Croatiae auctores Latini: inventa  
   domum |  qui sumus |  textus |  auxilia |  tolle, lege! |   
Rastić, Džono; Appendini, Franjo Marija; Zamanja, Marija; Zamanja, Bernard; Ferić, Đuro; Appendini, Urban (1755-1814; 1768-1837) [1816], Carmina, versio electronica (), Versus 6583, verborum 46647, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - satura; poesis - elegia; poesis - epistula; poesis - carmen] [word count] [rasticdzc].
Previous section

Next section

ELEGIARUM LIBER

-- 174 --

-- 175 --

ELEGIA I. AD VIRUM CLARISSIMUM MICHAELEM DE SORGO
Te tenet antiquo tellus habitata Quirino,
Et regnata novis moenia Caesaribus,
Flavus ubi impositam septenis collibus Urbem
Alluit Etruscae flumine Tibris aquae;
Dorica mox Ancon, Picentis et ara Diones
Te patrio mittent Illyrico incolumem.
Me tenet interea medio parva Insula ponto,
Parva quidem, fateor, sed tamen apta mihi.
Nec tantum Ogygiis specubus laetata Calypso est,
Dum fuerant Ithaci littora pressa pede;
Nec tantum Idaliae Veneri placuere latebrae,
Dum desiderio flagrat, Adoni, tuo;
Ut placet ista meo tellus gratissima cordi,
Una mihi urbanis carior illecebris.
Phoebe, fave, majusque mihi modo suggere carmen,
Elaphis ut nostra sit mage nota lyra,
Inter Elaphites Elaphis pulcherrima trinas,
Qua nihil in toto pulcrius est Hadria.
Si caelum spectes, caeli blandissima smeper
Temperies puro haud invidet Elysio.
Arcent interjecti Aquilonem et frigora montes,

-- 176 --


Aspera Parthinûm frigora verticibus;
Quaeque elata mari contra stat Tauridos ora
Cervinam capitis tortilis in speciem.
At nimios aestus genitabilis aura Favonî
Hesperiis melites mulcet ab aequoribus,
Et late in bibula mollissima balnea arena,
Balnea nocturnis cognita Nereisin.
Bacchus amat propriam generoso palmite Lesbon,
Pallas Athenarum moenia nobilium,
Sed neque Lesboae contendat vinitor uvae
Collibus, o Elaphi, plus placuisse tuis;
Nec se Palladia felices arbore rami
Usquam Cecropiis tam bene contulerint
Arboribus; fructuque tibi bene olentis olivi
Appula det victas, Tuscaque terra manus.
Hic veniunt herbae, mitis quas educat aer,
Et matutino ros novus imbre lavat;
Hic pecori fructus, niveique hic copia lactis,
Et prima est tonsis gratia velleribus.
Hic etiam ipse pater virus serpentibus atris
Abstulit, et nulli posse nocere dedit.
Tu quoque tu plures hic pro una, Pallas, Arachne
Textilis invenias laude magisterii.
Non adeo faciles vinci fortasse puellas,
Artifices telae stamina Maeoniae
Nocturna torquere manu, torquere diurna,
Et somnum argutis fallere carminibus.
Neve virûm minor ingeniis est gloria: ad artes
Quilibet est illic impiger omnigenas;

-- 177 --


Unde per Illyricas genti celeberrima gentes
Fama stat a priscis didita semper avis.
Cum magnis Elaphis tenuisset classibus aequor
Insula utroque olim nobilis Oceano,
Dives opum, dives praeclarae gentis alumnis,
Cum regno incolumis staret Hibera domus;
Tunc qua Sol oritur, quaque altis mergitur undis,
Ultimo odoratae a limine Taprobanes
Ignotas usque ad nemorosae Atlantidos oras
Omnis Elaphiti sunt freta pulsa rati.
Quidquid Arabs, quidquid molles misere Sabaei,
Decolor aut Indus, Memnoniaeque domus
Gemmiferi Gangis, Nilique Aegyptia tellus,
Rursus et occiduis quidquid ab Oceani
Littoribus trans et Tartesia littora, et agros
Submittit Liguri terra reperta viro.
Omne id Elaphisin ponto vectare carinis
Dextra dedere sui numina Mercurii.
Institor a parva Batavus statione locorum
Haud aliter toto velificare mari
Audet adhuc, opibusque novas super addere structis
Omnia quesitas per freta divitias.
Fortunata Elaphis nimium, si littora numquam
Nosset arenosis Carolus Afra vadis!
Filius aut ni animos Anglae tentasset Elisae!
Heu tibi quid potuit tune superesse animi,
Ingenti cum bis jacuisti vulnere victa,
Elaphis, heu lecta pube minuta virûm!
Et tua vesanas omnis cum gaza per undas

-- 178 --


Disjecta infesto tabuit Oceano!
Quae tibi sunt veterum renovata exempla malorum
Nuper, ubi in Syrtes (proh dolor!) egit Hylam
Ventorum immanem convolvens turbo procellam,
Immeritumque hausit naufraga vis juvenem,
Ah! tunc prima novae expertum vix oscula nuptae:
Prae nimia erepti quae pietate viri
Saepe ad desertum respectans moesta cubile,
Et saepe ad nati pignora parva sui
Integrat in noctem miseras, lucemque querelas,
Dum moestas fratri dat soror inferias.
Sed mihi nulla aeque formosis terra puellis
Ridet, ut ista suis Insula virginibus.
Quamquam o Elaphites, pulcherrima turba, puellae,
Vestras hinc laudes ducere Apollo vetat:
Haud ego vos igitur celebrem, quod lactea vestro
Ore nitent puris lilia mixta rosis;
Sed quod florentis praestantia munera formae
Gratior in pulcris aurea corporibus
Exornat virtus, intactosque afflat honores
Moribus ingenuis candida simplicitas.
His super illecebras culti sermonis utrasque,
Et belle urbanos posse movere sales
Adjice, et illaesi nomen, famamque pudoris,
Et pura ornatas religione animas.
Verior hinc vestrae praeconia laudis Apollo,
Non a vulgatis inchoat auspiciis,
Vosque bono ingenti laetas jubet esse puellae,
Quantum nulla alio est gens alia in populo.

-- 179 --


Atque utinam! vestram digno sat carmine formam
Poscam ego, Elaphites, concelebrare, nurus!
Vos prima istius ferretis praemia palmae,
Atque novus Vati surgeret inde decor.
Scilicet ingenuo num ditior ulla Poetae
Materies lecti carminis obveniat,
Quam vos in multam cum noctem non sine cantu
Alternis choream ducitis ordinibus
Ad blandae numeros citharae? Quae gratia! qui tunc
Vultus! quae moti corporis illecebra!
Ut festo circum sonuerunt omnia plausu!
Ut micuere pedes, ut micuere oculi!
Quid non hic pulcrum est, laetumque, et amabile? quid non
Ipsa suo genitrix finxit honore Venus?
Atque ego non alia magis optem degere terra,
Quodcumque hoc aevi stat, superestque mihi,
Artibus aut alibi florere inglorius otî
Urbibus insanis major, et Aonidum
Alternare bonas studiis agrestibus artes
Suaviloquos inter carminis artifices.
Et modo puniceae exortum praevertere lucis,
Retiaque agminibus tendere squamigeris,
Et modo Dalmaticos telo configere turdos
Venator praeda pennipotente gravis:
Hibernasque hilari noctes producere ludo,
Laetari et donis, Bacche benigne, tuis.
Donec, sed tarde, matura aetate senectus
Compleat extremos absque dolore dies.

-- 180 --


Ut solet aerium in sylvis antiqua cupressus
Victa aevo, aut quercus ponere lenta caput
Nec mihi quisquam aliis instauret funera terris,
Aut alia malit ponere corpus humo;
Sed tumulum exiguum parvi prope littoris oram
Hic, ubi frigentes alluat unda pedes,
Constituat, varioque ferat de flore corollas
Atque hederas, fronti debita serta meae.
Hic mea nocturnis Nymphae, Dryadesque puellae
Ne dedignentur busta piare choris
Inter Pastorum cantus: neu rustica desit
Fistula, nec calami, Pan Tegeaee, tui.
Quod si fors tumulum videat quandoque recentem,
Det Cyane muto lacrymulam cineri.

-- 181 --

ELEGIA II. AD CLARISSIMOS VIROS MICHAELEM DE SORGO ET MATTHAEUM DE GEORGIIS DIUTIUS PEREGRINANTES
O si vel vobis mage pectora fida fuissent,
Vel minus Italiae littora pulcra forent!
Non desiderio mentem perfixus acerbo
Nunc ego dimidia parte carens animae
Errarem vitrei tacitas ad Arionis undas,
Non consolandis fletibus ora rigans!
Heu! quoties viridi consisto in margine ripae,
Vel cita me prono flumine cymba vehit,
Et nemus adspicio notum, notasque cupressus
Sorgoidae, atque tuos inde, Georgy, lares,desit
Sollicitos tristis nequeo compescere questus,
Inque sinum lacrymae, fluminis instar, eunt.
O nemus! o nemori Dî qui Divaeque praeestis!
Non ego divitias numina vestra rogem,
Nympharumve choros duxisse, aut orgia Bacchi,
Arcana aut summi condidicisse Jovis:
Sed geminos mihi, praeclarum par, reddite Amicos,
Reddite nostrae animas candidulas animae.
Haec ubi secreta Divos sum mente precatus,
Nil mihi propterea est laetius, aut melius;

-- 182 --


Nam tota pariter divellimur Amphitrite,
Ceu miseris surda, aut Numina nulla forent.
Quid faciam? placeatne aegro solatia luctu
Quaerere amicorum dulcibus alloquiis?
Jam juvat et Breni laetos invisere colles:
Hos Cyane, pulcra hos incolit Euryope.
Ipsa suo pariterque meo jam victa dolore,
Et vestrae pars non ultima amicitiae
Addit se Pholoe, comitem: Cyane, Euryopeque [ERROR: no reftable :]

 Cyane: Theresía Basilia Gotia.

Euryope: Maria Gotia Georgia.

Pholoe: Maria Zamania Restia Poetae Uxor arcta familiaritate his conjuncta.

,
Et Pholoe, egregia pectora juncta fide!
Qualia non hucusque hominum saecla ulla tulere,
Qualia nec deinceps postera saecla ferent.
Tres tantum caelo Charites numerantur in alto;
Tres Charites tellus jactat et ista suas,
Euryopen, Pholoen, Cyanen, queis ipse perenni
Foedere sincerae jungor amicitiae;
Queis sine nil mihi jucundum, nil et mihi dulce,
Queis sine vix nobis vita ferenda foret.
Namque haud immerito pariter consuevimus omnes
Omnia nostri illis credere sensa animi,
Heu! quidnam humanis male tam voluisse mereri
De rebus Superos impulit, anxiferis
Ut mage miscerent mortalia pectora curis,
Cum spes mulcendi est major oborta mali!

-- 183 --


Namque ubi moerentes sum coram affatus amicas,
Inque vicem ipsarum percitus alloquio,
Ut desiderio perii, luctuque! Habet in se
Communis quiddam tristius usque dolor.
Nam meus ut triplici est repetitus imagine moeror,
Asperiore ictus vulnere procubui;
Ut prorsus penito cum solus corde dolebam,
Non miserabilius me doluisse putem.
Et tamen hic longis aliquem me ponere curis
Speravi affatu, colloquioque modum.
Frustra heu! speravi. Sed cur ego congero plura
Ut miseri pandam cordis amaritiem?
Collectus longo sensim post tempore moeror
Imis erupit denique visceribus,
Intimaque exarsit subter praecordia febris,
Infando quae me straverat exitio [ERROR: no reftable :] *) Aeger Amicorum absentia Poeta Brenum ad luctum leniendum patierat, lectissimo illustrium feminarum convictu usurus. Sed contra evenit, nam ibi cum in amicissimas incidisset horum ipsorum, quorum gratia ille tam acerbe dolebat, aucto potius luctu, ex longo animi moerore in morbum Breni incidit, ibique periculose aegrotavit. *). 60
Et jam primaevo demessus flore juventae
Mergebar Stygiis ante diem tenebris,
Ni meus, ac vester pereuntem me Hygia solers,
Hygia Poeonii grande magisterii
Nomen, sollicite manibus fovisset amicis,
Funeris et certum praepedisset iter.
Hygia me vere vobis servavit, Amici,

-- 184 --


Non exoratae surripuitque neci.
Ille etiam reduces me vos aliquando videre,
Ille hos posse dedit scribere versiculos.
Atque o! si quiddam nobis sperare liceret!
Carmina nimirum haec vivere posse diu,
Si mihi fas istud de me confidere, certe
Aeternis vivas, Hygia, carminibus.
Cernitis ut paene occubui crudelibus umbris
Candida constantis victima amicitiae?
Ergo quid a caris vos tamdiu abesse propinquis
Cogit, et antiqua distinet a patria?
An vos desidibus vitam traducere scenis,
Atque hominum fictis illacrymare malis
Arbitrer? Heu quisquam fletu male pravus abuti
Tam poterit, vera ut durus ad exitia
Effusas ficto lacrymas concedat Oresti,
Aut personatae condoleat Meropi?
Seu lubet ingenuas igitur trivisse per artes
Otia, lustrantes quidquid in Ausonia
Usquam est ad normam sculptum, pictumque Pelasgum,
Seu vitam, et mores dispicitis hominum,
Sive etiam illecebris, somnoque, epulisque beatos
Nec bona vos hominum, nec tetigere mala;
Denique quidquid id est pulcrumve, bonumve, quod estis
Amplexi vestris tantopere ex animis,
Quod mihi vos rapuit, sociumque a corpore corpus
Infando avulsit jam prope dissidio,
Quidquid id est, inquam, vos quaeso mittite, vestram
Oro perque fidem, perque et amicitiam;

-- 185 --


Quodque magis sacrum est mortalibus inter amicos,
Per quae fecistis vulnera uterque, precor.
Vita voluptati non est servire, nec inter
Quaesitas hilare est vivere delicias:
Nec vita est choreis, nec tam jucunda theatris,
Vivitur unanimi quam bene amicitia.
Ni vos Alcinoumque, procosque putatis Ulissei
Vixisse ingenuo suavius Actorida.
Anne quod Italicis procul e regionibus, usque
Interclusa, mari dissidet Hadriaco,
Artibus ignavi quodque haud bene flexilis otî est.
Antiqua iccirco displicet Illyria?
Extulit Illyricis at vero in gentibus ipso
Liberum ab exortu dia Ragusa caput.
Haec genuit vos; haec eduxit patria tales;
Haec eadem vobis posse placere dedit.
Unde ergo ignotae haec telluris tanta cupido?
Quodve potest patrio carius esse solum?
Quo dulci Genitrix longaeva exspectat amore,
Et revocat moestis Sorgoidem lacrymis,
Anxia quoque manus inter suspiria tendit
Optimus, et vita frater amabilior.
Quoque ambos sociae jucunda ad munia vitae
Invitat blando flebilis obsequio
Omnis Amicorum longo grex cognitus usu,
Fidus et alternis tam bene in officiis;
Ragniadae genimi, quorum sapientia saeclum
Romano eversum fulminat eloquio,
Lucejusque, gravis species rediviva Catonis,

-- 186 --


Publica privatis commoda qui antetulit
Semper, et ille minor clara de stirpe Georgi,
Ille tuae, Sorgo, duxque comesque viae.
Et dubitatis adhuc alacri transmittere pontum
Abiete, amicorum protinus et ruere
Talium in amplexus, inque oscula? Proh! potuit vos
Tam caris quidquam vellere pignoribus?
Sed quinam hic subitus nostras allabitur aures;
Crebrescitque magis atque magis fremitus?
Nescio quid laeti mens augurat. Eja! Georgy,
Tempore post longo denique visus ades?
Salve animi, salve pars o carissima nostri,
Per pelagi salve multa pericla redux!
Jam datur alternis haerere amplexibus, atque
Usque diem optato ducere colloquio
Quam mihi nunc pulcre est, te, udlcis Amice, recepto!
Quidve usquam nobis laetius esse potest?
His ego deliciis, atque hac dulcedine sensim
Jam nunc illius temporis admoneor,
quo tu sollicitis evictus denique votis,
Reddite Sorgoides, excipiere mihi:
Tunc ego dilecti dum pendeo nexus Amici
Collo, eheu quantis disoluar lacrymis!
Non his jam, quales Elegeia flebilis imo
Nunc misere lacrymas exciit ex animo,
Sed quibus impatiens freni jucunda voluptas
Intima signavit gaudia lacrymulis
Hunc mutata diem nobis, Fortuna, videre
Da precor, et vitam protinus eripito.

-- 187 --

ELEGIA III. IN DISCESSU THOMAE DE BASILIO ET MARIAE BOMIAE EJUSDEM CONJUGIS
Eloqar, an sileam? Vos o, vos parcite, quotquot
Incorrupta estis pectora juncta fide.
Eloquar: Humanis nihil est in rebus acerbum,
Integer ut penitae sensus amicitiae.
Scilicet ille meas lento moerore medullas
Pascitur, atque acri viscera figit acu,
Ille meo dulces avertit lumine somnos,
Ille voluptates eripit, ille jocos.
Namque ego, concordes habui quos unice amicos,
Jam modo de multis unus et alter erant.
Praeteriere duae, suberit jam tertia messis,
Ex quo alter colles ivit in Euganeos,
Magnum alter molitus iter Latia arva, sinusque
Apparat aequoreae visere Parthenopes.
Quis mihi, quis praesens absentem penset amicum,
Et desiderium leniat alloquio?
Heu! nimis est miserum pariter caruisse duobus!
Quo fugis? o coeptum siste, Basille, gradum.

-- 188 --


O nondum amplexu te nostro subtrahe! fors et
Extremis te nunc alloquimur lacrymis!
An non Helveticas satis est tentasse pruinas,
Praeter et Alpinos isse vagum scopulos?
Teutoniaque diu desudavisse palaestra
Artibus allectum pallados ingenuae,
Ni Fors ignotis te iterum populisque, plagisque
Avulsum nostro misceat e gremio?
Atqui clara suo cum te Germania Eoo,
Magnaque reddiderit Vindobona Illyricis
Nuper littoribus reducem, dulcique potitum.
Conjugio, heu! longe tunc aliam atque aliam
De te animo fovi spem credulus, et fore, dixi,
Ut patriis posthac te juvet in laribus
Exercere bonum tranquilla per otia amorem,
Felicem simili prole aliquando patrem.
Haec erat una mei spes pectoris, una voluptas,
Hoc desiderium dulce animi fuerat,
Quae nunc insani rapientes omnia venti
Nubibus, et surdo cassa dabunt pelago.
At tu, quae potis una animum flexisse ruentis,
Heu profugum retine, dia Neaera, virum:
Nunc age, nunc digitis vocale impellito buxum,
Et moestum querulis ede melos fidibus.
Olli blanditias, olli dic dulcia verba,
Si quae vis properum forte animum teneat.
Cui loquor? aut ubi sum? si conjurata marito
Vela dari ventis ipsa Neaera jubet.
Scilicet ipsa cupit longaevum visere patrem;

-- 189 --


Ipsam agitat carae dulcis amor patriae.
Objicit infestos nequidquam illi Hadria fluctus,
Navifragamque Auster saevit agens hyemem,
Quin in complexum Genitricis et oscula tamdem
Omnibus impatiens nata ruat studiis.
Hei mihi! quis pulcra damnet pietate Neaeram,
Quis non propositam suadet ire viam?
Ipse ego, qui peream absentis moerore Basilli,
Flectibus adspersos qui modo mitto Elegos,
Assensisse meo cogor (miserabile!) damno,
Manantesque genis tergere lacrymulas.
Quamquam o! dissidium carae spectare Neaerae
Immotus sicco lumine qui poterit,
Huic chalybe, et rigido stabunt praecordia ferro,
Nec quidquam humani in pectore moris erit.
Ast ego, cui vera ornatam virtute Neaeram,
Et mores penitus nosse datum aureolos,
Et cor magnanimum, mentemque ad grandia natam,
Excultumque bonis artibus ingenium,
Quid faciam? quae me miser ad solatia vertam?
Quî non sollicita solvar amaritie?
Namque peregrino quoties sermone loquentem
Sive tuo, Tamesis, Sequana, sive tuo,
Caelesti memini contingere cuncta lepore
Nympham propitiis pol genitam Charisin;
Sive repercusso tremulos vibrare orichalco
Nervos, atque animae fundere molle melos,
Tunc mihi nec mens, neve color manet amplius idem,
Singultu sed vox haeret in ancipiti.

-- 190 --


At quale hoc visum est media inter carmina monstrum?
Trajicit objectum quaeve carina fretum?
Heu dolor! heu pietas! nostrum vehit illa Basillum
Trans mare in ignotas, teque, Neaera, plagas.
Omnia jam vidi, puppem miserabilis illam
Qui vidi nostro e littore vela dare!
In quascumque tamen ventus vos deferat oras,
O mihi tam fida cogniti amicitia,
Quos nunc Neptuni liquentia carpere regna
Adspicio, unanimi vivite amore diu
Felices ambo, memores et vivite nostri,
Quandoquidem nostro nil pote vos animo
Eximere. Heu! ventis jam jam volat acta carina,
Seque meis sensim subtrahit ex oculis.
Jamque, Basille, vale…. Sed vos nunc ite perennes,
Ite piae nostris luminibus lacrymae.

-- 191 --

ELEGIA IV. AD FULVIUM IN SICILIAM PROFICISCENTEM
Qui novus hic Siculas amor invisisse Puellas?
Siccine tu nostrae tam cito amicitiae,
Oblitusque puellarum es, quae maxima turba
Extremo flens te a littore prosequitur?
O ut praestanti ante alias notissima forma,
Atque una ante alias flebilis Asterie,
Vidit ab aeria ut dantem te vela fenestra,
Protinus a parvis exhibuit laribus
Externata, amens? Strophio non illa fluentes
Collegisse memor, fasciolisque sinus,
Illa nec unguentis comptos perfusa capillos
Ibat perjuram scandere certa ratem.
Qualis ab Actaea deserta Ariadna carina,
Orbaque Iasoniis Hypsipyle in thalamis,
Per populos ibat praeceps, portusque petebat
Credula te crebra sic retinere prece:
Has te ego per lacrymas, per sanctum et nomen Amoris,
Perque aliquid nostri si tibi dulce fuit,
Oro, querelarum atque hujus miserere doloris,
Nam potes, et reduci littora carpe pede.
Illa ego sum blando Veneris tibi cognita lusu

-- 192 --


Corde tibi quondam carior atque oculis.
Quam fugis! heu notos, precor o, semel adspice vultus;
Asteries lacrymas, barbare, cerne tuae.
Quam petis, infidis Trinacria terra puellis
Nomen adhuc memori servat ab historia,
Audin' uti succincta latrantibus inguina monstris
Scylla, resorptisque ut vasta Charybdis aquis
Inferat exitium impulsis miserabile nautis?
Hoc aliud quidquam forsitan esse putes,
Diva puellarum Siculas quam facta per oras,
Naufragia incautis unde tot orta viris.
Perfidior Scylla meretrix est, atque Charybdi,
Utque mare, inconstans, insatiata, rapax.
Non tot navifragus, turbantibus aequora nimbis,
Corpora caeruleis mersit Orion aquis,
Perdidit aut bello mars impius, atraque pestis,
Nec pluviae antiqui Deucalionis aquae,
Non et tergemina tot cuspide subruit urbes
Neptunus, feretro corpora quot juvenum
Infandum! imposuit meretrix. Ah! consule, Fulvi,
Ipse tibi; ah! dubios verte, age, verte pedes.
Talia cum gemitu dicentem et plura volentem
Dicere formosam deseris Asterien,
Inceptosque urges cursus haud segnius undis
Surdior, immotis barbarior scopulis.

-- 193 --

ELEGIA V. IN FUNERE RAYMUNDI CUNICHII POETAE MAXIMI
Quid juvat argutos inter procedere vates,
Atque unum esse tui, Calliopea, chori,
Quoque Maro quondam, quo carminis auctor Homerus,
Illo ipso sacram fonte levasse sitim,
Si Raymundus obit? Tantas ah! patria tellus,
Ah! tellus properet Romula ad inferias.
Dumque pio sacros veneramur carmine manes,
et Tibris, et versos sistat Arion equos.
Heu Raymundus obit! Quid ei nunc Delphica Phoebi
Laurus, Hyanthaeae quidve sonus citharae?
Quem septem excipiens non vana a collibus Echo
Saepe tulit patrii littus ad Illyrici.
Heu quoties reducem Elysiis de vallibus ipsum
Credidimus Latiam te increpuisse lyram,
Maeonida, cum iram Raymundus Achillis, et arma
Hectoris, aut vires diceret impavidi
Ajacis, Ithacique dolos, pyliique senectam
Nestoris, aut juvenis fata Menoetiadae!
Non ignota cano Musis, ignotaque Phoebo.

-- 194 --


Eximium docti carminis exstat opus.
At tibi quo Veneres, quo nunc, Raymunde, lepores,
Atque tuae Charites artifices citharae?
Heu Charites tecum, atque omnes periere lepores,
Et tibi quae similem saecula ferre queant?
Nilus, et Euphrates, Gangesque, atque Ister, et Hebrus
In mare quas olim, nunc quoque volvit aquas.
Stant immotae Alpes; et adhuc longaevus eisdem
Axem humeris, eadem et sidera torquet Atlas.
Si folia in sylvis gelidam cecidere sub Arcton,
Vere renascuntur vividiora novo.
Sic reparat natura omnes ex artibus artes;
At nos, qui Clario sacra tuo facimus,
Abripimur caeco fatorum turbine vates,
Ut plebs Iliacis Graja sub aggeribus.
Sed quo me caeci rapuit violentia luctus?
Aut nostro cur hoc excidit ore nefas?
Te phoebus, Raymunde, vetat periisse, vetantque
Pierides, quamvis funere composita
Membra jacent, clauduntque aeterna silentia linguam,
Et lyra frigidulis labitur e manibus.
Immortale aevum dio nam carmine vives
Exequiis major, major et invidia.
Sic tua perpetuae renovabis tempora vitae,
Ut Phoenix varias unicus inter aves,
Donec erunt artes, donec discetur Achilles,
Donec, sed longe sit precor illa dies!
Ferrea jam rursus saeclis labentibus aetas
Involvat tenebris munera Pieridum.

-- 195 --


Sed tua ad Aurorae populos tunc migret, et Indos,
Seras et extremos gloria. Tunc Tigridos
Seu Gangis distans tua discet carmina potor,
Pastor odoratae vel vagus Arabiae.
Ipsa suas sic servat adhuc Tritonis Athenas,
Quas licet infando barbarus exitio
Hostis diruerit, cunctos mage floret in annos
usque recens doctae gloria Cecropiae.

-- 196 --

ELEGIA VI. QUERELA SENECTUTIS
Hei mihi! purpureae species optata juventae
Diffugit nostris non reditura genis!
Jam subit et plenis aetas maturior annis:
Heu fuimus juvenes! jam juvenile virum
Nil decet. Heu lusus nostrique valete lepores,
et vos dilectae carmina nota lyrae!
Ut breve luteolis ver est hyacinthis, utque
Non duraturo vivit odore rosa,
Sic quoque prima meae, sic effluxere juventae
Praecipiti nimium tempora curriculo!
Et quamvis nullis mihi sit frons aspera rugis,
Absit et integro canities capiti,
At procul est validi vis vivida corporis, et mox
Squalida cum rugis canities aderit.
Quid faciam? Teneras inter lusisse puellas
Dulce fuit quondam, dulce hilarasse mero
Atque jocis animum, placuitque, Amathusia, curas
Nequiter ad dominam concinuisse tuas.
At mox turpe seni mollis jacuisse puellae
In gremio, et blandas carpere delicias.
Turpe etiam tremulo discordes pollice nervos
Tangere, et incerto carmen hiare sono.
Si calices poscam, exiguo titubasse Lyaeo
Turpe erit, impositae nec bene temporibus

-- 197 --


Haerebunt Bacchi, aut Veneris de fronde corollae,
Nec veniet solitas Momus ad illecebras.
Et tamen haec eadem subigit me velle lubentis
Mens animi, quamvis corpore deficiunt
Invalido vires, et sors ventura senectae
Jam caput infando deprimit indicio.
O ego quid faciam? Nunc, nunc ingentibus ausis
Est opus, et magnum promere consilium.
Salve, o dulcis Amor, tenerae salvete puellae;
Me majora decent: magnum opus aggredior.
Jamque ego, Hyperboreis Arctoa Semiramis oris
Quid moveat, discam, quoque ferox animo
In nova consurgat Gustavus praelia, magni
Quem circa plaudens umbra equitat proavi.
Teque etiam invicto patrui haud, Friderice, minorem
Consilio atque animo tristia legitimis
Mirabor coeptis componere bella per orbem,
O libertatis, Sarmatidum populo,
Justitiae et vindex! Te supra Caesaris astrum,
Supra et Alexandri et fulmina Scipiadum
Non hominum lacrymis, non ullo foeda cruore
Te propriis recipit Gloria sideribus.
Gallica quin etiam civilis Erinnyos arma,
Infandosque ausus, et furiale nefas
Exigam, et Austriacae Belgarum colla securi
Supponam fausto praescius augurio;
Donec bellorum fessum scelerumque, quietis
Indago studiis me altior excipiat.
Et quaeram, quae vis Mauros ignota coloret;

-- 198 --


Primus Atlantaeis advena littoribus
Unde stetit; quaenam et serum sapientia fastis;
Vel qui sit Scythici fons et origo maris:
Ast haec insomni dudum evigilata labore
Num curis animos, corpora num senio
Expedient? Quid enim Dircaeo cantus olori
Profuit, extrema in morte? quid ingenium?
Hisce igitur studiis traducam tempora vitae,
Dicar ut indocto plus sapere in populo?
Utque aliquis parvo fors nostra exempla nepoti
Proponat stulta credulitate senex?
Ah! vos, o moniti, saltem ne credite, amici.
Ante ferae sylvis, ante suo volucres
Aere labentur, nec nabit in aequore delphin.
Quam dulcis nostro e corde recedat amor.
Ferreus at fuero, ferro immo durior ipso
Si morosa senum munia obire lubens
Sim potis, aut aequa curarum seria mente
Accipere. Heu vitae taedia vera meae!
Dulcia quin potius nocturnae furta Lyciscae
Arrectis quoties audiero auriculis,
Custodesque suos iterum lusisse Neaeram,
Haec iterum juvenis factus et ipse probem.
Et nisi, si possim, facturum me quoque jurem,
Aut fecisse negem dum potui facere,
Imprecor infernos Manes, regna horrida Ditis,
Tabescam ut gelida protinus invidia,
Et quaecumque senum cano est sententia vulgo,
Ipse quoque ut vere sentiam, et ex animo.

-- 199 --

ELEGIA VII. EPITHALAMIUM COCHETTAE ET TAPHINI CATELLORUM SUAVISSIMORUM
Exspectatus adest primo jam vesper ab ortu:
Eja, agite, et lecti surgite jam juvenes.
Nec mora: tu quoque surge decens chorus innuptarum,
Et noctem accensis vincite luminibus,
Hymen adest, Hymenaeus: adest et pronuba Juno,
Vectaque Diva suis Cypria passeribus.
Nam mea cum laetis nubit Cochetta Taphino
Auspiciis, parvo parva catella cani.
Et jam virgineum lingens nova nupta cubile
Prodit materno flebilis e gremio.
Namque licet sponsum cupidis exquirat ocellis,
Non matris tamen est immemor ipsa suae.
Atque illam Charites, tenerorum atque ales amorum
Pone subit turba, et tela facesque quatit.
Subrigit intorta oh qualis se turbine cauda! ut
Constat honos longis pendulus auriculis!
Ut candore nives, ut vincunt lilia villi!
Mollitie ut quidquid mollius est, superant!
Vellera velleribus quid conferat aurea Colchis,

-- 200 --


Quaeque suis pectant Seres ab arboribus?
Corpore in egregio fulvi macula una coloris
Quanto candidulum signat honore caput!
Hoc Venus imposuit signum regina, suoque
Hanc fore subridens de grege dixit Amor.
Eja age! jamque malo vale dic, nova nupta, pudori:
Crede mihi: nihil est jam tuus iste pudor.
Gaudia quin licito propera decerpere fructu,
Tot Divûm magno tuta patrocinio.
Cur dubitas etiam? An formae diffisa moraris?
An te, Sidonia es quod sine veste, pudet?
Murice non Tyrio tibi opus, nec Erythride concha,
Nec Coa graciles abdere veste sinus.
Nec teneros vultus pingui corrumpere fuco,
Neve comae fictam quaerere caesariem.
Hesperidum melius niteant quo poma colore?
Quo rubeant minio Punica mala magis?
Quare rosae flores oleant jucundius arte?
Sic natura tibi sat placuisse dedit.
Jam te non deceat pugnare, magisque morari,
Namque tibi ex alia parte Taphinus adest.
Sparge, Taphine, nuces; tibi traditur en nova virgo:
Incipe: jam fas est: sparge, marite, nuces.
Ille habitum referens, generosi atque ora leonis
Magnanimus parvo corpore progreditur.
Fulmineamque aciem distringens torva tuetur,
Et cervice toros excutit, atque caput
Crine jubae, radiis tamquam sol aureus, ambit;
Armos et tergum concolor Ismariae

-- 201 --


Ille nivi, at fulvo late maculosior auro
Irasci promtus, promtior in Venerem.
Nam neque tam passer, nec tam est lasciva columba,
Non hircus quoque, non ulla capella salax.
Et tibi se Pharia latrator Anubis in ora
Conferat? aut stellis additus Erigones
Sirius, haud aequus miseris mortalibus ignis?
Quosque aetas catulos prisca, tulitque recens?
Interea thalamos conscende, Taphine, paratos
Conjugis intactae compos: et in numerum
Sparge, marite, nuces: laetum tibi sternuit omen
Dexter Amor. nunc, nunc sparge, marite, nuces,
Felix prole canum, longoque future nepotum
Ordine, non minus ac quae supera alta tenet
Centum prole Deûm felix Berecynthia mater.
Sic tua per procerum limina progenies,
Perque domos altas, et pulvinaria matrum,
Innuptarum inter lacteolosque sinus
Obtineat longum mollissima regna per aevum,
Nec cura immeritos asperet ulla dies.

-- 202 --

ELEGIA VIII. AD CUPIDINEM
Optime Caelicolûm, Veneris certissima proles
Aeterno Divos qui regis imperio,
Et genus humanum placidis amplecteris alis,
Optime Caelicolûm, caste Cupido, fave;
Dum canimus tua jura, fave. Jam Daedala tellus
Non ulli Superum, quot tibi, vota ferat;
Aera qui tenuem, qui vasti caerula ponti,
Terraique sacro concutis igne solum,
Frondentesque avibus sylvas, et lustra ferarum
Omnigenis gaudes exhilarare modis
Vere novo, cum floret ager, cumque altior intus
Naturae molem versat, agitque vigor.
Sed tibi nulla adeo placuerunt saecla animantum,
Magna suo genitrix quotquot alit gremio,
Ut genus humanum, quod nempe prae omnibus unum
Eximie toto diligis ex animo!
Namque hominem dia cum tu ratione potentem
Praepete vidisses omnia consilio
Pollere, et magnos propius contingere Divos,
Protinus aeternae nobile mentis opus
Neglectum haud ima voluisti serpere terra,
Ignarumque tui numinis esse diu
Tu, quas temporibus per bruta animantia certis,

-- 203 --


Materni illecebras largiter officii
Diffundis, tetro implicuisti errore, vagique
Finisti caeco munere concubitus:
Qualibus at nos e tenebris, quantisque periclis
Servas, magnorum maxime Caelicolûm,
Dum nostras finire negos, mitissime Divûm,
Corporis ignaro pondere delicias!
Tu, cum informasses nostra intus molliter ossa,
Nervorumque vias haustibus aetherei
Flaminis implesses, Veneris cunabula primae
Humano primum in pectore constituis;
Unde viri muliebre genus, muliebria rursum
Saecla petunt avide, concupiuntque viros,
Ut genitale Venus Cythereia conserat arvum,
Augeat et pulcra prole Juventa domos.
Hoc Veneris donum est; haec est Venus ipsa: sed illi
Sanctius haud dubie deerat adhuc aliquid.
Deerat Amor: sancti pulcherrima deerat Amoris
Fax: hoc ipsa quoque est pulcrior igne Venus.
Quo tu cum velles nos leniter igne beare,
Scilicet has rerum diceris isse vias.
Principio sentire suae cum munera laudis
Posset homo, et cujus quaeque opis indigeat
Natura ingenito quiret deprendere sensu,
Fungique appositis saepe ministeriis,
Has tantas vires, atque haec miracula mentis
Non est in nihilum passus abire Deus.
Principiis sed enim ex istis, nostraeque elementis
Naturae unanimes vincla sodalitii

-- 204 --


Protinus eduxit, penitoque in corde locavit,
Mutuus in nobis unde aleretur amor;
Dissimilemque ideo simili sub corpore formam
cognata instruxit mente, animique pares
Ingessit sensus, atque ignea semina flammae
Alte in femineo pectore seposuit:
Et dedit alterius potuisse agnoscere quidquid
Mens animi cuperet, vel mage non cuperet.
Hoc tamdem exoritur vivendi mutua pacto
Conditio: hac alii conditione dies
Incipiunt tamdem humanae procedere genti,
Vitaque non parvis ire sub auspiciis.
Praeterea omnigeno cum hominem exsuperare decore
Omnia pervellent cetera saecla Dii,
Illum etiam specie cohonestavere venusta,
Ut quasi naturae flos foret, atque oculus.
Hinc variae natura potens sub imagine formae
Humanis adeo lusit amabiliter
Vultibus, et tantos Venus alma afflavit honores,
Atque ipsae tantos contulerunt Charites.
Omnis in haec inhians longi spem potat amoris
Gens hominum, et primis illecebras oculis
Omnis amans hausit: pulcraeque est gratia formae
Humanum potuit quidquid amore genus.
Inde voluptatum sensus, sensusque malorum,
Quo datur alterius gaudia et illecebras
Sentire, atque animi curas partirier omnes,
Alteriusque pie condoluisse malis;
Inde chorus virtutum omnis, concordia felix,

-- 205 --


Quae jungit, gemino et corda adamante tenet,
Lenis in imperium, sed non violabilis ulli
Impune. Huic pura in veste Pudicitia
It comes, et pavidos terrae defigit ocellos;
Fas sequitur retro, cultaque Simplicitas.
Queis super ambrosium laticem secura Voluptas
Inspergens curas allevat omnigenas.
O vere ante alios felix, longeque beatus,
Mollia qui in molli pectore corda gerit!
Quem pulcro adveniens gratissima corpore virtus
Extra se cara surripit illecebra!
Ille in ferventi semper defixus amore
Non dulces animi sole oriente sui
Pectore deposuit curas, non vespere sero
Oblectare avidum cessat āmore animum.
Respondet similis cognato in pectore flamma,
Et desiderio gliscit amor simili,
Miscenturque animis animi: quo pignore demum
Ingentis compos mens bona propositi
Ultra mortales sensus sapit, atque jacentes
Ultra terrigenas nobile tendit iter,
Impatiensque morae caelo se librat aperto;
Unde mare, et terras, siderasque vias,
Atque omne immensum hoc, quodcumque est, despicit: atque in
Tam casto summum potat amore bonum.

-- 206 --

ELEGIA IX. AMOR
Quid sit Amor, pueri, innuptaeque audite puelae,
Illyricae sponsae, discite quid sit Amor.
Interea vestros paulum intermittite lusus;
Suavior in nostro carmine lusus erit.
Quod calor est igni, quod aquis manantibus humor,
Quod lux est soli, vitaque terrigenis,
Scilicet id nobis Amor est. Ea cura jacentes
Erigit, atque animi dulcia sensa fovet.
Squalida proh! quantum foedo natura jaceret,
Horrificoque alte tota sepulta situ,
Si semel haec magni cesset concordia mundi,
Rursus in antiquum prorueritque chaos!
Concidet haud aliter nostrae concordia vitae,
Ni blandis juvenem femina depereat
Ignibus, et parili respondeat ille calore
Ardens conspectam virginis ad speciem.
Quod natura cavet dum monstrum, cerea prudens
Corda dedit pueris, cerea virginibus,
Alter ut alterius miros sentiret amores,
Serperet et tacito mutua flamma sinu.
Dicite formosae, mea maxima cura, puellae,
Et vos formosi dicite mî pueri,
Cur vobis niveo si tantum corpore virgo

-- 207 --


Festivos apte est visa tulisse pedes,
Aut tereti cervice puer, validisque lacertis
Visa est egregii mascula forma viri,
Cur nova turbatis manat tunc flamma medullis,
Omnis et undanti sanguine vena micat?
Cur incerta sui nunc hac, nunc fluctuat illac
Mens animi praeceps mille cupidinibus?
Cur risus conferre juvat? cur nectere dextras?
Oraque blandidulis jungere suaviolis?
Nimirum imperiis natura potentibus omnes
Signa sub indomiti cogit Amoris ita.
I nunc, ingenuas penitusque excurre per artes,
Exacuasque tuum pervigil ingenium,
Tu nihil invenies tam pulcrum, ut pulcra puellis
forma viri est, utque est pulcra puella viris.
Scilicet hanc nobis legem Venus aequa, ferisque
Dixit, et alituum, squamigerumque gregi,
Ut puer Idalius formosi ad lumina vultus,
Purpureasque genas, flammeolosque oculos
Accendatque facem flammis, et temperet aurea
Spicula materni arbiter imperii.
Liberius nihil est quam regna Cupidinis: illo
Vere libertas regnat in imperio.
At vos interea vestro date praemia vati:
Sunt vobis multis praemia divitiis.
Sunt risus, sunt amplexus, sunt oscula, sunt et
Molliculae, Veneris munera, blanditiae.

-- 208 --

-- 209 --

Previous section

Next section


Rastić, Džono; Appendini, Franjo Marija; Zamanja, Marija; Zamanja, Bernard; Ferić, Đuro; Appendini, Urban (1755-1814; 1768-1837) [1816], Carmina, versio electronica (), Versus 6583, verborum 46647, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - satura; poesis - elegia; poesis - epistula; poesis - carmen] [word count] [rasticdzc].
Powered by PhiloLogic

Creative Commons License
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom
Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.