Sedulo tibi mors geram de tyrannorum cruciatibus, quos probe cognoscemus si non superficiem tanquam per transennam considerantes, sed quasi Lynceis oculis eorum anxietates introspexerimus. Deum immortalem, quot ueluti diducta Chlamyde uectes, quot claui, quot tela, quot fędę cicatrices et letalia quasi Chironis uulnera in toto corpore luxatis membris ac distortis apparebunt? Si praeterea propius intueamur quibus curis conficiantur, quantos labores perferant, quas sustineant uigilias, quam ingentibus periculis et insomniis exterreantur, nemo carebit admiratione, superesse nonnullos, qui tantum onus ab humeris non excutiant, et hanc malorum Hydram priuata redimant quiete. Nam qui hebeti plęrique iudicio nihil neque sceleris

neque turpitudinis praetermittunt, quoad in summo constiterint, hi personatam foelicitatem conspicati, magnis calamitatibus inuoluuntur: iis duntaxat, quę oculorum et aurium sensu percipiuntur, animum intendunt, fędissimas autem sub fuco delitescentes maculas non uident: quas si aeque exploratas haberent atque ipse habeo, sępenumero mentem ab ista pulchritudine regnorum ad spes priuatas conuerterent: mox dilaberentur illae feruentissimę cogitationes, et omnis uesana principatus inuadendi cupiditas extingueretur, ut tandem nequaquam dubium esset humiles in agris aediculas et holerum in ocio tranquillissimo cibum longe praestare tessellatis pauimentis et incrustatis marmore parietibus aureisque tectis, quae sexcentis columnis innituntur, uniuersę, inquam, pompę ac strepitibus armorum et supręmę dignitatis: porro tenuioris uictus iucunditati neque Persarum apparatus neque mensae Syracusanę, nullę opes, nullę delitię, nulla regum bracteata foelicitas comparari potest. Etenim qui regnorum administrationem suscepere, ac gentibus, populis, nationibus pręesse statuerunt, non arbitrentur se ad desidiam natos et uoluptates, quo uitae curricula

molliter in magna rerum affluentia summaque tranquillitate ad finem extremum deducerent. Atqui proponant necesse est publicam incolumitatem communiaque commoda sibi prospicienda, augenda et conseruanda esse: ut quum ipsi iugularint, atque animum tutelę suorum intenderint, urbibus atque prouinciis esse quęsita salus et securitas uideantur. Quę si patribus familias negligenda non sunt et gubernatores magnopere student, ut suam quisque nauim incolumen in portum appellat (interim nullum tempus sine maxima sollicitudine transigitur: caeteris quietem agentibus ductor classis domicilia solis et lunę momenta perpendit: nunc regionum et maris naturas metitur: modo digitis computat quot supersunt dies ad ortum et occasum Orionis atque Succularum, ut cautus impendentes tempestates aliquo defugiat recessu, uel si depręhensus in mari fuerit impauidus pręuisas excipiat et facilius euadat. Hic urit Malea: Symplegades illic formidantur: alibi Sytes et Siculi freti uortices pectus exanimant: ad haec fluctibus inter se concurrentibus uehementer angit. Experuceras: iam arę sub undis depressę: iam instabiles arenarum cumuli et pręruptę moles in coelum pertingentes, aliaque

huiusmodi curis assiduis pensitanda, quibus nauarchi uelut exitialibus colubris impallescunt). quid in magno imperio constituti, quos omnes quarta luna genitos crediderim non secus ad sęse mala attrahentes, ac Cęcias nubes? quantas commotiones, quot aestus, quas tempestates et subitas procellas in magna morum et linguarum dissimilitudine, ambientibus undequaque saeuis et minacibus hostium copiis, non cogitent sibi perferendas? Quod ingens regnum, aut quę respublica potens diu uel externorum bellorum uel domesticarum seditionum fuit immunis? haud quiescit unquam genus humanum, nec statu, quem fors obtulerit, contentum est. Quippe natura mortalium in hoc praua dici et existimari debet, quod in suo quisque negotio hebetior semper nouas res molitur, sperans, si conditionem fortunae mutauerit, successus meliores adepturum. Proinde bis duntaxat a Romanis in tot aetatibus in tanta annorum reuolutione templum Iani clausum est, aliis atque aliis bellis ueluti capitibus Hydrę succrescentibus: quae quum aliquando breui tamen interuallo conquieuissent, ciuilibus discordiis exagitabantur: quod malum intestinum citius uel amplissima imperia quam ullus hostis euertit.

Porro quoniam homines procliuiores ad facinora sunt quam ad uirtutes, a quibus facinoribus nullius auctoritate, ne deorum quidem immortalium maiestate deterrentur, quotidie uarii tumultus atque Panici terrores in agris et ciuitatibus compescendi sanandaeque diuersorum scelerum pestes exoriuntur. Num credis paucos ad tuas opes et potentiam incumbentes imperandi libidine torqueri? ac dies et noctes anxie cogitare quemadmodum assectatam tyrannidem animo gladiatorio arriperent? In amplissima dignitate suspecta sunt omnia, timentur amici, familiaribus non confiditur, a liberis et uxore cauendum est; illa uitę conditio miserrima est ubi magis spei ad tutelam sui corporis in barbaris hominibus et canum fide reponitur quam in iis quos genueris, nedum tenuiore necessitudinis uinculo copulatis: adhoc non opes tantum, sed ingenium et uirtus cuiusque formidolosa sunt. Delatores quidem et susurrones omnes ad unum et a caluo (ut dicitur) ad caluum communis regum omnium ac regnorum pestis, totidem uomicae rerum publicarum et carcinomata, primas atque postremas partes tragediae sibi deposcunt: his, quoniam sunt aures et oculi principum, nulla ianua clauditur quominus

admittantur: nullum tempus importunum est quo minus audiantur. Deum immortalem, quantas curas pectoribus ingerunt? quot mentem perturbant in somniis? quot latrocinia fumum uenditantes committunt? quam diris calamitatibus urbes implicant, omni fere labe his ex fontibus manante? nam quum assiduis criminibus dicta factaque singulorum clam inuisa regi faciant, irritant ipsius animum et mox ad crudelitatem impellunt. Extemplo uenit in opinionem leuis, crudelis, sanguinarii principis: quę nomina (quam maxime fieri potest) a magno et praeclaro principe fugienda sunt: siquidem non paucorum ciuium, sed omnium populorum odium et inuidia contrahuntur. An uero, quos tibi putaris insidiari, supliciis supremis afficies uniuersos? at hi, quum sint potentiores, multisque cognationibus et affinitatibus muniantur, mordebunt frenum, ut dicitur, ac periculum periculo propulsabunt.