DE ILLUSTRIBUS FAMILIIS, QUAE HODIE RHACUSAE EXTANT ANNO. M.D.VC. Cal. Ian. AD AMPLISSIMUM. SENATUM RHACUSANUM
Sergius hic certe mons est, haec illa Rhacusa,
Nobilis Illyriae divitis Imperio.
Quae, ni vana fides priscis annalibus exstat.
Dura prius rupes, et maris unda fuit.
Nam, qua littorea, puppis radebat arenas,
Ardua quadrato marmore tecta vides.
Quaque illisa vagis spumabant saxa procellis,
Grata domus mergis, nidus et alcyonum:
Aurea templa nitent Regis monumenta Britanni,
Quo nullum maius Dalmata vidit opus,
Sylvicolae Fauni, quaeque his habitastis in antris,
Donec prisca dabant tempora, Hamadryades:
Et vos caeruleae Nereides, hispida suetae
Cingere nativis pectora coraliis.

-- 233 --

Dicite, qui primi posuerunt moenia cives,
Unde novus parvo tempore crevit honos.
Vos maris indigetes, et vobis cognita porro,
Quaeque est, quae fuerit, quaeque futura dies.
Vita brevis nobis, et mens obnoxia curis,
Scire negant longi temporis historiam.
Sic ego, sic viridis Cidippe filia Glauci.
Dum sedet, et madidas exprimit imbre comas.
Cinxerit Illiacas muro quod Delius arces,
Illa fuit vani fabula Maeonidae.
Astra tenent superi, mortales cura fatigat
Sordida, et obscuris apta ministeriis.
Hos tamen, hos muros, hanc ductam ad sidera molem
Vidimus, Heroae cum posuere manus.
Vix bene condiderant, et protinus omine fausto
Candida ter circum tecta volavit avis.
Mox bona libertas mortales ante perosa
Ad nova praecipites moenia flexit equos.
Adfuit et vates, cui lux a Virgine pura
Altera sacra facit omnibus ordinibus.
Protinus huic urbis claves, et maxima templi,
Stabat ut e niveo marmore, cura datur.
Accipit ille libens, et votis rite peractis,
Magnus in excelsa Blasius arce sedet.
Excipiunt plausus, et vox audita per auras,
Dive fave, et nostris rebus amice veni.
Si te marmoreum nunc fecimus, en erit olim
Illa dies, cum stes aureus alme parens.
Continuo lecti diversi e partibus orbis
Advenere viri sanguine patricio.

-- 234 --

Longa mora est, referam si res, et fortia facta,
Et quae parta domi gloria, quaeve foris.
Adveniet vates olim, qui carmine pulchro
Et vos, et vestrum nomen in astra ferat.
Ingratus labor, et frustra tentatus Apollo
Quidquid agat, surdis auribus ille canet.
At vos annorum memores evolvite fastos,
Dicere simpliciter nomina mi sat erit.
Et, si quid narrem prolixius, id locus, aut res,
Aut gravis exempli postulet indicium.
Omnia vera canam, iuro per Dorida matrem,
Quaeque mihi ad laevam stat Galatea soror.
Principio ventis, et Diis in vota secundis,
Appulit Illyricis Gondula littoribus. [ERROR: no reftable :]Gondula.
Ille suburbanam voti reus exstruit aram,
Sanctior in vestris non calet ulla focis.
Cum mala tempestas et turbidus excitat Auster
Aequora, quassatas dirigit illa rates.
Servatae ex undis puppes, votivaque rostra
Pendent, et sacro multa tabella loco.
Talis et exuviis et regum clara trophaeis
Visitur Oceani littore Callaici.
Huic gener a primis ascitus Gozzius A annis [ERROR: no reftable :]Gozzius.
It comes, et quassans haeret Amor faculam.
Venit et Illyricis, et Musis notus Etruscis
Surdus, ab antiquo sanguine Bobalidum. [ERROR: no reftable :]Bobalii.
Cunctator Fabius gentis pater, Itala vertit
Nomina, et maternis Dalmata nominibus.
Bondus et Hesperias orator missus in oras,
Et Saracca novus Regulus Attilius. [ERROR: no reftable :]Sarachii.

-- 235 --

Dulce mori ob patriam: Rodulphi notus in aula,
Venerat Austriaca nuper ab urbe nepos.
Candidus ingenio iuvenis, non ille parenti
Degener, illustres moribus aequat avos.
Tum qui Caesareas Aquilas, Scythica agmina contra
Explicat invicto pectore Zuppanius. [ERROR: no reftable :]Bona.
Ille breves fauces invaserat Hellesponti,
Faelix, ni capto iussus abire loco.
Non Varnae de clade Euxinas iret in undas,
Multa virum volvens corpora Danubius.
Staret et Alba potens, et fors nova Roma maneret,
Et domus antiquis clara Palaeologis.
Diis aliter visum, soceri de caede Benessus [ERROR: no reftable :]Benessa.
Stat respersus adhuc, spirat et ore minas.
Et merito, nam tu patriam Damiane quietem
Perturbare malis artibus ausus eras.
Si licet exemplis uti, sic vindice Bruto
Pulsus Aventino colle, Superbus abit.
Insignes auro phaleras, et lucida fraena
Attulerat nuper Ragnia Tuscus eques. [ERROR: no reftable :]Ragnis.
Ragnia solenneis Stephani iuratus ad aras,
Devotam Cosmo sub Duce militiam,
Ille quoque arguto ludat si carmine, dulces
Evocet Ascraeis saltibus Aonidas.
Quae ripas Sebethe tuas, quaeque antra Sybillae,
Et vicina colunt littora Parthenopes.
Guetaldae venere manus, non aptior ulla [ERROR: no reftable :]Guetaldi.
Gens miscere preces, et dare thura Iovi.
It iuvenis, si bella vocant, invictus, et illi
Candida in aurata casside Cerva nitet.

-- 236 --

Romani colles, et fortunata Quirini
Moenia, et Etruscis advena Tibris aquis.
Ostendent vobis Cervinum fata, sed (o fors) [ERROR: no reftable :]Cervae.
Deciduus flos hic, et breve tempus erit.
Ille vir et pacem terris, ereptaque dudum
Otia pacatis restituisset agris.
Hic quos Epiri miserunt moenia, Sorgi, [ERROR: no reftable :]Sorgi.
Illyriae duris nomina temporibus.
Qui Solymas arces, et Iesu nobile bustum
Hospes adis, Daxae littore siste gradum.
Sorgorum pius hic surgit labor, omnia vivis
Docta manus Blasii pinxit imaginibus.
Hic est Virgo parens, hic Christo occurrit in horto
Magdalis, ut domita de Styge victor adest.
Crux quoque grandis adest, fuit olim flebile lignum,
Nunc nitet, et lucem sideris instar habet.
Talis concilium cogit cum rector Olympi,
Pandit iter magnis lactea Coelicolis.
Perspicuus fons hic, et fontem propter amoenum
Stat locus umbrosis consitus arboribus.
Quid labor, aut quid non solers industria possit?
Nec liquidus fons hic, nec prius arbor erat.
Tu quoque fumantes Epidauri deseris arces,
Atque Arabum immanem Rastice saevitiam. [ERROR: no reftable :]Rastici.
Marte satam gentem, domitus cui paruit orbis,
Mollis Arabs tota depulit Illyria.
Nec vos auctores Romani nominis hostem
Ignavum puduit posse pati dominum?
Sic mutat fortuna vices, ruit agmine raro, [ERROR: no reftable :]Crucii.
Quae gerit adverso pectore turba crucem.

-- 237 --

Illa suum regem quaerit, quem bella gerentem
Involvit rapidis Bossina vorticibus.
Emicat hic patriis Georgius acer in armis, [ERROR: no reftable :]Georgii.
Armaque de victo parta Craone refert.
Gallica non illi, non obstitit Appula classis.
Tantus in egregio pectore fervor erat.
Hic, qui magnanimi fert Boggia iussa Senatus, [ERROR: no reftable :]Caboga.
Perque imbres, et per frigora solstitii.
Non illo quisquam solertior, extulit olim
Illyris egregios regia Sulpicios.
Quique hostes, et qui nostro de littore classes
Repullit armato milite Thudisius. [ERROR: no reftable :]Thudisii.
Illius amissis infaelix Despota regnis,
Cum natis, et cum coniuge sensit opem.
Stat rerum series Phrygiis insculpta columnis,
Non fuit artificis tale Myronis opus.
Serior in regni partem venisse relictis
Buchia gens fertur moenibus Ascrivii.
Grata suo regi gens Buchia, grata per aeque [ERROR: no reftable :]Buchii.
Patribus, eximiis non sine muneribus.
Testis, quae contra Corcyrae littora nigrae
Alluitur triplici Staea salina freto.
Gloria Pellaei iuvenis, quod solus et urbes
Donat, et ereptas regibus exsuvias.
Non tua laus infra Buchi est, qui splendida cultu
Oppida Rhacusio subiicis imperio.
Non mihi Bentiolus bonus excidit, ille disertos [ERROR: no reftable :]Binciola.
Provocat Arpino Rhetoras eloquio.
Nec qui Martina nuper de gente severa [ERROR: no reftable :]Martinus.
Dives erat cultis Nicia iugeribus.

-- 238 --

Nil adeo in terris proprium, novus occupat haeres
Iugera, pallentes innatat ille lacus.
Qui Venetos contra patres interritus ore
Et stetit, et dixit libera verba senex.
Lucharus hic sane est, Larissae pinguis alumnus, [ERROR: no reftable :]Luchari.
Lucharus invicto charus Agidario.
Pro patria Decius, pro charis Codrus Athenis,
Hostibus oppositum vovit uterque caput.
Salva sit, ut Laurentis, et arx pulcherrima Blasi,
Non neget a quovis Lucharus ense mori.
Ecce senex clara Gradii de stirpe Marinus, [ERROR: no reftable :]Gradii.
Da lachrymas, sobolis pignora quisquis habes.
O dolor, o fessae suspiria longa parentis,
Exstruit ante diem quattuor ille rogos.
Qua lacus Epiri, Labeates B irrigat agros,
Et mediae surgunt Cyclades inter aquas.
Semirutae apparent arces? fuit illa Dioclis
Regia, nunc bustum est, nec nisi nomen habet.
Et queritur mortale genus velocius aequo
Ire dies, urbes cum sua fata trahant?
Hinc genus antiquum, et Gradiae domus inclyta gentis
Per tot avos, et tot spargitur aucta tribus.
Primus in adversum Gradius tulit arma Bodinum,
Et coniurata depulit arce virum.
Sive dolo, seu res vera virtute peracta.
Quidquid id est, bello victor utrumque probes.
Quae Divum auspiciis, et patrum legibus aequis
Crevit, et Etrusco libera colle sedet.
Luca suos misit florenti laude Basillos, [ERROR: no reftable :]Basilii.
Nil poterat nobis mittere nobilius.

-- 239 --

Faelices cineres, et pauperis ossa Guaizzae,
Quo vos cumque loco, quave iacetis humo,
Salvete aeternum, vobis Palmota Savinus [ERROR: no reftable :]Palmotae.
Cum lachrymis solvit funeris exsequias.
Inter mille togas, et laetae munera pacis,
Arma quatit Ianus, Caesaris alter eques.
Pompeii Magni sanguis, cum Sextus in undas [ERROR: no reftable :]Zamagni.
Adriacas profugo milite vela daret:
Quis Proculos rigida non dicat fronte Catones? [ERROR: no reftable :]Proculi.
Quae sileat Pozzas invida posteritas? [ERROR: no reftable :]Pozza.
Eripuit nobis Prodanellam ripa Naronae, [ERROR: no reftable :]Prodanelli.
Ah dolor, invidia non caret ille locus.
Unus adest, praecepta vetant quem dicere versu. [ERROR: no reftable :]Buccignola.
O pereant Latii dura magisteria,
Dicam alias genus, et mores, et splendida facta,
Mollius assueto tunc mihi carmen erit.
Interea optatam prolem Lucina ministra.
Crimen Diva tuum, si cadat orba domus.
Ibat et extremum claudebat Mensius agmen. [ERROR: no reftable :]Mensii.
Quale decus, quanta est gloria parta viro?
Sic invicta phalanx Macedum postrema Sarissas,
Incubuit si vis maior ab hoste, movet.
Sic reparat fortis Romana Triarius arma,
Quercus et emeritas alligat alba comas.
Accola Tyrrheni fuit olim Tibridis, Ombla
Nunc placet, Illyricis nobilis Ombla vadis.
Silicet his rerum auspiciis, hac prole virorum,
Illyris urbs late regnat et auget opes.
Et quas ipsa tulit, defendit libera leges,
Et sua stat genti gloria, et omnis honos.

-- 240 --

Mars procul omnis abest, regnat pax optima rerum,
Et scyncera fides, et pia relligio.
Quod si bella vocent, deducat in aequora classes,
Cedat et Ionia Barbarus hostis aqua.
Atque equidem memini numerantem Protea Phocas,
Rupe sub Hadriaca dicere multa senem.
Quae soboles olim ventura, quis aureus ordo,
Ut nova Dictaei saecula regis erunt.
Faelices, quos illa manent, verum exit ab undis
Hesperus, et natas Tethys in antra vocat. [ERROR: no reftable :]A. Gozzius adolescens dialogum de amore scripsit. [ERROR: no reftable :]B. Lacus Labeatium in Epiro, cuius Livius non semel mentionem facit.