Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
Alii de Thucydide quae dixerint.
non ab re fuerit, ea etiam persequi, quae de ipso non nulli dixerunt; ne quid
praetermittere voluisse videamur. Ac neque civilibus certaminibus, neque familiaribus
collocutionibus hanc illius dicendi formam convenire, omnes, sana mente praediti,
fatentur. Sed sunt sophistae quidam haud obscuri, qui ad populares quidem se
congressus parantibus, et de rebus iustis disserere volentibus, minime accommodatam
esse hanc dicendi formam; sed iis qui ad historicas res tractandas accedunt, quae
magnifico quodam ac sublimi dicendi genere, quod admirabilitatem faciat, opus habent,
omnino aptum esse dicant: quibus quidem maxime omnium convenire, ut in hoc se
dictionis genere exerceant, in quam non usitata, et obsoleta vocabula, et tropi, ac
figurae a communi consuetudine abhorrentes, et peregrinae, et magnificum quiddam
habentes, inducuntur. Non enim haec forensibus, aut eiusmodi hominibus qui
sedentarias (ut vocant) et manuarias artes exercent, aut aliis qui nulla liberali
doctrina sint exculti; sed viris in omni disciplinarum genere, tum in rhetorica aut
philosophia exercitatis; quibus nihil novum, nihil peregrinum videri potest; scripta
esse affirmant. Sunt etiam qui dicant, hunc historicum, cum hac ratione suam
historiam conscriberet, non ad eos qui post se futuri essent, spectasse; sed eorum
habuisse rationem, qui suo tempore viverent; quibus haec dicendi ratio in usu erat.
quae neque ad ea certamina in quibus aut consilia capiuntur, aut iudicia exercentur,
utilitatem ullam affert: ad quae quidem certamina neque senatores, neque iudices
eiusmodi convenire solent quales vult Thucydides. Ad eos igitur, qui Thucydidis
orationem ab eruditis tantum viris et legi et intelligi debere arbitrantur, haec
habeo quae dicam: eos -- 277 -- qui res necessarias atque omnibus utiles (nihil autem his est
aut utilius, aut magis necessarium) e communi vita tollunt, ac paucis tantum
quibusdam hominibus tamquam propria attribuunt, idem facere, quod in civitatibus,
quae aut paucorum dominatu, aut tyrannide premuntur, fieri consuevit. Qui omnia quae
in Thucydide habentur, coniectura assequi possint, ii facile ob paucitatem numerari
queunt: in quo sunt quaedam, quae ne illi quidem pauci, sine grammatica explicatione
consequantur. Ad eos autem qui Thucydidis orationem ad veterem atque illis temporibus
usitatam dicendi rationem referunt, neque obscuro neque prolixo mihi sermone opus
erit. quibus illud dici potest; cum multi essent Athenis et oratores, et philosophi,
quo tempore bellum inter Peloponnenses atque Athenienses gerebatur, neminem tamen
repertum esse, qui hunc dicendi modum usurparit, neque Andocidem, neque Antiphontem,
neque Lysiam, qui oratores erant; neque Critiam, neque Antisthenem, neque
Xenophontem, qui Socraticam philosophandi rationem sectabantur. Ex his omnibus hunc
primum exstitisse satis constat, qui hanc dicendi formam affectarit. quod eo fecit,
ut omnibus aliis historicis in dicendo praestaret. quam quidem rationem cum
mediocriter ac parce adhibet, ita se admirabilem praestat, ut nemo cum eo conferri
posse videatur: cum vero eam inepte et ad satietatem usque assumit, ut ne temporis
quidem rationem ducat, tum vero reprehensione carere non debet. Equidem neque
squalidam et incomptam, aut rudem in historia tractanda orationem probo; sed talem,
quae poeticum quiddam habeat, neque vero omnino sit poetica, sed tamen paullo extra
communem usum evagetur. nihil enim est molestius, nihil satietate iniucundius. modus
autem rebus in omnibus utilis est. Superest adhuc, ut de iis oratoribus et
historicis, qui hunc nostrum sunt imitati,
Thucydidem imitati qui sunt.
Dudić, Andrija; Dionysius Halicarnassensis (1533-1589) [1560], De Thucydidis historia iudicium... A. Duditio interprete (), Verborum 18906, Ed. Petra Šoštarić [genre: prosa - epistula; prosa - versio] [word count] [dudicathucydid].
|