SATYRA XXIII. AD LECTOREM
Incidet in nostrum Lector quicumque libellum,
Sentio, noscendi me quanto ardebit amore,
Scire volens haec qui conscripsi carmina vates,
Quis fuerim, et qualis, quo vultu, quove colore,
Quo naso, divesne, an pauper, quo patre natus,
Plebejone, an patricio, quos denique mores
Sortitus, quem animum, et quali virtute notandum.
Hoc ne petis, Lector? Videor mihi poscere honesta,
Et facile quae possis, et concedere tuto.
Improvisa coit cum foedere gratia quodam,
Scriptorem inter, Lectoremque suum, unde benigne
Qualiacumque bibunt oculis, in verba magistri
Jurant Lectores (cerebrosos excipe quosdam,
Sed valde paucos). Huic te tua commoda prorsus
Dissimulare nefas est, atque incommoda amico.
O Lector, sit quale voles mecum tibi foedus,
Nec sapienter ego, nec me laudabo modest,
Nec me accusabo, fuero dum sanus, acerbe.
Qualis ego fuerim, vel qualis sim, oro, quid ad te?
Si tibi forte meum placuit legisse libellum,
Bibliopola statim dat, tu aufers aere soluto;
At de te nemo quaerit, quis tu, unde et es. Ergo
Si tua non hilum mihi nosse negotia curae est,

-- 152 --

Si nihil exquiro de te, jam disce, licere
Perbelle Satyram scripsisse mihi, licet usque
Ignorem, qualis, qua sura, dente, capillo
Obtingat mihi Lector. Tu quoque sic age mecum, et
Si placeat, lege; si non, abjice. Nodus at hic te
Altior implicuit; te extricari inde necesse est,
Sint bona, sint mala, sint mediocria carmina demum,
Displiceant, placeant populo, haud intelligo sane,
Quidnam prosit eis tibi cognita vita poetae,
Ingenium vel qua ratione tuum haec acuat cos.
Frivola qui captas, et seria negligis idem,
Communi sensu plane te ostendis egere, et
Semper ego tali caream Lectore libenter.
Quod si forte alius quidam latet anguis in herba,
Affectasque prope ad mores accedere nostros
Nequitia, malo et obtrectandi raptus amore,
Quo possis vitam Satyris conferre maligne,
Atque uno mores, versusque notare obelisco
Pejor Aristarcho judex, garrire solutus:
Haec male respondet vatis sententia vitae,
Moribus haec pugnat, rationibus atque poetae:
Hic alios culpare volens se prodidit ipsum
Fortasse ingenue, sed non belle atque perite.
Non sum adeo rudis, ut de me tam libera cuiquam
Permittam arbitria, aut aliquem introducere ut optem
Davum, qui nota usus libertate decembris
Quavis me palam aqua, et quovis perfundat aceto.
In Satyris sed forte meis si quid tibi, Lector,
Aut etiam mihi respondet, nil mirum est. Ego numquam

-- 153 --

Conductum pretio circum tua scrinia misi
Exploratorem, tua qui mihi facta referret.
Naturae sed prima humanae elementa sequutus
Ex istis, quaecumque palam fiunt, et aperte,
Exitum, et indubium finem eduxisse sategi,
Stultorum salso jaculatus viscera risu.
Tanto ergo in pretio tibi sunt stulti? Stipem egeno
Si dem, cur latres? Stipe quando eguere beati?
Seria sed stultis nocuit medicina. Negarunt
Pondus iniquum ferre humeri infirmi. Tamen apto
Si risu experiare, tenes levitatis alumnos,
Melle ut ludificat pueros, absinthia tetra
Non ignara boni cum praebet turba medentum.
Quare ni meliorem animum ad mea scripta tulisti,
A Satyris secede meis. Alios ego posco
Lectores, ad quos brevis est mihi sermo futurus.
Huc ergo faciles animae, huc accedite suaves,
Quotquot nec mendax fastu doctrina fefellit,
Nec naso tamen, ingeniove caretis acuto,
Sed sani ad legem sapitis, moremque pudoris,
Queis nec adulari, nec sunt mordere lepores,
Vos de me, rebusque meis cognoscite pauca.
Aetate a prima, primisque ineuntibus annis,
Semper cum primis vixi, et melioribus urbis,
Illos sectatus, quorum aut sapientia princeps,
Aut usus rerum, et cultura urbanior esset
Aptior ad virtutem animum informare tenellum.
Sic mea non ludo est, scortisque exacta juventus,
Dum audire illos, cum illis vivere, quotidianae

-- 154 --

Essent deliciae, quorum et peccare pudore
Deterrer. Adhuc memori quam pectore servans,
Maxime Ragniadum, te flebo! Quis mihi reddat
Sorgiadas geminos? Quis te, miserande Basille?
Illum aetate gravi, immatura hos morte peremtos!
E numero hoc plures restant, longumque supersint!
His non dissimiles, arcto mihi suaviter usu
Cogniti amicitiae, quos non laudare necesse est
Laudatos alibi, et nostrae nil laudis egenos.
Hoc in convictu ingenuae incrementa Minervae
A libris quaesivi, Graeca, Latina diurna
Nocturnaque manu vigil exemplaria versans,
Usque novis condire operosus prisca repertis.
Inde bona olim fortuna non pravus abuti,
Inde etiam adversam didici lenire ferendo,
Haec me sponte sua tamen, et nil tale parantem
Addicunt Satyris, cum audere aliud quoque possim.
Quippe sodalitio in praeclaro dum optima quaeque
Audio, et egregiis scriptoribus insto legendis,
Sanis assuevi stomachum. Idcirco modo nostra
Vulgarem natura nequit perferre libellum,
Atque homines mire aversatur, et odit ineptos,
Quotquot odorata est. Vix, si narravero, credas,
Quantum ego quotidianas has fastidio faecis
Urbanae formas, quis nulla est mica salis, queis
Stupea saecla hominum, lapidique simillima gaudent,
Audio dum noctes ergo atque dies, videoque
Nil praeter stulta, inconcinna, amentia, vana,
Communis veluti sensus longe exul abisset,

-- 155 --

Inter tot nugas hominum, et fastidia rerum.
Mireris, mea quod Satyram indignatio fecit?
Sint satis haec. Venia indignus, si plura referrem.
Sed plura ad vitam, et mores facientia nostros
Plenius a Satyris liceat didicisse legentes.
Nulla etenim veros ita vultus picta tabella
Rettulit, ipse licet tabulam tibi pingat Apelles,
Quam scripto expressit sua Vates, seque libello.