quae prodita portis
Pallida per tacitam dispergit somnia noctem.
Sed tamen et tango fluctus et littora cerno:
Certa fides nostro est certique in crimine vultus.
Cur littus tetigi infelix, cur fluctibus istos
Commisi gressus, tauri cur colla vel armos
Virginea tetigisse manu, cur linquere flores, 257
Cur volui charas fato suadente sorores?
O mihi si tristem dedat fortuna iuvencum,
Illius in fatis nostrum satiare dolorem
Et lenire probrum, meritas et sumere poenas
Aggrediar: saevo cervicem scindere ferro
Candoremque cutis nigro conspergere tabo,
Frangere tum cornu vacuoque hoc littore vellem
Saevitiae dare vela meae. Sed turbida, sed quid
Vota alacri rapienda Noto, quid conor inanes
Luctus et longis irae dare verba querelis?
Opprobrio infelix regalia tecta reliqui
Et claram fulgore Tyron succoque nitenti
Muricis Eoi Sidonaque navibus aptam.
Cur ergo ulterius frustror Cocytia regna
Atque moror Stygias anima saturare paludes?
O si quae nostrum circumvolat umbra dolorem,
O si quis superum nostris, rogo, providus adsit
Criminibus, velit ipse feras huc ducere tigres
Et rictu spumante leas, namque ora ferarum
Implere exopto, dum sum speciosa, meique
Corporis haud mollis defluxit in aera succus,
Dum verna est facies, dum pallor ab ore recedit
Et macies tremebunda genis. Quid vilis et excors,
Quid cessas, Europa, mori, quid digna moraris
Fata, quid Elisio vitam committere nautae?
Non cernis patris gladios mortemque iubentes
De Tyria regione minas? Non solvere vitam,
Non potes horrendum vicina ex arbore pondus
Esse? Secuta tuos haec tristis fascia casus
Virgineum poterit nodo perrumpere collum.
Nonne supercilium rupis disruptaque cernis
Saxa? Potes rigidi per dura, per invia montis
Delabi in fluctus probrumque immergere ponto.
Eia age, pone metus saltumque ingressa virilem
In caput urge viam: te Nereus udaque coniux
Expectatque suis amplexibus Amphitrite,
Ni divum soboles, ni regum sanguis heriles
Forte velis tractare colos dominaeque superbae
Carpere sollicitum rigido sub verbere pensum.«
Dum sic solatur hictus, dum talia ventis 258
Declamat virgo madidoque in margine luget,
Pone adstans lacrymas miserasque impune querelas
Ridebat formosa Venus, positaque Cupido
Crudelis pharetra laxoque inamabilis arcu
Mox ait: »O nostro numquam linquenda favori,
Macte animis, Europa decens, nec territa mites
Incuses superos et pulcrum, virgo, Tonantem.
Sat furiis iraeque datum. Iovis uxor et almae
Iam pellex Iunonis eris: te sidera et orbis
Suspicient semperque colent, non tempora questus
Haec sunt. Singultus ultro et suspiria mitte
Fortunamque feras et tantae praemia sortis
Accipias modice, nec per tua corda superbus
Pervolitet, pia virgo, tumor: tua nomina mundus
Induet, et sectae terna in divortia terrae
Europae magno cupient cognomine dici.
Nunc frangenda petas invisi colla iuvenci,
Si potes, et grandem laceres furibunda maritum.«
CLII. DIVI MICHAELIS PARTA DE DEMONE VICTORIA
Virtuti servit Phlegeton, dumque alma fatigat
Agmina, inocciduos peperit feriendo triumphos.
Caelituum gaudete chori, cognata Tonanti
Nomina et ingenuo prognatae numine mentes,
Tuque, o Caelituum ductor, concussor hiantum
Eumenidum vindexque Dei, per secula cuius
In ripa fixae vivent Phlegetontide lauri,
Dextrae plaude tuae, sociis quoque plaude sacroque
Numinis auspicio, quod celso abiectus Olympo
Quodque suis laesus, quae vobis intulit, armis
Rex Erebi Stygia sua vulnera cernat in unda
Terreat et planctu Furias cogatque querelis
Horrisonum resonare chaos; sic proelia et ipsae
Insidiae possunt ictusque hostilis amari.
Attamen, ut merito tam magna extollere Pindo 259
Bella queam sacrosque modis aequare triumphos,
O ades et, Stygium poteras quo vincere regem,
Flamine sub nostros velox illabere sensus.
Lucifer, aetherias inter nitidissima mentes
Formae prodigio, superumque et caelitis aulae
Mixtus amore timor, venerandum numinis instar,
Ut rerum genitor non vane haereret in illo
Miratus proprias tam pulcra in imagine vires.
Ille pati indocilis dominos et ferre priorem
(Ambitio nam posse vetat) cinctusque rebelli
Agmine, ubi nigro pressit Borealia sceptro
Sidera et ad solii lucentia fulcra superbi
Supposuit geminam passis cervicibus Arcton,
Sic fremere incoepit totoque Aquilone locutus
Ismariam Rhodopen et pene coegit in auras
Surgere hyperboreum vulsis radicibus Hemum:
»Qua fruimur, formam Domino debere fatemur,
Sed debere pudet, socii. Nos celsa iuventus,
Nos Divum de gente sati quid ad infima rerum
Volvimur et superos et vani sidera mundi
Ducere perpetua servorum lege iubemur?
Quin etiam est maius quiddam, graviora parantur
Probra quidem nobis, proh fata infandaque semper
Stellatae decreta domus! Mihi credite: vidi,
Vidi ego, dum clausi volvo tabularia fati
Et Themidis consulta lego, venientibus annis
Lapsurum e superis Solymeae in virginis alvum
Numen et humanae subiturum exordia sortis.
Mox ultra superas corpus mortale choreas
Terrigenasque feret. Noster famulabitur illi
Ordo, et pennatae nostra de gente catervae
Illius abiecto lambent vestigia vultu.
Tantane me generis subeant oblivia nostri,
Tanta pati possim? Socii, fata omnia iuro
Caelestesque plagas et inhospita regna timori
Me plene acturum detersurumque repente
Implacida mea probra manu, licet astra suisque
Sideribus praeceps horrendoque obruta lapsu
Insiliat mea colla domus. Sententia sedit
Oppugnare Deum; numen sic nostra timebit 260
Fulmina maioresque feret, quos spreverat olim
Ferre pares.« Dixit; tum magno murmure vulgus
Infremit ad plausum, lateque ad tela minaces
Expediunt dextras rapidamque vomentia mortem
Arma parant. Non sic trifidos de nube fragores
Eructat nimbosa domus, minor exit ab imis
Telluris specubus conclusi insania venti.
Cum subito horrescunt axes, tenebrisque reductis
Fulgor et aetherei latuit decor aureus orbis.
Aeraque et nubes et caeco mota tumultu
Ima poli trepidare vident scissisque cavernis
Pandere in immensas terram sua viscera fauces.
Hic orti tonitrus late glomerantur, et ardent
Flammivomi per inane globi circumque videntur
Insultare diem bellumque inducere caelo.
Dumque timet damnatque manus sua vota rebellis,
Desuper Arctoum gravior metus institit agmen,
Qua pia progenies, domino qua fida Tonanti
Agmina Caelituum properant defendere caelum,
Et formidatam qua se metitur in hastam
Fulmineus Michael. Ruit hic super agmina ferro
Vindice deturbatque acies par omnibus unus,
Signaque Parrhasii caelo metuenda tyranni
Territa et horrifico nimium deformia vultu,
Deiecta e superis inter crepitantia flammis
Fulgura terrificasque faces calidumque umorem.
In patulae ignivomos terrae detrudit hiatus.
Reddita tum toti lux est nitidissima mundo,
Et Michael pro sole fuit; tum caelica pubes
Ingentes auxit festivo carmine palmas:
»Macte animis, invicte ducum, cui numine dextro
Est superum mandata salus, tu frangere Ditis
Spes, animos et vota potes, tibi tempora plausum
Nulla adimunt, sculptique animant adamanta triumphi.
Ipse tuas semper laudes ululabit Avernus,
Dum sua fata gemet; semper tibi liber Olympus
Astraque inocciduum stabunt asserta trophaeum.« 261
CLIII. ORATIO BRENNI, SENONUM DUCIS, SUOS AD ROMAM EXPUGNANDAM ADHORTANTIS
Si sors virtuti serviret, tunc ego vellem
Vos, socii, toti dominos imponere mundo.
Saepe tamen virtus sortem dedit: ebria magno
Corda animo et duris exercita dextera rebus
Fortunam iussit ceptos abrumpere cursus
In melius. Novisse sat est nihil esse timendum,
Nil formidandum Brenno duce. Flamma per omnes
Lydorum bacchata domos et Martius ensis,
Quae non hostis atrox, non tabo sordidus Arnus
Et per Tirrhenas acies, per signa vagatus
Evaluit vitare timor, vos discere cogunt
Audendum quidquid ductor iubet. Ecce repente
Romuleos trepidare lares, en tecta labare
Funditus et Furiis afflatum Tibrida Gallis
Fervere sanguineo ripasque involvere fluctu,
Iam gemitus morientum et foemineos ululatus,
Iliacos cineres et templa ardentia cerno.
Hoc modo Roma ferox, hoc unum laudis habebit,
Quod nostro tandem cecidit depressa Gradivo.
Tollite magnanimos ausus, quos vovimus olim
Ante Deos aditisque etiam iuravimus omnes
Teutatae magni patriique altaribus Heti.
Vos humana sacris stans hostia et ille morantes
Commoveat potus sanguis sacer: eia age nostras
In laudes Druidae toto clamore ferantur,
Et nova fatidici nobis dent carmina Bardi. 262
CLIV. PUGNAE DESCRIPTIO
Ut primum strepuere tubae permixtaque raucis
Classica pugnantum clamoribus altaque circum
Murmure terribili montis retulere boatu,
Extemplo cunei commissaque signa feroci
Impete concurrunt, et dura casside clausi
Adversi hostilem vultum afflavere furores:
Miscentur turmae, ferientum sibilat ensis,
Seminecesque gemunt, tepidus fluit undique sanguis etc.
CLV. PARAPHRASIS VI. IN EPIGRAMMA MARTIALIS AD CANDIDUM: Κοινα φίλων etc.
Nil gemino est, inquis, nil non commune sodali,
Candide, proclamas, nitet et sive aurea Phoebi
Lampas et ingentes retegantur lumine terrae,
Seu luna et modico nox intempesta nitore
Praecingat crines limbumque exaggeret astris.
Sed vane et nunquam sunt respondentia verbis
Facta tuis, nimium quam noscor dissonus a te
Dissimilisque tuae, cui cedit regia, sorti.
Vellera Ledeo multum lustrata Galeso
Atque Terapnei pecuaria culta Phalanti
Te velant lucente toga, vel Parma nitentes
Dat dives tunicas et latis pallia membris.
Me quae, dum populo fervet spectante theatrum,
Est saevi valido cornu concussa iuvenci,
Quam pila despiciat iaculataque sarcina tauro
Contemnat censere suam; per compita Romae,
Per fora Sidonio late spectabilis ostro
Urges saepe pedem, tibi purpura texta lacernas
Condecorat, vili pretio mea coccina sumet
Mercator misero divendens scruta popello. 263
Mensa tibi ex ebeno nativis nigrior Afris,
Candida fulcra micant, nitidoque elephante columnae
Succollant ditis pretiosa toreumata mensae:
Stat mihi inaequalis testaque aequata subacta
Mensa humili fago seu quercu afficta perenni.
Immodici mulli tibi stant in lancibus aureis
Et sedet argento scarus, at mihi mytilus asper
Sive rubens cancer vili iacet orbe locatus.
Ergo quid insanis mulces mea vota loquelis,
Candide, quid clamas? Quod sit commune sodali,
Quidquid habes, nil das; ergo alta silentia linguae
Impone et nostram nolis illudere mentem.
CLVI. AD CONDILUM »QUAE MALA SINT DOMINI ETC.« PARAPHRASIS VII.
Non est, quod poscas, ut serviat aureus Hermus
Indorumque tibi gemmae, non dives Erythra,
Non ut congestum rumpant tua scrinia Gangem,
Condile; nil tantis opus est pulsare querelis
Sidera, quod domini positus sub iure superbi
Alterius iussis rigido sub verbere vivas.
Nescis heu! nescis, quae sint fastidia regum,
Quam flagris dominos premat horrida cura potentes.
Namque tibi levis herba thorum, placidumque cubile
Dat casa arundinibus iuncoque intexta palustri,
Invitatque alacres properanti murmure somnos
Rivulus et niveis interlita lympha lapillis.
Caius in aurata deponens corpora sponda
Absterret somnos curis duramque quietem
In plumis male fultus alit: vix primus Eoo
Fulgor et effusi caelum implevere nitores,
En linquit properans thalamos perque atria Romae
Oscula et insanam vix primo mane salutem 264
Circumfert tremebundus eques, licet asperet auras
Nimbus et implacidi grassentur verbera Cauri.
Tu rudis haud socios fratresve patremve nec ipsum,
Condile, avere iubes dominum. Tabularia Phoebus
Ostendit Caio nec gratae nomina chartae,
Cinamus hinc veteris concredita pondera gazae
Expedit et leges monstrat vacuumque tribunal.
Tu facili sumptu satur et non divite luxu
Distentus Phoebum nescis pallere petentem.
Iniussus quod donat ager, quod vilia Bacchi
Munera proponunt, duroque exclusa lacerto
Terra parens frugum florentibus educat hortis,
Id stomacho poscente voras. Sed fervida forsan,
Condile, flagra times, dextraque terenda calenti
Hordea formidas? Caius sua membra perenni
Sub podagra vexata dolet, chiragraque rigentes
Vix transfert vel ad ora manus et verbera mille
Flagraque mille pati vellet quam perpete morbo
Infringi et durum semper servare cubile.
Non tibi membra scatent, non tristi viscera tabo
Atque orta e dapibus sanie, non membra dolorem
Et rigidae a coenis sumunt sua pabula febres.
Cur ergo haud malles tanto gaudere sereno
Vilis et innocuus vitae quam maxima regum
Munia vel sellas membris fregisse curules?
CLVII. PARAPHRASIS VII. HORATII: »NUNC EST BIBENDUM ETC.«
Nunc densi calices, nunc grati dona Liaei
Sunt Romae potanda tuae, fortissime Caesar;
Nunc dapibus sacra mensa gemat, perque atria divum
Imbuat immensus redimita altaria sanguis.
Cingantur lauro postes et fumet acerra
Multiplici Panchaeus odor: pulsate, sodales, 265
Alternis terram pedibus, iunctisque choreis
Cingant felices plaudentum tempora lauri.
Dum saeva Actiacae streperent molimina pugnae,
Dum grandem Pharius Romam allatratret Anubis,
Isiacaeque bovis mugitu nostra sonarent
Moenia et Eoo tremerent Capitolia sistro,
Depromsisse scelus fuerat concredita cellis
Vina satis veterum retinentia nomen avorum
Et mensas foedare mero, quod Setia quondam
Misit et aprico Campania protulit agro.
Proh pudor et probrum Martis! Praecincta corusca
Casside foemineis hastam torquere lacertis
Gaudebat regina furens atque ense timendo
Terrebat Latias, sed plus quam foemina, matres.
Semivirum cuneis cincta et dementibus armis
Interitum populis, victori fata Quirino
Ferre minabatur omnique e littore mundi
Fallere collectas Romae de vertice lauros.
At cum defractas puppes, cum naufraga vidit
Sceptra et semiferum fluitare per aequor Osirim,
Deposuitque animos mentemque immane tumentem
Fregit et admisso cessit sua corda timori.
Tunc etenim profugam ferroque et classe secutus
Impatiens Agrippa Pharum Caesarque superbus,
Divino ingentes lustratus lumine vultus,
Formidare illam docuit mentemque calentem
Lenaeo latice et ducto e Mareotide Baccho
Reginae imminuit iussitque avertere classem,
Non secus ac tenues penna volitante per auras
Accipiter pavidos cogit vitare columbos
Praecipiti sua rostra fuga, vel Tessalus arcu
Venator nivei nudis in vallibus Hemi
Insequitur celerem pennato vulnere damam.
Scilicet hoc Caesar proprio apposuisse triumpho,
Hoc voluit palmis, per sacrae ut compita Romae
Perque catenatum testantia saxa Iugurtham
Expleret Latios captiva Cleopatra visus.
Illa tamen meliore suos abrumpere fato
Elegit generosa dies, nec tela, nec enses
Expavit iam certa mori, nec regna, nec aulam, 266
Nec quassas reparare rates, arcanaque novit
Littora praecipiti propere conquirere cursu.
Ausa est languentes populos et regia tecta
Visere nec misero pallescere territa visu,
Ilicet horrentesque manu properante cerastas
Admovisse suis secura in vulnera membris
Certa morte ferox, gaudens quoque splendida fastu
Ora fero et proprias Rornae invidisse catenas,
Ne regina potens humili deducta triumpho
Caesareas tanto decoraret nomine palmas.
CLVIII. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA VIII. IN MARTIALIS »PHOSPHORE, REDDE DIEM ETC.«
Phoebi praeco nitens, redivivae nuntie lucis,
Ianitor aurorae nitidique anteambulo solis,
O ades et totum late pallata per axem
Sidera purpureae depellas verbere virgae,
Ne teneas nostros properanti Caesare plausus,
Neve expectatum populis subducere tempus,
Luciger alme, velis: te supplex Curia et omnis
Gens rogat Ausonias circum diffusa per urbes
Caesareo cupiens visus satiare sereno.
Numquid Parrhasiae molimina tarda quadrigae
Te lento temone tenent, teque Arctos anhela
Teque Aquilo gremio nivibusque coercet acutis?
Quid lento nimis igne venis, quid nostra moraris
Gaudia, quid sacris fumantes ignibus aras?
Quid Lacedemonium cessas fraenare iugalem,
Nam Castor tibi cedet equo, dum causa superbit
Tam festinati caeli per caerula cursus?
Caesareum iam redde diem, iam Memnonis ardens
Ad nos deproperet genitrix, sumptoque flagello
Impellat Titan flammatas luce quadrigas. 267
Nec tamen e superis decedunt astra coruscis
Noctivago fugitiva gradu, nec tempora luci
Debita permittunt, atque ipsa argentea Phoebe
Gestit conspecto reparare a Caesare vultum.
Ergo dum tacitae ludunt super astra tenebrae,
Atque papaverei nigrescunt regna soporis,
Adsis, Caesar, io! Te vel sine lampade solis
Solem Roma suum noscet, tu numen et orbi
Maior Phoebus eris, tibi nam sol subditus exit,
Inservitque tuis nam Phoebus uterque triumphis.
CLIX. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA IX. IN MARTIALIS »HANC TIBI SEQUANICAE ETC.«
Quae Graium titulos et Achaica nomina gestat
Endromis, indomito quam lavit Sequana fluctu,
Dona invisa Notis Boreaeque Alpina minanti
Frigora et hirsuto multum placitura Novembri,
Mittitur ecce tibi. Satis haec tibi proteget udum
Pectus et humentes calidis sudoribus artus,
Immansueta licet septenis Pleias urnis
Aut Iris te pulset aqua, liquidumque fremendo
Pugnantes per inane animae, ridebis in ista
Constrictus tunica turbati iurgia caeli,
Seu campi ludos celebres, seu folle volanti
Lassatus recubes olidoque ceromate tinctus,
Sive trigona teras, seu pondera parva sonantis
Harpasti et socios tentes devincere cursu.
Non ita Agenoreae tectus fulgore lacernae
Tutus eris, non sic rutilo velamine clausus,
Quod dedit Ausoniae stabulum venerabile Parmae. 268
CLX. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA X. IN HORATII ODEM: »EXEGI MONUMENTUM ETC.«
Addidimus Musis apicem monumentaque laudi,
Queis Phariae moles, queis ingens luxus Ionum
Livescat cedatque minor, quibus aera ferosque
Decedant regum servantia saxa triumphos.
Nec caelum metuo pluviasque e nube solutas
Ardentemque Notum pennis Boreamque frementem,
Nec timeo ductos longa vertigine menses
Aut annos, Solisque vias, dentemque severi
Temporis implacido rodentem marmora morsu.
Ergo ubi perpetuo claudet mea lumina somno
Terribili Libitina manu, vivam usque superstes
Ipse mihi et rigidi ridebo spicula fati
Posteritate potens, plectri quoque laude canori
Semper maior ero, laudabor, et integra stabunt
Omnibus in populis nostrae praeconia Musae.
Posthumus ipse mihi dicar, quacumque volutus
Aufidus horrisono terret sata laeta fragore
Saevus et antiqui stat pinguis regia Dauni,
Arentesque plagas nec prodiga prata liquoris.
Dicar ego princeps Graiae nova plectra Camenae
Ad Latios duxisse modos, vicisse canendo
Dircaeam Theiamque lyram Siculosque poetas
Et Mitylenaeo pulsatum barbiton auro.
Ergo age, tolle animos, magnoque superba canore,
Melpomene, mea plectra sonent, tuque una petenti
Cinge triumphales lauri de fronde capillos. 269
CLXI. PARAPHRASIS EXTEMPORANEA XI. IN HORATII ODEM: »VIDES, UT ALTA ETC.«
Aspice, ut aerii surgant iuga cana Soractis,
Utque laborantes nivium sub pondere sylvae
A Cauro pulsante gemant, ut flumen acuta
Constrictum glacie, gelidoque in flumine passim
Captivae servent ingrata silentia Nymphae.
Insanum, Taliarche, gelu nimbosque frementes
Igne doma et large lignis atque abiete secta
Ingentes praecinge focos testaque Sabina
Grandia ferventem deprome in pocula Bacchum.
Caetera mitte deis, nec vernum perge teporem
Nec resides vano Zephyros deposcere voto.
Sunt haec caelitibus curae, qui tempora certo
Iure iubent clausumque suis sub legibus annum
Per varias properare vices. Cito concidet ingens
Arbiter Ionii Boreas, praemissaque veris
Gratia nimbosi componet iurgia caeli:
Ultra nec pinus brumali agitata flagello
Atque lacessitae pulsabunt flabra cupressi.
Ne, quid erit, quaeras, sed suscipe, crastina quidquid
Lux tulerit, libeatque diem quemcumque beato
Apposuisse lucro et donis plausisse deorum.
CLXII. PARAPHRASIS XII. IN HORATII ODEM »SOLVITUR ACRIS HYEMS ETC.«
Iam cedunt gelidae Zephyro subeunte pruinae
Et repetit faciles caerula pinus aquas.
Non stabulis pecudes, non igni gaudet arator,
Nec gemit a niveo terra subacta iugo. 270
En iam mobilibus Cythereia culta Napaeis
Alternat refugos laeta per arva pedes.
Stant nexae Nymphis Charites, nec in aethere Phoebe
Cessat sidereos ducere nuda choros,
Dum torret Lyparen Aetnaeaque Mulciber arma,
Et lassat calidum ferrea massa senem.
Nunc decet aut myrto nitidos praecingere crines
Aut flore, edomito quem creat aura gelu.
Per saltus nunc rite iuvat nemorumque per umbras
Sanguine et agrestes spargere farre deos,
Nunc dare, quae poscit sibi munera Faunus, ut illi
Sive agna in cineres seu tener haedus eat.
Pallida mors aderit, cuius regalia, cuius
Horrent pulsantem rustica tecta manum,
Quae non thure pio et posita placabilis ara
Aequum sollicito versat in orbe pedem.
Vita brevis nostra est. Ne speres longius aevum,
Ipsa facit vitae cognita summa tuae.
Sis felix titulis et luxu divite, Sexti,
Sis Romae et divi Principis unus amor,
Iam Ditis sedes nostris congesta rapinis,
Iam Phlegetontiae te premet umbra domus.
Inde nec orato talos iactabis Iaccho
Nec convivali pocula iure reges.
CLXIII. BAGRADA FLUMEN ANNIBALEM FUGIENTEM ALLOQUITUR.
Pandebat Zephyris fugientia vela suamque
Expressam instabili cernebat in aequore sortem
Annibal: extemplo fremuit sub gurgite vasto
Et movit madidos violentus Bagrada crines
Fixus in ora ducis: »Ventis en proditur«, inquit,
»Proditur en pelago Tyrii spes ultima regni.
Invidiae virtus prostat morituraque falsum
Annibalem Cartago videt, nec lumina mulcent 271
Extremam sortem lacrymis? Quam iustius Afrae
Tygrides et Lybici possent lugere leones!
At tu promissis dictoque, o Poene, maneres
Nec Latiam quateres infido Marte Saguntum,
Pollicitus non ista deis; tamen exue curas,
Tolle animos, et, quae patriae mala fata relinquis,
Invenias tibi fausta precor, namque ipse superstes
Donec eris, Tiberi nunquam mea flumina cedent:
Nunquam ferales Latiali e pectore Cannae
Discedent, semper funesta in imagine Romam
Urgebit Trebie, tumidusque cadavere multo
Ante oculos Trasimenus erit.«
RELIQUAS LUCUBRATIONES VIDE POST SEQUENTEM INDICEM.
Previous section


Đurđević, Ignjat (1675-1737) [1700], Poetici lusus varii, versio electronica (), versus 5453, verborum 35062, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - epigramma; poesis - elegiacum; poesis - ode; poesis - sonetto; poesis - idyllium; poesis - metamorphosis; poesis - paraphrasis] [word count] [djurdjevipoe].
Powered by PhiloLogic

Creative Commons License
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom
Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.