FEL, ut est liquor amarissimus, ad haec irae et commotionis a per metaphoram vel metalepsin significat virus satanae, aut nativam malitiam, aut corruptionem cordis, quae semper erga Deum et proximum est acerba et amara: erga neutrum sane est suaviter affecta, eive bene cupiens, quin potius contra utrunque scelerata consilia meditatur ac machinatur. Significat igitur Petrus, cum Actor. 8 dicit, Video te esse in felle amaritudinis, et vinculo iniustitiae: Simonem magum nec renatum esse, nec pristinum suum sceleratum animum ulla ex parte immutasse in melius: cum tamen simulet se esse Christianum, et de priori venenata malitia resipuisse. Significat alioqui vox fellis ראש Ros, etiam venenum. Putant porro interpretes, Petrum hac voce allusisse ad locum Moysis Deut. 29, cuius haec sunt verba: Videte ne sit inter vos radix pullulans aut fructificans bilem aut absynthium. id est, ne sit quispiam habens semina, consilia, et conatus idololatriae, quae sit et Deo amara aut ingrata, et vobismet extreme perniciosa,

303/304 qui tamen hasce meas paternas admonitiones, et gravissimas comminationes floccifaciat, sed securus sibi impunitatem polliceatur. Coniungit autem Petrus in Actis istas duas loquutiones, Es in felle amaritudinis: id est, in felle amarissimo: et vinculo iniustitiae. id est, servum et mancipium iniustitiae, ab eaque esse veluti incatenatum. Ferme similis est huic illa Plautina loquutio in Trucul. In melle sunt linguae sitae vestrae, atque orationes: Corda in felle sunt sita, atque acerbo aceto. Vox fellis reperitur etiam alioqui in veteri Testamento, in significatione tropica: ut Iob 20, Fel aspidum erit illi panis in viscerib. eius. pro, eibus eius, aliaque summa ac optima commoda vertentur in extremam eius perniciem. Sic quoque Hierem. 8 et 23. Cibabo eos absynthio, et potabo aqua fellis. id est, pro beneficiis quibus eum antea fovere sum solitus, adducam eis ipsissimam perniciem et exitium, summa et acerbissima aut amarissima mala. Ita Fellis vox alias extremam malitiam hominis, alias poenas divinitus inflictas significat. Adscribamus sane etiam alterius cuiusdam annotationem in praedictum locum Actorum, qui ita inquit: In felle enim amarissimo, εἰς γαρ χολὴν πικρίας . Alludit omnino Petrus ad locum Moysis Deut. 29. c. 18. Et fel amaritudinis, id est amarissimum, vocat interiorem cordis malitiam, et virus illud diabolicae impietatis, quo magus iste totus erat oppletus. Nam idem vocabulum ראש et venenum et fel declarat Hebraeis. et utraque significatio optime quadrat: quia utrovis modo accipias, nullum est magis mortiferum venenum, nullum etiam fel magis amarum peccato, quum semel conscientiam obtinuit. Caeterum videri posset hoc dicendi genus, esse in felle, per hypallagen esse explicandum: ac dicendum potius, video fel amarissimum in te esse. ac fateor me aliquando in ea opinione fuisse, ut hunc locum ita interpretandum putarem: sed tandem comperi, mutari non posse hunc Hebraismum, quin tota huius dicti emphasis pereat. Sic enim loquuntur Hebraei, ut hominem prorsus oppressum, ac quasi intus sepultum declarent. Quemadmodum igitur, qui quempiam in aquis esse dicit, aliquid significat multo gravius quam si aquas in quopiam esse dixerit: sic in felle esse, multo est vehementius dictum, quam fel in aliquo esse. Sic accipio quod ait David Psalm. 51. b. 7. se in iniquitate natum, et in peccato conceptum: et quod exprobrant Pharisaei caeco illi Iohannis 9. f. 34, ipsum totum natum esse in peccatis: item illud quod toties repetitur apud Paulum, in carne esse, et in spiritu: quorum dictorum emphasis non intelligetur, nisi Hebraismum integrum servaris. Potest huic phrasi aliquid lucis accedere etiam ex voce ABSYNTHII et AMARITUDINIS, quas vide suo loco.