xx agnosci potuit: De variis prophetiarum modis venturi Meschiae: et complures alii huius generis libelli, ad illustrationem textus Sacrarum literarum plurimum facientes, et speciem generalium Regularum referentes:

Septimo, hisce adiunxi etiam normam Scripturae, et aliquot Orationes de lingua Hebraea et de Scripturae Theologiaeque studio.

Postremo, hisce omnibus veluti appendicis vice accessit Index Biblicus, iam antea ab alio distributus, monstrans res ac sententias, per Libros et Capita, partesque Capitum minores, literis iam olim notatas. Qui cum demonstrent, non tantum simplices res ac verba, sed etiam integras sententias, omnino magnum commodum afferet omnibus sacra volumina legentibus. Nam etiam veluti locorum communium, aut integrarum tractationum materiarumque vicem praebere poterit. In quo quidem studiosae iuventuti et tenuioribus pastoribus gratificari voluimus, qui librorum copia destituuntur, nec Biblia cum indicibus comparare facile queunt: nec etiam omnia Scripturae loca, quae legerunt, meminisse subito possunt. Illi igitur hic, una cum aliis commodis ad studium Theologiae organis, etiam hoc Indicis instrumento recte uti fruique poterunt.

Sunt vero haec omnia quae hactenus a me commemorata sunt, ita tractata et comparata, ut non minus possint imperitis Hebraeae linguae esse utilia, quam peritis. Omnibus enim, quoad omnino fieri potuit, prodesse in conficiendo hoc volumine studui.

Accipiant ergo candide omnes boni, hunc nostrum laborem: Deo, si quid bene utiliterque scriptum est, gratias agentes. Contra autem, si quid incommodius tractatum est, humanae imbecillitati non tam odiose imputent, obiiciantque, quam benigne condonent. Nam opere in longo, teste Horatio, fas est, vel potius etiam plane necesse est, obrepere somnum: et quandoque etiam isti boni summique Homeri dormitant, nedum nos minores, qui nunquam de laude vel ingenii, eruditionis cum quoquam contendimus: sed etiam adversariis nostris, idque in editis scriptis, largissime et promptissime eam palmam, nostra propria confessione concessimus.

Sunt sane hae perquam arduae tractationes. Nam primum, Regularum legumque formatio tum obsermonis, tum ob rerum difficultatem est admodum laboriosa, gravisque. Nam sermo debet, ut et in definitionibus, esse aptus, proprius, et significans. Vere ibi ὀλίγα quidem, sed μάλα λεγέως dicenda sunt, vitata omni σπερμολογία, ἀμετροεπία ἀϕαμαρτοεπία

Ad rerum porro ibi dicendarum veram examinationem requiritur, posse industrie periteque ἐφ ἓν καὶ πολλὰ ὁρᾶν . Ad quod non tantum Dialectica scientia, teste Platone requiritur: sed etiam, teste Aristotele, Philosophia, aut etiam εὐϕυία , vel potius εὐτυχία : et ante omnia, divina εὐλογία , et spiritus ipse, in omnem veritatem ducens.

Deinde versamur hic in re materiaque omnium gravissima: nempe in expositione sermonis oraculorum Dei, ex quibus salus temporaria simul et aeterna humani generis dependet. Saepe igitur inter scribendum trepidans cogitavi, aliquos forte aliquando hoc aut illo modo, aliqua mea Regula, ad stabiliendos suos errores, abuti posse: quae pericula me multo magis impossibile fuit devitare, quam ipse Spiritus sanctus praecavit, ne quis eius oraculis in hominum perniciem et Dei contumeliam abuteretur.

Pie certe, ac ex officio omnes pii fecerint, si ardentissimis votis a caelesti illo patre, et omnium misericordiarum ac beneficiorum fonte petierint, ut ille hoc maximi momenti Opus a se incoeptum, vel per me, vel per alium aliquem magis idoneum, clementissime perficiat, pleneque ac consummate absolvat. Non enim profecto Scripturae expositio privatae opis, aut humanae industriae est, ut et Petrus protestatur: sed Spiritus sanctus (qui eam initio per sua sacrosancta organa locutus est, et conscripsit) iam quoque eam solus explicare ac illustrare, nosque miseros homunciones in omnem eius veritatem inducere potest. Ab eo igitur solo hoc ineffabile beneficium assiduis precibus efflagitandum est.

Non libet hic plenius repetere querelam de hostibus huius divinitus inspirati libri sacrae Scripturae, quam supra in prima Praefatione nonnihil exposui. Nam initio

Previous page

Next page