Hrvoje Petrić 

Koprivnica u 17. stoljeću - okoliš, demografske,  društvene i gospodarske promjene u pograničnom gradu / Koprivnica in the 17th Century - Environment, Demographic, Social and Economic Changes in the Border City. Bibliotheca historia Croatica, knj. 41. Meridijani (in cooperation with the Project "Triplex Confinium"). Samobor, 2005. Croatian. ISBN 953-239-021-9

CONTENT

1. Uvod.......................................................................................................7

1.1. Izvori........................................................................................7

1.2. Stanje istraženosti – osvrt na historiografiju o 

Koprivnici u 17. stoljeću...............................................................14

2. Obrazloženje teme i metodologija rada.......................................20
   

3. Rasprava..............................................................................................25

3.1. Prostor pograničnog grada i njegov okoliš u vremenu..................25

3.1.1.      Prirodni čimbenici...............................................................25

3.1.1.1.Klima i zrak......................................................................25

3.1.1.2.Reljef, tlo i potresi.............................................................32

3.1.1.3.Vode..................................................................................39

3.1.2.      Biološki čimbenici................................................................46

3.1.2.1.Vegetacija i šuma.............................................................46

3.1.2.2.Životinje............................................................................50

3.1.2.3.Mikroorganizmi...............................................................51

3.1.3.      Demografski čimbenici i ratno pustošenje – pitanje 

kontinuiteta i diskontinuiteta naseljenosti........................................54

3.2.Toponimi Koprivnice i okolnih naselja na kartama 17. stoljeća.....59

3.3. Ljudi i gibanja u pograničnom gradu (demografske promjene)..65

3.3.1.      Kvantitativni i kvalitativni pokazatelji..............................65

3.3.1.1.Kako doznati broj stanovnika?.......................................65  

3.3.1.2.Od rođenja do vjenčanja i smrti......................................73

3.3.1.3.Struktura stanovništva....................................................75

3.3.2.      Gibanja ljudi........................................................................77

3.3.2.1.Iseljavanja..........................................................................77

3.3.2.2.Doseljavanja......................................................................82

3.4.Antropizacija prirode pograničnog grada........................................90

3.4.1.      Korištenje prirode.................................................................90

3.4.1.1.Šume, drveće i ljudi...........................................................90

3.4.1.2.Korištenje voda i kanalizacija...........................................94

3.4.1.3.Hrana i zbrinjavanje otpada............................................95

3.4.2.      Urbani prostor – strukture moći i urbani prostor..............99

3.4.2.1.Zatvaranje u jezgru i prepuštanje prirodi ranijeg

 urbanog okoliša............................................................................99

3.4.2.2.Izlazak iz jezgre – urbanizacija okoliša i fizionomsko-

morfološka obilježja proširenog grada.......................................103

3.4.2.3.Funkcionalna obilježja.....................................................106

3.4.2.4.Centralitet Koprivnice......................................................107

3.5.Između vojnog i civilnog života. Društvene i gospodarske 

promjene na granici.................................................................................109

3.5.1.      Koprivnica – dio Slavonske krajine....................................109

3.5.1.1.Na granici imperijalnih sustava......................................109

3.5.1.2.Vojna uprava, vojnici i financiranje................................115

3.5.1.2.1.      Obavještajna služba, sustav 

uzbunjivanja i pošta...............................................................122

3.5.1.2.2.      Koprivnički zapovjednici i časnici....................123

3.5.1.2.3.      Vojna i civilna vlast – suparništvo i suradnja..128

3.5.1.3.«Kuhinjska sela» - Koprivničko vlastelinstvo.................133

3.5.2.      Slobodni kraljevski grad.....................................................143

3.5.2.1.Borba za očuvanje gradskih povlastica..........................144

3.5.2.2.Gradska samouprava i sudstvo.......................................145

3.5.2.2.1.      Gradski suci i upravna elita..............................145

3.5.2.2.2.      Pokušaj stvaranja oligarhije..............................153

3.5.2.2.3.      Vojnici u strukturi civilne vlasti slobodnog i 

kraljevskog grada...................................................................156

3.5.2.3.Sudstvo i zastupanje grada..............................................161

3.5.3.      Gospodarstvo i društvene promjene...................................164

3.5.3.1.Gospodarsko oživljavanje: komunikacije i trgovina......164

3.5.3.1.1.      Na križištu putova.............................................165

3.5.3.1.2.      Trgovina..............................................................166

3.5.3.1.3.      Trgovci - nositelji gospodarskog buđenja.........169

3.5.3.1.4.      Sajmovi – probuđena mjesta razmjene............173

3.5.3.1.5.      Sustav mjera – pomagalo gospodarstva...........174

3.5.3.1.6.      Jesu li malta i tridesetnica bile zapreke razvitku gospodarstva?........................................................175

3.5.3.2.«Rođenje» cehova..............................................................178

3.5.3.2.1.      Prvi koprivnički ceh............................................178

3.5.3.2.2.      Organizacija cehovske proizvodnje..................179

3.5.3.2.3.      Položaj naučnika i pomoćnika..........................182

3.5.3.2.4.      Koprivnica i susjedna cehovska središta...........184

3.5.3.3.Seljačka društva.................................................................191

3.5.3.3.1.      Seljaci-građani slobodnog i kralj. grada...........191

3.5.3.3.2.      Zavisni seljaci koprivničkog župnika...............193

3.5.3.3.3.      Da li je Koprivnica imala gradske kmetove?....196

3.5.4.      Etnokonfesionalne promjene...............................................198

3.5.4.1. Protestantizam i katolička obnova..................................199

3.5.4.2. Kršćani istočnog obreda – pravoslavlje i pitanje 

crkvene unije..................................................................................206

3.5.4.3. Prilog poznavanju konverzija i međuvjerske tolerancije/netolerancije.....................................................212

3.5.5.      Vjerski objekti i svećenici katoličke crkve...........................217

3.5.6.      Prosvjeta i kultura.................................................................246

3.5.7.      Marginalne skupine..............................................................258

3.5.8.      Iz koprivničke ranonovovjekovne svakodnevice................262

3.5.9.      Primjeri izabranih sudskih zapisnika..................................269

4.      Zaključci.................................................................................................277

Popis izvora i literature....................................................................................285

Series Editor: Prof. Dr. Dragutin Feletar

Reviews: Prof. Dr. Mira Kolar, Prof. Dr. Drago Roksandić

* Available in bookshops

Publisher: Meridijani, Obrtnička 17, 10430 Samobor, 

Tel: +385-1-336-2367