Sidera, Pleiadasque, Hyadasque, et Oriona magnum,
Immanemque ursam (plaustrum cognomine dicunt)
Vertentem sese contraque Oriona tuentem,
Oceani quae sola unquam non tingitur amni.
Tum geminas pulchris praecinctas menibus urbes
Fecit. in hac positaeque dapes, et laeta parantur
Connubia. ante faces lucent longo ordine, sponsae
Post, matrum e thalamis egressae, rite per urbem 610
Ducuntur; laeto circum sonat aura Hymenaeo;
Exsultansque chorus juvenum se versat in orbem,
Ac terram plaudit pedibus; quos inter et acris
Tibia multifori buxo, jucunda sonantes
Et citharae, matres sua quaeque ad limina primas
Ante fores tacitae similes mirantibus adstant.
At procul hinc coetu complerat magna frequenti
Turba forum, ancipiti confestim lite coorta.
Quippe viri duo certabant alterna vicissim
Jurgia miscentes noxa super, ante patratam 620
Ob caedem. cives compellans, omnia sese
Jam solvisse alter clamabat: se nihil unquam
Accepisse alter jurabat. ponere finem
Ergo ambo optabant docto sub judice liti.
Huic pars acclamat vulgi: pars altera at illi
Aequa favet; studiis gliscunt certamina. turbae
Sedabant fremitum praecones. sedibus et jam
Marmoreis sacro in circo consueta locarant
Membra senes: juxta clamosi sceptra tenebant
Praecones; accepta senes quae rite gerentes, 630
Post alios alii surgebant, et sua quisque
Pandebant quae certa foret sententia. fulvi
In mediis auri duo magna talenta jacebant,
Danda olli, visus veri consultior omnes
Qui foret ante alios, et qui servantior aequi.
Urbem aliam hinc atque hinc, cinctae fulgentibus armis,
Circumstant acies geminae. queis certa voluntas
Vel dejecta solo dare moenia celsa, vel omnem
Urbis partiri gazam cum civibus: illi
Nondum animo fracti parebant; furtaque belli, 640
Clam pubem armantes, secreta in parte parabant.
Tunc varia murum stantes cinxere corona
Matres, atque nurus, puerique, ac debilis aevo
Turba senum; juvenes abeunt; quos torvus euntes
Praegreditur Mavors simul et Tritonia Pallas,
Ambo auro excusi, auratis in vestibus ambo,
Ingentes, pulchrique, armisque insignibus ambo
Conspicui, ceu sancta deum par numina: substat
Mole minor pubes mortali sanguine creta.
Hi, sedem insidiis nacti aptam, fluminis alveum, 650
Quo saturum pecus omne ibat de more liquentis
Ad potum lymphae, tecti fulgentibus armis
Insedere locum: in speculis procul inde sedebant
Queis duo delecti juvenes, oviumve boumve
Flexipedum adventum servantes. nec mora longa
In medio. pecus en prodit; duo pone sequuntur
Pastores, inflantque leves alterna cicutas,
Laeti animi, fraudum securi. protinus illi
Ignaris densi incurrunt, armentaque sternunt
Pulchraque, et oves rapiunt niveas, caeduntque magistros. 660
Ast alii longe belli de rebus habebant
Consilium. hi subitum postquam audivere tumultum,
Praedantum et voces, et rapta armenta, relictis
Sedibus una omnes consurgunt, atque frementes
Subjiciunt in equos pernici corpora saltu,
Corripiuntque viam; jamque adsunt agmine magno,
Consistuntque: altas gliscit pugna aspera utrinque
Fluminis ad ripas. caedunt se mutua longis
Hinc atque hinc hastis aerata cuspide; turbam
Per mediam graditur Discordia saeva, Tumultus 670
Et demens; dirumque fremens male noxia Parca
Hunc tenet integrum, transfixum hunc membra recenti
Vulnere, duro alium leto furibunda jacentem
Per mediam pedibus turbam trahit, illa cruore
Sparsa manus, pallaque humeros induta cruenta.
Spirantes pugnam credas miscere corusco
Aere viros: caeduntque, ruuntque, et corpora vita
Cassa trahunt, magno instantes certamine utrinque.
Nec non cernere erat molli tellure novale
Amplum, ter ducto proscissum vomere, tauros 680
Multus ubi stimulo increpitans versabat arator.
Hos arvi reduces postremo in limite baccho
Vir dulci excipiens omnes ex ordine obibat,
Cuique manu cyathum de more: refecti
Viribus ad sulcos vertebant quisque suos se,
Extremum optantes camporum attingere finem.
Arva secant illi, tellus post terga relicta.
Aurea sit quamvis, curvo ceu vomere versa,
Nigrescit verae similis, mirabile visu.
Septa etiam agrorum densis horrentia spicis 690
Addidit, intentosque operi, falcemque tenentes
Messores. jam fervet opus; flavique manipli,
Par sulco in versum procumbunt: pone secuti
Tres, qui operas urgent, partem vinxere; resecta
Queis pueri frumenta legunt, praebentque, ferentes
Assiduae sublata ulnis Cerealia dona.
Hos inter dominus stat gestans sceptra, tuetur
Et tacitus, complent laetum cui gaudia pectus.
Praecones patula subter convivia quercu
Sacra parant, caesoque epulas struxere juvenco. 700
Nec minus et longo fessis messoribus aestu
Miscebant tritae Cereis dona alba puellae.
Vinea non longe surgit, multa gravis uva,
Aurea, pulchra, nigris passim variata racemis.
Sustentat vites vallorum argenteus ordo:
Circum fossa nigrans cyano, septumque nitenti
Candens e stanno; quo tantum semita ducit
Una, meant ultro per quam citroque ferentes
Pondera, dum plenis spumat vindemia labris.
At laeti juvenes, aevo et florente puellae 710
Uvam in textilibus dulcem gestant calathiscis.
In mediis citharam pulsat puer, atque decorum
Voce Linum molli simul accinit. hunc chorus omnis
Cantuque et plausu sequitur fremituque canentem.
Haud procul hinc armenta boum capita alte ferentum
Fecerat, excudens auro stannoque. juvencae
Linquebant stabulum sordens, et nota petebant
Pascua, non longe ripis arguta sonantis,
A fluvii, et cursu rapido per prona ruentis,
Plurima cui virides ripas praetexit arundo. 720
Una ibant auro clari fulgente magistri
Quatuor, atque novem celeri pede, fida magistris
Turba, canes albis horrentes corpora villis.
At duo prima inter metuendi armenta leones
Unguibus ingentem taurum rictuque tenebant,
Mugitus edentem altos, frustraque gementem
Raptabant. trepidi juvenes et fida canum vis
Accurrere: illi, jam tauri tergore scisso,
Viscera purpureumque hauribant ore cruorem.
nequidquam clamore instant, et voce molossos 730
Instigant crebra pastores; morsibus illi
Appetere haud audent aversi, horrendaque vitant
Ora; modo allatrant magis et magis usque propinqui
Pascua praeterea multa faber inclytus arte
Ampla ovium fecit pulchra in convalle, nitentum
Eximio candore, et septa agrestia, et aptas
Pastori sedes, tentoria, tectaque denso  
Duram hyemem contra pluviasque mapalia culmo.
Inde chorum varians apte distinxerat, illi
Assimilem, Cnosso in lata quem Daedalus olim 740
Inventum instruxit flavae, ut perhibent, Ariadnae.
Heic laeti juvenes, forma et praestante puellae
Plaudebant choreas, manibus per mutua junctis.
His tenui lino vestes: at membra nitentes
Velabant illis tunicae, subtemine denso.
Hae nivea pulchras gestabant fronte corollas:
Illis ex humero pendebat fulgidus auro,
Argento amplectens nectit quem balteus, ensis.
Haec pedibus magnum doctis nunc turba per orbem
Sese agili saltu versabat: fictor ut olim
Ille rotam manibus tractans convertit, utrinque
Experiens docili quam se ferat incita cursu;
Nunc celeres variis miscebat mutua gressus
Ordinibus. stabat spectantum laeta corona
Pulchras densa tuens choreas; geminique rotabant
In mediis sese juvenes, cantumque praeibant.
Extremo clypei radiantis in orbe locavit
Oceani vastis undantem fluctibus amnem.
Fecit ubi ingentis clypei mirabile textum;
Addidit et thoraca, ipso magis igne coruscum, 760
Temporibusque habilem galeam, solido aere nitentem
Pulchram, daedaleam; cui summo in vertice crista

Previous page

Next page