Tibiae Virgini Matri dedicatum.
Incipe septiforem mea Tibia dicere cantum,
Maxima dona Dei, sanctum meditare timorem,
Ipsa nouem gradibus triades efusa per latas
Vrbis Olympiacae, septenas scande per arces.
Qua data Christicolis coelestia regna fathiscunt,
Diique Deo coeunt, et Daedala moenia condunt.
O qui de gemino procedis numine numen,
Mens de mente, Deo Deus exis, amorque duobus
Vnus par, neutro maior, par unus utroque,
Immensus, numeris extans, et pondere solus,
Huc ades, et mea uela notis intende secundis.
Siue sub interno spatiaberis aequore cordis,
Seu super aetherios tecum simul euehar orbes.
Siue malis elementa sagax mea sensibus arces.
Me tua sancta suo praesentia lumine ducat
Mi pater, unde meis timor ossibus aestuat ingens.
Quum tua me sacra doceat facundia lingua,
Ipse canam laudes, foecundis imbribus oris
Ipse pluam, sacer ipse tibi praeconia dicam,
Forsan at euigilent aliqui mage diuite uena.
Nam quid ego? nisi bulla tumens, et uentus inanis,
Qui nec homo, nisi uermis inops, et uile cadauer.
O, ego de caecis per te pater eruar umbris,
Lux mea, da lachrymet turpes mea uita reatus,
Iudicii timeat decreta horrenda futuri.
Hinc ego fortunae illecebras aspernar inanes,
Ne formidati frangant me turbine nimbi.
Ah quid agam? mea uoce tua praecordia pascam.
En age, qua tua sancta uocant me iussa sequamur.
Per noua Parnasi sacraria, perque recessus
Euterpe insolitis moduletur diua choraeis,
Aspiret diuina suo sapientia uerbo.
Hic puer electus, quem tu suscaeperis alto
Germine, quassata calamum uel arundine nullum
Conterit, aut fumo tedas extinguit hiantes,
Nomen habet magnum, sperandaque dona propinat, page
Gentibus, ecce malo stimulatum Daemone monstrum,
Virque oculis captus, surdas fanaticus aures,
Osque elingue ferens adducitur agmine multo.
Quem Rex heroum fortissimus arce repulso
Hoste leuat, toto populi mirante tumultu.
Nam simul ac potuit uoce, aure, et lumine purus
Conceptum toto spirabat pectore Christum.
Nimirum attonitum uulgus stupet, inclytus ille
Nobile regis aiunt genus en a sanguine Dauid.
At rabidus stimulat pharisaica pectora liuor,
Insanumque furens stygia pice acerbior ira,
Nam quid agant? facinus miranda luce coruscum
Haud abolere queunt, ideo infamare laborant.
Tum furiae mentem diris concaeptibus implent,
Hinc phariseorum talis blasphemia gliscit.
Hoc fit in excelsis qui praesidet arcibus atro
Daemone, cui reliqui parent, hoc principe pugnat
In styga, tartareus fugit hac uirtute satelles.
His postquam ultricum stimulis, hac arte nefandi
Criminis urgeri, sacrasque efferuere mentes
Viderat, haec inquit soboles pulcherima regum.
Omnia dissidio durus quatit oppida Mauors,
Omnia regna ruunt in se diuisa superbis
Imperiis, domus inque domum collapsa recumbit.
Si uero pugnant inter se Daemones, illumque
Hic fugat, aduersis Belial iam dissidet armis.
Quo stabunt igitur? regnum quo Marte tenebunt?
Porro ego si contra hos tetro sic principe bellor,
Pro quo uestra manus? uel cuius signa sequantur?
Vos super his ideo est iuris commissa potestas.
Numine sin digiti decernimus, atra fugantes
Agmina, quo toruos animis extrudimus hydros.
Ergo dei regnum uestras peruenit in aedes,
Et si celsa domi custos tenet atria fortis,
Statque ibi pace ferox hotrentibushorrentibus asper in armis,
Viribus, et ferro custode potentior alter
Ingruat hanc si forte domum, rapit arma, uirumque
Alligat et spoliis uicto custode potitur.
Talis auentini rapidum prope Tybridis amnem,
Immensum sub rupe uorax habitator opaca page
Semihomo Cacus erat, monstrum crudele rapinis
Assuetum, pastu, et miserorum caede uirorum.
Hunc, ut Gerionis sunt membra tricorpora magni
Herculis acta neci, magno et spoliata trophaeo,
Post pecus abstractum, ui quando immane barathrum
Amphytrioniades perfracto monte reclusit,
Et pecus insolito tenebrosum lumine fulsit,
Pertrepidumque fuga, et glomerantem incendia Cacum,
Ignifluo et mixtim nebulas ex ore uomentem,
Viribus oppressum elisit, strauitque per antrum.
Hinc grata Herculeis celebratur honoribus ara.
Qui mea signa sequi, mea negligit arma gerenda,
Milite cum nostro, me stat meaque agmina contra.
In mea qui nostras non congregat horrea messes,
Colligit et curua demessos falce maniplos,
Dissipat hic pingui et dispergit mergite culmos.
Vulgus in omne malum procliue, remittitur omne
Crimen ei, quodcunque patrem iaculantur in altum,
Quoque suo intentant infligere uulnera nato.
Ast immitte nefas, atque irreparabilis error,
Qui necat immani malesanam uulnere mentem,
Impetit, et sanctum iaculis oppugnat amorem,
Impia quo uibrat mors irreuocabile telum,
Quo cor durescit, uitae nec poenitet actae,
Tollitur id nulla uenia, neque tempore crimen.
Aut det amineus dulces mihi pampineus uuas,
Aut ferat immites inculta labrusca racemos,
Omnis enim foetu proprio cognoscitur arbos.
Inuida gorgoneis o, gens imbuta uenenis,
Quum tua cerbereo praecordia felle tumescant,
Quo mihi mella dabis linguis ex ore trisulcis?
Talis ab ore uenit, quae corde oratio manat,
Qualis quisque suis e fontibus efluit amnis.
Virque ut honestus opes thesauris promit honestis,
Sic sordes inhonesta suas, atque improba lingua
Egerit, ipsa quibus scelerato corde lutescit.
Protinus accipite hoc, et figite pectore uerbum.
Quicquid inane uagum mens uoluit, linguaque fatur
Gutture uaniloquo, quod labra loquatia fundunt,
Vltima supremo pensabit iudice libra. page
Testibus haud aliis opus est, nam quisque supremum
Iudicium proprio sortitur ab ore futurum.
Tum pharisea phalanx astu pellacis Auerni[ERROR: no link :]❦
Pectora dissimulans, et Daemonis arte nefandi,
Coelitus aede palam bone dux noua signa uidenda,
Haec ut aiunt oculis cernamus, opusque probemus.
Christus ad haec medio quo mollia, et aspera calcat
Blandimenta mali et conuitia plena furoris,
Prosequitur, iacula et contra sic fulmina torquet.
Poscit adulter opem populus noua signa uidendi,
Impia gens noua signa petit, nec signa dabuntur
Coelica. sed signum pelagi, sub gurgite Ionas
Delituit uastae spatioso pistricis aluo,
Nocte dieque fuit, donec lux tettiatertia uatem
Extulit immanis moribundo corpore Caeti.
Nam totidem alma suo tellus in corde diebus
Virgineum germen gremio complexa tenebit.
Barbarus assyriis surget Niniuita sepulchris
Cum populo hoc summi tremebundo examine finis,
Vt scelere ingratam multo condemnet Idumem.
Illum horrescentem gethaei fulmina Ionae
Paenituit culpae, quem si supereminet, astat.
Sabba quoque extremo surget pia fine uirago
Iudicii, simul hac scelerum cum gente nefendanefanda
Lancinet illa tuum non atque merebere crimen.
Illa quidem Solymam magna comitante caterua
Diues ab australi uenit regina profundo,
Nomen eam magnum Salomonis, et inclyta phama
Duxit, ut audiret miranda Aenigmata Regis,
Conferretque Sophon, en qui supereminet illum,
Hic est, aetheria qui lampade clarius extat.
Quum uero humano de copore Belzebub exit
Sordidus, incessitque furens, inaquosa profanus
Saxa colit, uiridique locos humore carentes,
Rimanti fit nulla quies, hinc improbus infit.
Ipse lares repetam nostros, quibus eferor exul,
Illicet hos repetit proprio tum rege uacantes.
Quos super alta tegunt ornatu aulaea superbo,
Permundata domus scopis nitet omnis adactis.
Concitus unde ruit, septem quoque Daemonas orco page
Euocat, ii coeunt, sociumque agglutinat agmen,
Agmen tartarei deterrima pestis auerni,
Mox illam penetrant, et pristina regna resumunt,
Cuius et acta facit peiora nouissima primis,
En popule instar habes huius tibi pessime monstri.
Dixerat, exultat media Marcella caterua
Oris capta pia mulier dulcedine sancti,
Talibus et dictis alta sic uoce profatur,
O, foelix tanto tumuit qui pignore uenter,
Qui tot thesauros concaepto numine gessit,
Lacteus o candor faustus, faustissima tantum
Pectora, quae sancto lactarunt hubere natum.
Haec ubi, non eadem uox omnibus, infremir illa
Pars, haec semiferi commurmurat impia uulgi.
Non secus hyrcanis ubi sol nemora auia lustris
Exoriens alto radiis illustrat apertis,
Excita tum dociles uariat luscinia cantus,
Exultatque canens alta Philomenaea sub umbra.
Tygris at acta graui fremitu raptoribus instat,
Vt catulis sese, et uiduata cubilia uidit,
Hinc simul incrocitant alaru uerbere corui,
Sic eadem uario miscetur murmure sylua.
Diuerso ut sonitu plebeiia pectora frendent.
At sua sydereus iuuenis rosea ora resoluit,
Atque ait, immo etiam foelix ac faustior illa
Et quicunque sua me concipit aure fideli,
Cordeque prosequitur custos operosus amoris.
Interea magno stygii iouis aula tumultu
Concutitur, turbata fremit domus ignea Ditis.
Nomen enim Iesu ut fragor horrida tartara pulsat
Fulminei iactus, horrendumque intonat orco.
Namque orbata fugat regnis a sedibus altis
Agmina nigra noua ui uerbi, et nomine solo
Omnia perdomitat, quibus imperat, omnia parent
Imperio, quis tam ualidus nostro incidit orbi?
Quae ratio fandi tam uehaemens, intima ferro
Quam penetralibus linguae petit ignea uirtus,
His consultandis infandi Daemones instant.
Instaurent acres stetit haec sententia pugnas,
Vt bona quo possint conatu exorsa retexant, page
Vt belli praedae statuant immane trophaeum.
Ego emissa phalanx armis accincta gehaennae,
Quae phlegetontei cudunt Acheronte Cyclopes,
Ingens hoc uasta coquitur fornace metallum,
Fulgureusque calybs, tinguitur et aera ueneno.
His fera castra mouent, astu latebrosa, dolisque,
Insidiis uaga signa locant, hostemque lacessunt,
Integra dum haereret dicenti concio Christo,
Et pia non unquam dulci saciata magistro
Haud aberat, sed mater eo dum fixa moratur
Vestibulo, secumque cohors fraterna manebat.
Hic parat insidias Bemot, suggestaque fallax
Tendit tela, bono et culpam praetexit amictu.
Te formose petit, tua turbat ouilia pastor,
Dum pendent ex ore tuo, dum pabula libant.
Haec et ab humano tibi suggerit ore proteruus.
En tua te mater uenerabilis, et tua fratrum
Copia grata foris affari ardentius optant.
Protinus insidias hostili fraude latentes
Strenuus aduertit iuuenis, uulpemque dolosam,
Et qui primus amor, reuerentia prima uerendi
Patris erat, rebus communis et omnibus ordo,
Vita, uia, et lumen, tali illum uoce repellit.
Quae mea mater erit? uel quae mihi copia fratrum?
Hoc dicto teretes digitos, et brachia tendens
In socios ait, ecce mei mea mater amoris,
Ecce mei fratres, patrem qui sydera torquet
Nam quicunque meum colit, et qui obtemeperat ipsi,
Frater erit meus, atque soror, meaque optima mater.
O, fas, o, pietas o, tanto nomine digner,
Par cultus tibi me fratrem, et deuota uoluntas,
Germen opus uerbi mihi te tua gratia redat.
Prodiit extemplo refluens a limine Christus,[ERROR: no link :]❦
Candida teque petit Mater, tibi totus inhaeret
Feruidus, et totam penetrat te luce coruscus.
Qualis erat prima rutilans ab origine Phoebus,
Lunaque, quum plena radiabat lampade, magno
Ipsaque nocturnum referebat in aethere solem,
Quum subit oceanum, et mensis discumbit aquosis,
Caetera mirantur praestantem sydera phaeben. page
Talis erat medios inter dea lucida fratres,
Atque oculos omneis in se conuersa tenebat.
At Christus subit inde domum, mensaque recumbit
Hostili, phariseae tua et consedit aula,
Indigna tali conuiua, atque hospite tanto.
Namque tuos ritus quod non seruarat Iesus,
Nec puro prius ipse manus in fonte lauarat,
Mente tua infrendes, et inania murmura conflas.
Talia uoluentem Christus sic uoce retudit.
Vos studium solers externi, et cura remordet,
Tergere craterem iuuat, et mundare catinum,
Sed cur nequitiae caeno, cur fraude rapinae
Non piget interius plenam sordescere mentem?
O, stulti sensu, quis nam cute uiscera uestit?
Nonne idem, uegetatque artus, et corpora format?
Atque opus hoc totum auctorem sibi uendicat unum?
Quod superest uestri miserescite, et ecce nitescent,
Omnia, detergit miseratio crimina multa.
Vae pharisaee tibi globus improbe, pestis auara,
Qui decimas olus, ut mentham, rutamque rigentem,
Scilicet hac leuia, et legis grauiora profanas.
Nempe necesse prius seruare haec, illa subinde est,
Vae pharisaee tibi globus improbe, qui loca primis
Per fas atque nefas cupis ambitiosa cathedris,
Et captas aurum tumida leuitate forensem.
Vae uobis inquam, facie qui albente sepulchris
Tristibus assimiles estis, quibus intima tabo
Fossa tumet, putre et cauea graueolante cadauer,
Nescia mens hominum, sua quo uestigia uerrant,
His dictis obsessa rigent a Daemone corda,
Hinc acuunt stimulos, odiis fomenta ministrant.
Sic quidam socius minoius, et Rhadamanti
Iure ferox, in nos etiam tua iurgia iactas,
Talia uociferans o, Rabbi, huic acer Iesus,
Vosque sacrosanctae qui nomina legis habetis
Vae uobis scribae, namque ardua pondera multos
Intoleranda premit, nimiumque onerosa fatigant,
Per uos auctores, at uos onera illa supinis
Tangere ne digitis, uno neu pollice uultis,
Vae uobis qui sancta pio delubra sacrorum page
Conditis, et uatum cineri monimenta dicatis,
Vestri dant poenas pro caede et sanguine patres.
Nimirum testes uos ampli, assentit atroci
Perfida mens operi, scelerum quoque conscia patrum.
Propterea celebrata suo sapientia regi
Sic ait, emittam uates, missosque fideles
Ad populum, hinc alios scelerata morte necabunt,
Ast alios trudent infesta Gorgone Ditis,
Omnis ut a primo cruor ille innoxius aeuo
Sanguinis efusi, iustas uos pendere poenas
Cogat, ab immiti nece prima insontis Abelli,
Vsque cruentatum delubra, altariaque inter
Caede Barachiadem, cecidit qui uulnere uestro,
Supplicium graue uos, tormentaque dura luetis.
Vae uobis inquam, quos nomina legis honestant,
Qui lucis clauem, thesauri et claustra tulistis,
At uos internos pigitum penetrasse recessus,
Quin etiam intrantes a limine pellitis ipso.
Lynceus arcano haec dum pandit caudice Christus,
Omnia qui propria sub luce rotantia uoluit
Saecula, et aeternas hominum speculatur abyssos.
Tum magis atque magis durescunt aenea magno
Corda dolore, graui et fremitu fera pectora feruent,
Sicut ubi impellit rabidum mare concitus auster,
Et scopulo allatrat fragor, et spumantia pulsat
Littora, rorantes resonant aspergine cautes.
Sic Christum alterni oblatrant, et uocibus urgent,
Multaque nequicquam iactant, atque irrita tendunt.
Tum simul occurunt, addensant undique multi,
A populo turbante globi, stipantque uiritim[ERROR: no link :]❦
Pectora pectoribus, calcatque, premitque pedem pes.
Interea quidam ualde importuna rogabat,
Cultor auaritiae, forsan sua qui bona Christo
Crederet, ipse sibi et bene consultasse putaret.
Scilicet auctore ut tanto fraterna parenrumparentum
Diuidat in capita, et totum quoque partiat assem.
Quoi Christus, quis tale mihi ius arrogat? aut me
Vos super ut iudex, et sim partitor adegit?
Separet an fratres? qui congregat, aut Mediator
Ipse dei atque hominum terrena negocia tractet? page
Omnis auaritiae culpa tunc esse cauendum
Edocuit, nec enim parcae cui stamina uendunt,
Vita nec ullius thesauro stat, nec opum ui.
Vt magna immenso quum sese copia cornu
Fudit, et ipsa suas stupuerunt horrea messes,
Diuitis agricolae non se capit uber in arctis
Sedibus, et tacita secum sic mente uolutat.
En quid agam? mihi quas exuberat area fruges,
Qui mihi nunc referent? aut quae ingranaria condent?
Stricta quidem laxanda mihi sunt horrea tanta
Mole loci, quibus omnis ager, quibus omnis inundet
Copia, quae longo nostris fluat usibus aeuo.
En age non segnis, tibi nam quam pluria largis
Labra fluunt opibus per tempora multa futuris.
En tibi parta quies, epulis indulge superbis,
Sume dapes lautas, uario te prolue Baccho.
Quoi deus hoc inquit, demens hac nocte reuellet
Inuida defuncto Proserpina uertice crinem,
Immitesque tibi nent fila suprema sorores.
Ast ea cuius erunt tandem, quae plurima seruas?
Sic cuique sibi bona congregat, unde supernam
Quod super ex undatexundat saltem, nil ponit in arcam,
Futilis est, o, qui cumulando incumbis aceruo,
O, miseri qui uos foelices esse putatis,
Reddite dum fas est alienum, sumat egenus,
Illud enim, quicquid uestros super affluit usus,
Reddite, diues habet miserum, quem perdit auarus,
Ni foueat, quin se spoliat, qui interficit ambos.
Fuderat aurato rutilos a uertice crines
Festa dies, quum solis equi se gurgite promunt[ERROR: no link :]❦
Oceani, glomerantque rotis stridentibus, et quum
Purpureis coelum, terras, mare, naribus afflant.
Haec memoranda sua nascentis origine legis
Primitiis frugum coliturque in templa relatis,
Mosco hanc omnes ritu uenerantur apellae.
Sed non ipse suas leges quas condidit auctor
Deserit, immo ipsas (ut caetera perficit) implet.
Ergo in templa dei solymas ascenderat arces,
Sancta salutifero ut mysteria panderet ore,
Et noua uiuentis templi sibi festa sacraret. page
Est locus hic ingens, quem machina quinque reflexis
Porticibus claudit, quo quum pluit imbre per altos
A tectis omnis se colligit unda canales.
Nomen habet triplex domus haec, Bethsaida fertur
Hebraeis, latiis piscina, probatica graiis.
Plurima languentum miseranda cubilia passim
Fusa iacent intus, tota et sternuntur in umbra.
Loripedes, oculis capti, et quibus arida succo
Membra carent uitae, siccis praemortua uenis,
Turbantem sibi quisque suis pro uiribus undam
Expectat, trepidusque pauor praecordia pulsat.
Diuus enim medicis qui praesidet artibus ales
Angelus, huc sese uariam referebat ad horam.
Cuius in aduentu torquet uada uortice turbo,
Exultatque latex, et uim capit unda salubrem.
Extemplo in fluuium miserabile funditur agmen
Vndique correptum, semissaque corpora reptant,
Illa ferunt, aliusque alium sub gurgite mersat.
Spumeus assultu circumsonat amnis amaro,
Et pulsae querula gemitum dant uoce lacunae.
Quas quum multus aquas aeger petat, humor at unum
Sanabat, primus tacitum qui flumen inibat,
Postremo ut primum sonitu staret unda residens.
Sic olim Susis medorum regis in aula
Inter uirgineas electa est una cateruas,
Vnaque multicolor fit nubibus Iris aquosis
Sole sub aduerso, coeli quae templa serenet,
Iudicis aeterni pactum, et dea facta tribunal.
Hos inter thalamos, et desolata iacebat
Agmina, languentes interque aegerrimus unus.
Qui tria tum septem super annua tempora lustris,
Foeda situ et langore trementia membra trahebat,
Cui deus ille latens humano in corpore fatur.
Visne ualere? uolo, uegetaberis integer, ille
Rursus ait, mihi nullus adest tam promptus, ut aequo
Tempore me adiutet, ductumne in flumine mertet,
O, here, ego postquam adrepti, subit alter in undas.
Surge alacer, ualidusque tuum tibi tolle grabatum,
Atque inuade uiam, deus imperat, ille supernas
Haud mora nil animi dubius stat rectus ad auras, page
Ingens ut magno concoepit pectore robur,
Emicat, apposito feretro laeuum super armum.
Qualis ab hostili quum carcere libera praeda
Euolat, et calybem quo nexa cohaeserat, aufert
Explicitum, nec enim fluitantia membra uacillant
Amplius, aut animum tristem dolor angit acerbus.
Tum genus infensum inuidia, quibus aspera corda
Liuore obliquo furiis agitata coquuntur,
Et laus inuisa est, odiosaque gloria Christi,
Obiicitur, talique incessit uoce, feretrum
Festiuo (sta) sole tibi gessisse profanum est.
Ille refert, a quo hoc diuino munere fungor,
Incolumis quo luce fruor, sic iussit, at illi
Quis praecepta dedit legi contraria nostrae?
Hic uero sacram recta pergebat ad aedem,
Laus ut agenda deo, sic gratia ductat habenda.
At populi uanos plausus, et liuida Christus
Pectora declinat, subit alti et limina templi.
Obuiat ille quidem, cui cognitus inquit Iesus.
En tibi sunt ualidae uires, et uiuida uirtus
Instaurauit opus lapsum, totumque refecit.
Iam caue, ne grauiore malo, neu morte premaris.
Postquam dulce sonans hausit penetrabile uerbum,
Agnouitque deum, cadit, hunc et pronus adorat,
Auctorem propriae consultu pace salutis,
Quam magis inde malos inter profitetur apellas,
Tam magis insimulant, et mollia sabbata Christo
Infensi obiiciunt, et tam magis ingrauat altum
Crimen, et inuoluit caeca caligine culpa.
Talibus interdum lux incomprensa tenebris
Scintillat nebulis, et nubibus intonat atris.
Si pater imperium coeli gerit omne profundi,
Festa dies si semper agit sine labe, nec ullus
Desidiae locus est, rebus nec inane gerendis.
Hoc et idem facio summi sapientia patris.
Hinc magis atque magis rixantur, et humida frendent
Ora, cruenta feros acuunt in uulnera dentes,
Ne deus ipse deo par fit, neu germen ab alto.
At pater internus rursum micat, araque rumpit
Nubila uibranti dextra, et sic fulminat ingens. page
Filius haud quaquam de se, sed mole patris stat,
Vnde potest quocumque pater, uidet, inchoat, ardet,
Haec eadem uirtute pari patris instar, et aequus.
Hunc amat ille, suo nec non opera omnia nato
Ostendet maiora quidem uoluentibus annis,
Hoc est in undo magis admiranda futuro,
Sicut enim uita cassos hic suscitat auctor,
Sic natus quos uult ad uitam luce resumit.
Nec pater ipse gerit fasces, saeuasque secures.
Iudicii, sed iura deo dedit omnia nato,
Par ut apud cunctos sit honor natoque, patrique.
Nam non diuinum qui nato impendit honorem,
Idem defraudat patrium decus, unde propago
Missa nitet, coelique parat commertia terris.
Ille quidem nostri qui uerbum concipit oris,
Credit et unde fluit patri, sine fine potitur
Lumine uitali, nec iudicis ulla ueretur.
Iura, sed astrifero terras mutabit Olympo.
Adueniet tempus, quin haec modo uertitur hora,
Quum genus a nostro uiuaci stipite raptum
Verbigenae uocis diuina tonitrua, et imbrem
Suscipiet, uiridemque nouo de semine uitam,
Vtque pater mens ipsa suo est in numine uiuax,
Sic dedit ut nati lux in se uiua nitescat,
Hinc habet aeternas lege omniparente secures
Iudicis humani, uobis ea mira uidentur,
Desinite id, quia tempus erit, quo cuncta tonantis
Corpora uoce data, et reserata sepulchra patebunt.
Procedent operata manu uictrice triumphos
Agmina paliferos uitae in coelestia templa.
Parte alia uictos, Ditisque imane trophaeum
Tartarus inuoluet, flammisque horrenda gehaenna.
Haud ego de memet, populis audita facesso
Iudicia, unde meum iusta stat lance tribunal.
Nam mihi nil aliud petitur, nisi mentis ab alto
Principio patriae quicquid iubet ipsa uoluntas.
Quum uero testes et fas et iura repellant
In causis, ubi quis pro sese intrudit agendis,
Legibus his homines et iure et foedere subsunt.
Iustitia ut sua iura tenet, sua lumina Phoebus. page
Testis et est alius pro me, qui uera fatetur,
Nescius haud ego sum, quaenam responsa Iohannes
Ipse tulit uobis, et testatissima fecit.
Teste nec humano mea causa tuenda necesse est
Vt sit, uestra salus hoc exigit. ille lucerna
Feruida lucis erat, sed uos breuis hora remouit
Luce uiri, mihi testis adest amplissimus aether,
Terraque, me laudant labris opera omnia plenis.
Et pater omnipotens has a quo mittor in oras,
Clarus ab aetherio est de me testatus Olympo,
Non ideo uobis effabilis ipse, nec ullis
Sensibus aprensus, qui stat super omnia solus.
Cur igitur missum foecundum germen ab ipso?
Inuisum uobis, obscurae noctis ut umbrae
Est rota solaris, quia quem demiserit ille,
Non huic ulla fides, non huic honor ullus habetur.
Voluite sincaero diuina uolumina sensu,
Illa quidem pandunt, et me pleno ore loquuntur.
Vos tamen hanc toto propellitis obiice lucem.
Laudibus humanis nomen clarescere nostrum
Sic petit, ut paruis phaebeya lumina lychnis.
Nulla diei pietas est uobis.
Nomine fretus ego patrio mea sub iuga ueni,
Haec uobis ingrata fides, hic reprobus ordo.
Ergo alius sese ipse suo qui nomine iactet,
Ille aderit uobis accoeptatissimus aathorauthor.
Quo fieri possit res haec modo credita genti?
Quam uanae illecebrae, uentosaque gloria pascit,
Quaeque beatifica solius ab arce tonantis
Regis opum pelagi manant, haud illa petantur.
Neu uos arbitrio ductos sententia fallat,
Non ego uos patrem penes incusabo maligni,
Legifer est qui uos inculpet in aethere Moses.
Omnis in hoc quanuis spes inclinata recumbat.
Sed populus Mosi si crederet iste, mihique
Crederet, ille et enim quae scripsit, fecimus ipsi.
Cur mihi nulla fides uerbis? quia uana legendis.
His igitur dictis dimissa gente nefanda[ERROR: no link :]❦
Laeta Tyberiadis galileaque migrat in arua.
Protinus hic Christo tristis se nuncius offert, page
Inter sacra uirum uiginti corpora ferro
Occubuisse, tepent arae dum sanguine, fumatque
Hostia, Pilatus caessos otruncat, ut omnis
Victima permixto madefacta cruore flagrarit,
Pro re romana miseri pro Caesare uerpae,
Tum super his hominum rex ordoque talia fatur.
Creditis hos ideo tam fata grauissima passos?
Prae cunctis hominum quod quaedam dira patrarint.
Non inquam , uerum ni uos caueatis, eodem
Interitu, similique omne a caede ruetis.
Sicut et ante uirum ter sex capita illa fuerunt,
Quos super oppressit lapsu Siloya turris.
Dicitis hos etiam solymis prae ciuibus ausos
Quoddam immane nefas? non, uerum a crimine magno
Imminet exitium uobis haud impare fato.
Accipe et hoc animae specimen Synagoga rebellis.
Ficus opaca fuit ramosis frondea syluis,
Consitus hanc mediam circundabat undique Bacchus.
Cernere quum fructus et debita carpere poma
Tempestiuus adest herus, et tum frugis inanem
Vt pomis uacua foliorum uidit in umbra,
Indignatus ait cultoribus, ecce tot annis
In cassu uenio, iam tertia praeterit aestas.
Ergo haec immeritos frustra consumet honores?
Sternite quin illam, caesimque excindite ferro.
Anxius agricola edicto respondet herili.
Eia age, da experiar, sine me, et patiare per annum
Terga soli circum scissis euertere glebis,
Et puteum scrobibus demittere funditus altis,
Et saturare fimo, si sic dare poma negabit,
At dabit excissos radicitus eruta fasces.
Agmina sic templo celebri feriata docebat,
Cratibus ecce autem procurui pectoris, imo
Oreque falcatis mulier semi...xa subibat.
Quoi fera decliui residens ceruice Megaera
Frena medusaeis circum torquebat habenis.
Ter sex autumnos, bis nonaque tempora messis
Viderat, at nunquam tardi sarraca Bootis.
Vtque hoc spectaculum miserabile fronte benigna
Atque salutari prospexit sydere Iesus, page
Emisit uocem, qua percita corpore toto
Accessit mulier nutu stupefacta uocantis.
Ast ubi uim uerbi sensit, quo caelifer axes
Sustinet, aeternis euoluitque omnia fatis.
Virgineaeque manus tactum, qua maximus aether,
Magnaque multiplices suscaepit terra figuras.
Corpore mox recto stetit, et sublimibus hausit
Luminibus coelum, furialibus eruta frenis.
Qualis ubi uiridi defactus ab arbore ramus,
Virgaque languentem demittit lenta sagittam,
Iuuerit hanc si quis materno in uulnere firmans,
Rursum humor uegetet, quo uiuida tentat ad auras,
Rectaque sublimi prospectet uertice coelum.
Principis hic templi mens sontibus effera monstris
Stare nequit penitus, pestemque ebullit amaram
Sic populum increpitans, obliquosque egerit aestus.
Nonne dies operum satis est sex esse profectos?
His exercendis? at cur non sabbata cessant?
Conditor huic operum respondet, et Arca dierum.
Anne suis pigrum a praesebibus urget asellum
Quilibet? absoluitque boues, et ducit aquatum?
O simulatores an sabbata talibus obstant?
Cur mihi non liceat freno hanc soluisse rebelli
Iam ter sex annis Abraeida Daemone uinctam?
Haec ubi, confusi mens effera concidit hostis.
Et simul exultat populus, uictorque triumphat.
Interea pharisaea manus noua sufficit arma,
Intentatque metu populi praeuertere amorem,
Dum falso exitium praesens Herode minatur,
Suadet abire deo, populis auertere Christum.
Haec illis responsa dedit se digna, dolosae
Ite, referte ferae, feralia numina regno
Eiicit en, sanatque uiros, et suscitat aegros
Haec hodierna dies, et crastina, deinde sequenti
Ire uolo, me namque nefas procul urbe perire.
Si mea detersa ferrugine uiscera sanas
Iesu uita, tuo si pectora lumine reples,
Te sequar, aeternum tecum quoque tollar in aeuum. page
Hic tua castra sumus, Ditis synagoga satelles
In te bella ciet, nos hinc quocumque uocaris
Ibimus, et tecum super aspera fata ruemus.
Dum iuga dum tepidae scandis palmeta Norinae,
Oppida dum lustras passim, et castella peragras,
Me quoque duc tecum, molimina Martis inibo.
Ecce sed infensis lassum uocat aedibus hospes,[ERROR: no link :]❦
Quin hostis potius simulato nomine Christum,
Ordinis ipse super pharisaica sabbata princeps
Primi erat, haud illum deus aspernatur, amicum
Hostibus obiciiens humili se pectore mitem.
Hii sua dum sacris praetexere crimina tendunt,
Ostendunt falsum dum relligionis honorem
Obseruant illum, ut deprensum morte trucident,
Si uia sit fraudi sub honestae tegmine mesae.
Prodiit ante oculos cute uir distentus aquosa,
Os hydrope tumet deforme, et uenter iniquus,
Tunc ait, an festis haec exercere diebus
Fas et iura sinant? hii mussant, ille tetendit
Brachia, et apprensum sanat mox inde remittit,
Cui uestrum incauto bos, seu graue lentus asellus
Decliui si forte cauam ruat aggere fossam,
Aut cadat in puteum, non extrahat haud mora lapsum.
Heu qua nocte queant inuoluere lumina solis?
Quis dabit? aut coeli quo sydera turbine uertant?
Tu uero hoc instar coelestis percipe regni
O conuiua, domus te quando hymenaea uocarit,
Ne pete primatumprima tum loca, nec discumbe secundo
Ipse prior, melior ne fors et honestior alter
Venerit, ut tu illi cogaris cedere uultu
Purpureo pedetentim, et sede nouissimus ima
Incipias haerere loco, sed uade recumbas
Vltimus, ut uenienuenien is qui inuitarat, amico
Nomine te moneat potiorem scandere sedem.
Tunc tibi conuiuas inter noua gloria surget.
Nam qui se tollunt, et mens quibus alta superbit,
Depressa ceruice ruent, at corde remissus,
Comis, et humanus, qui se gerit omnibus imum,
Hunc sublime decus leuat, hunc et gloria tollit.
Ad te nunc uenerande pater, tuaque ipse reuertor page
Prandia, quum facies ea tu, coenamue parabis,
Non hic amicitiae tibi sit, nec turba parentum,
Nec uicina domus, fortunatique uocandi,
Ne tibi honore pari conuiuia mutua redant.
Quae bene ut exhibeas, inopes, et inertia uulgi
Pectora debilibus populataque corpora membris,
Aegripedes, caecosque tuis uenerabere mensis,
Magnaque foelici merces te fruge beabit,
Nam quid habent miseri, quae prandia digna rependant?
Iccirco incipient quum diua resurgere bustis
Corpora iustorum, superis epulabere mensis.
Hic quidam accumbens ea dum suspirat, hianti
Ore sonat, dum regna dei meditatur in altis
Sedibus, o faustos qui tali pane fruuntur.
Huic ait, aenigma hoc memorabere, maxima caenae[ERROR: no link :]❦
Atque epuli fecit quidam conuiuia princeps.
Vnde uocare choros, multosque arcessere iussit.
Debita sed postquam coenae fuit hora parandae,
Ire iubet famulos, et talia ferre uocatis,
Approperent, domui nihil est quod desit habenti
Omnia, nam structis collucet regia mensis.
Horum autem retrahens se longe quisque refugit.
Primus enim excusat mercati praedia fundi,
Et rogat, allectant ea me, et libet ire uidendum.
Alter emi iuga quinque boum, rogo parce, probari
Illa uolo, sine me uideam quid talia possint.
Ast alius noua nupta domi me detinet inquit,
Hinc nequit auelli permulsus coniuge blanda.
Tum famuli redeunt, dominoque ea cuncta reportant.
Ast indignatus celsa pater arce remandat
Haec famulo, citus in uicos, et compita prodi
Vrbis, et in celebres age te permisce plateas.
Pauperibus mutilos, cum claudis aggere caecos,
Et simul huc intro tales mihi duce maniplos.
Illicet hic rata iussa facit, tamne atria nondum
Plena loci superest, rursus pater imperat illi.
I, modo, perge, uiis, et sepibus attrahe turmas,
Et compelle globos intro, loca comple, domumque.
Haud erit illorum quoscumque uocauimus ullus,
Paucula qui nostrae sumat libamina coenae. page
Aureus in rosea sol uirgine frugiferenti
Autumno arridet, fico sycellida, Baccho
Vinea, mala suis opibus granata dehiscunt,
Ramea iudaeis, dapibusque umbracula festis
Aduentant, irae monimenta, et criminis horror,
Quis scelus infandum populi, et memorabile murmur,
Excidia exilii recolunt, et funera patrum,
Desertum, terram tum melle et lacte fluentem.
Quum consanguinea uenit Bellona caterua
Futilis, et uana Christum sic prouocat aura.
Scande palestinae iuga nobilis inclyta regni,
Ne tua discipulos lateant molimina, nam quis
Occulit ipse suas laudes? qui laudibus ardet.
Ergo age, iam totum phama celebresce per orbem.
Christus ad haec magni lux et sapientia pars,
Tempore non isto mihi gloria quaeritur ulla,
Nec mea iam momenta fluunt, haec ipsa parantur
Iam uobis, iam tempus adest, haec hora, diescit.
Quod hic amare solet mundus, me uexat, et odit,
Qui fas, atque nefas uersat, miscetque per omnes
Ah scelerum facies, ego tela rubentia uibro.
Scandite uos istas, et texite frondibus umbras,
Festaque, nam nec ego festa haec, frondesque subibo,
Dum mihi plena dies actos perfecerit orbes,
Haec ait, et fratres ea gens incredula postquam
Concessere, trahunt et te tua festa subinde,
Non tamen hinc manifestus abis moderator Olympi,
Sed uelut obducto quum sol latet aethere nimbo.
Quaeritur interea caecas lux festa per umbras
Nomine suppresso, et populi turbante tumultu,
Approbat hunc uulgi pars altera, et altera contra
Improbat, et proceres uulgo pro uiribus obstant.
Seditione mala premitur bona, gliscit in ipsis
Nox umbris, namque his audet lucescere nemo.
Tertia iamque dies sine lumine uoluerat orbem,
Quum mediis operum solem dedit aetheris auctor.
Sic idem festi medio stetit aede sub alti
Numinis, ore fluens, et late efusus inundat.
Nilus ut occultis ueniens a fontibus amnis
Arua per Aegypti quum proruit aggere rupto, page
Nam Zephiri aduersis illum dum flatibus arctant,
Et coelo immensum fusis uenit imbribus agmen,
Quum leo feruescit, ui magna effunditur aluo
Irriguus, pingui et campos oblimat arena,
Delta et rura natant, et plenae lumine fossae.
Iudaei proceres alti pinacula templi
Mirantur, quae tanta nouae sit copia linguae,
Et nitor, et doctrina uiro sine luce magistra.
Haec mea doctrinae ubertas, et lingua coruscans,
Non mea, sed patria (qua sum) de mente profecta est,
Ille refert, ad me si quos pater attrahit, illi
Cognoscent, utrum patrio fluat ore, uel ipso
Hoc ego ab ore loquar. Nam qui sua se quoque iactat,
Ille sibi assumit laudes, immo arrogat ipsas.
Sed qui laudat eum, de quo omnis gloria manat,
Est uerax, haud ille nefas in pectore uersat.
Vnde dedit uobis legalia foedera Moses?
Quae nemo uestri exequitur, quid me improba quaeris
Occidere impietas? contra haec fremit efferus hostis.
Occidere at quis te quaerit sanaticefanatice ? rursus
Respondet, patriaque undat dulcedine Christus.
Cur uos turbat opus? Quod feci e pluribus unum,
Et patrio ipse sacrum uerpis dedit ordine Moses,
Fit tamen in festo, Mosi nec soluitur ordo.
In me tela uolant, in me furit unda procellis,
Me quia totus homo sospes fit sospite festo.
Neu uos per facies hominum sententia fallat,
Iudicium uestrum sit recto examine rerum.
Tum uero ad quendam solymis e ciuibus unus
Nonne ait occidere hunc quaerunt? en astat inultus,
An resciuit eum regalis curia Christum?
Hic nazaraeus, Messiae ignota propago.
Sed templo magis atque magis pulsata resultant
Marmora doctoris Christi clamore tonantis.
Sum nazaraeus, sum notus origine uobis,
Ipsa nec a me stat mea lux, incognita lucet
Vos inter, uerax eius nec scitur origo.
Sed mihi nota quidem, me si hanc nescire faterer,
Ipse forem simili par uobis crimine mendax,
Est quo sum missus mihi numine notus eodem. page
Haec manus hostilis grauiter tulit, inque furorem
Vertitur, et totis Christum conatibus ardent
Prendere, quos uires occulti numinis arcent.
Non secus ac somnis ubi frigidus obsita torpor
Membra premit, nequicquam animis luctare uidemur,
Siue manu niti, rapidosue capessere cursus,
Tum neque uox linguae, notae neque corpore uires
Sufficiunt, at nos medio in conamine linquunt.
Sic illos quicunque manu comprendere Christum
Ausi, successus fugit, et frustratur euntes.
O, stulti huic omnis reum natura ministrat,
Quem uestra infando socordia Marte lacessit,
Expectate, diem dabit ultro, et se ipse remittet.
Subter ut in campos humiles, glebasque iacentes
Cautibus a rigidis, tumulis quoque defluit humor,
Sic super inuersis, tumidis quoque cordibus ardens
Pertransit Christus mentes allapsus apertas.
Ergo quum multa populi conualle resedit,
Insonuit campo, coelique efloruit uber.
Hoc ubi uiderunt oculis capita arida limis,
Gorgoneis iterum conspirant faucibus hydri.
Emisso in Christum mox templa satellite complent.
His ille intentus placido sic pectore fatur.
Vos apud hic modicum me tempus stare necesse est,
Mox iter arripiam coeli, et super astra reuertar,
Me quoque quaeretis mea post uestigia frustra.
Ah scelerum facies, et caeci pondus amoris
Vos aditu nostro, nostris a sedibus arcent.
His ubi contusi nutant ambagibus hydri,
In noua regna canunt externae gentis iturum.
Hic uero ingenti per festa nouissima templo
Stabat, et haec alto populis ex ore sonabat.
Huc sitibunde ueni, si uis bibe flumine largo,
Huc et enim quemcunque meus pater allicit, eius
Venter ab ore nouo uiuo fluet amne beatus.
Talia disseruit Christus, sed concio magno
Murmure dissonuit, pars hunc a lege prophaetam
Pollicitum memorant, et uero numine Christum,
Pars infensa, dei falsis oracula inumbrat,
Pars iterum conata manus imponere frustra, page
Ergo ad pontifices phariseidas inde satelles,
Criminis immunes etiam rediere ministri.
Quos illi causas animis scitantur amaris,
Vi non arrepti scelerata in uincula Christi,
Respondent, nullo fuit unquam talis in aeuo
Qualis homo hic, oris tam uhaemensuehaemens uibrat acumen.
Hos quosue seduxit dicunt, an traxerit ullum
Concilii columen, sed legem haec turba profanat.
Constitit hic proceres inter Nicodemus, et inquit
An lex ulla sinit damnari ob crimina quemquam?
Ni prius audierit, causam decernere nullo
Iure potest aliquis, nisi sit praecognita iudex.