1.
Nullo pumice munus expolitum,
Nec uenalitio colore cultum,
Nec uelamine purpurae superbum,
Non unctam Tyrio cutem ueneno
Fucatamque amethystino colore,
Indutum et tunicam supiniorem,
Mercatis opulentum et umbilicis
Et prostantibus omnibus tabernis,
Quales pagina delicata portat
Cum lenocinio superba cultus
Falsam comparat aestimationem
(Seu captis studeat placere moechis,
Seu ducit meritorios cinaedos
Lasciuosque greges ephaebiorum);
Nullis denique mercibus coemptis
Magno nec sine tedio paratis
Rebusque emporii pecuniosi
Ornatum, aut rotulas tenaciores
Et cultros miseri libellionis
Perpessum et gemitus laboriosos,
Nulla congluuie luti tenacis
Compactum nec adorea polenta,

-- 77v --

Nullas stygmatis ustulationes,
Nec ferri calidas inustiones,
Quales barbaricae ferunt catastae,
Expertum, neque uinculis aduncis
Praefixis ligulis et aere curuis
Tam pressum bene, tam bene alligatum,
Vt Tritoniacis putes trapetis;
Nulla denique fibulatum alutha,
Summo margine frontibus cohaesis,
Non blattas madidum fugante cedro
Longaeuosque situs aranearum
Et morsus tineae famelicosae
Et longe cariem putrem senectae,
Nec uentrem metuente seculorum,
Quales scrinia diuitum libellos
Et capsae retinent beatiores,
Sed nudum, lepidum, merum, recentem
Intactum, horridulum, rudem libellum,
Tactum Cecropiae iocis Mineruae
Et nostris salibus simul madentem
Necnon Ausonia procacitate,
Verum scribere quam Vitellianis
Auctor debuit et notare chartis,
Lusus deposita seueritate
Qualescunque, Mari, genus Bonorum,

-- 78 --

Boni consule et ocium legendis
Impartitus amoribus pusillum
Differ seria tediumque frontis
Morosique supercili remittas,
Permulcendus amabili lepore
Musarum et studio peculiari,
Vt quicquid iuuenilibus Camoenis
Dictauit Venus, exigas ad unguem.
Sic tot tristibus auocatus Vrbis
Respires ab inutili labore
Et mecum platano sub hac uel illa
Fusus, sicubi fontium scatebrae
Argutique remurmurant liquores,
Nomen nobile Flauiae recantes,
Nec quicquid uacat, interire tempus
Hoc permiseris inter oscitandum.
Quod si iudicio tuo probabor,
Nec stultis cupiam placere Blachis,
Nec praeconia plebis ebriosae,
Nec uulgi popularis aucupabor,
Vni dum tibi perlegor. Facessat
Exlex barbarus: auribus profanis
Romanus uetor Aelius. Quirites
Nec desidero: Romuli nepotes
Praestas unus et omnibus cateruis
Et pleno numerosior teatro.

2. Ad eundem super aquae rosaceae xenio
Dum Venus auxilio properat, ferus inguine rupto

-- 78v --

Cum iuueni Mauors insidiatus erat,
Currentem remorata rosa est spinaque rigenti
Perstrinxit teneros cuspis acuta pedes.
Hinc manasse ferunt de quo rosa tincta cruorem;
Nec satis est, lacrimis ebria facta deae est.
Non tamen est irata rosis dea, compta quod illo
Flore nec inuitam uicit utranque deam.[ERROR: no reftable :]2,7-8 vv. in margine additi
Hinc memor hunc rorem suffusum in flore fugaci
Non patitur lento Mulciber igne mori,
Coniugis et lacrimas uxorius elicit omnes,
Quaeque luat fucum, multa remanat aqua;
Exudatque liquor foliis et odoribus ustis
Deque breui munus flore perenne manet,
Quod tibi pro xenio Iani missura Calendis
Interea ambrosiam distulit alma Venus.
Tu simplex ne fata time Cynareia: cordi est
Si dea, riualem parce timere deum.
Sed tantum immiti ne respue durus ocello
Quod petit: heu, surdos ultio digna manet!
Sed, precor, haec inuisa ferat rosa candida, quamuis
Quo tincta est, illo sanguine nata Venus.
Si tamen obseruas nutum, si uota capessis
Cuius obaudiri uerba benigna nefas,
Quae modo dat lacrimas, per quas dea pulcra quod optat
Ostendit doni proditione sui,
Nectar et ambrosiam dabit haec cyathosque deorum,
Nocte una cuius uel deus esse potes.

-- 79 --

3.
Liber eram et placida securus pace fruebar:
Nunc mihi, Libertas, pacis amica, uale!
Scilicet incauto mihi raetia caeca tetendit
Meque improuisa casse fefellit Amor.
Nec me irretiri satis est, uerum improbus ille
Nunc iterat saeua uulnera mille manu
Visceribusque meis, incertum, uictor iniquus
Luminibusne tuis spicula plura ferat.
Nec uacuae sentit dispendia multa pharetrae
Vt uatem telis obruat ille suis;
Impulsuque leui quamuis superabilis essem,
Aurea consumpsit saeuior arma deus.
Dumque furit nimium, puer ille remansit inermis –
Hoc illi precio laurea nostra fuit –
Parua nec exiguo uenit uictoria damno:
Pectoris heu tanti est parua rapina mei!
Quid mirum, qua nunc uictor feritate superbit,
Nec mihi nec telis consuluisse suis?
Plura nec egessit Paean Phythone necando
Taela quot Idalius prompsit acerba puer.
Ne sub nube tamen tacitaque triumpher in umbra,
Hinc mea flagrantes uibrat in ossa faces.

-- 79v --

Sic agor infelix nullo non saucius ictu
Parsque meae mentis uulnere nulla uacat.
Nec satis est, tumidis addit ludibria uerbis
Vt uacuum telis lustrat utrunque latus.
Nanque ait: »O nostri contemptor maxime regni,
Obprobrii discas esse poeta tui.
Iam frustra cupies uersus mollire seueros
Atque humilis fies conditor ipse soni.
Saepe Tibullaeo solabere uulnera cantu,
Veronę ignotus nec tibi passer erit;
Solus et antiquum mirabere saepe Philetam
Laudabisque mei carmina Callimachi,
Nec nisi uesano quaeres fomenta dolori
Cum tibi deciderint nomina magna, miser!
Armorumque acies et Martia bella ualebunt:
Fulmineosque ignes et mea bella canes.
Sero quid sit Amor iam te didicisse pigebit,
Flauia cum uires auxerit una meas.«
Tunc ego: »Dux toto qui solus ab orbe triumphas,
Fulminis oblitum qui facis esse Iouem,
Ne, rogo, saeuitia uictricem pollue laurum:
Iam tibi seruatus gloria maior ero!
Vlterius ne me, tantis ne perde sagittis:

-- 80 --

Vt ualeam, ductor magne, ualebo tuus!«
Ille autem: »Haud nostro morieris uulnere, uates:
Imperio liber sospes et esto meo.
Illa sed, auxilio cuius sanescere quaeris,
Illa erit exitio nata puella tuo!«
Haec responsa dedit, uix qualia frondibus altis
Chaonii nemoris praecinat augur auis.
Nanque ego dum curis peterem te, uita, leuandis,
Ac uelut ad medicam confugit aeger opem,
Infęlix perii, qui dum mea uulnera curo,
Vulneror estque oculis plaga nouata tuis.
Nec tot Ituraeas armare uenena sagittas
Quaeque uolant retro Parthica tela ferunt,
Quot lasciua tuis et caeca feruntur ocellis
Nec nisi uisceribus spicula nota meis.
Vtque petens uenantis opem male cerua saluti
Consulit et capitur credulitate sua,
Quaeque procellarum nimium secura tenetur,
Naufragium in portu saepe carina facit,
Sic ego nunc pereo dum te, mea Flauia, credo
Perfugium curis esse fidele meis.
Vesano neque enim dantur fomenta dolori,

-- 80v --

Vulneris unde fuit fons et origo mei:
Immo recrudescit nunquam coitura cicatrix
Plagaque uisceribus gliscit hyulca meis.
Ipsa tamen nostro mitescere sanguine nescis,
Passa nec officiis mollior esse meis,
Quam, reor, Herculei nequeant mutare labores,
Aut Asiae molles uincere diuitiae,
Quo mihi uicinam laetho reuocare salutem
Et luci uitae restituisse uelis.
Si tamen insanos exoluam morte dolores,
Mors mea, crede, tuum, Flauia, crimen erit!
Nanque ego, quo tanti casus monimenta supersint,
Mandabo haec tumuli fronte notanda mei:
»Flauia, quae uita fuerat mihi carior ipsa,
Causa immaturae mortis acerba fuit.«
Hanc tibi – crede mihi – parient mea funera laudem!
Ah, tantum poteris lenta uidere nefas?
Nec mihi, cum pheretro portabor inane cadauer,
In cineres lacrimas ultima dona dabis?
Nec pariter dices, cum flebor uoce meorum:
»Hic mihi, proh Superi, fidus amator erat!«?
Et mea ut accensis lucebunt funera flammis,
Ah, poteris uultus exhylarare tuos,

-- 81 --

Nec laniata comas manibus, laniata capillos,
Clamabis nomen terque quaterque meum?
Nec frustra membris frigentibus oscula figes
Cum mihi pars sensus nulla superstes erit?
Si non uera dabis manifesti signa doloris,
Non saltem tacita uulnere mente feres?
Et misera erepto sensu sine teste dolebis,
Nec te terrebit mortis imago meae,
Lurida ut exanimis simulacra uidebis amici
Et buxo et caera pallidiora noua?

4.
Quid tibi uis blando, pulcherrima Flauia, uultu?
Quid tibi cum Musis, ambitiosa, meis?
An cupis atque meo celebrari carmine gestis
Teque iuuat libris regna tenere meis?
Propterea multo collum circumfluit auro
Atque opulenta tuus balsama crinis olet;
Neue tot ad strepitus armorum et caede rubentes
Accingar pugnas et graue Martis opus,
Ad tua depositis praeconia uendicor armis
Praeque Iouis taelo forma canenda tua est.
Sic Venus exarmat Martemque effoeminat ipsum,

-- 81v --

Proh pudor, et sexu debiliore capit!
Me quoque conuellit: uiden ut Cythereia myrthus
Exclusit laurum, Martia serta, meam,
Nec fera sanguinei uacat hiscere praelia Martis,
Sed iubeor curas euigilare leues?
Quoque magis pateant obprobria, prodere cogor
Crimina nequitiae dissimulanda meae.
Ergo mihi toties uultus offerre uenustos
Desine; blanditiis, Flauia, parce tuis,
Nequa sinistra meum perstringat fabula nomen,
Differat et uulgi uoxque leuisque sonus.
Quis uero fera bella canat Martisque furorem,
Si mihi me uultu surripis ipsa tuo?
Quis sparget flammas, quis hyantia uulnera dicet,
Quis lituos aut quis classica pulsa ciet?
Quis cantu audaces animare in proelia turmas,
Quis queat hostiles conseruisse manus?
Quis spolia eripiet donisque onerabit opimis
Castra? Quis undantem sanguine tinget humum?
Parce igitur uati, uultu saeuire uenusto
Desine; uisceribus, Flauia, parce meis!
Vt uidi, ut perii, et stipulae leuis instar acerui

-- 82 --

Exarsi uenas igne bibente meas!
Exarsi inque meo uiuaces sanguine flammas
Ignis inextincti uentilat acer Amor.
Excubiae uenere truces, procul ocia cedunt,
Et curae insomnes peruigilare iubent.
Parce tuo uati, uultu saeuire uenusto
Desine; uisceribus, Flauia, parce meis!
Iam nullae siluis galeae, iam nulla refulgent
Arma nec aeratus fulgurat ullus apex,
Hostica nec caelsas meditatur scandere turres
Turba nec aptantur moenibus harpagones.
Non faber extendit gladios, mucronibus iras
Addit et obtusos cotibus exacuit.
Scuta uirum atque enses cecidere e carmine nostro
Et rapit imbellis Martia taela Venus.
Parce tuo uati, uultu saeuire uenusto
Desine; uisceribus, Flauia, parce meis!
Scilicet haeroum laudes regumque ualebunt,
Proelia totque ducum uendicat unus Amor,
Neue ferocis equi ferientes inguina Parthos,
Tristia nec duri pocula Massagethae,
Neue canam stratos Phlaegraea ualle Gigantes,
Saeua nec igniferi taela trisulca Iouis.

-- 82v --

Attenuata lyra est, fortes fugere cothurni,
Atque Sophoclaei detumuere pedes.
Ille ego magnanimum qui facta attollere regum
Et sueram grandi bella tonare tuba,
Nescio quo iaceo misero depressus amore,
Nescio quis tetigit nubila corda furor.
Vrror ut Assyrii templis urruntur odores,
Vt uolucris nidis urritur una suis.
Nec magis ad solem glacies nec caera liquescit
Cum iuuat et flammas nutrit adusta suas.
Vrror, io, uates! Venus o, molire triumphos,
Regnet et ex nostra fraude triumphet Amor!
At uos, Pierides, nostras expellite curas,
Et prohybe tantum, pulcher Apollo, nefas,
Vel tu sollicitos, Liber, compesce furores
Victor et angores dilue, Bacche, meos!
Vosque simul, dum plaga recens, dum uulnus, amici,
Hoc uitium uestris pellite consiliis.
Quod si quis tales sedabit pectoris aestus,
Taurominitanas ille reponet aquas,
Auertet Tityi uolucres, Ixiona soluet,
Tantaleoque auidam pellet ab ore sitim,
Sisyphiae molis sistet reuolubile pondus,

-- 83 --

Belliadumque urnas obstruet ille cauas.
Denique, si qua queunt medicamina tollere pestem,
Demere et infamem pectore nequitiam,
Non ego Caucaseas uerear calcare pruinas,
Siue Lycaonias comminus ire niues.
Dum graue seruitium fugiam dominumque potentem,
Ibo ego Rhiphaeo qua coit unda gelu,
Seu pedibus carpam terras, seu caerula remis:
Terra dabit faciles nec minus unda uias.
Me nullae salebrae, fastigia nulla grauabunt,
Nulla meos laedent auia saxa pedes.
Ensifero nec si quatietur Orione caelum
Et maris Ionii saeuiat ira minax,
Non ego terrebor, me corda Typhoia quamuis
Ore uel afflarit saeua Chimaera suo.
Stat cunctos casus et summa pericula rerum
Voluere, stat flammas, frigora dura pati;
Stat mundi extremo me ponere cardine et ultra
Humanos, patitur si Deus, ire gradus,
Dum mihi libertas reuocetur pristina dumque
Nulla notet cineres fama sinistra meos.

-- 83v --

5.
Me tua Sithoniis certantia colla pruinis,
Aemula me puris lumina sideribus,
Me similes auro crines et eburnea ceruix
Ingenuusque color uiuaque forma capit,
Nec lenocinio fuci quaesita uenustas,
Sed tua, quam labes nullaque menda notat.
Me tua simplicitas, Paphias imitata uolucres,
Quique uerecundo est sanctus in ore pudor,
Denique me niueo cognati in pectore mores,
Me dotes animi corripuere tui,
Qualia credibile est caelestes dona benignos,
Non matrem decimo mense dedisse tuam.
Illecebras quid enim, quid uerba iuuantia dicam?
Aut quod olorino stillat ab ore melos?
Quid referam doctae studiosas Pallados artes
Atque tuas dociles plectra mouere manus?
Quid referam uernos spirantia basia flores
Quaeque magis Tyrio murice labra rubent?
Cetera quid referam, Pallas quibus innuba posset
Coniuge cumque Iovis cedere nuda Venus,[ERROR: no reftable :]5,19-20 Cetera .. Venus in margine: Caetera quid referam, quibus innuba cederet olim / Pallas cumque Iouis coniuge nuda Venus?
Si modo deposito certare pudore tulisses
Pastorique tuum credere nuda latus,
Spectarique libens cuperes impune, nec esset
Te quoque ceu nudas poena uidere deas.

-- 84 --

Immortalis ero si te sine ueste uidere
Perspicuam liceat proditione tua.
His desideriis infirmor saucius et me
Copia, te praeter, nulla leuare potest.
Haec me uota tenent, nec mallent sidera quam te
Cernere praesentem lumina nostra deam.
Quae conspecta Iouem solio deducere ab alto,
Quae possent magnos sollicitare deos.
Haec eadem nostrum ualuere infringere pectus,
Haec laqueis animos implicuere meos:
Nec mihi uentosi fastus animique superbi,
Nec mihi patritii sanguinis altus honos,
Nec mihi nunc Phoebus cultisque Elegia capillis,
Nec prodest rauco Calliopaea sono.
Omnia sub pedibus duri calcantur Amoris,
Omnia sunt solea trita, puella, tua.
Scilicet et Phoebum campis armenta Pheraeis
Ducere et agrestes incoluisse casas,
Nuncque Iouem pennas, nunc falsi cornua tauri
Summere – si uera est fama – coaegit amor.
Nec mea nunc Eratho munus seruile recusat,
Nec dedignamur ferre, puella, iugum.
Ite procul fastus, ficti procul ite Catones,
Et personatis horrida barba genis:

-- 84v --

Non hic consiliis grauibus uultuque seuero –
Mollibus obsequiis conciliatur amor!
Obsequio pronus currentia flumina tranat,
Vincit et aequoreas saepe natator aquas.
Obsequium Lybicos fecit parere leones,
Fecit et Hyrcanas succubuisse feras.
Obsequium lentos declinat ab arbore ramos,
Obsequium flecti robora dura facit.
Hoc placidum numen quid non superabile reddit?
Quid nequit officiis demeruisse suis?
Hoc, mihi crede, potest homines superare deosque,
Excutere et blando tęla trisulca Ioui.
Tu quoque, ceu docti sub pollice caera magistri,
Flectere adsidua numinis huius ope,
Flauia, si scopulis sis durior; aspera nec tu –
Obsequium nobis auxilietur – eris!

6.
Nunc, licet imperio lasciui ducar Amoris,
Iussus inexperti uincula ferre iugi,
Haec tamen ipse libens, nedum patienter, inibo
Si dominae fuerit mutua parque fides.
Nam, si me uultu fastidiat illa superbo,
Tollenda est collo sarcina dura meo,

-- 85 --

Neue diu longae patiamur taedia uitae,
Haec mala sunt quouis excutienda modo,
Siue loci spatio, uel iniquae tempore uitae,
Siue erit angores soluere morte meos.
Sin responsa dabit placido mihi Flauia uultu,
Si ueniet quouis empta labore mihi,
Non erit in terris felicior ulla uoluptas,
Vlla nec in terris gaudia pluris erunt,
Qualia nec solio Cyri, nec mercibus Indis,
Mutarim, aut opibus, diues Erythra, tuis.
Nam mihi quid prosit preciosi massa metalli,
Aut quae Milesi lana colore rubet,
Si patienda mihi longae iactura repulsae,
Quem poterit dominae parua necare mora?
Ergo tuo semper uultu pendere uidentur
Aduersa et pariter prospera fata mihi.
Aetherea nec luce magis nec nectare caeli
Quam pasci ex oculis, Flauia, posco tuis.
Te solam intueor, tibi seruio deditus uni,
Te solam ante omnes noster Apollo colit.
O tecum liceat soles numerare beatos
Signandosque nota candidiore dies!
Seu uenies tacitis furtim confisa tenebris,

-- 85v --

Alternos librans clam taciturna pedes,
Quae mihi te iunget nox luce beatior omni,
Par utinam Herculeis noctibus esse uelit!
Cur tamen interea tanti in dispendia ducor
Temporis et longas distrahor usque uices?
O uotis inimica meis, quaecunque moraris,
Et desiderio causa maligna meo,
Sit breuis hora licet, toto est mihi segnior anno
Cum dominam duras praestolor ante fores.
Haec mea nequitia est, haec me unica cura reuinxit,
Hic meus in molli puluere sudat equus.
Tu uero antiquum decus integrare labores,
Dogmaticasque artes Socraticumque sophos,
Et uitia emendes hominum quo, Iane, labores
Saecula mirentur posteriora tuos.
Attamen huic nostro, si fas est, parce furori,
Si fuit ardoris Myrrina causa tui;
Nec modo pallidulo rapuit te Cinnama uultu,
Sed tibi cura diu rustica Flora fuit.
Et mihi fas nostris dominam cantare libellis,
Vnica nec nobis Flauia crimen erit,
Quae mea cum niueis inuoluit scripta papillis,
Phoebaeo uideor blandius ore loqui.

-- 86 --

Haec mihi pensetur merces; tu, Iane, labores
Venari ingenio nomina magna tuo,
Et modo Democritos rigidosque euolue Platonas,
Quodlibet atque uetus discere dogma uelis.
Mi satis iratam uerbis placare puellam,
Mi satis est domina dicere digna mea:
Qua modo uel sola laudari iudice mallim,
Delphica quam laudes templa mouere meas.

7.
Mollicie plumas uincis massamque coacti
Lactis et intactas, Flauia pulcra, niues.
Nec tanto Parium marmor candore superbit,
Non elephantaeum sic, puto, fulget ebur,
Quam tibi membra micant, ceruixque argentea, quanto
Candoris corpus gaudet honore tuum.
Lubrica nec tantum uestigia marmora fallunt
Cumque lacessentes effugit unda manus,
Non lapis aequoreus christalaque laeuia[ERROR: no reftable :]7,9 christalaque laeuia in margine: non dura abscynteta nec quae
Trita Cytheriacis concha refulget aquis,
Quam mea te, fallax, pręnsantia brachia ludis
Laeuis et amplexus effluis usque meos.

-- 86v --

Nec minus amplecti tua membra fugacia durum est
Prothea quam mediis detinuisse uadis.
Basia seu uolui tibi figere – labra repente
Sunt delibatis currere uisa genis;
Siue papillarum libuit tractare tumorem –
Non patitur tactus ulla papilla meos.
Siue ego tentaui tua transfuga colla tenere –
Transfuga frustratas destituere manus.
Sic nequit erranti trepidus consistere planta
Irriguam nactus saepe uiator humum;
Sic mihi sperantes frustra iamiamque tenentes
Teque potituras deseris arte manus;
Sic mihi uanescis, me quantum haud compote uoti,
Et fluis e nostro ceu leuis aura sinu;
Sic fugitiua uolas nullisque tenenda lacertis,
Ingratamque celer fallis utranque manum;
Sic mendax uana deludit imagine somnus,
Decipit et uacuus credula corda sopor;
Sic aliquis manibus pendentia poma supinis
Atque interdictas summere gestit aquas.
Quare age, parce meos toties fraudare lacertos,
Nec sine naturae tanta licere tuae.

-- 87 --

8.
Quid fugitiua negas uelocis dona Iuuentae,
Nec festinantes praeripis ungue rosas?
Quid tempestiuos non carpis ab arbore foetus?
Tempestiua leges haec nisi poma, cadent.
Tempestiua Ceres messoris falce secatur,
Tempestiua cauos inquinat uua lacus.
Non semper fului radiant in uertice crines
Purpureoque micat lacteus ore color.
Florida nec semper uiolaria prata uenustant,
Picta nec adsiduo uere superbit humus.
Nec licet, heu, uitae reparari damna fugacis
Vt reparat celeres menstrua luna uices.
Nam quis in exuuiis senium deponit ut anguis,
Cornibus aut iactis tempora[ERROR: no reftable :]8,14 tempora in margine: corpora fessa leuat,
Emendatque grauem Phoenicis more senectam,
Cui licet humanos expoliare situs?
Quam cito purpureos flores malus inuidet Auster,
Inuidet arboreas horrida bruma comas,
Tam cito, pulcra, subit, postquam defloruit aetas,
Non intellecto curua Senecta pede.
Aspice qua flores nascantur luce, senescant,
Et quae mane uirent, nocte ligustra ruant.

-- 87v --

Et tibi flore nouo quae pullulat, ista senescet
Et dominam linquet forma caduca suam,
Nec tibi Colchiacis facies iuuenescet ahenis,
Sulcabit teneras cum tibi ruga genas.
Et simul annoso pellis laxabitur aeuo,
Et pinges raris tempora calua comis;
Orabis quoties multos, te nemo rogabit,
Emeritam nec uox blanda decebit anum.
Non extensa cutis, facies fucata, nec emptis
Arida caluities dissimulanda comis;
Ridebitque nepos Hecubam gracilemque cicadam,
Succiduoque tremens corpus anile gradu.
Gaudebunt furtim iuuenes furtimque puellae
Supplantare tuos turba iocosa pedes,
Nec baculum ancillae parcent subducere, nec te
Saepius in media destituisse uia.
Et quae nunc rides, merito ridebere cunctis:
Auctorem repetunt crimina quaeque suum,
Fraus quenquam pro fraude manet, pro crimine crimen,
Tardior et multo foenore poena uenit.
Vidi ego iam faciles Venerem spraeuisse puellas,
Postmodo flere senes criminis arte sui.
Sic, modo si qua malos exerces foemina fastus,

-- 88 --

Foenore cum duplici perpetieris anus;
Tu quoque mox animi es poenam luitura superbi
Cum modo laruali conficiere situ.
Qualem Hecubam, qualem prisci meminere Sibyllam,
Qualis et extinctis manibus horror inest,
Talis eris facies et decolor umbra situsque
Cum capularis anus, triste cadauer, eris.
Iamque tui cunctos offendet anhelitus oris
Quaeque fluent labris dira uenena tuis,
Et tibi rugosam speculo exprobrante senectam
Non unum flebis posse redire diem,
Nec tibi profuerit uultus optare priores,
Turpiter et laxas increpitare genas,
Sideribusque pares oculos frustraque requires
Nunc tibi flauentes, aurea fila, comas.
Nec tibi candentes dabitur sperare lacertos
Collaque Threicia candidiora niue,
Paestanosque olim redolentia basia flores
Quaeque magis minii labra colore rubent,
Cum tibi uix unum dentem superesse dolebis,
Instar araneolae tresue duasue comas,
Formosique breuem causabere corporis usum:
Iactura est formae tanta futura tuae!

-- 88v --

Forsitan et stultos olim ridebis amantes
Quos grauis instabili dote reuinxit Amor.
Sic, ubi iam rugas speculo conspexit aniles,
Risit amatores pulcra Lacaena suos.
Quis non fastidit senium turpemque senectam?
Aetatis nostrae sola iuuenta placet.
Haec ubi corruerit nobis, nil flere iuuabit,
Temporis et prisci poenituisse senes.
Quare age nec celeres ingloria perde tot annos,
Nec cito lapsuris, Flauia, parce bonis.

9.
Non ita riuales lunatis cornibus instant
Aduersi aduersa fronte coire boues,
Ceu modo praetentis concurrere comminus hastis
Spectat amatores Flauia blanda suos.
Sed melior tauris sors concurrentibus: heu,
Fortuna pugnant deteriore uiri!
Victori patitur succumbere nulla puella –
Victorem sequitur fida iuuenca suum!
Si modo me merces pugnantem digna sequatur,
Ipse uel Enomai currere lege uolo,

-- 89 --

Ipse uel Arpyias insopitosque draconas
Vel Styga percurram Tartareumque canem.
Quae non monstra libens patiar, modo segnius ire
Nolit in amplexus Flauia uicta meos?

10.
Siccine decaeptos contemnis, Flauia, diuos,
Nec metuis sanctam contemerare fidem?
Sic frustra est dextrae data dextera? Quaeque recaepit
Te modo uenturam, Punica lingua fuit?
Ast ego caelestes cordi tibi meque putabam
Credulus et uerbis pondus inesse tuis.
Tu potius sequeris periuria, linquis amicum,
Et rapiunt celeres irrita uerba nothi.
Scilicet ultrices mendacia plectere Diras
Nescis et memores criminis esse deas?
Fictum Acheronta putas? Furiarum uerbera rides?
Et tibi Tisiphone creditur esse iocus?
Quod si perfidia est nullis obnoxia poenis,
Innocuum crimen quodlibet esse rear.
Sed potius refugis reminiscere Tantalon undis,
Qui poenam merito perfidus ore luit;
Laomedontaeae subeant periuria linguae:

-- 89v --

Falsa fides nullo tempore inulta fuit.
An, rogo, te credis peccare impune quod ultrix
Non subito est dominae noxia poena suae?
Reddenda est, mihi crede, tibi cum foenore merces
Et mora supplicii persoluenda tui.
Sed mea dicta, precor, uanescant irrita: poena est
Si qua luenda tibi, sit precor illa leuis.
Nec si durities adamantina corde rigeret,
Nec si pectoribus saxea fibra meis,
His grauiora precer demens, uel si qua precarer,
Optarem in nostrum cuncta redire caput.
At tu perfidia gestis atque improba gaudes,
Vatis et exitio pasceris ipsa tui,
Meque ita decaeptum rides uictrixque triumphas,
Callida iam regnas fraudibus ipsa meis.
Accedunt damnis ludibria, criminis auctor
Debuerit quamuis rectius illa pati.
Scilicet alterius sequitur me poena nocentis,
Et duplici noxa culpa aliena mea est.
An, rogo, iuranti peccat qui credit amicae?
An, quaecunque magis peierat, illa rea est?
Sed sic elapsam manibus praedam obicis hosti
Et te detractam faucibus esse meis.

-- 90 --

Quem tamen ipsa refers hostem? Quid praeter amicus
Quem tu fallebas, perfida, fidus eram?
Exuuiis quid enim reducem remeare recaeptis
Te memoras? Quaenam iusta trophaea refers?
Quid, rogo, per scelus et periuria mille triumphas?
Haec indigna tuum gaudia crimen habet.
Periuram non esse sat est. Sed fama paratur
Atque ex insidiis gloria magna meis.
Quin potius cessas inhonesta laude placere
Atque hanc perfidiam dedecus esse putas?
Quin rata uerba facis et fallax uoce bilingui
Nunc homines parcis, nunc uiolare deos?
Quae si seruasses[ERROR: no reftable :]10,53 seruasses Agić: seruasset promissa, quid inde perisset?
Quod poterat damnum basia sola sequi,
Qualia dilecto siue unica nata parenti,
Seu dare cognatis gaudet adulta soror?
Haec saltem – si non istis meliora – dedisses,
Quae mihi de medio lapsa fuere sinu,
Quae mihi anhelanti sunt pene refixa labello,
Quae prohibet cupido stulta puella uiro,
Qualia et inserto certat decerpere rostro,
Garrula cum uerno tempore prurit auis.
Haec mihi fallaci rapuisti basia lingua
Et quae fingebam gaudia mille modis.
Sed quid ego accusem blandae periuria linguae?

-- 90v --

Sum reus et plector credulitate mea.
Tot bona non subito exciderent si cautior essem:
Stultitia e manibus lapsa fuere meis.
Non ego pro certis incerta capessere rebus
Debueram et uerbis credulus esse tuis.
An male certus eram quod inania semper amantum
Et uento et liquida dicta notentur aqua?
Non tamen haec impune uident periuria diui
Nec sunt caelicolis crimina nostra iocus.
Esse quidem aetherea numen non fallimur aula,
Testantur summum fulmina missa Iouem.
Nec tanti peccare tibi ut, Flauilla, pauescas
Siderea quotiens intonat arce Pater.
Vos tamen huic primum peccanti ignoscite, diui:
Vlterius crimen praemia digna ferat.

11.
O mihi iucundos tecum, Mariane, recessus,
Nec nisi sedandis ocia nata malis!
Vt mihi curaram subeunt obliuia cum nos
Ombula frigidulo mulcet amoena sinu,
Cuius inexausto sic ubere dulcis inundat
Vena nec offensas aequore seruat aquas!

-- 91 --

Nanque reluctetur licet obuius Adria, mollem
Fluminis occursum littoris instar habet,
Nec potis est potus dulces uiolare marinis
Fluctibus et cursum lene fluentis aquae,
Verum occurrenti resupinus ab amne recurrit
Inque uicem refugos fertque refertque pedes:
Tramite sic longo proprios discernere fluctus
Nescit et ambiguas semimarinus aquas.
Perspicuus tamen est duplicemque impune per aestum
Apparent uiridi lucida terga deo,
Nudaque Cymothoe mediis ostenditur undis,
Nuda suum pandit Deiopaea latus.
Non tamen hanc audet Triton tentare uel illam,
Sic didicit mores sanctior unda pios!
Atque ut conspicuis intermicat aemula gemmis
Certatimque duplex lumen utrinque refert!
Sic casta et nullis unquam uiolata rapinis,
Dignior et sanctas lympha lauare deas.
Et licet hic Mauors sudorem abstergat anhelum
Inque salutiferis uulnera sanet aquis,
Attamen haud aliis Tritonis honestius undis,
Nec minus et nemorum diua natare potest,
Non Galathaea procax, non Salmacis improba, non hic
Herculeum auderes tangere, Nais, Hylan,

-- 91v --

Et quamuis melior Narcissum imiteris imago,
Non esses domino perniciosa tuo.
Quod si diues aquis, ceu primo exuberat ortu,
Sic pariter longum continuaret iter,
Danubio aut Nilo non uilior Ombla fuisset
Si modo progressus posset habere suos.
Non tamen, ut dulces Nereus intercipit undas,
Sic patimur Choros horribilemque Nothum
Ventorum expertes: pomaria frigore miti
Educat et flores blanda nec urrit hyems.
Sic gelidi menses alieno tempore gaudent,
Aestiferi latrant sicca nec ora Canis,
Sed uer perpetuum est, glaciemque ignorat et aestum,
Et Zephyris fruitur uallis amoena suis.
Haec foelix igitur, nimios quicunque per aestus
Dulce susurrantis frigora captat aquae,
Nec Capreas molles, Baiarum aut stagna requirat
Aut Corcyraeum malit habere nemus,
Hesperidumue hortos desideret altaque Tempe
Praeferat et Siculis dulcia rura thymis:
Nanque ego non Veneris malim lucosque Dianae,
Inter Paestanas siue iacere rosas.
Quo magis augescunt duplicati gaudia ueris,

-- 92 --

Maior et aestiui gratia blanda loci,
Caucaseae possent quocum rubuisse pruinae,
Floribus et Lybici uernet harena soli.
Quandocunque igitur nostros sanare dolores
Et desiderium triste leuare iuuat,
Tu mihi fomentum es, tu pocula more Lacaenae
Porrigis et curas dedidicisse facis.

12.
Gaudia, libertas spatientur, basia, risus,
Cantus et admixto uerba iocosa sale,
Nec quisquam dulces frenet conuiua cachinnos:
Exue morosos, sedula turba, senes,
Certamenque simul nunc dulce capessite Bacchi,
Spernite nec Bromii mitia dona patris!
Omnis et agrestes Satyros imitata iuuuentus
Alterno saltet terque quaterque pede,
Nec pigeat multo iactare madentia uino
Brachia et ad cantus flectere uerba nouos.
Pocula sed primum peragantur sena uicissim
Ad dominae nomen pernumeranda meae.
At neque structa thoris consurgat mensa superbis,
Quisque sed in prato uersicolore cubet.

-- 92v --

Atque omnes pariter densa iaceamus in umbra,
Qua pandit uirides graminis herba thoros,
Sicubi uel lymphae sunt murmura blanda loquacis
Vdaque currenti ripa susurrat aqua.
Sicque omnis Bacchum celebret resupina iuuentus
Et simul haec una carmina uoce canat:
»Tu, quodcunque malum mortales aggrauat arctus,
Nectare pampineo, dulcis Hyache, leuas!
Tu nimio sanas obnoxia corda dolori
Atque aegras mentes, Bacche, ualere facis!
Muneribus perfusa tuis ergastula rident
Et dura uinctum compede seruitium.
Corpora et assiduo mulces confecta labore
Eluiturque grauis cura liquore tuo.
Tu canescentes annos iuuenescere cogis,
Tempore tu nullo consenuisse potes.
Semper et intonso laetaris crine, perennis
Nam tibi cum Phoebo fratre iuuenta datur.
Te cantu leuibusque choris hederaque uirenti
Lasciuoque decet luxuriare sinu.
Totus odorato fragras perfusus amomo
Ambrosiusque tuo uertice spirat odor,
Sed neque te luxus nec mithra effeminat ulla
Pulsaque lasciuis timpana rauca sonis.

-- 93 --

Ipsa tuas uires Gangetica terra fatetur
Nigraque Bassaricis India uicta choris.
Non impune tuum nomen contemnitur, Euhan:
Pentheos irati poena cruenta docet,
Et qui pampinea fertur pro uite Lycurgus
Crura securigera consecuisse manu,
Et qui Tirrhenum nautae perhibentur in aequor
Praecipites media desiluisse rate.«
Ergo frequens sacros celebret conuiua trientes,
Menaliumque colat Nyctiliumque patrem;
Non tamen immodico pugnas accendat Hyacho
Ebrius, aut plenis inuolet ora scyphis –
Icarus immodici est extinctus crimine Bacchi
Et Lapithae exitio permaduere suo –
Quisque sed innocuo perfusus nectare donet
Bella nec humanis saeua gerenda Gethis,
Proelia sed nostris ineamus nexa choraeis,
Et dociles ducat tibia blanda pedes,
Vndique deiecta iocunda Licentia zona
Ludat et effusos Gratia laxa sinus.
Haec nos bella decent, haec nobis blanda, sodales,
Gaudia per senos continuanda dies.
Vincula sic taedae celebrentur festa iugalis
Atque maritali debita sacra deo.

-- 93v --

13.
»Qui rapere hanc nuptam gaudes, Hymenaee? Marito
Cur flentem ducis?« »Gaudia prima timet.«
»Cur secum irasci patitur?« »Defendere florem
Virgineum rapidis unguibus illa parat.«
»Vnguibus an solis poterit confidere?« »Quidni?
Fidere uirginibus dente uel ungue licet.«
»Cur tamen huic, nollet quem uincere, uirgo repugnat?«
»Quid nisi quod spolia haec sanguinolenta placent?«
»Si tamen, ut primos ueris spoliemus odores,
Nos iuuat hamatis laedere crura rubis,
Nemo nec e spinis Paestanos carpere flores
Horreat aut Siculos depopulare fauos,
Me quoque uirgineum florem rapuisse tot inter
Lacrimulas, morsus, uulnera mille, iuuat.
Ergo ne cessa defendere, uirgo, pudorem:
Pugna, pugnando es nam placitura magis!
Sic poteris cupido preciosior esse marito:
O quantum castae uirginis arma iuuant!«

14.
Da mi basia Lesbiana centum,
Da mi basia plura Lesbianis,

-- 94 --

Da mi basia quot Catullianas
Possint uincere basiationes.
Et cum tot dederis, subinde nostras
Conturbabimus osculationes,
Et rursus totidem subinde nobis
Subiunges decies ducentiesque,
Vt sint sydera pauciora, Syrtes
Nec tot millia pulueris uolutent,
Nec tot gramina pullulent per agros,
Quot te millibus osculationum
Nullo fine morabor usque et usque,
Flauilla, ut merito inuidere possit
Nobis Lesbia cum suo Catullo.

15.
Flauilla mea ambrosia,
Meum delicium ac melos,
Fauos mellis Hymetii
Dulces ulterius sapis,
Quae dulcedine praeteris
Meracissima defruta,
Atque uuas apiarias,
Palmarumque uirentium
Maturas cariothides,
Illo nectare dulcior
Hyblaea quod arundine

-- 94v --

Et canna Oebosia coit.
Tuum quilibet osculum
Mallet quam cyathum Iouis;
Tuum carpere flosculum
Mallet quam solium Iouis.

16.
Alter Erythraeas pergat mercator ad undas
Vecturus Rubri ditia dona maris;
Alter et extremo scrutetur in orbe Britannos
Vlteriusque feram nauiget Antiliam.
Non mihi nunc curae est Eoas uisere gentes
Nec propius fessos cernere solis equos,
Nec Lybiae refugo circumferar aequore, uectet
Quo mea longinquum nauis onusta piper,
Nec pelagi rebus terraeque referta moretur
Orbe alio atque alio sidere nostra ratis.
Sic mihi diuitiae, sic nostra paranda supellex,
Sic Mida, sic Croesus diues amoris ero,
Pugnet anhelanti dum me complexa labello
Pernoctetque meo Flauia blanda sinu;
Sic ego contemnam regum quoscunque triumphos
Et quaecunque niger munera mittit Arabs.
Anne ego militiam magis et fera bella secutus

-- 95 --

Percurram celeri puluerulentus equo,
Frigoris ut patiens galeas in pocula uertam
Stringat ut algentes horrida bruma comas,
Vt uel harenoso Lybiae sitientis in aestu
Persequar exustos decolor Aethiopas?
Quid si longinquis infęlix uictus in oris
Hostilem premerem sanguinolentus humum,
Tunc tibi quos luctus adferret quasue querelas
Tristior, heu, mortis nuncia fama meae?
Sed melius quod sic patriis uicturus in oris
Inque tuo cupiam consenuisse sinu:
Nec mea rumoris latura est Flauia laeui
Vulnera nec tanti causa doloris ero.
Sic mihi, sic liceat canescere: sic ego merces,
Sic ego militiam, sic mea bella sequar!

17.
Non ego fila meae nunc deprecer ultima uitae
Nec uerear manes anticipare meos,
Sed grauior iactura tui me torquet amoris,
Ne solita careant funera nostra fide:
Nanque ego te gelida cogar sentire fauilla
Et meus in tumulo uiuet inustus amor.
Morte obita neque enim curas cessare priores
Testatur uiso Laodomia uiro,

-- 95v --

Cuius dum fruitur complexibus anxia ueris,
Coniugis est manes fida secuta comes.
Quod nisi mors finit sensum, tua, Flauia, dicar
Vmbra, superfuero quantulacunque mei,
Dicar et Elisii detur si copia coetus,
Si uideam haeroas, nomina prisca, nurus;
Non ego mutabor, nec Tyndaris ipsa nec ulla
Fama uetus formae est substituenda tuae!
Te licet et senio fatum grauiore resoluet:
Tunc etiam cineres cogar amare tuos.
Quod potius nostro tribuas, mea Flauia, busto:
Rectius est uitae te superesse meae.
Quam uerear nequid suprema in uoce uacilles,
Neue antiqua meo cedat amore fides,
Parcere neue tuis cogare inuita querelis
Et tumulum siccis praeteriisse genis!
Dum licet, interea laeti uiuamus amantes:
Inter nos aetas nulla in amore sat est.

18.
Dispereat qui nos propior diuellit agellus:
Dispereat qui nos dissociauit amor!
Dispereat quae nos uindemia reddidit hostes
Quaeque simultatis causa maligna fuit!

-- 96 --

Dispereat quae nos uicinia perdidit et quae
Proximitas tanti criminis una rea est!
Haec nos dissoluit fidosque alienat amicos
Disiunctisque procul mentibus esse facit,
Dissidium et tanti diuortia fecit amoris
Qui nos debuerat consociare locus:
Ryphaeos quod si coleres nigramue Syenen,
Esses diuerso proximus orbe magis.
Scilicet hoc tecum uixisse diutius una,
Hoc mihi uicinum rus habuisse iuuat.
An nisi colloquia et uitae commercia tecum
Intercessissent mutua, tutus eram?
Iam desiderio grauius me copia perdit,
Offendor ruris proximitate tui.
Vtque attrectati nimium difflantur odores,
Nec rosa, nec durant lilia tacta diu,
Sic amor atteritur longo saciatus ab usu,
Et citra luxum gaudia sola placent.
Quid mirum, si me fastidis, pessime, si nunc
Surgit ab admonitu nausea multa meo?
Consuetudo uetus et gratia prodiga peccant,
Peccat amicitiae copia longa meae,
Et bilem et stomachum et nostri tibi taedia fecit
Qui sese nimium noster abusus amor.

-- 96v --

Nam tibi quod nunquam praesentia nostra negata est,
Torpuit emerita mente remissa fides,
Inque tuos sensus obrepit triste ueternum
Et desudato negligor ex animo.
Sic tibi contemnor, nec me miraris, ut olim,
Nec pendes uatis sedulus ore tui.
Vsque adeone tibi male temperat ardor habendi
Vt tibi sim uili uilior ipse mero?
Fece cadisque tuis leuior tibi gratia nostra est?
Heu, pluris quam me sordida musta facis!
Hinc corrugaris tam tristi nubilus ore
Meque supercilio turbidiore notas,
Horrescisque minax, nec te mala iurgia mecum,
Perfide, nec rixas conseruisse pudet!
Nemo uetat: satiare odiis pascasque furorem
Et frenos animo liberiore doma;
Dentibus horrendum freme, sit saeuire uoluptas,
Et poscas iugulum, sanguinolente, meum.
Haec ubi tempestas sedabitur et resipisces,
Vlciscere meas fortius ipse uices.
Magnus Alexander, qua Clytum occidit, eandem,
Ni teneant, in se uerteret ille manum;
Quam casu intulerat mortem, ut purgaret, Adrastus
Infęlix propria est uictima caesa manu.

-- 97 --

An, rogo, non doleat Pyladem si laedat Orestes?
Frater an offenso Castore laetus erit?
Nisus in Euryalo grauiora pericula sensit
Et Bitiae grauior mors aliena sua est.
Quo mea plus uindex iniuria saeuiet in te,
Fiet et auctori perniciosa suo.
Sed tibi parcendum, ne te mens nota flagellet,
Sit mihi peccati poena luenda tui:
Suscipiam tua facta libens, me puniat unum
Alteruter seu quod fecimus ambo nefas.
Quod si mente tua necquicquam absolueris et te
Haec dea supplicio iusta carere uetat,
Poenituisse sat est, satis est commissa fateri,
Delictis satis est ingemuisse tuis.
Sic placare piae poteris sacraria mentis
Candoremque animi conciliare tui;
Sic paullum laxata fides adamante coibit,
Mutuus et magno foenore surget amor.

19.
Desine blanditias mendaces fingere nobis,
O male caelandis ingeniosa dolis!
Desine: nanque tuas tandem depraendimus artes,
Quod uitium ulterius dissimulare nequis.

-- 97v --

Addicta es precio, quouis mercabilis aere,
Hanc tibi perniciem quęstus, auara, dedit!
Illa tui quondam custodia sola pudoris,
Auro expugnata est ianua, uicta sera,
Laxataeque fores crebro stridore queruntur,
Et manifesta suae furta loquuntur herae.
Hinc tu nescio quo uulgi rumore laboras
Et tibi pollutae turpis inusta nota est.
Ergo quae fueras casta et formosa, uideris
Nunc neutrum: alterutro perdis utrunque decus.
Vltio nec parua est uiolati fama pudoris,
Quae tibi deformem fixit acerba notam.
Illa canit precio captam nec amore teneri,
Nec Venerem quam te turpia lucra sequi;
Nec postes, auri nisi diuite claue, recludi
Velle nec, auratum praeter, amare Iouem.
Et nisi falsa ferunt, si sit Ioue ditior ipso,
Carnificem uelles praeposuisse Ioui,
Et tibi quam locuplex tam pulcher habetur amator,
Nec nisi nummatos respicis ipsa sinus.
Venales cuiquam coitus, uenalia praestas
Oscula, seu fossor siue bubulcus amant,
Hircososque senes, Thersitis et oscula laudas,

-- 98 --

Nec renuis spurcum turpiter empta latus,
Vlcere nec foedo manantia labra recusas,
Viscanda et labris usque fouenda tuis.
Heu, quorum abstineant tactu coruique lupique,
Quae facerent auidis tedia uulturibus,
Nec bilem aut stomachum faciunt tibi, nausea surgit
Nulla, nec infandae pestis Auerna times,
Nec mala morbosi uitas contagia menti,
Quod uitium instillat uirus in ossa nouum,
Dira peregrino quae fluxit ab orbe Mephytis,
Mentagrae aut nullum quod, puto, nomen habet.
Obscoenis olidum tanti est coluisse lupanar:
Nam procul haec uita caelibe pestis abest.
Tu tamen, heu, precio quondam mea regna pusillo
Deliciasque auro prodis, auara, meas!
Hunc mihi riualem praefers, cui stigmata mille,
Mille cicatrices, ulcera mille uides?
Hunc potes amplecti? Nec te miseretque pudetque
Aut formae aut famae, stulta puella, tuae?
An tanti est quicquid terrarum possidet orbis,
Exiguae nedum, uilis aceruus, opes,
Vt tua deuoueas miseranda tot oscula, cuius
Deuoueat tactum si qua puella sapit?
Attamen et labris lingua insertatur anhelis,

-- 98v --

Oris et immundi dira uenena bibis,
Ac ueluti uitae pigeat mundoque decorem
Et formae inuideas munera rara tuae.
An semel ammissi luitur iactura pudoris,
Purgat et opprobrium mulcta secunda uetus?
Quod mereare licet, tamen hoc tibi deprecor unum
Neu sit auaritiae culpa luenda tuae.
Hic uetus est error, quo te leuis orbita uulgi
Nec nisi peccandi limes apertus agit.
Hinc ruis in praeceps, quo pessima sustinet aetas
Ire per anfractus irrediuiua suos,
Quo uia solemnis uestigia publica monstrat,
Tramite et attrito molle patescit iter.
Quod si multorum diuturnior eleuat usus,
Foemina cur tanti criminis una rea est?
Scilicet hinc molles uestis peregrina puellas,
Hinc uocat Eoi concha uenusta maris,
Siue armilla iuuat niueis gestanda lacertis,
Seu premit ornatas aurea uitta comas,
Seu collo aut digitis preciosum intermicat aurum,
Siue fenestrata pendet in aure lapis:
Perque alios luxus et rerum mille colores
Haec aetas opibus prostat auara suis.

-- 99 --

Quid mirum uestras auro intabescere mentes?
Iam templa et superos inuolat iste furor,
Nunc postquam caelum uenale insania fecit,
Fraudis et immunes non sinit esse deos.
Sed bene quod, quicquid committitur, expiat aurum,
Quodlibet et redimunt ditia dona nefas.
Laedimur et ferro pariter sanamur eodem,
Quaeque manus fecit uulnera, praestat opem.
Quod tamen absoluit, scelus Indulgentia suadet;
Non adeo faciles expedit esse deos.
Nanque recrudescunt nimio delicta fauore,
Quae paruo constat, culpa redire solet.
Ferrum inclaementer petit immedicabile uulnus,
Nec profecturam respuit ignis opem.
Sic grauior censura iuuat, claementia damno est
Saepius, et magnum gratia crimen alit.
Lucrosum facinus recidiuum est, quodque piatur
Parte sui quaestus, tedia ferre nequit.
Tu quoque, nedum impune, lucro sed, Cinnama, peccas:
Quanticunque facis, uilius ipsa luis.
Et praedam et turpes ueniae fiducia luxus,
Et facili mulcta culpa pianda fouet.
Vsque adeo precio leuiore piacula constant

-- 99v --

Quam mala nec sceleris poena pigenda tui!
Ditaris precii cum per fragmenta pusilli,
Absoluit quaestum pars quotacunque tuum.
Haec annona docet uiles te uendere noctes,
Nequitiae indulgent saecla benigna tuae.
Quod me, quod Superos fallis, luit auctio parua
Teque abiurato foedere ditat Amor.
Quod modo delinquis, poteris nunc asse pacisci,
Nec per te offensam poenitet esse fidem.
Si tamen abiectum parcis reuocare pudorem,
Est tibi pro forma cura gerenda tua.
Nam neque quaesito tantum es placitura colore,
Barbara seu Phrygiis conspiciare modis,
Siue Semyramio splendescas aurea luxu,
Seu quoscunque sinus ambitiosa geras,
Nec lenocinio, quantum, mea uita, futura es
Vendibilis castae laude pudicitiae.

20.
Rhacusam furis Aeliumque uatem
Cursu praepete concitus uidere:
Et mens excidit et loquella muta est
Dum uultu attonitus stupes hyanti,

-- 100 --

Vt quos littore Tethyos supremo
Ingens gloria traxerat Quiritum
Et facundia Liuiana, Romae
Par moles nec imaginis secundae.
Hinc me Phocidos autumas parentem
Rhacusam, Illyrici decus, canisque
Turres aereas, superba cultu
Et Cyclopea saxa ductibusque
Riuos marmoreis scaturientes,
Quales Martia uirgo uix recuset,
Et miracula fontium recenses
Rhacusae et proceres diu togatos.
Nec liberrima iura conticescis,
Molles delicias, amoena Tempe,
Vt nec Seplasiam beatiorem
Credas nec ueteres fuisse Baias.
Regum Parthenope nec aula tanti est,
Nec culti accola municeps Timaui
Censetur tibi pluris. Ergo uisus
Vix exples patriam meam tuendo
Nec desiderio teneris ullo
Thuscos cernere cespites; propinqui
Sed quod littore contigit Traguri
Maternum genus, hinc libenter omnis
Conterranea natio probamur,
Cognatus patriae sinus secundae,

-- 100v --

Vt crudelia facta perfidorum
Thracum et barbariem feram rependas
Immanis Scythiae ausibusque diris
Infestum mare Barculumque Teucamque
Infames et inhospitale littus
Tot praedonibus. Hinc prioris aeui
Labes eluitur decore nostro,
Et seclum uetus exolesse uate
Auctore et duce patriaque uatis
Gaudes foetaque portubus meorum
Incunabula Dardanosque montes
Insignes pecore et scaturientes
Auro diuite et omnibus metallis
Iactas, Marteque nobiles colonos
Omnemque Illyriam libens honestas,
Nec gleba ubere quam uiris ouantem,
Et tot Caesaribus feraciorem
Quam laetis, puto, frugibus creandis.[ERROR: no reftable :]20,48 creandis in margine: ferendis

21.
Saepe uel indignos facundia diues honestat,
Non tamen haec meritae laudis honore caret.
Hinc acoris necnon laudes Busyridis extant,
Praeconemque suum noxia febris habet,
Nec suus ornando Tersiti defuit auctor:

-- 101 --

Non habet hinc iustam lingua diserta notam.
Tu quoque, ni fallor, non illaudabere, uates,
Quod me, quod patriam, tollis in astra meam,
Si modo cum patria uatem studiosius ornas
Ingenii ut uires experiare tui.

22.
Cur non degener, o Marine, cur non
Exhaeres fuit Aelius paterni
Morbi, consimili tenore cuius
Vexatur: neque enim Venus scyphique
Me laesere, sed insitam propagat
Pestem nobilitas auita, quam per
Priscum stemmata traducem dedere.
Nec tanti est atauos Ioues uel ipsos
Reges a Ioue proximos referre,
Stellisque omnibus Archadas priores
Claro in sanguine iactitare, nedum
Maiores Epidaurios nepotes,
Et nostros Barabas Ceroniosque,
Si tot deliciae supiniores
Prisci temporis, heu, suo nepoti
Tam sero officiunt! Auita labes
Haeredem immeritum secuta, necdum
Sera in posteritate conquiescit.
Cur non iugera Quintiana, cur non
Sarrani segetem laboriosam,
Et sulcos Curii graues, paternus

-- 101v --

Purgauit ligo? Cur arare montes
Vastos Illyriae colonus asper
Cessauit genitor, caloris aeque
Et brumae patiens famelicosae,
Nec uixit stabulis mapalibusque
Fossor Dalmata siue caprimulgus?
Nam, si nec Bromium pili nec ipsam
Fecisset Venerem, sed aestimasset
Pluris pauperiem laboriosam,
Non morbo luerem peculiari
Maiorum patinas. Quod ipse suades,
Vltro pauperiem capesso et odi
Ignauum grauis ocii ueternum,
Et Baccho et Veneri perenne bellum
Indico Genium meumque fraudo,
Parcis sumptibus Euclionis instar.
Nam tot luxibus abdicata pestis
Ieiunum, tenuem, famelicosum
Euitabit et excoquet uenenum
Siccis faucibus. Inquietus utque
Deturbatur araneus nec ulla
Regum pendulus obsolescit aula
(Nanque illum laquearibus superbis
Mundatrix abigit scopa et tigillo
Pessumdant famulae manus ab alto),
Sic praeceps reuolutus in tabernas
Caelso a culmine pauperes remigrat,
Illic imperium tenet domumque
Certam possidet et tenebricosa

-- 102 --

Regnat tutius et superbit aula,
Sic me pessima carnifex relinquet
Impransum, abstemium et proteruitatis
Pertesum et matie et situ sepultum
Victus pauperis et laboriosi,
Migrabitque alio uocata luxu,
Qua nidor bonus halat et culinae
Fartor sudat et artifex perunctus,
Mersura in stomachum profundiorem
Quod tellus parit educatque caelum
Et nutrit mare, par futura necdum
Implere ingluuiem cadauerosam,
Immensum insaturabilemque uentrem,
Importunus hydrops, uorax Caribdis.

23.
Andrea, grauiter tuus poeta
Ęgrescit podager iacetque lecto,
Quem talum prope pollicemque dextrum
In dextro pede Syrius momordit.
Ergo accingere uulneri medendo
Dum spes est opis in malo recenti.
Quamuis hoc rabie caniculari
Virus[ERROR: no reftable :]23,8 uirus in margine: uulnus saeuiat intimum per omnes
Suffusum articulos, per ossa, neruos,
Admoto tamen extrahetur igne
Et ferro et patientia fideli
Succumbet. Mala bestia est podagra,
Coccyti soboles, soror Megęrae,

-- 102v --

Instarque Eumenidum comata et hydris
Armata et face: non tamen ualebit
Sufferre una homines deosque pestis.
Ergo nunc Cereremque Liberumque
Atque omnes Veneres Cupidinesque
Et diuos abigas proteruiores,
Sed Phoebum celebrem genusque Phoebi
Accersas, socios peculiares,
Andrea, tibi uatibusque sacris,
Necnon, quos facio ut deos priores,
Doctos consule et arculas latentes
Librorum, loculos reuolue, quicquid
Auicenna docet, docet Galenus,
Chousque Hippocrates meusque Caelsus.
Vis me plus triduo esurire? Vis me
Per luces totidem sitire? Vis me
Impransum, abstemium dies et horas
Durare? Omnia perpeti paratum
Cernis fortiter Helium, nec ignis
Nec ferri medicamen abnuentem.
Quod si respuis ustulationes
Et cultros remoues periculosos
Et cauteria uulnerariorum
Dum iucundius exigis leuamen,
Quotquot sunt medicas per officinas,
Succos praecipuos legasque gramen
Non ignobile, Thessalis quod aruis
Amphrysum prope nascitur, quod Indus

-- 103 --

Carpit decolor aut Arabs perustus,
Aut Syrtes medicis creant harenis,
Syrtes quae Ioue cornibus uerendo
Insignes celebrantur et poeta
Antiquo, ueteris nepote Batti.
Ergo quod Lybicis uiret Cyrenis,
Quicquid nobile uel salubre profert
Athlas caelifer, experire et offam
Huic monstro inice, dehinc seces et urras.
Vinces uipereum malum, peribit
Stricto gutture uirulenta pestis,
Dum nulla est mora temporisque longi
Ignorat spatium nec ingrauescit,
Quae semper recidiua saeuiore
Bacchatur uice. Praeueni ergo robur
Viresque anticipa mali furentis.
Nascens nanque domabilis, grauique
Inuicta est senio: labore nullo
Vtque incendia prima conquiescunt,
Mox gliscunt spatio, superstes ulla est
Donec materies, furit, nec ignis
Extingui patitur – pari podagra
Desaeuit face. Dum noua est, pusillo
Rore extinguitur, ast ubi furorem
Indulsit mora longior, timenda est:
Vinci nescia corporis per arctus
Omnes pascitur et superba regnat.
Vt mites catulos rudesque foetus

-- 103v --

Interludere cernimus ferarum,
Morsusque innocuos habere donec
Moles corporis inualescit[ERROR: no reftable :]23,72 inualescit in margine: ingrauescit ingens
(Tunc immane fremunt hyante rictu,
In praedam unguibus efferantur uncis):
Horrendum feritas adulta saeuit,
Armantur Lybici mora leones.
Quod si conualeo, pedis pusilli
Magna est gratia. Nam meis Camoenis
Insertabere curiae deorum
Instar numinis, Herculemque claro
Vinces syderei nitore caeli
Et templis Epidaurium draconem;
Ambobus Podalyriis futurus
Longe nobilior, nouus Machaon,
Et Chyrone micantior bimembri,
Et fies mihi Castores gemelli
Bino numine, Cosma, Damianus,
Andreas uenerandus usque et usque,
Caelestis Mutinae decus perenne.

24.

-- 105 --