342 earum vocum significationes, vel etiam plane nova vocabula phrasesque excogitaverint, quibus easdem significare se putaverunt, sed admodum infeliciter: unde consecutum est, ut cum vocum ac phrasium corruptione, ent ipsae res corruptae inversaeque sint. Quod aliquibus exemplis nonnihil declarare conabimur.

Moyses dicit, Deum condidisse hominem ad imaginem ac similitudinem suam, ipsum, inquam, hominem, non eius accidentia. Idem et novum Testamentum dicit, ut cum Paulus vocat hominem renovatum, qui secundum illum primum instauratur, hominem Dei, Tit. 3: et hominem conditum secundum Deum, Eph. 4: et nos spiritu Dei in imaginem Dei transformari a gloria in gloriam: i. magis ac magis refingi ad imaginem Dei, multo etiam gloriosiorem, quam illa prima fuerit. At Sophistae illam imaginem Dei, ad quam primo fuit conditus homo, docent, fuisse tantum quaedam accidentaria ornamenta. Patres porro per illam imaginem, non illam primam rectitudinem ac essentialem bonitatem intellexerunt: sed tres animae potentias, intellectum, voluntatem ac memoriam, tribus personis correspondentes.

Sic porro minatur et praedicit Deus homini transgredienti mandatum, quod morte morietur: quae mors triplex est, iniustitiae, poenae, ac virium libertatisque agendi. Hanc tertiam mortem, id est, carentiam virium et libertatis, etiam aliis vocibus exprimit Moses: ut cum dicit, cor esse pravum ac perversum inde ab infantia, Gen. 6 et 8. cum ait, Adamum exutum imagine Dei, liberos procreasse ad suam, non Dei imaginem, Gen. 5. cum affirmat, habere cor non intelligens, Deut. 29 et 30.

Moysen porro secuti Prophetae et Psalmi partim iisdem, partim vicinis vocibus eadem mala nominarunt. Ieremias cap. 17 ait, cor hominis esse pravum ac perversum. Ezechiel dicit esse cor lapideum, cap. 11 et 36. Iere. 17, et Zach. 7 vocat cor adamantinum. Sic David petit sibi condi cor novum, damnans vetus. Vocat vero Scriptura in talibus locis cor, ipsam animam rationalem, quae vel praecipue fuit imago Dei, cui illa sedem in corde tribuit. Alius quoque Psalmus dicit, hominem cum in honore esset, non intellexisse, sed iumentis similem factum.

Hanc eandem plenam bonarum virium imaginisque Dei amissionem, vehementissime urget etiam novum Testamentum, dicens, homines esse mortuos, ut ait Dominus: Sinite ut mortui sepeliant suos mortuos, et 1 Apocal. aliquoties prima et secunda mors nominatur: et Christus dicit, mortuos audire vocem ipsius etiam in hac vita. Sic et Paulus ait, homines esse mortuos praeputio carnis.

Quare ob istam totalem mortem aut interitum hominis, passim Scriptura carnem et sanguinem totumque hominem aut veterem Adamum reiicit, ut exitio debitum, et ad vitam aeternam non idoneum: vult eum simpliciter mortificari, exui, et plane aboleri. Ubique igitur Scriptura substantialibus verbis utitur, tum indicando ac significando interitum primi hominis, tum etiam formationem novi, quem dicit denuo generari, nasci, creari, condi, ac plane esse novam creaturam.

Contra, bone Deus, quam ubique non tantum Sophistae, sed etiam Patres senserunt ac contenderunt illam primam ruinam non substantialem quendam ipsius hominis in suo summo gradu, nempe in imagine Dei, qua proprie homo fuit, interitum, sed tantum accidentium bonorum amissionem, vel potius solummodo quandam debilitationem. Sic et novi hominis creationem nihil aliud esse volunt, quam ablationem malorum accidentium, et sanationem illorum primorum ac bonorum, et simul etiam adiectionem novorum.

In hunc eundem errorem et omnes substantiales Scripturae locutiones etiam illi impingunt, qui malum in homine regnans, eumque in peccata impellens, volunt esse tantûm accidens quoddam: cum Scriptura ubique ipsum pravum cor, pronunciet esse fontem mali: ipsam carnem, ipsum totum veterem hominem, ipsam mentem, sensum, intelligentiam et φρόνημα , sensum carnis.

Moyses indicat, semen mulieris contriturum caput serpentis, nempe abolita culpa seu iniustitia et poena seu morte, restituturum homini iustitiam et vitam. Unde sunt postea tam multae promissiones de semine Abraami, Isaaci, Iacobi, et Davidis. Sic lapso homini imponitur maledictio, quare denuo servando promittitur benedictio, et benedictum semen orbi terrarum benedictionem acquisiturum: contra vero ipsum semen benedictum sumit in se maledictionem legis, et peccata mundi, testibus Baptista et Paulo. Hinc igitur sunt tot phrases veteris ac novi Testamenti. Hinc etiam Ioannes dicit, filium Dei venisse ut destruat opera diaboli.

Deus nudum Adamum induit pelle ovis, id est, agni Dei: quod proculdubio significavit nos nudos et carentes gloria Dei, sine omnibus operibus iustificari. Ex illa igitur prima nuditate et induitione velleris ovilli, sumpsit Paulus illas suas locutiones, induere Christum, induere novum hominem: Superinduemur, si modo non nudi reperiemur: et in Apocalypsi cap. 3. de nuditate et vestimentis albis.

Sic Moyses dicit, Abraamum patrem omnium salvandorum fide iustificatum esse. Quam phrasin diligenter postea Prophetae et Paulus totumque novum Testamentum sequuti sunt. At seductores Antichristi, tum iustificationem ad alias res transtulerunt, tum etiam ipsius fidei significationem perverterunt, dum non volunt eam complecti fiduciam: sed esse tantum quandam noticiam charitate aliisque virtutibus formatam, aut cum eis commixtam.

Cur etiam novum Testamentum magis utatur voce Fidei in consequenda iustificatione, aliisque beneficiis Dei, quam vetus, quod multum urget fiduciam et considere, in libello de Fide plenius docui, ubi etiam vicinas ac synonymas fidei phrases explicui.

Quid vox peccati, carnis, concupiscentiae, iustitiae Dei, iustificationis, gratiae fidei, Evangelii, legis, sancti et similes, in sacris Literis significet, exposui superius in prima Parte, ubi etiam ostendi abusum earundem vocum, quo eas Theologi corruperunt.

Multi alii quoque eruditi ac pii Theologi in praesenti verae religionis illustratione, varias praecipuarum rerum voces ex Sacris vitio temporum aut seductorum in abusum deductas explicaverunt, in pristinum nitorem verumque usum reduxerunt: ut cum pontificii vocem sacram Concupiscentiae intelligunt tantum de inferioribus affectibus praesertim de rebus venereis, eoque peccatum originale tantum ferme ad corpus et ignobiliores potentias restrinxerunt, cum id vel maxime in rationali anima regnet: vel cum reliquias peccati in piis, quae

Previous page

Next page