Numinis o sanctae, cuiusvis languida lucri
Umbra fugat leges: homini quasi maior inesset
Vis animi qua sceptra regat, qua regna gubernet,
Quam, procul est Coeli ut Rector divinus adaequet.
En sapiens terrena animus quam turpiter errat!
Cui stat sola status ratio, ratione laborat.
30 Non est regnorum augmentis adversa Quirinae
Doctrinae probitas: pravis affectibus obstat
Illa, nec humanas patitur brutescere mentes.
At quoniam vehemens in tantum excrevit habendi
Ardor, ut insanus nulla velit impetus iste
Lege premi; cum Coelestis sibi regula verbi
Obicitur, ratione reos quae corrigit aestus;
Haec sua vel princeps, vel forte minister avarus
Damna putans, clamat: populis non esse regendis
Appositas Christi leges: vel sudet honori
Ambitio, pravisque viis ascendere tentet;
Vel nimia caecum si forte libidine pectus
Aestuat; obscaeno cum vera resistat amori
Religio, clamant: non has pro principe, morum
Inscribi tabulas: sic cum brutalibus obstat
Moribus; augmento regnorum obstare putatur
Christi invicta fides, aeterni regula veri.
Pellat avaritiam princeps, contentus honesto
Igne, cupidineas solitas pervertere reges,
Condemnet flammas; atras depellat honoris
Ambiti nebulas; clara tunc mente decorem
Laudabit Christi fidei, dicetque regendis
Imperiis, Graium minus advertisse Solonem.
Qui fidei est author, pariter definiit idem
Et regna, et reges; quorum progressibus aptam

Apposuit summa illius sapientia normam.
Hoc Latia est pietas, sub qua, et pulcherrima regno;
Et regi est secura quies: cui pacis amore
Regia cum populo certet subscribere virtus.
31 Noverat hoc sceptri princeps augustus Iberi,
Mutata qui regna fide, regesque moveri,
Tristibus exemplis didicit: quo mobile pacem
Servaret vulgus, regno solerter abegit,
(Unde etiam in reliquos serpit contagio cives)
Noxia pestiferas natas in iurgia sectas.
Sic Deus, ipsa status ratio sic recta reposcit.
Romana sic ille fide servare fidelem
Parthenopem voluit: certum quo fine tribunal
Figere decrevit, quo maturata Quirinae
Plecteret haereticas fidei censura phreneses.
Dignum opus, et dignas invicto Caesare curas,
Civilis furor elusit: medicamque benigni
Regis opem; speciosa putans aconita; feroci
Seditione reum, trahit ad fatalia vulgus
Dissidia, et sanis procerum conatibus obstat.
32 Quam sibi discordes animi peperere ruinam;
Regia cum publicos tentat vindicta furores;
Deplorat Caietanus: crebraque doloris
Additione gemens; robur vitale fatigat.
Tunc magis indoluit, scissam cum vidit in omne
Concordare scelus, fractis rationis habenis,
Parthenopem; peterentque pium communia Numen
Flagitia: unde prius mortali principe laeso,
Infinita simul furit irritata potestas.
Intense doluit, pleno quia mentis amavit
Conatu Numen: dilectio summa dolorem

Aequalem generat: talis fuit iste Thienis
Maeror, ob offensum scelerum gravitate Tonantem.
Impiger est divinus amor: movet, incitat urit,
Fortiter impellit; lethoque simillima sacrae
Est virtus flammae: corpus premit, ipseque cedit
Haec urgente, animae nexum qui protegit ignis.
Caietane tui cum pectoris intima castus
Depascit fervor; valido accedente doloris
Supplicio, magis internos tibi promovet aestus
Impia Parthenope, pravis quae civibus aequam
Numinis accersit Nemesim: tantusque scelesta
E populi flamma divini accrevit amoris
Impetus; ut tenui tandem sub pectore claudi
Difficilis, celeres mens libera sumeret alas,
Syderaque indubio peteret suprema volatu.
33 Qui medius carnemque inter mentemque iugalis
Exurgit nexus, mediis affectibus ista
Unio subsistit: summum si sentit amoris
Laetitiaeque gradum; vel mens demersa profundo
Tristitiae languore gemat; mox unio sese,
Officio quasi functa suo subducere tentat:
Cuius ob excessum terreni agnata recedit
Corporis, ingenito vitae mens libera nexu.
Seu potius carnis tantus, mentisque iugatae
Mutuus est ardor; moveatur ut altera motu
Alterius: tristemque animum si sauciat acris
Languor; adoptatos morbi vis transit in artus.
Quod populare nefas animo maerere Thienem
Fecerat; unitum cogit pervadere corpus,
Tabe pari: caro lethali languebat eodem
Atque animus morbo: proprii mens gnara doloris

Ignarum fato corpus corrumpit herili.
34 Aegrotat Caietanus: languentia febris
Membra petit: Seraphin! Superi! perpendite sacrae
Prodigium flammae: forsan fumante supremi
Numinis, in terras aliquis carbo excedit ara;
Atque Thieneo susceptus pectore, totas
Aethereo (quae sors!) succenderit igne medullas.
Unius aut Seraphin, plena cum thuris acerra
Immensum coleret Numen, studiosa Thieni
Dextera delabi Coelo permiserit unam
Accensi lacrymam thuris, quae corde receptos
Virtutum Angelicis sociavit odoribus ignes.
Haec Caietani febris est, quae lassa supremo
Membra paroxismo, tremulo languore fatigat.
Vos idem aethereae mentes, purissimus urit,
Exercetque calor, quas indivisa trementes,
Ardentesque adstare sibi Trias urget amoris
Perpetui affluxu: qua si terrena gravaret
Corporis improbitas, idem vos cogeret aestu
Aegrotare pari cordis sanissimus ardor.
35 Taliter ardentem mox accessere Thienem
Mortales medici, tactuque occulta procurant
Noscere deliquia: externos tamen ista repellunt
Ignitae mentis, fugiuntque incendia sensus,
Hic virtus nulla desudat Iatrica palma.
Fatorum proceres, sanandis strenua membris
Pectora, non miror, si forte doloribus apta
Herba Thieneis, lateat doctissima vestri
Scita magisterii, valeat nec discere morbi
Ipsius causam medicae labor ultimus artis;
Humanos sensus, humanaque lumina vitat

Qui superhumanus calor est: natura stupescit,
Divina accendunt quam sola charismata flammam.
Phaebea hic virtus, hic grande Machaonis haesit
Parcarum imperium. Phaebi tamen ille minister,
Cui decumbentis primo explorare Thienis
Languorem licuit, visus nescire quod alter
Doctior inspiceret, multorum examine, fato
Quaerendam suadebat opem; iunctisque repertum
Consiliis morbum, certa expugnare medela.
36 Caietanus ad haec promptus respondit eadem
Qua decumbebat flamma: mea pluribus, inquit,
Est medicis, quorum totus stet pectore Phaebus,
Commendanda salus[ERROR: no reftable :] correxi ex selus? tantine est debita putri
Esca solo? tantine cibus praebendus amicis
Vermibus, ingratoque fluens faetore cadaver?
Non patiar, gratos animo qui deside fructus
Rugosa nec fronte fero, solertia vestri
Muneris, aetati suffragatura procuret
Fila meae: nimis est quod pondus inutile terrae
Segniter expendi tot lustra recenseat aevi.
Ut corpus valeat, plane est contraria votis
Cura meis: nullus proprio mihi corpore maior
Hostis: et aethereas frangens caro livida palmas
Arcana Stygium superavit Alastora fraude.
Vultis ut immitem foveam regalibus hostem
Blanditiis? an non potius lethalia dirum
Damna subire sinam fati mucrone latronem?
Quae tamen offertis tenuis fomenta medelae
Amplector, quibus impositum mihi Numine pondus
Corporis adversi tolerem: compendia tritae
Admitto curae, vestrae adiumenta recuso,

Consilio studioque acri quaesita Minervae.
37 Hic mirati omnes proprium quo pectoris aestu
Damnabat corpus, nimius licet urgeat omnes
Carnis amor; cuius, gemmis, auroque salutem
Praeferre, ingenitae non est rudis optio flammae.
Uberiore tamen Coeli communia gustu
Vota premens, odio fluxum cum carne ligamen
Caietanus habet: geminis purissimus alis
Librari suus optat amor, carnisque solutam
Mole, Deo plenam superis adiungere mentem
Non aliter, siccam quem rodens flamma cupressum
Inequieta furit, donec virtute caloris
Consumpta trabe, nativae ad fastigia Sphaerae
Avolet, ingrato per vim comes addita ligno.
Non lethi virus, non horrida Caietanus
Mortis tela timet, gnarus sibi corpus iniquum
Optato mucrone peti; certamque perempto
Corpore promittat mortis victoria palmam.
Ite rudes animae, superorum ignara bonorum
Turba, theatrales mundi, cum sole ruentes
Carpite delicias, longaeque cupidine vitae
Flectite lanificas tardantes licia Divas:
Non ego felices memoro quibus anxia multos
Vota rogant soles; felix cui luce cadentis
Contempta Phaebi, non intermissa diei
Unius, aeterno flagrant suspiria sole.
Hinc Caietano sola immutabilis aevi
Fax inerat, seras carnis pertaesa catenas.
38 Solicitus tamen ursit adhuc Caponius (aegri
Id medico nomen) febri ut lenimen adultae
Sumeret, et fractos mulcaret mollior artus

Culcitra, straminei spreta scabredine lecti.
Caietanus ad haec: quantum vos vana salutis
Torquet cura meae! periturae est noxius omnis
Carnis amor: nunc nunc tumulo vicina premantur
Membra, sepulchralem domitus ruat hostis in urnam.
Assiduo gemitu caro si despecta queratur
Id morbi lenimen erit: mea questibus istis
Mens laeta exultat: placitis contraria vestris
Vota gero, sed quae melior sit flamma, docebo:
Vos favor impellit carnis, me pectoris urgent
Illecebrae; nunc vestra peto suffragia: iustum
Proxima decrevit cui Numinis hora tribunal,
Spiritus extremae crucis immortale relinquet
Praesidium, quo mox, carnis damnanda cibandis
Vermibus, ignave sanies peritura quiescat?
In cinere extinguar, Cilicique reperta colono
Suavius extremo aptabunt me stragula fato.
39 Cur cinerem fugiam, pulvis mox ipse futurus
Ingratusque cinis? solitum cur stramen ovino
Vellere commutem, fati qui nocte propinqua
Incipiam longum dura tellure soporem.
Haec dederat venis iam frigescentibus, ingens
Interior responsa calor, quibus ille suprema
Despectum propriae carnis signabat arena.
Caietane gravi fratrum maerore, quietis
Aeternae raperis portu, quod ferrea tellus
Sit vita non digna tua: te larga tuarum
Virtutum merces Coelo collecta, beati
Faenoris excessum; a longe, positura salutat;
Invitatque veni, post tanta pericula, multo
Igne laboratae decus accepture coronae.

40 Postremum tulerant iam fata immitia solem,
Languentemque probant mortali angore Thienem:
Ille tamen pulso gaudet moerore, cupitam
Tot votis venisse diem, solvique beato
Fine, triumphatae carnis consortia sperat.
Caeperat extremo violenta gravare Thienem
Assultu febris, quando praesentibus ille
Suprema sociis fertur sic voce locutus.
Primitiae dulces, nostri pars florida caetus,
Caelestis soboles, chari mea palma sodales,
Vivida divinam solum spirantia curam
Pignora, constanti non admittentia flamma,
Terrenos, veluti volucres, et lilia, census.
Adiunxit divina mihi quos dextera, fratres
Durate invicti; custoditoque fugacis
Despectu mundi, superis aptate serenas
Illecebris mentes: purum nulla angat honoris
Ambitio pectus: Coelo sua vota dicatae
Mentis lege premant, quae nec per inane vagantes
Dissipat affectus, nec vilia quaerit amori
Pabula; sed frontem quae lumine figit in uno,
Immotis vacuas ridens aspectibus umbras.
Inde venit fraternus amor: quos colligat idem
Terminus, atque eadem nunquam divisa beatae
Lucis meta rapit, scissas convivere mentes
Non patitur: queis semper idem non sectile centrum
Affectus et corda rapit; cum pectora flagrant
Igne pari, stringunt similes quoque pectora flammae
Unde peregrinas vario si fine moveri
Acciderit mentes, dispar ea pectora finis
Scindit, et adversas qualis distantia metas

Dividit, adversas similis discordia mentes
Turbat, et internam tentat proscribere pacem.
Cunctorum sit meta Deus; mens omnibus una
Tunc inerit, quas nec saevae discerpere Ditis
Insidiae, poteritve ferus collidere livor.
Illaesam nostrae gemmam servate palaestrae
Pauperiem: feret indubios hac praeside census
Coelo nixa fides; pro qua iam provida multis,
Compertisque satis caverunt Sydera signis.
41 Hic Caietanum fari quoque plura volentem,
Vox et lingua suo veluti sat munere functa
Destituit: flentes socii sudore supremae
Luctantem, fulsis precibus solantur arenae.
Interea lassata suum cui lingua negabat
Obsequium; pallensque oris dicenda vetavit
Plura rigor; tamen internus tunc maxima sumens
Incrementa calor, multo vehementior aestu
Pervasit luctantem animam, sacroque petentem
Igne mori: veluti Phaebeo a lumine lecta
Annosa occumbit volucris Gangetica flamma.
Sed prius edomitum lethi quam frigore corpus
Deficeret; vitae quae danda in margine mandat
Adiumenta fides, vitalis fercula panis
Non segnis poscit: quod mox a fratribus aegro
Delatum vitae sumit dum gutture pignus
Triticeis velatum umbris, qualem hactenus Agnum
Esuriit; proprii vultus candore videndum
Appetit aeterna mentis dulcedine solem.
Iamque ipsam queritur lentis incedere mortem
Gressibus, optato pacis quae littore sistat,
Divinae flagrantem animam dulcore papillae.

His moriens plenam fati maerore piabat
Deliciis mentem; cui inter vota beatae
Lucis, agonalem solvit mors flammea luctam.
42 Occubuit Caietanus; celerique volatu
Astra petit: vidit plusquam mortale beatam,
Francisci e specula, lumen circumdare mentem,
Hispani Petrus lux portentosa Pedrosi.
Cernit hic ingenti perfusum luce Thienem
Angelico cinctum obsequio super aethera ferri;
Cognovitque virum, cum mox exclamat: abivit
E terris hodie, quem res Romana, fidesque
Vera, sibi grandem doleat cecidisse columnam.
Occubuit Caietanus: fatalibus acta
Dissidiis [ERROR: no reftable :] corr. ex dissidis Syren, vulgato accita Thienis
Funere, communi fletu emollita cruentas
Extinxit flammas: sacras spectare beatae
Exuvias nequiit mentis, contrita rebelles
Quin cito damnaret populi discordia rixas.
Expositum populi lacrymis mortale Thienis
Quod fuerat, civesque simul proceresque coegit
Paulinas iterare aras; ubi pressa furoris
Iurgia praeteriti, et veteres funebribus iras
Appendere tholis; ut maesto in funere partam
Aeterno legeret Syren anathemate pacem.
43 Parthenope pacem defuncto offerre Thieni
Solicita, oblato devincis munere fidum
Custodem patriae: fatalem talibus urnam
Floribus ornasti, quales nec Hymettia libat,
Aut Hyblaea favis infert turgentibus ales.
Egregios pacis flores! quos aethere missos
Syren nosse potes; superi sunt ista roseti

Germina, quae Coelo admissum misisse Thienem
Non dubita; quam mortalis facundia linguae
Si rapere e Coelo nequiit, iam caelite potus
Ambrosia, divo multo facundior ore
Obtinuit, peperitque almam post fata quietem
E Caietani feretro fragrabat amicae
Pacis odor; cuius dum currit ad oscula creber
Cum populo primorum aestus, spirante Thienis
Coelestem virtute auram, furibunda vetusto
Corda ligata gelu, Martis fregere rigorem.
Hos etenim, memorata palam viventis imago
Angelica, et fluxae lucis contemptus; in unam
Coniunctos animam, dudum grassata coegit
Iurgia communi spolium sacrare quieti.
Hic proceres, civesque una, quos regia nuper
Fleverat armatos ardere in mutua Syren
Vulnera, coniuncti dextris nunc mutua libant
Oscula, et antiquum mutant amplexibus aestrum.
44 Regia conversa tunc urbs sibi reddita scena,
Fletibus humentes gaudens abstersit ocellos,
Laetitiaeque novum lacrymas convertit in imbrem.
Haec mirati omnes: et qualia sydera maestam
Irradiare urbem tandem caepere sereno
Aspectu, ingeminant: duplici num lumina grati
Tyndaridae affulsere, atris cum fluctuat umbris
Naufraga Parthenope? sed tempestatibus actum
Quis non miretur subito mitescere pontum?
Quis non exquirat causas, cur aequora saevo
Quae fuerant commota Noto, mox lenibus undis
Temperet aestivis veniens ex messibus aura?
Quam negat ingeniis noster solertibus orbis,

Axe peto causam: verum est: discendit ab astris
Ista quies; grandique malo non impare flamma,
Dira perire novum iussit discrimina sydus,
Quod Coelo positum cuncti dixere Thienem.
Et Syren tulit: aetherea, quod sede receptus,
Praesentem pacis primo pro munere rorem,
Ad sua non segni stillasset gaudia dextra.
Tunc quoque Parthenope signum tibi grande futurae
Prosperitatis erat; spolium mortale Thienis
Antiqua Pauli dum condebatur in aede,
Quam sibi sacratam sub credulitate vetusta
Progenies Therapnaea tulit; quo regia Syren
Omine cognoscis, quod tempestate sub omni,
Attribuit Ledae geminis quod fabula natis,
Caietanus erit verum pro Castore lumen.
45 Iam tumulum tetigi; mandat mihi Castalis istic
Sistere Calliope: solum me vate supremum
Annuit apposito signari carmine saxum.
Siste Viator: habes, quod ab isto marmore[ERROR: no reftable :] corr. ex mormore discas;
Hac Caietanus iacet admirabilis urna:
Vicentina illum dedit urbs; Campana sepulchro
Composuit Syren: hoc regia fraena momordit
Civilis moriente furor: vivente recepit
Hoc Authore vetus vitae nova lumina Clerus.
Italiae Thracem monstrantem cornua Martem
Avertit precibus: Venetae contagia pestis.
Aegrorum obsequio pressit: vim perdidit illo
Provisore fames: isto sectaria cessit
Excubitore fides: puerum donante MARIA
Suscepit manibus IESUM: coelestibus ardens
Occubuit flammis: morbos, mare, vulnera strinxit

Vivus adhuc; sed quae naturae impervia patrat
Mortuus; ingentes complent miracula fastos.
Perge Viator; et hanc spectasse attentius urnam
Ne doleas: scis quale est mors, et vita Thienis
Prodigium: cui te, vitae, certisque futuro
Praesidio fatis, precibus committe clientem.
Hoc mea, submissa carmen tibi Castalis offert
Caietane lyra: non quod me vate putarim
Posse satis digna promi tua gesta Camaena;
Sed tibi quod nostrae, quamvis insuave Thaliae
Obsequium servire sinis, gratamque benigno
Pauperiem spectas vultu; tua Caietane
Accipe devota sudata encomia penna.

Previous paragraph

Next paragraph