Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Božićević Natalis, Frano (1469-1562) [1497], Francisci Natalis Carmina, versio electronica (), 3135 versus, verborum 19055, Ed. Miroslav Marcovich [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [natalisfcarmina].
74. epitaphium Marini Capitanei eremitae
Mundi gloria uana, cui uoluptas Neglecta est ueneris libidinosae; Viuens qui uitium cauebat omne Et quicquid dominus deus uetauit: Antistes eremi remotioris, Marinus iacet hac sepultus urna.
75. epitaphium Catherinae Papalis
Tyndaris, Andromache, Niobe, Lucretia, Pallas Hic Catherineo corpore sunt positae. Haec nouies matrona decem compleuerat annos. Nec mirum: semper uiuere digna fuit.
76. de optima spe Ascanii, filii Leonardi Bicharini, Apuli
Ascanius, Leonarde, tuus consurgat, Iulus Quantus erat Phrygia nobilitate puer; Instauret patriae renascentia moenia lapsae, Qualiter in Latio fecerat ille solo. Collocet imperium felix tibi Daunia tellus, Romuleos fasces transferat inque tuos. Nomen ab exculto deductum nomine claros Sortiri effectus, credito, saepe solet. Dent. modo fata tibi natum informare colendis Artibus, in caelum qua uia monstrat iter. Di tibi dentque sibi longaeuae saecula uitae, Saecula multiplici non caritura bono.
77. ad Apollonium de Grandis eucharisticon
Grandis Apolloni, priscorum regula morum, Temporis o nostri fama decusque recens. Qui perplexarum enodas aenigmata legum, Rectius examen cui trutinare datur. Pectore qui niueo nil ficti nilque dolosi, Nil retines quod non cum probitate foret. Veridico tibi ab ore fluunt pietasque fidesque; Os tibi corde sedet, pectus in ore geris. Vir bonus astutam non fert sub pectore uulpem; Vir bonus est docta simplicitate fruens. Munus ob acceptum Natalis deditus ille, Ille tibi grates milia mille refert. Et referet donec procellosis fluctibus aequor Saeuiet, astrigeri stabit imago poli. Dum uolucres liquidum tentabunt aethera pennis Praepetibus, fuero dum memor ipse mei.
78. epitaphium Lucietae, filiae magnifici Ioannis Diedi, prouisoris Dalmatiae
dignissimi
99r
Hic Lucieta iacet, natalibus edita claris, Vt rosa, quae uerno tempore lapsa fluit. Vix puto ter denos compleuerat paruula menses, Et uetulos tenero dabat ab ore sonos; Talia uerba dabat, tales dabat ore profatus, Vt merito quisquis dicere posset anum. Si uixisse diu potuisset, moribus istis - Proh dolor! - huic similis femina nulla foret. Inuidit tantis fortuna parentibus; hinc est Dictum de fatis quod meliora legunt.
79. Ad sanctissimum dominum d. Paulum tertium, totius Christianae rei publicae
diuino nutu pontificem maximum, quod oppidum Chlissae conseruando plurimae
sacrosanctae fidei nationes saluabuntur elegia
Paule, triumphalis non ultima gloria Romae; O Capitolinae nobilitatis honos! Alme pater, toto nihil est quo sanctius orbe; Pontifices inter lux ueneranda sacros. Clauiger aeternae deitatis maxime, salue; [ERROR: no link :]Pontificae dignitatis laus: Cui Deus in terris ius dedit omne suum. Omnimodas tribuere uices cui numina sancta, Flaminis ut summi nobilitetur apex. Quem penes est nostrae felix tutella salutis, Ad superos per quem leue patescit iter. [ERROR: no link :]Optimi pastoris erga commissum gregem vigilantia: Cymba procellosis Petri non fluctuat undis Quo duce, praecipites nec timet illa notos. Quo pastore lupus clauso non instat ouili, Grex satur at circum pascua laeta salit. Suppliciter tristis caelestia numina uexas Fundis et ad superos uota precesque tuos. Pro populi feritate tui, pro crimine, ut Abram, Niteris offensum conciliare Deum. 99v Sordidiora lauas tu nostra piacula, Moses Vt sacer humanum lauerat ante nefas. Ergo salutiferi decus immortale magistri, Illyricis populis auxiliare, precor. Adria deserta est, subiecta potentibus armis; Turcarum insidiis Adria paene perit. Dalmatia infelix uacua est opibusque uirisque; Vrbibus euersis nocte dieque gemit. Sensimus aduersam diuini numinis iram; - Proh dolor! - iratos sensimus esse deos. [ERROR: no link :]Christicolarum ob eorum delicta afflictio: Barbaries truculenta, ferox, immanis, acerba Continuam nobis praebet amaritiem: Virginibus raptis trucidantur paruula matrum Pignora, pectoribus dissociata piis. Insolita feritate senes trepidaeque puellae Hoste lupis tamquam dilacerantur oues. Ducimur heu miseri captarum more ferarum Per iuga, per salebras insuetasque uias. Prouehimur nudi, uinctis post terga lacertis, Quam procul a patrii nos regione soli. 100r Omnia plena madent lacrimarum fontibus, urgent Nos mala tot, luctus perpetuusque dolor. [ERROR: no link :]Turcarum erga cultum veri Dei irreverentia: Turba ferox urunt rapidis quaeque obuia flammis: Frugiferos cultus et cereale satum. Vndique sanctorum fumant delubra deorum; In laribus propriis undique flamma micat. Prostibula in templis, sordes altaria circum - Proh scelus! - alipedes et stabulantur equi. [ERROR: no link :]Carmen intercalare: Christe, nefanda tuis committit turba sacellis: Affer opem, Christi qui geris alme uices! Viuimus et uitae desunt alimenta misellae: Quicquid abest gladio, subtrahit aucta fames. Adde quod accedunt saeuae contagia pestis Saepius his damnis temporibusque locis. [ERROR: no link :]Comparationes: Haud secus expertum iam saepe pauescimus hostem, Quam pauet iratum quassa carina fretum. Turcarum obscenis nostrates Horret ut inspectis agna tenella lupis. Non minus incursant hostes truculentibus armis, Terrificas nobis incutiendo minas, Pinifero aduersis Pindo quam flatibus instat Eurus et hinc boreas, hinc zephyrusque notus. 100v Christicolas uendunt miseros per compita Turcae: Affer opem, Christi qui geris alme uices. Distrahimur, premimur trans aequora mittimur, heu heu Libera uenduntur corpora capta dolo. [ERROR: no link :]Fidei Christianae indignitas: Proh dolor! - ut pecudes agimur ratione carentes, Pro quibus est caeli gloria passa crucem. Crux ueneranda quibus summum patefecit Olympum, Pollicita est nullos posse timere metus. [ERROR: no link :]Confessio delictorum: Crimine sed quoniam diuina potentia laesa est, Tam foedum fas se crimine crimen alit. Iam Phaethonteas meruissent nostra fauillas Crimina, criminibus accumulata nouis; Deucalionis aquae non possent tergere nostrum, Nec maris Oceani tolleret unda nefas. Christicolas quoniam delicti paenitet, oro: Affer opem, Christi qui geris alme uices! Ignoscunt quodcumque scelus pia numina prauis, Si, quid agant, prauos paenituisse patet. Criminibus parcit cunctis clementia diuum, Crimine peccantes si doluere suo. 101r Parcere commissis non dedignabere nostris, Omnipotens, fateor, nos meruisse necem. [ERROR: no link :]Veniae exoratio: Da potius letum quam tot dispendia uitae: Non licet ulterius tanta pericla pati, Qualiter anne uides in nos tua uiuit imago; En tua sub nostra stigmata fronte nitent. Nos tua forma sumus, diuino semine nati; Ipse suum nomen, Christe, tuere precor. [ERROR: no link :]Auxilii per Christe, precor, miserere, precor, uiden' ecce perimus: Affer opem, Christi qui geris alme uices! Affer opem, sic te crucifixi gloria Regis Sistat ad excelsi regna beata poli. [ERROR: no link :]Corona spinea: Affer opem, tibi sic spinis redimita corona Ornet honoratum terque quaterque caput. [ERROR: no link :]Concreti sanguine crines: Affer opem, sic te concreti sanguine crines Illaesum praestent caede, cruore, nece. [ERROR: no link :]Extensio manuum: Affer opem, sic te passis amplexibus orbis Accipiat contra barbara signa ducem. [ERROR: no link :]Fixura pedum et manuum: Affer opem, fixura pedum fixura manumque Figat in hostiles sic tua uota manus. 101v [ERROR: no link :]Lancea: Affer opem, sic te sanctissima lancea semper Protegat a cunctis liberet atque malis. Affer opem, sic te durissima uincula stringant Ad commune bonum propositumque tenax. [ERROR: no link :]Spongia: Affer opem, tenui sub arundine spongia sic te, Ad superos tumidum nobilis ardor agat. [ERROR: no link :]Poculum fellis: Affer opem, tibi sic tristissima pocula fellis Admoneant animum tristia posse pati. [ERROR: no link :]Columna: Affer opem, tua sic capitolia sancta columna Fulciat, exitii non subitura luem. [ERROR: no link :]Vexillum crucis: Affer opem, uexilla crucis ueneranda beatae Signiferum statuant te super astra suum. Omnia sic demum passi mysteria Christi Auxilio tibi sint: auxiliare tuis. Anne uides quantis miseri submergimur undis, Quam tetrica positi conditione sumus? Anne uides quantis premimur nos casibus ecce, Damnorum extremus quam prope limes adest? Quod petimus dabitur; uotorum summa piorum Cedet et afflictis affluet omne bonum. 102r Castrum fore tuo defensum numine Chlissae, Ni cadat hostiles deueniatque manus. Quod quia nescitur, paucis, aduerte, docebo; Admoneam mentem quo, pater alme, tuam. [ERROR: no link :]Chlissae descriptio: Montibus Illyricis locus est in uertice celso Arduus; ipse suo prouocat astra iugo. Praecipuam posuit stabili munimine sedem Cui natura loco, daedala, larga, potens. Viribus haec hominum non est superabilis ulli, Arx auibus uix est, uix adeunda feris. [ERROR: no link :]Chlissae etymologia: Hanc ueteres Graio dixerunt nomine Chlissam, Quod bene finitimos clauderet illa locos. Clauis enim tamquam remorantia limina claudit, Chlissa uiam reserat, Chlissa uiamque serat. [ERROR: no link :]Laus virtusque comitis Petri Crusich: Audierant hostes aberat quod praetor ab arce, Crusicius clara nobilitate potens. Vir probus et prudens totiensque expertus in armis; Dextera magnificum quem facit atque fides. Hic quia defendens contruserat omnia castrum, Forte peregrinam circumiebat opem. 102v Restitit hoc castrum spoliatum munere uitae; Cui nec erat potus, nec cibus ullus erat. Protinus aduersum conflatis uiribus agmen Venit et hanc circum castra superba locat. [ERROR: no link :]Commissarii strategema et laus: Praetulerat quoniam sollers uigilantia castro Praesidium, tribuit quod tua sancta fides; Numina magna deum, pater o sanctissime, pectus Admonuere tuum, quod cito misit opem. Qua nisi iuuisset te committente Iacobus Hermoleos, certe perdita Chlissa foret. Hic quia consilio praeuiderat omnia miro, Praesidium castro nocte dieque tulit. Hoc ubi cognouit uana spe lusus at hostis, Fortiter accensus, castra leuare iubet. [ERROR: no link :]Gratiarum relatio: Talia Chlissa uidens animis plaudentibus tolli, Exhilarant curas, thurea dona cremant. Te celebrant uotis laetum paeana canentes; Te seruatorem constituere suum. Nos quoque uitales Chlissa qui ducimus auras Pendet et a cuius nostra salute salus, Offerimus dignas tanto pro munere laudes, Mille tibi grates turba recepta refert. 103r Dona dedere tuae pietatis maxima nobis, Quod liceat uita prosperiore frui. Vna dies Chlissam seruauit sola, salutem Omnibus et nobis praestitit una dies. Viuimus hic quod nos, tribuit tua mansuetudo; Quod procul hostis abest, haec tua cura fuit. Quod sperare tuus suasit meliora Iacobus, Illius et praestans sollicitudo tuum est. Hic parat, aduersis extinguat ut hostibus alas Addat et ut nostris spemque animumque fidem. [ERROR: no link :]Portus Salonitani descriptio qui est prope Chlissam: Firmius hic castrum ualido munimine firmat, Obstruit obstructum calce uirisque locum. Subiacet huic portus castro tutissimus; omnes Acciperet classes, quas reor orbis habet. Stant in eo latices fracti maris, insula circum Claudit et oppositum temperat illa fretum. Funibus hic tortis non est opus, ancora fessas Non retinet curuis dentibus ulla rates. [ERROR: no link :]Quod spatio XX horarum Salonis Anchonam hostes transfretari possent: Ostia per medium gratissima fluminis extant, Ex quibus haud subitis exit Iader aquis. Haec loca si raperent Turcae (procul omen abesto!), 103v In gremio Latii barbarus hostis erit. Litus in Hesperium, qua Dorica cernitur Anchon Hora uehet Turcas hinc duodena rates. Tota Liburna cadet sedes, si Chlissa peribit; Illyris, Istrenses Adriacusque sinus. Dalmatia imprimis Segniensis et ora, tot urbes, Tot Choruatorum regna beata ducum. Additur Italiae regio regionibus istis Armisona, innumeros haec habet orbis equos. Haec est ora Tagum uincit quae uincit et Hermum; Diues opum, celebri classe uirisque potens. Sola ducum genitrix, regnorum sola potestas; Sola triumphatrix, sola perenne caput. [ERROR: no link :]Turcarum potentia: Barbarus hostis habet Scythicas orientis et oras Quaque tepet Mediae zona perusta plagae. [ERROR: no link :]Conclusio cum adhortatione in Turchas: Restat ad occiduam sibi nunc protendere Thulem Nomen, et hic princeps totius orbis erit. Quare age barbariem Latio depelle superbam; Finibus Ausoniis Turcica bella moue. Sanguinolenta feri procul hinc, procul arma tyranni, Pellito magnanima signa profana manu. 104r Porriget alma fides animosae praemia dextrae Grandia, subsidium Virgo beata dabit. [ERROR: no link :]Commendatio Chlissae, a qua salus nostra pendet omnis: Omnipotens clipeum, traddet tibi Filius ensem; Aegide concludet pectora Pneuma sacrum. Clauiger o caeli, clauem defendito terrae, Quae uarios populos et tua regna serat. Donec erit castrum Chlissae sub nomine Pauli, IIlyris, Ausoniae nec ruet imperium. (Finis laus Deo)
80. epitaphium Marci Maruli per Franciscum Natalem
Irrita res mors est: non sunt obnoxia morti Corpora, si semper uiuere posse datur. Marulus aeternum diffusus nomen in aeuum, Viuere post cineres incipit ecce magis. Viue igitur quicumque sapis uirtute magistra, Funereo cupias si superesse rogo.
81. aliud epitaphium per eundem
Quis iacet hic? Marcus. Quis Marcus? Marulus ille, Cuius honos terras, spiritus astra tenet. Tanta quibus meruit tantus uir dotibus? Orbem Vindicat eloquio, religione polum. Vix, puto, credibile est dominis placuisse duobus; Hic placuit: tanto uir fuit ingenio. Macte, uiator ades quisquis, uirtutibus esto, Qui cupis et mundo gratus et esse deo. |
Previous page
| Next page
|
Božićević Natalis, Frano (1469-1562) [1497], Francisci Natalis Carmina, versio electronica (), 3135 versus, verborum 19055, Ed. Miroslav Marcovich [genre: poesis - carmen; poesis - elegia; poesis - epigramma] [word count] [natalisfcarmina].
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.