Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc].
Damiani Benessę liber tertius De morte Christi
33'
3
Hospitii[ERROR: no link :]
Atque intus spacio patet area lata capaci: Stant mensę et dapibus iam pridem instructa Officii primo memores de more Magistrum Hic obeunt, orbem facta cinxere corona. Ille oculos tollit supplex et uerba precatur, 34 Dumque precem solitam exequitur, pia turba silebat Et secum uoluunt suspensi pectore dicta, Auditoque animi reuocantur carmine cunctis: "Pectoribus, mittis quam tu, clarescere lucem Da, pater, istorum, da lumine noscat in illo Terra tuum nomen: namque illi hęc uita salusque." Inde serit prisci repetens exordia facti, Seruierint[ERROR: no link :]
1
Erumnas ueluti pressos ac mille Poscebat[ERROR: no link :]
Asper[ERROR: no link :]
Ille urget Feralisque[ERROR: no link :]
Auertunt coedem.His arcana docens "Protinus Aegyptum Seruitio premimur, Mentis, et ex[...]s diuini Qua late Qui nostrę Eiectam lętus foelici Stultitię commissa suę iam Hinc", ait, "auersum genus est erroribus omne, Nec posthac meminisse uolunt, quę Mortales patrioque solo et secessibus illis, Quo uetitum inductus fruticem male contigit Adam. Talem progenies poenam scelerata rependit: Mancipium coepit partim quam uile uoluptas, Atque auri aesuries et amor uesanus habendi, Ambitio partim, turbę dum credit inerti Immerito quęsitus honos popularibus auris. Hinc medio irrupit Stygiis emissa tenebris34' Inuidia inficiens macie iam pallida uulgus, Atque inter populos rabies armatur et ensem Intinxit nullo discrimine coede suorum. His simul ignauia et secordia deses oberrat. Aequora tot pestes tenuerunt libera terrę, Quis uitę exitio ratio iam extinguitur omnis", Et quo narrabat posthac scelus ordine creuit. Vt iam desierat qui thura imponeret aris, Sola coli uoluit postquam uiolentia regum Atque illo tandem progressum, numen haberet Quod statuit sibi quisque malis erroribus actus. "Quando igitur uehemens "Mentis et arbitrium rapuit sibi praua libido, Tunc sceleri terris Credebantque deos frustra Impetus et ueri Quę bona fortunę semper fugientia Oblitisque Deum et ueterum pręcepta parentum Tunc neglecta pię sunt uera piacula mentis, Addictique abeunt erroribus illicet omnes. Sed casum miserasque Omnipotens statuit certis sua secula fatis. Haud quaquam instaurans miserando perdita defit, Atque nouę ponit condens exordia uitę, Occultoque uiros His aperit, nubem remouens, qua lumina uulgi Caligant, Permissum hac miseris inoletas noscere sordes, 35 Iussaque concretis adhibere piacula noxis." Hinc docet, ut legit,
Atque sibi multum quęsitos
"Commendat spectata fides, quos deligit", inquit, "Certaque[ERROR: no link :]
Cui ferro sacrauit Abram pręputia primus Initium instituens 2
Atque ita diuino stirpem deuouit Sed Deus erumnis uariis exercuit illum, Exemplo ostendens coelo Quod numen soboli posthac Componens animos atque Vsque adeo gentis Distinguebat Historię ueteris series Degendę legem Dum rerum proprios animis accommodat usus, Et sibi iustitię quadrat dum calculus omnis. Quin illo penitus describitur ordine rerum: "Quicquid", ait, "de me cecinerunt carmina uatum, Et status umbratur coelestis, certaque passim, Impressa uelut effigie, respondet imago, Quę specie uerbi Nam quia nec Ipse homo, Consultum primo Sed quoniam longe uim ipsam Iccirco in causa Tunc[ERROR: no link :]
Iusticię, noxęque legit ceu uictima Et dolus hostilis coepit Sed tamen assereret frustra sibi libera iura,35' Ni iuga ceruicem prorsus depulsa leuarent. Iccirco numerus tota Iusticię; debebat enim manus ultima poni Si scelus occideret mortale in carne perempta Humanę Verbi naturę sponte Restituet sic regna Deo Asseret hinc proprio humanum de compede iuri." Hęcue typo monstrata docet misteria priscis, Grandęuus[ERROR: no link :]
Susceptam extremę sub tempora Hostia qua flammas "Aspexit diuina", inquit, " Et fati cessit Atque una cędis pręiuit 3
Mactatur tremulis Impositusque puer medio seruatur in Sic non ipsa Deum lędunt mortalia, quamuis Ascribens hominis sibi nuncupet omnia uere. Cumque[ERROR: no link :]
Ostendunt, uerumque seni Atque fidem incursus fecit At puero educto crudelia pectora fratrum Auro Ille quidem nusquam fugit iram aduersaque fata, Quamuis[ERROR: no link :]
Nam puero 4
Eiectusque Punitur frustra uinclis et carcere tetro. Tunc[ERROR: no link :]
Prędixitque famem in longum Expedit in tanto rerum discrimine solus, Et tempestatis sustentat pectore Res[ERROR: no link :]
Ditauit largo, pascuntur Hinc Qui tractus Et spectans Ipse Deus Et peragit librans examine Dum Pręmonstrabat iter Fas sit, et aetherium Ordo quidem rerum Expectata salus populo Oblata ut Post Orbe alio capiet quę iam uenundata regnum, Defendetque famem terrarum, et tuta locabit Cuncta, animę caris si compleat horrea donis, Accitosque Coelesti, latoque animę Multaque gens crescet, crescent et pascua fratrum, Magna ducis donec In populo, hospitii durabit gratia plebi. Sed uenient oblita Deum fera secula In quibus elapsi manans resplendet imago Temporis aeterna Verbi de luce, Pro meritis aeui surgentia fata futuri Aegyptus lectam quando premet altera gentem, Cum sibi munitas statuent in collibus arces, Vt temere iniusto populis Diuinum tractetur opus Tunc porro instrato prodibit bellua Bisso Vt mihi Huic amor et Omnis Exponi mares, parentum
Dum Qualiter[ERROR: no link :]
Aspexit, Et puerum Vt creuit Continuo Et contra Aegypti Sed[ERROR: no link :]
Pellitur hinc, fugiens Huicque[ERROR: no link :]
Pascentem, Aegypto populum pharaone educere iusso. "Macte esto uirtute", inquit, "columenque tuorum Aggredere, et me nunc exordia Auspice; namque omni sęuum Exagitat[ERROR: no link :]
Ac noctu regno clades grassatur in omni. Inde abeunt Ingressique Atque heremo profugi longis ambagibus 5
Sic uos Non uulgata prius latus audiet omne docentes, 37 At coniuratus passim tamen Tunc pugnę genus omne ferox exerceat hostis Hinc status et Namque oppugnanti obsistet Lex Mentem hominum, uariam Quaque resarcirent iacturam et damna docebit. Ecce gradum Et terris nubem diducunt, lucis apertos Vt pręstent aditus arcanaque mystica pandunt, Opponens sese
Inque neces urgebit Exigere aetatem totumque haurire cruorem. Concipiet tantos animos Hostis, et ingentes Sed secura metus, nullo Turba uirum excipiet pulcram Loeta magis penitus crudeli Vberiorque manus semper Et cum signa crucis ferri omni Ingenioque Oppugnare fidem manibus, [...][ERROR: no link :] 6
Det uictus tandem Interiusque Miscebit 7
Hinc falsa Insidias aciem Iamque excandescet Fascibus imperii Pectoris at sequitur Atque ubi coelesti sese compleuerit haustu,37' Inuisas tenebras ingenti Tunc illos Lęta exempla uiris par dicto et congrua uita, Sacrarumque ingens Tradentes passim coelestia pabula terris Mores instituent humanę et pectora genti. Talibus auspiciis iam coelo Ponet et expulsa tunc nocte fugabitur hostis, Amplius et nulla poterit calligine condi. Quid faciat, cum rapta sibi iam Et tota pulsas humana mente tenebras? Qua caperet fallax, aditusque facillimus esset, Versabit spargetque Et rigidi Exul ad Euphratem Et Tantum Illecebris Auroram, Fraude fidem Ac ueteri Tunc Curabit Constituens capita hinc Hoc ipsam molem et Hoc morbo cunctos agitabit corporis artus, Exitio tanto fuerit mora spiritus orbem Impellens fratrum uerbis factisque duorum, Ardebit quibus accensus clamantibus ignis, Et mea uera uiris aliquantum stabit imago. Impiger ille struens clades urgebit Raptimque Eoos Concutietque Et dirimens primum concordi pace iugatos Irruet ac fines bello ferroque tenebit, Per Libiam late excurrens et solis ad ortus. Ceu nebulas Incumbit calligo locis, cum Sub noctemque magis campo Qua putres madida squalent Inde die regio iam protinus icta uaporem Exhalat densum, 8
Purpureaque humeris instantem lampade lucem, Donec sol medium superato dissipet axe: Sic quę lux animi tenebras inuecta fugabit, Horribilem impellet, Infernasque Herebus Furias omni Orbe serens toto terrarum semina belli, Atque diu nigra populos sub nube tenebit. Respiciet Genitor tandem atque exhausta subibunt Tanta mihi, Et uerum amota agnoscet caligine Protinus humanus sedabitur impetus omnis Veraque conuersę celebrabunt Sabbata gentes.38' Post longum expediet Et graue iudicium populi Constabitque fides priscis ab origine prima Pollicitis, finesque suos Iudęa reuiset. Tunc coelum terris aeternę foedera pacis
Oppugnans iterum donec circumdabit hostis Nequicquam passim tentatos aggere muros, Sed cedet coelo flammis atque igne Tunc sedem Hierusalem cunctos sanctorum induta decores, Sudorumque Deus coelestibus unica merces Absterget lachrimas oculis et pectore luctum: Pax ea firma uiris aeternaque regna manebunt." Atque
Tunc medio mensę paschalis ponitur agnus Carpatinis 9
Atque Sic meminere uiam populi fugientis, et una Instituunt animis hęc extera signa notandis. Namque iter arreptum Mortali[ERROR: no link :]
Sed contra insanos pręstat Mores imbutis iusto moderamine rectos. Interius[ERROR: no link :]
Discubuere uiri, Quęruntur, curę nam sola est mentis honestas Atque animi cultus, qua pectore numen Diuinum et lapsu cordis penetralia format. 39 Tali constituit sibi rite piamine natos Carpentes sacro dulcem de lumine uitam, Qui medio iam factus homo discumbit, et ollis Naturę uires uirtutibus irrigat omneis, Qua sensum exercet, coelesti et uescitur aura, Quaque intus fruitur diuini luminis haustu. Porro Deum mundo nondum confessus aperte, Sed quos purgarunt certo sacra mystica ritu, Et lucem et flammas partitur Christus amoris. Aequales superis stant, qui uelamine cernunt Amoto totaque Deum iam mente receptant. Quamlibet ex ęquo non
Conditio, caligat enim percussa nitenti His acies uero, nec tantum pectore lumen Ferre queunt, animis tamen exardescit amando Feruor, et agnoscunt quę nondum, uiscera Ollis tacta siti recalentque cupidine sola, Aetherię subeunt et desideria uitę. His uaria tales affectus temperat arte Sors coeli pręsens et merces tota laborum Docta animos nutrire pios, et At contra Iudas aditum pręcluserat Parte Deo, nigrumque ruens tendebat ad Orcum: Versatur tenebris, et lucem perfidus Ah Dirę hunc Herebi totum oppressere, sedensque Turbatur: coelum uellet miscere Spirat flagitium, nec tanto crimine demens Se reuocat, quamuis[ERROR: no link :]
Illum ob auariciam candescens efferat ira, Insanus nec stare potest, sed mente furebat, Et misero corpus per totum it corde uenenum: Impiger huic animo tunc
Cogitat haud aliud simulac concepit auara Mens facinus, sensim maioraque crimina culpę Astruit et propriis infoelix casibus instat, Aetheria de sede sequens exempla ruentis. Heu sortem inuisam atque obnoxia pectora, quando Pręcipiti incubuit Demon
Primo non adeo aggressu mortalibus ille Impius apparet; prętexit nomen honestum Principio sceleri foedo et crudelibus ausis. Admissus tali paulatim errore scelestus Omne nephas suadet, sensim et per uiscera lapsus Insinuat sese incautis laxatque furori Non animaduersus miseris rationis habenas. Tunc captus media uersatur protinus amens Eumenidum turba, ludumque existimat ille Omne scelus demersa ruens in Tartara pręceps. Quis metus hic, nostrę sunt quanta pericula uitę? Aut fraudem Tu prohibe genus omne, Deus, speciemque malorum Et Vatem defende, precor; tibi dedita nunquam Mens alio Fortunę aduersis cunctis exercita perstet. Namque tuum Euectus medio Hauritur terris ex Illustrat, capiunt Illa orbis foecunda sinu conspergitur omni, Atque elementa Talis erat patris aeterno qui prodiit ortu, 40 Atque uirum medio residebat in Hactenus, ut Quippe iter Quo redit, et gressum uestigat Qua ponat, pressas linquens Thesiphone miserum suetis Circundat, Quę mox Interea Christus repetens exordia sumit Sermonis, sociis animum "O[ERROR: no link :]
Qua uos ante Ambage, et Patris Nam qua Demeruisse suum Non iam quod fuerat propago Haud parua Quod uobis cernens Natio[ERROR: no link :]
Inuitus facinus iam tunc crudele fatebor Permissi[ERROR: no link :] 10
Sed commendat opus uirtus quęsita labore, Quę multum aduersis exercita tristia pensat, Et uictrix meritis Hanc[ERROR: no link :]
Proposui, nec iam libabo hęc pocula uitis Amplius, exhausti donec mihi lęta rependat Pręmia confringens obstantia claustra salutis, Et me constituat triplex uictoria coelo, Humano generi Neue ignota forent Hac magnum menti Ars Patris est Namque aliud non Patris Instar naturę Quę progressa Deo Hęcue subit Quatenus Protinus est huius, quicquid delinquitur, Emendetur opus, cui tollitur hactenus error, Ad finem ualeat Quo sua principio tendunt exordia cuique, Nilque reducit Et quo iam melius Porro opus Cui contra si iam corrumpi contigit olim Perfecto, iam tunc damnatur Principio quod Perfectum, aut spectes naturam Cui desunt adeo iam plurima, singula siue Per partes rursus scrutabere. Defectus uarios et culpas inde Nascentique ideo est huic addita gratia coelo, Omnia naturę quę detrimenta tegebat. Quam post heu Atque amissa Conseruata potens defendere cuncta uicissim. Haud fuit, Omnipotens Verterit hanc speciem quamuis uesana libido, Exitioque nocens obnoxia manserit ultro. 41 Sed non mota loco optatę Et posthac Artifici Rursus amiciciam Qua magis Auxilia Nec uitę, quondam qui corruit inde, reduci. Ostentat concessa sibi qui Et Vnde quidem Protinus hęc tetigit iustissima cura Tonantem: Principio repetit, fuerit quę causa ruinę, Tum quę fata dedit rebus; iam comperit hosti Inuidiam mouisse Atque ita proposuit talem se soluere noxam Factus sponte reus, In se aliena luens Quodque fuit uotum sobolis, ratione subinde est Exactum, fierique hominem
Deleri nam posse scelus sic iure uetustum, Si subeat, cuius quęsiuerat Electum genus infesta Factus homo passus sęui nihil In quo constaret Atque ea Patris ego sum proles Nunc uobis refero, cunctis incognita terris. Neue time tanto promisso credere, cuius 41' Facta fidem dictis pręstarunt; Mens quodcunque capit, Constans ni doceat demum Principium petite Quę capit esse aliud, humana ut Fortuitum, cuius ratio quęcunque fuisset Signans, quid rerum Attamen haud esse Namque duo hęc remanent Esse et quod ratio talis dilucidet ultro, Quę contingenter dicto exit Atque etiam causam, quod substet, rettulit illo, Factaque cuncta simul tali Quamuis iam Esse suum ratio fuerit cui, nempe moueri Haud poterit, duratque statu inuariabile prorsus. Hic Deus est ratio mundi, lux certa potensque, Molem corpoream, Circum intusque agitans, Putri hic materię fugiens a sorde Semotus sensu, solo compręhensus Mentis, quę minimum Atque ita nullus Qui cognoscendis Ipsa rei ratio Mens quęcunque ideo Iam culpę ueniam cum sensus Officio recte utenti Alternis adiuta fides Arbitrio tali quando parere Sic doctrina mihi recte est fundata, recepit A prima arcani ratione exordia diui,42 Quod penitus nullis agitabile casibus unquam est, Et quali uita Prolemque exposui et iucundum foedus amoris. Tumque hominum curam Esse Deo, auersos Immortale genus, spectato cuius Perpetua fieri natum est aetate Nasci hominem Verbum Vnde secuta poli sunt Terrarum, cuius suscepta 11
Conciliare Deo lapsum Vatibus huc equidem tot Et prędicta olim pariter tam multa Hinc et nota Dei dudum Versari in terris hominum Meque illum Multa secuta fides facti, reuocata Menbra uirum, uacuis lux Redditus auditus, simul Atque ea me tantum dicto confecta iubente. Tum uobis Atque ita credendi facta est fiducia Sed maiora quidem pręstabit uita fidelis Argumenta, quibus formabit Spiritus: ecce sacro baptismate Humanum pręcedit opus, roburque ministrat Viribus infirmis hominum, foecundaque ueri Excutit obtutus hebetes Optatum hoc regnum Sępius audistis dudum promittere uobis. 42' Vicinumque instat tempus nec iam hora Victor cum moriens hostilia signa mouebo, Quę tollunt Herebum, et facinus testantur inultum." Hęc fatus siluit, nec[ERROR: no link :]
Iudas, conceptumque Tunc aliam aggreditur Vt tandem exemplo maiori prouocet illum Atque suos doceat Ac doctrina simul tradatur Affectus Christum quęrentibus esse Assurgens[ERROR: no link :]
Pręcingitque Et fundit Demissus procumbit Vt sibi subiciat Quando pontificum Mundus cuius opus, proh quicquid pectoris usquam est, Ecce luit puro residentum flumine plantas, Nedum prodentem secum discumbere passus, Quin
A Iuda cępisse fides est certa, libetque Credere, sic Vt[ERROR: no link :]
Continuo auersus refugit penitusque recusat: "Ipse mihi patiar Quem Esse Dei prolem? Heu ne pedes hodie? Procul o scelus istud Protinus[ERROR: no link :]
Quamuis hęc hodie Cęlari passus paulisper; Cuncta breui, modo uos Obstat[ERROR: no link :]
Ac commotus ait surgens de sede Magistro: "Mancipio plantas Dominum lauisse iacentem Nunquam sustineam, nec fas hoc dicere duco, Exigere a meme neu talia perge, "Non[ERROR: no link :]
Cui latice haud luero liquido uestigia", "Iam[ERROR: no link :]
Et caput, et luito palmas, meque ablue totum, Si sedet, et meme si sic lauisse iuuabit, Ne tantum excludar noti de limine Quippe[ERROR: no link :]
12
Ille[ERROR: no link :]
Et qui quotidie se sedulus excutit, Sola pedum lauisse decet uestigia, uosque Non opus est adeo nisi tingere flumine Mundi namque estis uos, inquam, haud quamlibet Excepit dictis prodentem talibus Haud tamen hęc Lauit et extersit uestigia sindone Petro. Dehinc tacitus reliquos adit ordine, cimbia Admouet his, solus liquidas fundebat et undas, Atque uiros niueo tergebat syrmate solus. Iam[ERROR: no link :]
Cumque resedisset, rursus sic ore profatur: "Et feci et uidistis enim modo quale Magister Exemplumque dedi uobis, et primus obiui 43' Passus humi poni, uestrisque adrepere Emundansque Iamque adeo Dominusque simul uesterque Magister Si me sustinui pedibus Par, uos atque decet pręstare hęc Officia, alternosque simul lauisse uicissim. Quicquid custodit maior, non dedecet illud Obseruare suos; etenim me recte Magistrum Atque uocatis Herum; sum namque id natus ab aeuo. Aequum uos ideo studio contendere mecum Altius et sentire suo iam nolle Magistro. Qui capit hęc et seruat, eum iam certa beatum Spes fore, si quęcunque fero seruarit ad unguem, Quęsieritque sagax imitari facta Et[ERROR: no link :]
Pollicitum terris Carne mea et linqui diffuso uelle cruore, Vita quidem castę fuerit quo condita menti, Cum me pręsentem sine sensibus hauserit illa, Atque nouo iungi mecum sibi quęrat amore. Hoc hodie in memores uobis mandabitur annos: Commendate obitus nostri monumenta futuro, Quę culpę 13
Interea pateram medio sibi ponit, et illam Ardentis uini replet, tum commata panis Intulit, hinc prece concepta benedicit, et ipsos Corpus tunc proprium iam panes esse fatetur, Qui sibi debebat fundi calicemque Aethere lapsa mihi uirtus in carmina uires Suffice, cui summis seruatus in orbibus ordo Vt pandam arcani Et uestra auspicium cantus ope prouehe cępti! Illud Nec qualis nostrę lex est Principio aetheria conceptum dote refulsit Immortale, Defectus sed Fingit ad Hactenus ille homini Iure[ERROR: no link :]
Quod tamen ex hamo remouenda Ingens arcanum et diuino carmine dignum. Piscis uerus erat mortalis in Quem mater foecunda tulit sine semine Piscibus haud coitus, Veneris non nota uoluptas, Coniugii paria iis etsi de more Huius in ore reos soluit didragma repertum. O uani Solimi, quę uos insania fallit! Non iam stirps Abrahę soboles sed perfida Chanam, Quem piscem uobis exemptum quęritis Tantum spectato quales sub principe mensas? Sabbata decepti quęnam Et celebrare diu, Heu stulti, et multum Hęc hebetes hodie diuina
Nunc fas et, Iudęe, licet qua Moenia, et ingenti iam iam lapsura ruina, Ingredere, en Christi stant omnia pręmia prędę, Nulla fides populo, et penitus iam corruit omnis. Restituet Deus hęc, hic prouidus omnia fulcit. 44' Hunc piscem nunc tolle tibi, qui lapsus Olympo Piscis ad exemplum carnem circumdedit Quę penitus nulli fuerat obnoxia Sed qualem reddit Hinc[ERROR: no link :]
Numine nudato cum Mortalem carnem Corporis arcanum Munere cum proprio resplenduit, Redditus hic tenuit Et[ERROR: no link :]
Quin[ERROR: no link :]
Illius hę dotes, hęc Atque ita spiritui nutus Verum[ERROR: no link :]
Exemptos Sumeret et fatis defunctos scilicet artus, Vt sedem Huc aciem rursus reuoca mihi mentis ad ipsum Artificem: scrutare Constituit, Plurima sic mandare notis consueuimus ipsi, Atque ea, fictores Explicat, et Atque Dei digitis est multo mollior omnis Pręscripto natura suo contenta uigensque. Protinus hinc constant, quod sunt iam singula, nempe Et tenuere suas, ut gignant congrua, Hęc tamen Omnipotens duci ut uult, omnia Hic mirare, modo redeat Ardentis uini Christi iam sanguis, et Alma Ceres corpus. Naturę protinus omnis Res ex materia et propria stat condita Tertia res, pręter sua namque Quę proprio nobis Mutari hanc legimus Naturę; figmenta[ERROR: no link :]
Quin et certa fides Quęsitosque ferę Materies eademque Sed non uera hominis facies, Atque utcunque quidem Concipitur quod mente, Dei Cui fines mens nostra quidem non repperit usquam. Ergo hic materia
Et forma, munus[ERROR: no link :]
Non remanet panis, Sed corpus Christique cruor, Dictarum, subeunt quę formam protinus ipsam Materiamque simul; res certę et talis adeptę Iura operis porro arcano sibi Materies, neu crede tamen, quod corporis haurit Panis materiam, faciat uel forma quod ipsum Esse Dei corpus, naturam protinus illud Non habet hanc, specie Sed non materiam species hęc Conueniens at utrumque simul non perficit illud, Quod semel est iussum transire in mystica iura. 45' Nec iam materies ipso sine restitit actu, Amplius inde Cui subisse loco iam corpus Christus et hinc certa sibi uindicat omnia lege. Non hunc afficiunt subiecto qualia niti Iam sunt nata Christus ibi, sine subiecto Hęrent materię Nata sinu educi Mundi natiuis Dum coalet proprio, Germina Accidentia communia non sequuntur proprias naturas, sed naturam elementalem; nec uirtus elementalis naturam attingit specierum, sed illis uirtus primi motoris influit Vllius generis, speciem non protinus unquam Attigerit Atque simul Ni[ERROR: no link :]
Insigni, manant ex qua simulacra deorsum, Exemplar, mirum, uario reddentia textu, Vnde scatet facies rerum diuersa per orbem. Multa hęc interea, exemplar dum respicit, una Colligit, ac eadem tum contra dissipat, alto Materię titubans agitata uolumine fluxę, Dum subit hinc uarios uultus, dum ponit eosdem, Et faciem quamuis alternet imago uicissim, Mutari tamen at tantum uariata resistit, Addita cui, partu manant quęcunque benigno Naturę, pręter quod iam substantia signat. Quo uis naturę haud prorsus pertingere 14
Submota uultus Christi Sub specie panis, specie Atque ita Naturę quicquid congressu Altera in Sic sine subiecto non candor, candida caro Non tamen est
Quippe ea naturę non est accersita motu, Atque habitu tali non istic clausa latescit. Ast ubi panis erat, uera est substantia carnis, Et modus est, insit iam quali, mysticus olli. Corpus adest, quod materiam sibi uendicat una Atque illas species, neu te extera fallat imago: Namque hęc uera manet species rerumque figura. Attamen arbitrio diuina sequestrat utrumque Virtus: sic medio puerilis turba camino Tuta fuit, uires oblito protinus igne, Cum natura suis exuta est usibus, impos Quę potuit sensu comprehendi, tota[ERROR: no link :]
At[ERROR: no link :]
Quę sensus nobis 15
Quamque sui captus mens longe a sensibus ultra Vestigat, quia iam uia talis deficit istic,[ERROR: no link :]Quia nullum accidens manuducit ad cognitionem existentię corporis Christi, nisi quis alia miracula obiecerit, necessaria est Fides Est quęsita fides, penitus quę illuminat omnes. Exsors ipsa mali totius, factaque compos Iam uoti sancta correpta cupidine coeli. Diuino constant si protinus Quid mirum carni si talia facta reponat? Vt quam cępit amor, accita resignet amori Hęc sese, medioque Deum ceu glutine nobis Vniat, unanimes cunctos doceatque reuerti. Asserit[ERROR: no link :]
Esse, Prorsus Sed me nosco rapi, qua flexerit orbita nulla, Et dudum iam longe alio diuertere cliuo. Ausus iter ratus ingredior sic dogmata uerę Posse quidem fidei retineri, multaque Ardua uitari, quę uix obstante repelli Nempe queant, ratio rationi namque repugnat, Vt substet, ratio iam cuius ut hęreat, esset. Illud ut hic nobis est omni parte tuendum,46' Esse quidem Christi corpus Christique cruorem, Certaque iam demum tenuit sententia, panem Et Bacchi laticem dicto diuersa reuerti. Ista tene, teque hinc uno neu moueris ungue. Accerse huc, sensus quę percipit insuper, ecquid Vt nil absurdum admittas, seruaueris illa? Atqui distingui possunt quęcunque seorsum Mente, Deus porro distinxerit ocyus illa. Hęc distincta quidem diuersa scientia monstrat, Altera, quę motu naturam inquirit in ipso, Altera discutitur cui iam substantia rerum. Pertinet, illa mouet quod quęstio, rursus eodem Longe aliud totum, partes ac illius una Et Christi carnem, uinoque subire cruorem. Atque his ut substent ratio non ulla resistit, Quin totum ut nexu complexis effluat inde, Hoc agitur uerbo iunctis operante latenter, Cui debent, quicquid uel sunt, sane omnia, quantum Siue ualent, illi et referunt iccirco receptum. Nil ergo absurdum, si talibus eximat ultro Quicquid communi pręscripto pullulat ortum, Vel si commutet sibi scilicet insita uitę Atque ideo solam panis substantia sola Rettulit hic carnem, sed restant cętera pane Subtracto, contra comitantur at omnia carnem. Non tamen hic extant propria ratione, locoque Haud resident, condunt Extenta, panis penitus quę tota remansit. Quicquid at hic Qualem pontificum iussu libantis in ara 47 Conceptis precibus peragit consensus ab alto. Atque ita cuncta modo accitę sunt carnis, et ipsam Collocat hic, panem quod scilicet ante locabat. Sed natura locum, substantia quatenus, illi Non debet, simili ni mole extenta fuisset, Qualis materię demanat origine prima Non circumscriptę ex sese iam limite certo. Terminus huic passim circum nam ponitur, illam Postquam forma subit, mensuram et Iccirco, quamuis existerit[ERROR: no link :] 16
Constituunt tamen hic carnem quęcunque locabant Ipsum olim panem: sic uerum denique Christi Corpus crede, Dei, cui res nulla ardua factu, Hoc opus, et cuius sunt demum facta potenti Cuncta manu, cuius nil summis uiribus obstat. Vt ualeant ueteris reparari damna ruinę Debuit usque adeo et demum fuit utile nobis Diuinam humano uestiri corpore prolem. Vnde fuit medicina quidem mortalibus olim Expectanda malis, quę, quicquid debile, totum Restauret, possintque resumpto robore niti Imbeciles patris antiqui de Et ueluti uictus terreni animalia Obliti penitus cęlestis originis, omnis Protinus hinc culpę sanata est Quę miseram inuexit mortem infirmosque tenebat. Atque hodie sese susceptis uiribus aeger Excitat et ualido Sed, quę regnat adhuc, Cum tuba iam cunctorum animas At quam multus erat noster defectus et error, Prouisę misero tot opes totidemque medellę In mortem generi properanti. Protinus inde Excipit in lucem egressos baptismatis unda, Hoc certos signo sibi reddita foedera uitę, Qua mundo morimur diuinę lucis ab haustu.47' Hęc iam restituit nos gratia prima ruentes, Et mox prouectos corroborat altera, spemque Implet, et obnixos contra docet ardua ferre. Ast opus et refici lassis omnino necesse est, Pręcipue robur uirtusque laboribus impar, Et quibus omnino iam totum debile pectus. Ac uelut aduersis media compręhensus in unda Obluctatur aquis, et tota puppe receptat Exsuperans pelagus Ni superi affuerint afflictis rebus amici, Sic grauitate quidem nostra decumbimus Orco, Atque procellosis uitę demergimur undis, Et iam nulla salus, mediis spes nulla periclis, Ipsa potens non cimba satis defendere tanto Nos aestu, instructę non Debuit ille rati iccirco succurrere nostrę Qui cunctas sola componit uoce Et fugat humanas ingenti luce tenebras, Ipsumque ingressus qui uictor Atque ministerio quia stant iam Partis, adit sacros penitus quę sola recessus, Quęque Deum in densa Cuius seruitio natura alimenta ministrat, Quę fiunt nobis uitalis protinus Sanguis et ossa simul, caro Nos sumus in nostras penitus cedentia uires. Hac porro sese nobis indulsit, et esca Iam passus fieri, melius se mente Imprimit hinc promens uirtutem numinis almi. Hęc est uera dapes qua Pascitur, et montem adiutus pertingit ad ipsum Vates, perpetuo siluis ubi degitur aeuo. Quin eadem lęta foelicis in Carpitur, et sensum pellit de corpore plebi. Hoc[ERROR: no link :]
Israelis, medioque ipsum Gedeona Dumque[ERROR: no link :]
Ista figurabat rex Azima[ERROR: no link :]
Tinguntur fuso cuius de sanguine postes, Hęc expressa fuit manifestis hostia Pauit[ERROR: no link :]
Collectum populo lux prima ut dispulit umbras, Huius pręmonstrans nobis libaminis usum Vnde uenit, quali et studio seruetur Sed desiderio et uoto Exhibita est hodie ieiunę hęc hostia terrę. O cui fas pręstare quidem foelicia Tempe, Et riuos passim diductos fontis amęni, Quę pręfers superans, paradisi quanta uoluptas Perpetuo iustis fuit olim Foelix iam cui nosse datum bona quanta recondis, Qui tali puro discumbunt pectore mensa. Isque ego sim, ualeam qui tota mente tueri Prętento coelas quem nunc uelamine terris, Atque illum penitus uacuis haurire medullis; Huius in erumnis uitę sentire iuuantem Vt possim, docti mihi denique prębeat usum Carminis ad finem cupido deducere cępta! Finis tertii
Beneša, Damjan (1476-1539) [1534], De morte Christi, versio electronica (, Dubrovnik), 8402 versus, verborum 61948, Ed. Vladimir Rezar [genre: poesis - epica] [word count] [benesaddmc]. |
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.