[ERROR: no link :]Adonias appetit regnum
Vidit Adonias, Agita de coniuge natus
Dauidi, multa confectum ętate parentem
Ad metam duxisse suę curricula uitę,
Et mente elatus regnique cupidine captus
Ędificat currus, equitum peditumque cateruam
Comparat et iussit, se iam pro rege salutent.
Pręcipui fuerant illius signa secuti
Militię princeps dimisso rege Ioabus
Atque Abiatharus pura cum ueste sacerdos.
At uero fidei sanctę mentisque probatę
Inuenti, firmata quibus sententia mansit,
Ab Dauide suo nunquam discedere rege: [ERROR: no link :]Banaias, Sadoch
Ioiada natus Banaias atque Sadochus [ERROR: no link :]Nathanus
Flamen cumque illo uates Nathanus et ipsi, [ERROR: no link :]Celethi, Phelethi
Nomine Celethos quos dicunt atque Phelethos,
Noti Marte uiri belloque experta iuuentus
Partis regis erant. Fonti uicina Rogello
Stabat acuta silex: Zeletham nomine dicunt.
Hanc prope Adonias sacris de more litatis
Conuenire iubet Dauidis germina fratres
Atque tribus Iudę partem sociosque patrandi
Audacis facti, cuius manifesta cucurrit
Suspicio. Quoniam, quos nouerat esse fideles
Dauidi, piguit tunc illos uelle uocare,
Hoc est Nathanum Sadochumque et Banaiam
Atque ipsum, promissa patris quem sceptra manebant,
Bersaba genitum Salomonem, et cętera fidę
Pectora militię. Salomonis matre uocata
Nathanus uates scelus hoc et facta nefanda [ERROR: no link :]Nathan ad Bersabam
Detestatus ait: "Num te, Bersaba, latere
Debet, Adonias quid iam molitur? En ipse
Regnat, et est facti talis mens inscia regis.
Consiliis nunc usa meis i, dicito regi:
'O rex, uiue diu! Num te iurasse pigebit
Ancillę quandoque tuę Salomona futurum,
Quem tibi progenui, tua iam post funera regem?
Regnat Adonias.' Te sic cum rege loquentem
Adueniens sermone meo uerbisque iuuabo."
Ęger erat senio Dauid lectoque iacenti,
Quicquid opus fuerat, solers Abisaca ferebat.
Venit Bersabe regisque ingressa cubile,
Inclinat submissa caput. Rex coniuge uisa,
Quid uellet, rogat ipse prior. Cui protinus illa [ERROR: no link :]Bersabe ad regem
Sic est orsa loqui: "Regum sanctissime, salue,
Cuius ueridico rerum certissima quęque
Ore fluunt falsique nihil depromitur unquam.
Per cęleste mihi iurasti numen, et istud
Mente gero memori, quum te decędere terris
Fata uolent, regni quod sit recturus habenas
Et solio Salomon post te sessurus in alto.
Promissum turbare tuum pactumque fidele
Ausus, Adonias regnat. Tu nescius horum,
Quę nunc te uiuo fiunt. Mactauit opimos
Ecce boues ouiumque gregem fratresque uocauit
Militięque ducem pręcepit adesse Ioabum
Atque Abiatharum. Spreuit Salomona superbus
Ille tuum pariterque meum spretumque reliquit.
Ergo tuo post te sceptro potietur et idem
Nos tua proiectos longe de sede repellet?"
Nondum cessarant Bersabes uerba loquentis, [ERROR: no link :]Nathan
Quando Nathanus captato tempore uates
Affuit ad limen ueniens portamque cubilis.
Hoc referunt regi iussusque intrare propheta
Venit et ad terram Dauidem pronus adorat:
"Ęternum, rex, uiue," inquit "cui summa potestas
Israhelitani populi data munere magni
Et firmata dei est. Nunquid tua iussa secutus
Regnat Adonias? Nunquid concesseris illi
Sceptra uolens soliumque tuum? Nam tempore in isto
Mactauit pingues uitulos ouiumque bidentum
Veruecumque gregem, mensis epulisque paratis
Iussit adesse suos lauta ad conuiuia fratres
Egregiosque uiros, curandis Abiatharum
Addictum sacris bellatoremque Ioabum.
Vescentum uox illa fuit: Rex omnibus unus
Pręsit Adonias! Quos fidos esse sciebat
Ipse tibi, cauit tales ad sacra uocare:
Ioiada genitum Banaiam meque tuumque
Sadochum, cui sunt adolenda altaria curę,
Atque abs te genitum Salomonem. Talia forsan
Permissu sunt acta tuo, nec dicere nobis,
Rex, tibi cura fuit, quem post te sceptra tenere
Decernas regni solioque sedere superbo."
Hęc ubi dicta dedit Nathanus, protinus ille
Imperat acciri Bersaben. Cęsserat ipsa
Hinc etenim, fieret quo libera copia fandi
Nathano, quicquid uellet. Coramque uocata
Astitit atque ipsi respondit talia Dauid: [ERROR: no link :]Rex ad Bersaben
"Nil dubites, Bersaba, modo! Tibi numina testor
Sancta dei, qui me tandem seruauit ab omni
Sorte mali seruumque suum miseratus et urbem
Erruit aduersis, sicut Salomona futurum
Post mea fata tibi regem dominumque spopondi
Astrinxique fidem iurans, sic fiet in ista
Te spectante die." Submisso uertice grates
Egit Bersabe et Dauidi sęcula multa
Optauit uitę. Rex inde repente uocatis
Principibus Nathano et Sadocho et Banaia [ERROR: no link :]Dauid
"Ite," inquit "nostram uobis adiungite gentem
Et super instratam phalerato tegmine mulam
Ponentes Salomona meum, deducite lęti
Ad Gyonis fontes, et tu, Sadoche sacerdos,
Tu, Nathane, simul, uenturi conscie fati,
Vngite uos illum diuino chrismate regem,
Increpitate tubis hilares et dicite:
'Viuat, Viuat rex Salomon!' Quem rursum moenibus istis
Reddite et in solio nostro residere iubete,
Vt pro me regnet sceptroque innixus eburno
Israhelitanam gentem regat, imperet unus
Omnibus, unius simul omnes iussa facessant."
His illi auditis, "Animo" dixere "libenti
Paremus tibi, rex. Firmet tua dicta supernum
Numen et ipse deus, qui te seruare periclis
Consuerat fortesque tibi qui subdidit hostes,
Ipse tuum Salomona iuuet, sublimius illum
Euehat euexit quam te, quem fama per orbem
Concelebrat uirtusque super quem sydera tollit."
Nec mora, tres isti collecto milite pergunt,
In medio Salomon dorso supereminet alto
Compositus mulę, magna glomerante caterua.
Ęquora permensi celeri siluestria cursu,
Ad Gyonis leni labentes agmine lymphas
Perueniunt. Salomon pecoris frenauit equini
Gressum desiliens circumque stetere manipli,
Sanctaque Sadochus sumens unguenta sacerdos, [ERROR: no link :]SALOMON REX
Bersaba genitrice satum Salomona perunxit.
Ille magis gratum spirauit inunctus odorem [ERROR: no link :]Sacra unctio
Quam succi, quos iactat Arabs Babylonque superba
Assyriumque solum. Non sic opobalsama fragrant,
Non nardus, non myrrha simul, non thura Sabeis
Lecta iugis. Etenim superant diapasmata sacra
Vnguenti genus omne suo dulcore prophani.
Sacrato Salomone cauę clangore canoro
Intonuere tubę, psalmos cecinere Leuitę
Belligerique uiri lętas ad sydera uoces
Iactarunt pariter: "Salomon regnator in omnes
Aspirante deo uiuat feliciter annos!"
Ille hinc principibus Solymas comitatus abibat,
Omnis post illum populi pia cantica coetus
Vocibus elatis ędunt et cymbala pulsant.
Pars bifores calamos buccis spirantibus inflant
Et pars fila lyrę plectro radente cientes
In uarios rumpunt sonitus, uulgaria turba
Verbere multiplici Berecinthia tympana tundunt.
Hinc reboant siluę, colles clamore resultant
Et rupes egressa cauas simul assonat eccho.
Vrbana intrarunt cum tali tecta triumpho.
Sensit Adonias, cuncti sensere tumultum
Conuiuę. Fuerant lecti mensęque remotę.
Inde Ioabus ait: "Quorsum nunc clamor in urbe
Ille uirum clangorque tubę? Quidnam ista requirit
Lętitię species?" Nec adhuc cessauerat ipse
Velle loqui, nunc hoc, nunc illud mente uolutans,
Ecce Ionathanus, sacri puer Abiathari,
A Solymis ueniens illuc accessit, et ipsi [ERROR: no link :]Adonias
Dixit Adonias: "Huc adsis, sancte Leuita,
Nuncius esto boni, felicis et omine sortis
Consolare tuos, quando fortuna secundo
Successu mea uota fouet." Respondit at ille: [ERROR: no link :]Ionathan
"Fallit, Adonia, tua te spes, optime, fallit,
Aduersa est fortuna tibi. Salomona locauit
In solio Dauid. Sadochus quippe sacerdos
Et Nathanus eum uates ad Gyona ductum
Vnguine sacrarunt sancto regemque uocarunt
Ingressique urbem solio statuere paterno.
Lętitia incessit populos. Peruenit ad aures,
Credo, etiam uestras sonitus clangorque tubarum
Atque hominum clamor. Primatum coetus adorat
Innixum sceptro. Gaudens post talia grates
Dauid agit superum regi, pro munere magno
Accipiens, hodie quod uiuens uiderit illum
In sedem sedisse suam regisque tulisse
Insigne et populi plausum meruisse fauentis."
Hęc illo dicente palam conterrita mens est
Cunctorum gelidusque pauor pręcordia pressit.
Auertunt sese taciti diuersa petentes
Effugia, ut tutum iam tum sibi quisque putabat. [ERROR: no link :]Comparatio
Non secus atque acies, quum bello fracta refugit,
Spargit se campo: proiectis ocius armis
Pręcipites currunt, illi montana capessunt,
Hi latebras siluę, compendia nota uiarum
Arripiunt alii, breuior qua cursus ad arcem,
Tutior aut callis pateat. Sic omnibus istis
Contigit, et quem lęta modo ad conuiuia regem
Vnanimes fecere sibi, pulsante relinquunt
Corda metu, obliti fidei iurisque sacrati. [ERROR: no link :]Adonias
Solus Adonias, quo se conuertat, ab omni
Iam spe depositus, nescit pactoque suorum
Deceptus pariter. Tandem tentoria sacra
Irruit et cornu stantis complectitur arę.
Illic ille quidem iam tali tutus asyllo
Exposcit ueniam. Quanto nunc tutius esse
Confugium debent nobis iam sanguine Christi
Templa sacrata pio, pecudum si sparsa cruore [ERROR: no link :]Confugium ad ecclesiam
Tutata est hominem manifesti criminis ara?
Non quod pręstari debet fauor ullus iniquis,
Sed quod multa locis danda est reuerentia sacris,
Nec uiolenta manus templis adhibenda dicatis,
Sponte repurgando sceleri, non cęde luendo.
Nuncius ad regem sic est Salomona locutus: [ERROR: no link :]Adonias poscit ueniam
"Fugit Adonias arcę ad tentoria sacrę
Atque altare tenens ueniam uitamque precatur
Et rogat, ut regni crimen dignere cupiti
Condonare sibi, si te simul ulla cupido
Regnandi tenuit, quum nondum sceptra teneres."
Respondit Salomon: "Si post hęc nulla dolosę
Crimina molitur mentis, promittimus illi
Omnia tuta quidem; uiuat formidinis expers
Securusque mali. Sin quicquam fecerit ultra
Supplicio dignum, referet pro crimine poenam."
Promissis istis fidens arasque relinquens,
Venit Adonias et fratrem frater adorat.
Pro uenia grates egit, seruire paratum
Sese illi dixit, cui fata sedere dedissent
Regali in solio et populo dare iura uolenti.
Ast illi Salomon "Rebus pręstare necesse est,
Quod spondes uerbis." inquit "si pręmia ferre
Pro meritis cupias dignosque acquirere honores." [ERROR: no link :]Vesper
His dictis Agita natus, iam sole cadente
Consuetasque uices fuscis cędente tenebris,
Rege salutato sua se sub tecta recępit. [ERROR: no link :]Dauidis de Christo uaticinia
Dauid uicinus fini mortique propinquus,
Terrenę fecis iam expers liberque futurus,
Cęlesti magis atque magis fulgere fauore
Coepit diuinumque piis componere carmen
Vocibus aggressus, psalmos cantauit et hymnos.
Et uentura nouę prospectans tempora legis,
Omnia de Christo prędixit in orbe futura: [ERROR: no link :]Christi mysteria
Vt cęlo genitus, terra generandus in ista
Virgineo partu, genitor foret ipse salutis
Humanę, Hebreos inter uicturus, at ipsis
Ignotus, plebi noscendus uana colenti
Falsorum simulachra deum, quibus omnibus ultro
Abiectis, ad pura sui baptismata Christi
Concurrent pariter dominumque deumque uocabunt,
Quem stabulo genitum nudumque et rebus egenum
Eoi proceres thus, myrrham aurumque ferentes
Ore colent prono delataque munera tradent.
Cuius in aduentu leges ritusque uetusti
Obliterari habeant, luci cędentibus umbris
Expediet surdis aures, uestigia claudis,
Donabit cęcis uisum mutisque loquellam
Et solo lepram uerbo morbosque repellet.
Quodque magis mirum fiet, iam morte solutis
Restituet uitam rursumque animata resurgent
Corpora, diuinas hominis testantia uires.
At neque tam miris gens impia credula gestis,
Inuidię stimulis agitata, insurget in illum.
Criminis insontem damnabit, uincula collo
Iniiciet sacro, conuitia congeret illi
Et sputa et colaphos nudataque membra flagellis
Pertundet spinisque caput compunget acutis
Affixumque cruci suspendet, pocula felis
Faucibus apponet sitientis, cuspide pectus
Transadiget dominumque pium per sęua peremptum
Supplicia angusto condent claudentque sepulchro.
Sed pro multorum qui talem ferre salute
Adueniet mortem, postquam monstrabit in istis
Esse hominem uerum sese, testabitur inde
Esse deum uerum: clauso qui nempe sepulchro
Exibit uiuus, uiuum lux tertia cernet
Ostendetque suis. Ipsos solatus abibit,
Angelico comitante choro, lętantibus astris,
Ad cunctis repleta bonis cęlestia regna
Sydereamque domum, lucis loca clara perennis.
Inde iterum ueniet, circumdatus agmine multo
Spirituum coetuque patrum uatumque piorum.
Quos quoque discipulos sibi legerat ipse magister
Et quos poenarum fecit patientia regno
Ętherio dignos et qui, sua iussa secuti,
Inter sanctorum meruerunt agmina poni.
Omnes circa illum stabunt infraque supraque,
In dextrum leuumque latus cum lumine multo.
Ille super niuea sublimis nube sedebit,
Maiestate potens, patria uirtute uerendus,
Numine conspicuus, terrarum ut iudicet orbem.
Completo arbitrio iustos ad sydera ducet,
Iniustum prauumque genus sub Tartara mittet.
Talia diuino cantauit carmine Dauid
Inque suis psalmis nobis cantanda reliquit.
Illic perlegitur quicquid uenisse fatemur,
Quicquid uenturum postremo creditur ęuo,
Tam certo euentu, sanctis ut et ipse prophetis
Asscribi mereat, trino iam dignus honore: [ERROR: no link :]Dauid bellator, rex, propheta
Belliger inuictus, regum rex optimus, idem
Veridicus uates. — Postquam sentire supremum
Coepit adesse diem membrisque incumbere mortem
Affectis senio, Salomoni sancta uocato
Sic orsus mandata dabat uerbisque docebat:
"Natorum Salomon charissime nate meorum
Vltimus ecce meę consumpto tempore uitę
Iste dies agitur neque me decedere fas est,
Si non ante tibi iam nostra in sede locato
Expediam monitus, quos serues. Accipe tandem
Quę nunc pręcipio et memori tibi mente teneto! [ERROR: no link :]Dat pręcepta Salomoni
Iussa dei primum tibi cuncta capessere curę
Sit uolo, diuinę legi parere memento.
Consulere hanc studeas, fuerint seu sacra ferenda
Grata deo, fuerint dubię seu iurgia litis
Arbitrio tollenda tuo. Committere noli,
Committi quod iure nequit nec legibus ęquis.
Promissis confide dei, nil uerius unquam
Esse putes illo, quod sancti numinis ore
Noueris emissum. Si sic moderabere uitę
Ipse tuę sicque ipse tuos componere mores
Contendes, promissa deus rata stare iubebit,
Quę tribuit dicens: 'Si recto tramite uitę
Ire tuos natos uerumque fouere iuuabit
Tota animi et mentis uirtute, paterna dabuntur
Sceptra illis generique tuo prolique tuorum
Perpetuo gaudere throno concessa potestas,
Dauid, erit.' Conare igitur, nequando querantur,
Mi Salomon, nostri de conditione nepotes
In te finita, si talia foedera franges
Et pia scita dei uitio dominante repelles.
Ergo memor legis cura punire nocentes
Et seruare pios. Causas examine iusto [ERROR: no link :]Ioab
Perpendas semper. Facinus crudele Ioabi
Nosti, credo, satis, fuerit quam perfidus ille
Israhelitanę geminis ductoribus alę:
Alloquio miti et uultu simulante fidelem
Ambobus nutum decęptos perdidit ictu
Mucronis duri, qui tunc sub ueste latebat.
Hinc uelut ille ducum tranquilla in pace cruorem
Fundere non timuit, sic idem sanguine poenas
Fac luat atque imas Herebi descendat ad umbras. [ERROR: no link :]Semeus
Est etiam Semeus, Geminina stirpe superbus,
Qui me sacrilego lęsit temerarius ore,
Probra uomens, maledicta tonans, conuitia fundens,
Quando iter arripui Castrorum moenia uersus.
Talia dimittas, quoniam Iordanis ad amnem
Occurrit supplex nobis ueniamque precanti
Ignoui crimen. Sed quid, rogo, moribus istis
Ignouisse iuuat? Freno compesce pauoris
Dissidiis assuetum animum turbasque cientem.
Imperio parere tuo si desinet, illum
Dede neci, multos male ne contaminet unus.
At bene de nobis meritis est gratia multa [ERROR: no link :]nota
Persoluenda fide. Quum sit culpabile cunctis
Accepti ex aliis memorem non esse fauoris,
Tum dominis id turpe magis foedumque putatur.
Nam qui plura queunt, debent quoque plura referre
Multo quam accipiunt. Natos tibi Berzelai
Nunc Galladitis commendo. Semper in aula
Fac illos habitare tua mensamque sedere
Ante tuam semper. Socii comitesque fuere
Hi mihi, quum fugerem Absalonis tela furentis,
Fratris tela tui. Magno se offerre periclo
Sunt ausi mecumque fide mansere perenni.
Pręterea terrę dominator et ętheris alti [ERROR: no link :]Vt templum condat
Te sibi condendi lato fundamine templi
Deligit autorem. Tali te donat honore,
Quum sis pacis amans, non me, quia bella gerendo
Foedaui humano pollutam sanguine dextram.
Fac opus eximium, tanto fac numine dignum,
Hic ubi parua sedet moles altaris in aruo
Arreunę, dudum quod nostro est ęre paratum.
Ecce ego materiam summis de montibus omnis
Collegi generis, cariem spernentia ligna:
Ęrias cedros, hebeni noua robora fusci
Fraxineasque trabes, ingentia marmora, multas
Saxorum moles, auri argentique talenta
Et ferri multos et multos ęris aceruos
Fusaque de uario quam plurima uasa metallo.
Illa sacrare deo facies temploque peracto
Atque adytis templi diuinam protinus arcam
Induces, populi circumplaudente corona
Et caua linigeris inflantibus ęra ministris.
Ipsam conueniet sanctis portare Leuitis,
Sacra nefas aliis contingere. Diuidat ordo
Officia in cunctos: alii pia dogmata legum
Expediant, alii diuinas carmine laudes
Cantent, hi foribus pręsint, custodia gazę
Vasorumque illis detur. Solertia tali
Cuncta gubernentur te pręside, nullus in ęde
Vt locus errori reliquus sit, nullus in urbe.
Sis felix, tua regna deus sublimet, ab armis
Defendat, det pace frui, tibi proroget ęuum,
Mittat et ex alto diuinę lumina mentis
Sinceramque fidem, firmam stabilemque bonorum
Spem promissorum, feruentem semper amorem
Religione sui, ut legem pręceptaque serues,
Quę patribus Mosyque dedit; seruantibus ampla
Accedet merces, transgressis poena parata est."
Inde deo sese commendans atque supino [ERROR: no link :]Dauid obiit
Spectans ore polum, languentia laguentia membra tetendit
Per thalami stratum tacitaque in morte quieuit.
Regia magnifico celebrarunt funera luxu,
Cum moerore graui plebis luctuque suorum. [ERROR: no link :]Arx Syon ubi sepultus Dauid
Arx erat alta iugo montis fabricata Syonis
Illius munita manu laudique dicata,
Vrbis pręsidium Solymę: tunc cassa calore
Ossa suo et propriis exutos sensibus artus
Traiiciunt illo, liquidis et odoribus unctos
Depositosque nouo tandem texere sepulchro. [ERROR: no link :]Regnauit annos XL
Lustra decem lustris regnans minus ille duobus,
Hebronę septem sceptrum gestauerat annos,
Tres et triginta sanctam translatus in urbem,
Vrbem pręcipuę longinqua per oppida famę,
Sed mage Dauidis celebratam nomine regis. [ERROR: no link :]Conclusio operis
Hic operis longo deducti syrmate finis,
Hic suspensa tholo sileat lyra. Diximus ecce
Quicquid bella gerens et quicquid pace quiescens
Egit Iesseides, quam fortis sęua ferendo
Extitit et mitis fato meliore fruendo,
Quam cito commissum doluit scelus, impia passus
Iurgia quam facilis dimittere tota roganti
Sępe fuit quantaque deum pietate colebat.
Talia facta uiri nullus decerpere liuor
Nullaque sęclorum poterit delere uetustas.
Stabunt, Sole dies donec ueniente nitebit,
Donec terra parens cum frugibus efferet herbas,
Ęra dum uolucres percurrent, ęquora pisces.
Virtutum meritis nunc felix ille suarum,
Pro fragili regno stabili dominatur in aula
Conspicuus consorsque sui super ęthera Christi.
Hęc mihi cantanti non doctus fauit Apollo,
Non Helicon, non turba nouem celebrata sororum,
Sed sacer ętheria delapsus spiritus arce
Impleuit nostram diuino lumine mentem
Et uersu memorare dedit non ficta poetum
Prodigia aut uarias hominum diuumque figuras,
Sed quę nostra fides scriptis testata uetustis
Hausit et arguto conata est promere cantu.
Illi ego Spiritui pro tali munere grates
Semper agam sanctaque simul delatus ab aura
Littus ad optatum subducta puppe quiescam.