Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].
Illucescente aurora decimo octavo Calendas septembris prope festum assumptionis
beatissimae Dei genitricis Virginis Mariae ministri conscenderant campanariam speculam
omnium aedificiorum altissimam, arreptisque manu rophalis idest campanarum ferreis
maleis sive clavis ferro aes personabant in quendam non ingratum concentum festivis
diebus illic de more frequentatum. Vix ter quaterque manum pulsando duxerant, cum
statim prospicientes in orientem exclamant.Vaeh, vaeh nobis, ecce tota classis
hostilis adest, ecce pansis carbasis[ERROR: no reftable :]carbasis D: carbacis Z, atque citatis remis quinquaginta vela citra
scopulos jam jam super urbem feruntur reliquum classis paulo ulterius conspicitur.
Clamor est per urbem. Omnes vociferantur fugiendum in silvas apertis portis, ut qui
servari [ERROR: no reftable :]servari servetur Z: servari possit
servetur Dservetur foeminarum more a plerisque plorabatur. Nec
deerant, qui clamarent. En quo nos perduxere consilia nostrorum sapientum aperiantur
portae[ERROR: no reftable :]portae D: partae
Z. Contigit Archidiacono obviare sorori viduae trahenti secum gemelos
quinquennes, et filiam paulo majorem, et eum obtestanti, ut se primam deinde ejus
pignora jugularet priusquam hostiles manus experiretur cui infracto animo respondit,
ut se, et suos Deo commendet, virili animo sit, pugnet, et pugnantibus auxilietur.
Ipse post orationem ad fores Ecclesiae Cathedralis obseratas genibus, flexis breviter
peroratam de specula ab iis, quos praemiserat intellexit non esse plura, quam viginti
vela jam jam urbi apropinquantia, caetera vero quae putabantur non esse vela sed
nubes. Tum cepit per urbem discurrere clamitans, ut quisque ad pugnam in sua statione
persistat. Nihil proficiebat, alius mortem minari, alius proditorem appellare, alii se
per muros demittere, alii per foramina bombardarum effugere ut quisque erat junior,
atque expeditior prior praecipitem[ERROR: no reftable :]praecipitem Z: perspicientem D se mittere de maenibus. Nonulli
Hieronimum Gabrielium, cui intempesta nocte Octogenarius Joannes Baptista Rosaneus
domum se quietis causa recipiens collega collegae urbis claves commiserat verbis
minis, et precibus inducebant, ut civitatis portas25 recluderet, neque tamen
consensit, illi vero vi minima[ERROR: no reftable :]minima Z:
minime D usi quamvis possent se demisere, qua et alii. Dum vagaretur
Archidiaconus per urbem tanquam furens, obtestareturque singulos ut se ad pugnandum
expedirent accurrit ad eum Vincentius frater eius, qui eo usque solus necquicquam
contenderat cum multis ne fugerent. Eia quid agendum, inquit, omnes fugiunt. Moriendum
hic, respondit.[ERROR: no reftable :]respondit. Tum ambo Z:
respondit Archidiaconus. Tu ambo D Tum ambo unanimes jam non
verbis[ERROR: no reftable :]verbis D: urbis
Z agentes sed armis impetum fecerunt in eos qui fugiebant per foramen
turris praetoriae nocte praeterita[ERROR: no reftable :]praeterita
reseratum Z: praeterita obstructum, et nuper a fugacibus reseratum, D
reseratum. Amotis omnibus obstruitur foramen,[ERROR: no reftable :]foramen, mittitur qui tormentis Z: foramen. Disponuntur caetera; et *** qui
tormentis mittitur etiam qui tormentis in hostes ignem daret[ERROR: no reftable :]daret. Sonitu audito in signum pugnae
feliciter inchoatae a nostris unanimiter vociferari jubetur. Vincentius qui turrim
Z: darent, in suam quisque mittitur stationem. Adhuc tamen, (tanta erat animorum
consternatio) plures timor in fugam pellebat, quod dolens aspiciens ***.
Vincentius Rosaneus *** turrim D . Sonitu audito in signum pugnae
feliciter inchoatae a nostris unanimiter vociferari jubetur. Vincentius qui turrim
altam in suburbium spectantem conscenderat, ut inde fugam eorum, qui ex antemurali
propugnaculo in fossam se demitebant, lapidibus desuper conjectis impediret[ERROR: no reftable :]impediret, mutare consilio Z: impediret, et
cum nihil proficeret, mutato consilio D, mutare consilio, et
commentitio stratagemate adhibito, hostes in terra in angustiis viarum dispositos se
cernere, et ab eis singulos quotquot egressi erant vinciri cum ingenti ejulatu
proclamavit. Hac voce ab oppidanis audita non est amplius de fuga cogitatum; imo
quidam jam et urbe elapsi clamore Vincentii terrefacti a mulieribus per funem retracti
fuerunt intra maenia. Veruntamen aliqui post datum ignem revertebantur a tormentis ad
egressum urbis, quos Vincentius partim confirmatos eodem remisit[ERROR: no reftable :]maenia. Verumtamen ....quos Vincentius partim confirmatos
eodem remisit. Z: maenia. In confusione illa non reperiebantur claves Armamenti
*** Archidiaconus sd pulverem bombardicum expediendum fores bipenni perfregit.
Quidam tormentis praepositi revertebantur ad eggressum Urbis; hos Vincentius
partim structo ferro deterruit, partimconfirmatis eodem remisit. .
Archidiaconus ad pulverem bombardicum expediendum foribus *** perfractis, cum
armamenti claves non reperirentur perexerat. Interim hostiles triremes confertae
impetu ventorum, remigiumque nixu actae celerimo cursu advolant sub ipsa maenia ad
ictum bombardae,[ERROR: no reftable :]bombardae, et primo Z:
Bombardae. Tunc Campanarum sonitu, ut praedipositum fuerat dato signo, Pugna
feliciter incohoatur, et a nostris uanimiter, magno clamore, ad se inuicem
animandos, vociferatum fuit , simulque datis ignis Bombardis et ab ijs, qui
stabant in maenibus alijs igniuomis tormentis hostes percussi: Primo D
et primo quidem clamabant se Christianos esse, ut quidam nostrorum referebant[ERROR: no reftable :]referebant, mox cum Z: referebant, quod et
vexilla crucibus transversis insignita prae se ferebant; mox cum D,
mox cum viderent in se a nostris emitti ex tormentis ignivomis pilas, auditus est
semel clamor virorum, clangor[ERROR: no reftable :]prepravljeno iz
clamor tubarum, crepitus sclopetorum, et tonitrus bombardarum.
Tum glandulae minores[ERROR: no reftable :]minores in muros Z:
minores hostium in muros D in muros et parietes, ac tecta domorum
grandinis more resonabant, sagittae autem imbrem imitabantur. Pilae autem
ferraeseptuaginta librarum concutiebant aedificia, ex mortariis quoque triplo majores
lapideae[ERROR: no reftable :]lapideae D: lapidae
Z pilae non tamen admodum noxiae veniebant. Quando ignem tormentis
erant applicaturi animadvertimus, quod concursu omnium undique ex tota navi
26pupim deprimebant, et proram erigebant, sicque ictus in altum elevabatur in tecta
domorum, et in templum, ac turrim campanariam, in cujus sumitate crucem ecclesiasticam
auratam cum vexillo rubro, et viridi Archidiaconus ipso in praelio ex inasperato cum
acclamatione vivat Christus erexerat, et animum suis ea erectione mirifice
addiderat, hostes vero consternatos, et iracundia fractos crucis radii[ERROR: no reftable :]prepravljeno iz radiis sole repercussi a
praelio deterrebant. Nos oppidani pilis librarum sex et duodecim, et triginta
distinebamus hostem eminus, et si qua triremium nimis appropinquabat, statim paenas
luebat, ita[ERROR: no reftable :]ita pene Z: ita per paene
D pene duas horas[ERROR: no reftable :]horas
lusimus Z: horas horas pugnatum est. Mutata videbatur in urbe omnium facies;
redierant animi; vilissim—timori, in hostis adventu concepto susceperat mens
impavida, et fortis Spiritus. Alter alterum ad pugnam strenue gerendam excitabant;
omnes in factione, sive pugnabant, sive pugnantibus ministrabant. D
lusimus. Hostis[ERROR: no reftable :]hostis repente Z: hostis
interea repente D repente litori applicans ad navale remotius, quod
est in suburbio ab orientali parte exposuit in terram sub tribus vexillis circiter
mille viros, nec interim adigere in oppidum tormenta cessat. Archidiaconus[ERROR: no reftable :]Archidiaconus in propugnaculum Z:
Archidiaconus , videns tot hostes navibus eggressos, praevidens aggressuros urbem
a parte australi per terram, accurit in Propugnaculum, D in
propugnaculum quod Revelinum[ERROR: no reftable :]Revelinum D: nevelinum Z appelant, occurrerat, paucos ibi comperiit,
et eos[ERROR: no reftable :]et eos perterritos Z: et novo periculo
aliquantum perterritos D perterritos, cum quibus[ERROR: no reftable :]quibus Z: his D tormentum aeneum[ERROR: no reftable :]aeneum D: aenum Z aptavit[ERROR: no reftable :]aeneum aptavit Z: aeneum in hostes aptavit
D.Cum ipse vellet ignem tormento temere applicare adductus fuit[ERROR: no reftable :]Cum ipse vellet ignem tormento temere
applicare, adductus fuit Gregorius Doimus Z: ac volebat etiam ignem eidem
applicare, cum adfuit Gregorius Doimus D Gregorius Doimius lapicida in
bombarderium[ERROR: no reftable :]bombarderium D:
bombardenum Z ibidem antea deputatus, et totus tremens cum ab
Archidiacono animatus[ERROR: no reftable :]animatus D:
animaretur Z dixit: O quam bene ageret, si quis me jugularet, tamen
pluries in hostes egregie ex tormento pilas adegit. Sed et ex turri nova ad aedem
omnium sanctorum nostri egregiam opem coniiciendis pilis ex tormento adversus hostilem
classem praestabant. Hostis quoque in eam turrim plura quam[ERROR: no reftable :]quam D: quoque Z in ullum alium locum
jaculatus tormenta demolitus est eius ***[ERROR: no reftable :]eius *** Z: eius Pinnas. D In Revelino[ERROR: no reftable :]Revelino D: nevelino Z contigit Archidiacono
casus memorabilis, dum prospiceret per murorum foramen, quod balestreriam appellant
hostilem classem, ut notaret ictum nostri tormenti, illico pila ferrea ab hostibus
conjecta percussit Revelini[ERROR: no reftable :]Revelini
D: nevelini Z muros e regione pedum eius et illa quidem repercussa
cecidit in exteriorem fossam, sed sanum †[ERROR: no reftable :]sanum + erat Z: saxum quo erat Derat obstructa bombarderia vetus sub
eius pedibus introrsus †[ERROR: no reftable :]introrsus + inter
pedes Z: introrsus adactum, inter pedesinter pedes absque eius lesione
provolutum est, nec ei molestiae quicquam intulit, nisi quod calce totum respersit, et
dealbavit, Turcae expositi in terram recta se ferebant in praetoriam. Illic[ERROR: no reftable :]illic D: illinc Z Vincentius
Rosaneus Praefectus[ERROR: no reftable :]Praefectus Z: perfectus
D fuerat cum aliquot viris, quibus cum[ERROR: no reftable :]cum Z: dum D per urbem discurreret, loci
custodiam demandaverat at illi nacti occasionem[ERROR: no reftable :]occasionem aufugerant. Z: occasionem, ante adventum Classis, seu in ipso
adventu, aufugerant. D aufugerant. Cum ergo hostes in terram expositos
vidisset, accurrens ad suam[ERROR: no reftable :]suam D:
suos Z stationem neminem ex iis quos reliquerat invenit.27Affuit ei
soror Catharina Vitalis cum alia vidua, et quidam senes[ERROR: no reftable :]senes Z: senex D ruricolae, raptim edocet eos
modum replendi pulvere sulphureo, et glandulis plumbeis duas ferreas cannas duorum
amplissimae longitudinis archibusorum. Ipse unus, alternatim modo hoc, modo illo utens
non tantum hostes a spe deiecit, sed et ingentem stragem illorum [edd][ERROR: no reftable :]scriba ipse delevit edidit, Dei singulari
beneficio servatus illesus a mille ictibus similium glandium et sagittarum. Duae tamen
sagittae sororem in brachio, et alteram[ERROR: no reftable :]alteram Z: altera D viduam inter comas leviter perstrinxerunt, et una
glandula Andream Uscocium in gutture excepta stravit. Ex Revelino quoque glandulis
archibusonum expositi hostes feriebantur. Sed [ERROR: no reftable :]sed ipsi Z: sed, et ipsi Dipsi in nostros ingentem
multitudinem telorum, et glandium contorquebant. Dum sic pugnatur a terra classis se a
littore in mare subtraxit, et circa muros eminus ambiendo subsistebat aliquantisper[ERROR: no reftable :]aliquantisper Z: aliquantisque D,
adigebatque tormenta, et vicinius raptim[ERROR: no reftable :]raptim quoque recedebat Z: raptim appropinquabat. Sed audito tonitru nostrorum
Tormentorum, raptim quoque recedebat. D quoque recedebat. Sic pluries
tentato aditu procedebat ambiendo ab austro in septentrionem, et cum[ERROR: no reftable :]cum Z: ut D ad angulum venisset diutius
ibidem commorata tormentis moenia ita labefactavit, quod nisi a nostris statim tignis,
et fulcris sustentata fuissent[ERROR: no reftable :]fuissent D: fuisset Z procul dubio corruissent. Nostri quoque in eos
similiter ignivomis utebantur machinis, et[ERROR: no reftable :]et
nonnunquam non jaculabantur incessum. Repente Z: et raro incassum inculcabantur.
Dum sic pugna, hinc, inde innovatur dubio exitu, sed nostro majori periculo;
nimius enim hostium numerus, paucitas nostrorum, moeniorum debilitas, aliqua in
parte subefactati ab hostibus muri, urbs absque praesidio disciplinae militiae
etiam fortiorum in tanta inaequalitate virium, et pugnantium, fugissent animos ***
dum nostros qui eramus paucos, et iam *** Nequaquam tamen deprimebamur; Immo
nescio quo Spiritu, revocati timore, et desperare nesciebamus vel in ipsa
desperandi neccessitate. Et quidem iam in extremo versabamur periculo, terra
marique oppugnati, ex suburbanis Navalibus hostes in urbem Missilia iaculare
numquam cessabant Triremes vero circum circa maenia, et aedificia Tormentis
quassabant. Undique ruinae, undique pericula, nullam opem nisi a caelo
sperantibus. Nec una spes Virginis, certe, Deiparae misericors praesto fuit
auxilium; Ipsa Virgo, quae mirificam Imaginem suam ex urbe transferri non
permisit, quasi pignus sui Nobis dederat Patrocinis, declarans sub sua Urbem esse
tutella, sicut et antea in Aragoniae Classis oppugnatione, ut recens pia traditio
fert, demostrarat. Non aliunde, certe, et animositas nostra, et constantia in tot
tantisque angustiis. Ecce repente D nonunquam non jaculabantur
incessum. Repente exorta borealis aura classem invitam sub moenia cepit impellere, sed
veriti hostes remigio se procul ab oppido in occidentem post monasterium Sancti
Nicolai in sinulum recepere. Interim ex suburbanis navalibus in urbem misilia nunquam
cessabant.[ERROR: no reftable :]
Rozanović, Antun (1524-1594?) [1571], Vauzalis sive Occhialinus Algerii Prorex, Corcyram Melaenam terra marique oppugnat nec expugnat, versio electronica (), 15122 verborum, 255 versus, Ed. Nives Pantar [genre: prosa oratio - historia; poesis - ode] [word count] [rozanavauz.xml].
|