Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
-- -- secedimus |
et nemine interpellante soli in solo loco
sedemus,
nihil aliud agentes,
nihil curantes.
eis tantum rebus intenti,
quas animo uoluimus mente-que uersamus.
Ob hoc plerique relictis urbibus deserta et solitudines incolunt
.
existimantes non posse se commode cum Deo simul et hominibus esse.
colloquiis enim eorum cęlestis contemplationis ardorem interceptum
frigescere,
in secessu uero in dies magis accendi solere.
Tempus pręterea nocturnum maxime accomodum uidetur.
Tunc siquidem omnia animantia quiescunt.
neque hominum neque pecudum uox auditur,
nec auicularum garritus auribus obstrepit |
nihil-que sentitur,
quod mentem cęli secreta rimantem grauet aut quicquam molestet.
Hoc tibi affirmat psalmista dicens:
[ERROR: no link :] Ps79
Meditatus sum in nocte cum corde meo,
et scopebam spiritum meum.
Summum etiam mane,
dum adhuc nox dubia et dies incertus,
quod crepusculum appellant,
non minus erit opportunum quam nox ipsa.
Nam tunc quoque nocturnum silentium adhuc perdurat,
et quod plus est,
discusso iam sopore cibo-que digesto sincerior animus ad quęque consideranda uiuacior-que consurgit.
Vnde idem propheta in alio psalmo ait:
[ERROR: no link :] ps118
Pręuenerunt oculi mei ad te diluculo,
ut meditarer eloquia tua.
Sed interim neque nos fortasse quicquam mussitare oportet dum
contemplamur.
Loquentis enim meditatio oratio nuncupatur,
sicut et legentis lectio |
et audientis auditio.
Nam licet etiam orando,
legendo,
audiendo
pensemus ęstimemus-que ea quę dicuntur,
proprie tamen contemplatio ipsa est
quę cum silentio et neque sensuum neque corporis,
sed sola mentis agitatione perficitur.
De huiusmodi contemplatione in Hieremia scriptum est:
[ERROR: no link :] Hier3
Sedebit solitarius et tacebit,
quia leuauit se supra se.
Veruntamen prę omnibus,
quę piis animis recolenda et contemplanda sunt,
expediens erit |
redemptionis nostrę ruminare mysteria |
et eadem quam sępissime ad memoriam reuocare.
Quanto enim maius beneficium fuerit,
tanto illud rememorando magis erga benefactorem amore accendimur
.
Primorum parentum pręuaricatio de paradisi deliciis omnem ipsorum
expulerat posteritatem |
eadem-que damnationis lege simul omnes premebamur.
Misertus autem Deus filium suum misit unigenitum.
qui ut pro nobis satisfaceret carnem suscepit serui,
cum esset omnium dominus,
uiam ueritatis monstrauit ,
cum totus terrarum orbis pręter Iudeam |
impię religionis erroribus plenus foret.
Morti ęternę obnoxii eramus,
ille ultro se morti crucis obtulit,
ut nos a morte liberatos ad felicia uitę promissa reuocaret.
Mortuus et sepultus resurrexit |
cęlum-que cum homine assumpto ascendit,
ut homines de terrę puluere tandem surrecturos monstraret |
et cum corpore iam neque mortalitati neque corruptioni subiecto,
sicut nec ille subiectus est,
cęlum petituros ,
si modo ipsum sequi fide opere-que uoluerint.
Igitur tanti ac talis beneficii magnitudinem animo metiendo,
quis adeo ingratus erit,
ut potius eligat illa quę caro appetit,
quę mundus blanditur,
quę suadet diabolus |
quam quę omnium creator Deus,
omnium Redemptor ac Saluator Christus iubet?
cum pręsertim per ista mundati ad cęleste regnum perducamur,
per illa autem ęterni ignis cruciatibus mancipandi simus.
O stupendam obstinatorum cęcitatem!
In tanta temporis breuitate nolunt carere uoluptatibus,
per quas certissimum est ad inferos pręcipitium,
et laborem tam modici temporis defugiunt,
per quem aditus ad supernam beatitudinem uerissime comparatur sine
fine fruendam.
De pravis cogitationibus cavendis.
Caput XXVIII
Quantum autem ad bene beate-que uiuendum conferre solet diuinarum
rerum contemplatio,
tantum ad male agendum alliciunt cogitationes prauę.
Quę cum etiam inuitis nobis et nolentibus frequenter obrepant,
quanto uiolentiores putas fore,
siquando uictus manum dederis,
qui nunc repugnas?
Mihi crede
nisi semper bellum cum illis quam pacem
malueris,
per sensuum tuorum ianuas ad animam usque ingredientur |
et per blandimenta eam subuertent,
subuersam interiment.
Anima enim mala cogitatione foecunda parit peccatum.
peccatum uero cum perpetratum fuerit, generat mortem.
Igitur tametsi aduersarius hic noster
id est perniciosus cogitatus
non potest sic penitus repelli
et in fugam conuerti,
quin rursum aliquando collectis uiribus in pręlium redeat |
mentis-que nostrę arcem oppugnet,
portis instet.
donec tamen intus non irruerit |
ac dominari coeperit, tuti sumus.
nec uerendum est
ne forte per uim irrumpat.
neminem uincit nisi uolentem.
De illis duntaxat,
qui se in potestatem eius non inuite dedunt,
triumphare consueuit |
et eos ad interitum usque perducere.
Nihil itaque aliud est impurę cogitationi totum animi assensum prębere
|
quam ab hoste nobis infensissimo sanguinis-que nostri imprimis cupido superari uelle.
Manifesta autem stultitia est |
ei sponte cedere, a quo nil nisi necem speres.
Hoc tibi testatur Salomon dicens:
[ERROR: no link :] pver24
Qui cogitat mala facere
stultus uocabitur.
Ac ne forte de furioso,
cuius error excusatur,
dictum putares,
continuo intulit:
[ERROR: no link :] pver24
Cogitatio stulti peccatum est.
Stultus ergo nec tamen excusabilis peccator erit,
qui quicquid appetitio suggesserit,
illud protinus curabit sequi |
et carni magis quam spiritui seruire decernet.
Quęris quonam pacto non solum in factis aut dictis,
verum etiam in ipsa cogitatione possit esse peccatum?
Rem alienam iniuste concupiscis,
bonum alterius inuides,
lęsus uindictam appetis,
uisę mulieris Venereo amore turpiter exardescis.
et quodcunque malum ita cogitas,
ut si posses, perficere uelles,
ab illo, qui etiam occultorum iudex est,
pro facto tibi imputabitur.
Aliter enim Deus,
aliter homo iudicat.
Deus quem nihil latet,
in omnibus uoluntatis affectum pensat.
homo uero, quia cordis alieni secreta rimari nequit,
commissum tantummodo crimen examinat.
nec quęrit prudens an imprudens feceris aliquid mali,
sed semper tanquam uoluntarium punit.
Denique apud Deum qui odit fratrem suum homicida est,
apud homines uero non habetur pro homicida nisi qui conficit hominem.
Apud Deum qui uiderit mulierem ad concupiscendum eam,
iam mechatus est eam in corde suo.
apud homines nisi commissi adulterii conuictus fuerit,
pro concupiscentia quę cordis crimen est, plecti non debet.
Sed quid prodest pro cogitato flagitio humanę legis mulctam non
subire,
cum propter illud iudicio damneris diuino?
et ęterni reus habearis supplicii?
Lex diuina uxorem proximi,
bouem,
ancillam |
et quicquid illius est concupiscere prohibet.
si concupieris tantum,
legem Dei pręuaricatus es.
qui autem sic peccat,
nisi eum poenituerit,
non poenam temporariam meretur,
sed ęternam.
Ideo in Sacris Litteris est scriptum:
[ERROR: no link :] sap1
Peruersę cogitationes separant a Deo.
et iterum:
[ERROR: no link :] pver11
Abominabile Domino cor prauum.
Quod si beati sunt mundo corde,
quia Deum uidebunt,
profecto qui immundę cogitationis foeditate inquinantur,
Deum uidere non poterunt.
Quis autem dicere queat,
quanta sit infelicitas illius desperare conspectum,
in quo uno uidendo omnis nostra beatitudo consistat?
Quamobrem totis uiribus est cauendum,
ne cum tanto animę nostrę dispendio illicitę cogitationis laqueis
irretiamur |
Marulić, Marko (1450-1524) [1516], Evangelistarium, versio electronica (), Verborum 155872, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [marulmareuang].
|
