Porro dum nimio plus gentilium librorum maximeque Ciceronis lectione delectaretur et Hierosolymam uersus nauigaret, diuinitus mulctatus omnem curam ad diuina perdiscenda conuertit. Qua de re in epistola ad Eustochium sic ipse de se confitetur et ait: Cum annos plurimos domo parentibus sorore cognatis et, quod his difficilius est, consuetudine lautioris cibi propter cęlorum regna me castrassem et Hierosolymam militaturus pergerem, bibliotheca quam mihi Romę summo studio ac labore confeceram, carere non potui. Itaque miser ego lecturus Tullium ieiunabam. Post noctium crebras uigilias, post lachrymas, quas mihi pręteritorum recordatio peccatorum ex intimis uisceribus elliciebat, Plato sumebatur in manibus. Siquando in memet reuersus prophetam legere coepissem, sermo horrebat incultus, et quia lumen cęcis oculis non uidebam, non oculorum culpam putabam esse, sed solis. Dum itaque me antiquus serpens illuderet, in media ferme quadragesima medullis infusa febris corpus inuasit exhaustum et sine ulla requie (quod dictu quoque incredibile est) sic infelicia membra depopulata est, ut ossibus uix hęrerent. Interim parabantur exequię et uitalis animę calor toto frigescebat corpore, in solo tantum tepente pectusculo palpitabat, cum subito raptus in spiritu ad tribunal iudicis pertrahor, ubi tantum luminis et tantum erat ex circumstantium claritate fulgoris, ut proiectus in terra sursum aspicere non auderem. Interrogatus conditionem Christianum me esse respondi. Et ille qui pręsidebat, 'Mentiris', ait, 'Ciceronianus es, non Christianus. Vbi enim thesaurus tuus, ibi et cor tuum.' Illico obmutui, et inter uerbera (nam cędi me iusserat) conscientię magis igne torquebar, illum mecum uersiculum replicans, 'In inferno autem quis confitebitur tibi?' Clamare tamen coepi et eiulans dicere: 'Miserere mei, Domine, miserere mei.' Hęc uox cum inter flagella resonaret, tandem ad pręsidentis genua prouoluti qui astiterant precabantur ut ueniam tribueret adolescentię, ut errori locum penitentię daret, exacturus deinde cruciatum, si gentilium litterarum libros aliquando legissem. Ego qui tanto constrictus articulo uellem etiam maiora promittere, deierare coepi et nomen eius obtestans dicere, 'Domine, si unquam habuero codices sęculares, si legero, te negaui.' In hęc sacramenti uerba dimissus reuertor ad superos, et mirantibus cunctis oculos aperio, tanto lachrymarum imbre perfusos, ut incredulis fidem facerem ex dolore. Nec uero sopor ille inanis fuit, aut uana somnia quibus sępe deludimur. Testis est tribunal ante quod iacui, iudicium quod timui – ita mihi nunquam contingat incidere in talem quęstionem ! – liuentes habuisse me scapulas, plagas sensisse post somnium, et tanto dehinc studio diuina legisse, quanto mortalia non ante legeram.