Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc].
Est, humiles inter quos pandit Isauria colles, Intonsosque Syros, Regio; quam desuper horrens Taurus, et ingenti se vertice tollit Amanus; Qua mediam niveo Cydnus, honorato quem fundit ab amne Coaspes. Hic super impositus pelago sublimis, opacum Mons aperit, septumque cavis amfractibus Antrum: Corythium indigenae patrio cognomine dicunt: Quod circum laetas densum nemus efficit umbras, Et Naturam artificem caecis spectacula terris Admiranda sui voluisse ostendere partus. Principio nanque angusti panduntur in ipso Vestibulo, et spinis aditus armantur acutis. Hinc via difficilis, hederaque implexa seguaci Ducit ad interiora loci: mox tramite recto Pandunt se campi ingentes, et latior orbis Luce perenne fruens, placidis quem flumina rivis Multa rigant, resonantque vagis per prata susuris: Et nemora, umbrosaeque virent circum undique sylvae. Illic Maedorum veteres refererentia lucos Citria procero se tollunt stipite in auras Aethereas, succique ferunt praestantis honorem: Punica nec passim desunt pendentia ramis Poma suis, duris habilis nec Fraxinus hastis: Illic et celsae (victorum praemia) palmae, Necnon pallentes insignia pacis olivae, Et Myrtus Veneri; et Phebo gratissima Laurus, Atque Abies dubiis pelagi iactanda procellis: Illic Cinama rara, et odori virgula Thuris, Et sudans gratum de cortice Myrrha liquorem, Et Costum, et molles quicquid legere Sabaei, Pendent, et rigidae praeruptis cautibus orni. Nec non Chaoniae civilia praemia quercus, Pendet ferales pompas visura Cupressus, Castaneaeque nuces atque autumnalia corna, Et nemoris latera ingenti munimine cingunt: At Phaetonteae sublimi fronte sorores Haerent flumineis avidae se mergere ripis, Veraque corticibus sudant electra, nec usquam Nobiliora ferunt, nusquam se vertice in auras Attollunt magis , aggeribus nisi forte superbis Fluviorum Ducis Eridani, quo fluctibus impar Immiscet Trebia exiguas maioribus undas, Et iacet in mediis Romana colonia campis; Non plebe ex humili deducta, sed ordine equestri Eloquio culti celebrata Placentia Tinchae, Quae tulit hoc nostro te, cui vix vidimus aevo Aemiliane parem; magno tibi tanta decori Est patria, et patriae magno tu tantus honori. At subiecta novis variata coloribus arva Et casia atque aliis vernant redolentibus herbis. Hic violae genus omne nitet; hic lilia cana Purpuraeae, niveaeque Rosae, mistique coloris Terra crocis adoperta latet, queis gloria prima Gestandas nuribus vestes tinxisse latinis. Haec passim variae per amena vireta volucres Dulcibus aethereas mulcent concentibus auras: Illic ante alias mutilo Philomela palato Deflet Itym; rubro stat iuxta pectore Progne Ipsa sui referens in corpore signa cruoris, Nec desunt nivei fluviali in margine Cigni Deficiente vagas formantes gutture voces; Quique natent nigri per frigida flumina Mergi, Et placidae Alciones ,et quas fert pontus Anates, Psytacus Aeois ales celeberrimus Indis, Et pictae Iunonis aves per gramina ludunt, Tum volucris, nostro quae nondum apparuit aevo, Illic clausa latet, longos ubi terminat annos Rursus, et e proprio renovatur pulvere Phaenix. Illic lanigerumque pecus, simaeque capellae, Cervorumque greges campis pascuntur apertis, Et Lepus, et timidae ludunt per roscida Damnae, Prata nec immites metuunt armenta Leones: Errant herbosos incustodita per agros Agmina laeta Boum, et praestanti corpore Tauri Insueti servire iugo, quos improbus inter Ludit Amor, quum defessus maioribus actis Regales thalamos, et magnas deserit urbes; Atque hinc inde volat, medicataque tela veneno Spargit, et indomitis succendit pectora flammis. Illi inter sese magna vi praelia miscent, Nec procul in medio victoris praemia campo Alba iuvenca manet. stat circumfusa, pavetque Caetera plebs, tanto et demum terrore soluta Insultat victo, et victoris iussa facessit. Victor honore tumens, praedaque potitus amata Sublimis graditur, quem tota armenta sequuntur, At victus stimulante Deo; stimulante pudore, In sylvas abit, et lucis se condit opacis. At vero inferius, ubi se rursus in arctum Cogit Sylva patens, et densior imminet aer, Mista strepunt rauco Mimalonia cimbala cornu Bassaridum pulsata manu, lituique tubaeque Sistraque,et horrisonis crepitantia tympana bombis: Illic pampineis frontem redimita corollis Cuncta corimbiferi versatur turba Lyaei, Et quatit implexos haederis per devia Thyrsos: Ebrius ante alios pando silenus asello Fertur, et incerto mutu ans pede lampada vibrat, Non intellectis implens clamoribus auras. Hinc deducta novos ostendit semita campos Lucis egens, atque angusto vix pervia calle: Quoque magis teritur, magis hoc formidinis affert. Nanque hic e medio fractae telluris hiatu Ingens se fluvius superas ostendit ad auras, Coeruleaeque undas et fluctus volvit amaros, Rursus et in primo sub terras mergitur ortu, Cum sterpitu et magno cursum comitante fragore, Vorticibusque fremens, et spumis turbidus atris, Nec quenquam licet audentem, maris obiice vasti Ulterius penetrare sinit, ubi cognita nulli Camporum spacia, et luci cernuntur opaci, Admiranda Deum, caecis arcana cavernis. Forsitan et vera est, quae fertur fama, superbos Terrigenas olim coelum affectasse Gigantes, Et bellum movisse Deis, et Pellion Ossae Imposuisse super, subiectoque Ossan Olimpo, Et iam syderibus captis per tecta Deorum Infandas sparsisse faces, et victa timore Numina sub variis se se occuluisse figuris, Tum plenum terrore Iovem vix fulmina dextra Tollere, vix tantam potuisse avertere cladem, Et tandem summa coeli super arce fugatum Nymborum fregisse fores, pluviasque nivesque Emisisse, feris laxasse et vincula ventis, Grandinibusque geluque atras sparsisse procellas, Fulguraque et fracta generata tonitrua nube, Saevaque sulphureis stridentia fulmina flammis: Tum demum affestos montes ad sydera, versis In preceps cecidisse iugis, saevosque Gigantas Fulminis afflatos flammis; hinc inde per orbem Disiectos, tantam late sparsisse ruinam: Quorum de numero membrorum mole, Typhaeum Et longe ante alios rabie et feritate priorem His Crura manusque suae poenas persolvere culpae, Frustra indignantem, et terras cervice moventem, Dum miser Enceladus flagrantem concutit aethnam, Et premitur Siculi non sola mole Pachyni. At locus exterior placidis spirantibus auris Semper vere novo fruitur, non syderis aestu Icarii, Illyacae nec frigore laeditur urnae. Hic reor Elysios celebravit Graecia campos, Illustresque animas, et regna beata piorum. Alcinoi veteres sileat Phaeacia Sylvas; Nec mihi Massylo quis custodita Draconi Praedia divitibus iactet fulgentia pomis, Et toties biferi celebrata Rosaria Poesti: Nam neque in aeterno ( si phas est dicere) olympo Nobilior statio est, quamvis duodena per axem Signa micent variis animantum insignia formis, Et Phoebus, Phoebique soror stellaque minores Assiduo cunctas illustrent lumine partes. Illic immisti Satyris saltantibus errant Capripedes Fauni, et praecincti tempora pinu Panes, et agresti gaudens Sylvanus honore: Pars inter frutices arbustaque densa latentes Effusis struit insidias per gramina Nymphis, Pars se se aucupio exercent, ramisque repostos Arboreis laqueos, viscoque infecta tenaci Filla locant, pars flumineis piscantur in undis, Octipedes ve legunt muscosa per antra Paguros: Hos calamos inflare iuvat, hos dicere versus Alternos, dulcique diem subducere cantu; Hos saltu, celeriqui iuvat contendere cursu, Aut Lacedemoniae studio insudasse Palestrae, Tum Dryades, viridesque simul prata Napaeae Assiduas ducunt noctuque dieque choreas: Inter Amadryades, et Oreadas innuba castos Exercet Diana choros, seu Naiadas inter Candida flumineis aspergit corpora lymphis: Nunc canibus praemit illa feras, nunc retia tendit, Et laqueis cingit saltus venatibus aptos: Illic et doctae (Parnasia turba) Sorores Post habito veteris versantur vertice Cyrrhae, Atque alios fontes, alios fecere recessus, Unde novi capient graviora exordia vates. Hunc ego crediderim Ducibus post funera magnis Servari suprema locum: qui multa gerendo Fortiter, et nullos renuentes ferre labores Rem patriae coluere suae; nec regna, nec ullas Divitias pulchra prae libertate tulerunt: Atque his, qui vitam dignas egere per artes, Et qui iam bene de multis linquere merendo Clara suorum operum totum monumenta per orbem, Atque his, qui numeris vincto pede, quique soluto Plurima Mercurio vel Apolline digna locuti, Dum laudant alios, alienaque clara recensent Facta, sibi aeternam pariunt per saecula laudem; Quo iam transactae sapienter praemia vitae Accipiant, vivantque omnes sine fine per annos, Delitiasque iocosque inter ludosque perennes. Quos inter te, meque etiam, non ultima sedes Aemiliane manet: nam tu foelicibus usus Auspicis Venetae res prima ab origine gentis Orsus ad haec cultis narrasti tempora libris, Quae non indignum tanto te munere reddunt. Ast ego (si pia fata sinant) dum vita supersit, Nunquam carminibus desistam tollere clarum Huius et huius opus, mihi quae venientibus annis Corytias forsan tribuent post funera Sylvas. Sed tamen, hoc ut cunque cadat; Deus optimus orbis Conditor atque opifex, manuum miranda suarum Haec olim saeclis linquit monumenta futuris:
Paskalić, Ludovik; Camillo, Giulio; Molza, Francesco Maria; Volpe, Giovanni Antonio (c. 1500–1551; c. 1480–1544; 18. 6. 1489 – 28. 2. 1544; 1515–1558) [1551], Carmina, versio electronica (), 2642 versus, verborum 17191, Ed. Sanja Perić Gavrančić [genre: poesis - elegia; poesis - sylva; poesis - epigramma] [word count] [paskaliclc]. |
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.