II: EPISTULA AD AMICUM, QUI ROMAE ADFUERAT TYBERIS INUNDATIONI, CUM COLLEGIUM ILLIRICUM LAURETI IGNE EX PROXIMA CAUPONA EXCITATO PROPE ARSISSET. ANNO 1703
Esse quid loc dicam, quod me Vulcanius ardor,
Te vexat tumidis Tybridis aestus aquis?
Nec de sorte queror, nam, quamvis perfida, nostram
Firmat amicitiam nec vetat esse pares.
Dividimus damnum, ne non videamur amici,
Et rata sit gemino numine nostra fides.
Mulciber et Tyberis, contraria numina, forsan
In nostris cupiunt foedus inire malis.
A nobis docti, nam quantum pondus amori est,
Nam liquido in nobis, quid sit amare, patet.
Dividimus damnum, cur id? (mihi certus Apollo
Causas atque uno dat pede Musa minor)
Foedus amicitiae res est divina; perenis
Creditur, hanc merito solvere fata timent.
Sic ne a disimili surgant divortia damno,
Sors aequa socium torquet utrumque manu.
Euriale, occideras, Nisus super ore supino
Concidit et Rutulam sanguine tinxit humum.
Actoridem Patroclum fidit Hector, frater Achillem,
Et simili Phrygius cespite texit ager. 89
»Nos par poena manet, geminum sitit ara cruorem«
Argivi Pylades dixit amantis amans.
Sed qualem subii sortem, fortasse requiris,
Quidve mihi nocuit Mulciber igne, rogas.
Non nocuit, fateor, sed magna pericula saepe,
Etsi non laedant, quod potuere, nocent.
Non nocuit plus quam Tyberis tibi, maxima terror,
Nec minima est damni pars timuisse malum.
Nos iuxta caupo est, lucri vesana Caribdis,
Ah pereant, ista quisquis in arte valet.
Haec invisa meis nimium vicinia Musis
Innumero semper hospite farta fremit.
Claudit utramque domum paries communis et in se
Fumiferum caeco limite caelat iter.
Huius turpe caput, stat fumida turris ad auras
Nostraque non magno culmine tecta premit.
Caupo focum lignis onerat, surgitque repente
Quam ferat haud humilis flamma timenda domus.
Crassa renascentem rapuit fulligo favillam
Involvitque alacri tecta laremque malo.
Quodque mage horrendum, ventos Hyas orta ciebat,
Illo namque die trux Hyas orta fuit.
Iam putres circum corrumpere flamma tigillos
Incipit et tectum stringere pestis edax,
Iam calor et vasti vis importuna vaporis
Ardua nigrantes volvere ad astra globos.
Tempus erat, quo nos parcae discumbere mensae
Aethere diffugiens Phoebus et aera iubent.
Extemplo clamatur, io (tremit aula fragore)
Ignis, io, nostris sedibus ignis adest.
Quid foret, ut patuit, late discurritur, omnes
Non opportuna sedulitate ruunt.
Dum properant, turbant alios, turbantur et ipsi
Dumque nimis cupiunt velle iuvare, nocent.
Ast ego, quem pavidum spissi graveolentia fumi
Perculit et thalamo flamma propinqua meo,
Corripio miseros, fuerant quicumque, libellos,
Corripio nostras carmina pauper opes.
»Pergite vos mecum«, dixi, »mea gaudia Musae,
Nam reliquis careo nec caruisse pudet.« 90
Interea domitum lymphis et Naiade multa
Audio Trinacrium procubuisse deum.
Ora color repetit, repetit mea pectora sensus
Et pepigi supero thura litanda Iovi.
At tu, caupo, mala sic vivere possis in arte,
Supplicium ut culpae sit tua culpa tuae.