173 Vicina est huic figurae ANAPHORA, cum eadem vox aut similis in plurium versuum principiis repetitur. Quod vidimus, triplicata est anaphora, 1. Ioan. 1. 3. Psal. 27, Dominus lux mea et salus mea, quem timebo? Dominus fortitudo vitae meae, a quo trepidabo? Psal. 118, Dicat nunc domus Aaron, quoniam in seculum misericordia eius. Dicant nunc qui timent Dominum, etc. Ibidem: Melius est sperare in Domino, quam confidere in homine: Melius est sperare in Domino, quam confidere in principibus. Tales repetitiones, eisque vicinae sunt innumerae passim in Psalmis: Vox Domini in magnificentia: Vox Domini confringentis Cedros. Ad hanc figuram et Epanalepsin referri possit illud Paulinum, Ro. 15, Placuit enim Macedoniae et Achaiae conferre aliquid in pauperes, qui sunt Ierosolymis. Placuit. n. et debitores eorum sunt.

Non ita multum ab hisce differt EPANALEPSIS, quam Donatus ait accidere, cum eadem vox et initio et in fine versus ponitur, et ceu resumitur initium. Psal. 83, Deus quis est similis tibi? ne taceas, neque conquiescas Deus. Phil. 4, Gaudete in Domino semper, iterum dico gaudete. Epanalepsin etiam vocant, cum ob interposita aliqua, aut verborum multitudinem, vel alioqui prolixitatem prioris membri, eius initium longius distat, quam ut commode ei sequentia adiungi queant. Ideoque initium illud brevissime repetitur, vel ad verbum, vel tantum ad sensum: ut appareat sequentia cum praecedentibus cohaerere, totaque oratio sit eo magis perspicua. Qui autem stat firmus in corde suo, non habens necessitatem, sed habet libertatem propriae voluntatis, et hoc decrevit in corde suo. Repetit initium per verbum, Et hoc decrevit. Sic mox sequente capite: De idolothytis autem scimus: nam omnes, etc. De esu igitur idolothytorum scimus, etc. Ac plerunque illa media per Parenthesin excludi possent.

EPIZEUXIN, praecedentibus similimam figuram, dicunt esse, cum in contextu orationis eadem vox emphaseos gratia iteratur. Consolamini, consolamini popule meus, dicit Dominus vester: Isa. 40 et 55. Ibidem: Elevare, elevare, consurge Ierusalem. Item Isa. 38. Vivens, vivens ipse confitebitur tibi, sicut ego hodie. Talis figura est Schesis habitus nominum, aut etiam Synonymia, vel coacervatio quaedam nocum idem significantium. Isa. 1, Vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini nequam, filiis sceleratis. Psal. 106, Peccavimus cum patribus nostris, inique egimus, et impietatem fecimus.

EPANODOS, Latine regressio aut reditio, cum in sequentibus ad ea redimus, quae prius breviter indicavimus, eaque aliquanto magis declaramus. Psal. 114, Mare vidit et fugit, et Iordanis conversus est terrorsum. Montes exilierunt ut arietes, etc. Hic tria indicat, quae mox repetens nonnihil clarius tractat. Quid est tibi mare, quod fugisti? et tu Iordanis, quod conversus es retrorsum? Et vos montes, cur exiliistis? 2 Cor. 2, Odorem noticiae suae patefacit per nos. Nam Christi bonus odor sumus Deo, in iis qui servantur, et qui pereunt: his quidem odor mortis, ad mortem: illis vero odor vitae, ad vitam. Hic redit ad explicationem odoris, quatenus, qualis, quibusque odor sit.

TAUTOLOGIA iteratio aut repetitio, cum idem secundo aut tertio dicitur, vel eisdem, vel aliis verbis. Psal. 2, Dirumpamus vincula eorum, et proiiciamus a nobis iugum ipsorum. Qui sedet in caelis irridebit eos: Dominus autem subsannabit eos. Non sunt vero ociosae, vel etiam odiosae Tautologiae seu repetitiones sacrarum Literarum, aut etiam vehementius rem eandem inculcant: ne non accepta praetervolet aures, cum et sermo sit brevis, et homines talium rerum minime vel intelligentes, vel cupidi. Alias declaratur alterum per alterum: alias etiam sonus expletur. Sunt et aliae causae repetitionum, de quibus alibi. Verum de hisce et aliis repetitionum generibus agitur proprio Capite prolixius et plenius.

PROSONOMASIA est iucunda quaedam vocum sono similium collusio aut allusio: ut quae est in mutatione Abrahami et Sarae. Psal. 21, In te sunt confisi, et non sunt confusi. Eadem allusio est etiam in Hebraeo. Isa. 5, Expectavi, ut faceret vinea iudicium, et ecce iniquitas: iustitiam, et ecce clamor. In Hebraeo est: משפט משפח mispat mispach. צדכה צעכה Zedaca Zeaca. sonus verborum est similis, sed sensus contrarius: ut si quis dicat, Vocamus te non praetorem, sed praedonem. Rom. 2, In quo alium damnas, teipsum condemnas, in Graeco κρίνεις et κατακρίνεις . Simul est quaedam inversio, et antithesis sensus: quo etiam gratior est vocum allusio. Sic Iudaei post Christum suum quendam seductorem, qui se vocaberat Barcochabam, post infelicem eventum dixerunt Barcozabam: pro filio stellae, filium mendacii. Talem vocum allusionem habet Paulus Phil. 3, Quorum Deus est venter, et finis exitium: in Graeco est suavis Prosono masia, ὧν τέλος ἀπώλεια, ὧν ὁ θεὸς κοιλία . Allusio est duplicata, τέλος et θεὸς, ἀπώλεια et κοιλία . 2. Corint. 4, ἀπορούμενοι, ἀλλ οὐκ ἐξαπορούμενοι , Haesitamus, at non prorsus haeremus.

POLYSYNDETON, orationem multis copulativis colligatam, et contra Asyndeton aut dialyton, non colligatam vocari notum est. Fit vero Asyndeton non solum cum copulativa coniunctio deest: sed etiam cum rationalis, aut causalis, vel illativa, vel etiam alia quaecunque demum, ita ut membra orationis colligenda, quasi dissoluta iaceant.

Prolixum ASYNDETON habetur in descriptione proprietatum charitatis. 1. Cor. 13, Charitas patiens est, comis est, non invidet, non est insolens, non inflatur, nil indecore agit, non sua quaerit, non irritatur, non cogitat malum, non gaudet de iniustitia: gaudet autem iustitia, omnia suffert, omnia credit, omnia sperat, omnia sustinet, nun quam excidit. Contra polysyndeti exempla habes initio eiusdem capitis: Etsi habeam, etc. Etsi insumam, etc. Etsi tradam, etc. Sic sunt multa asyndeta priori Thess. 5, Videte ne quis cui malum: semper gaudete, indesinenter orate, gratias agite, non extinguite spiritus, non contemnite prophetias, omnia probate, etc. Solent vero Asyndeta aliquando vehementiorem et efficaciorem orationem facere.

De ECLIPSI et conciso, aut mutilo stylo, alibi dictum est prolixius.

Vicina ei est ἀποσιώπησις , reticentia, quae ob affectus accidit. Quale est Vergilianum: Quos ego, sed motus praestat componere fluctus. Exod. 22, Si affligendo afflixeris eum: subintellige, postea ego te affligam. Tales Aposiopoeses reperiuntur etiam in sacris: ut in formulis iuramenti plerunque reticetur pars male imprecans mentienti, forte pietatis et boni ominis gratia. Psal. 89, Si Davidi mentiar, semen eius in aeternum manebit. Isa. 5, Nisi multae domus desertae fuerint.

Previous page

Next page