Sublimi haud vetitum iactu prosternere foetus.
Inuida quos manibus longè Natura remouit,
Ad nostros iam iam aequa pedes solertia ponet.
Haec vbi dicta, humeri proiecto tegmine, saxum
Arripit, et valido rotat in sublime lacerto,
Mox aliud, rursusque aliud. Nec caetera segnis
Exemplum spectare cohors. Par omnibus ardor:
Tela petunt, onerantque manus, atque ictibus ictus
Agglomerant. Pleno volat aethere saxeus imber:
Dant gemitum rami: decussis vndique tellus
Stipatur solijs, stipatur glandibus. At Nux
Infelix, rapida circùm stridente procellâ,
Tot plagis laniata sinum, tot foetibus orba,
Iam viduae exemplum Niobes, iam ponere flatus
Immodicos, verbis et docta minoribus vti,
Quis furor? exclamat. Quae vos, temeraria pubes,
Infandae eumenides stimulis tam tristibus vrgent?
Hoccine ius? Praedas alieno euerrere Fundo:
Exturbare manu pacem: vim, vulnera, caedes
Nil meritis inferre? Ah saeuo parcite ludo,
(Poenarum satis est) ah barbara ponite tela,
Crudeles. Nullo certèvos crimine laesi:
Nil merui, tam dura nocens cur praemia ferrem.
Quin etiam (nimios fractura vmbracula soles
Vt taceam) vestris, par quando, an quaeritur impar,
Vel tribus extructis cum glans superadditur vna,
Totque alijs, quorum assueti meminisse potestis,
Materiem Nux exhibeo instrumentaque ludis.
Pergitis? O soboloes Furiarum! Pergite. Dignas
Terga luent poenas. En rapto fuste Colonus
(Heu miseram! Cur non licet haec mihi vera minari?)
Aduolat: en immanè furit. Vos ille. Magistri
Aut saltem, indignos qui iam resciuerit ausus,
Plagosam sperate manum, horrendumque tribunal.
Nil agimus. Saxis, quae iactat, durior ipsis,
In vacuum fusas ridet gens impia voces,
Missilibusque nouis certat: praetexit olympum

Diluuies telorum, et spissae grandinis instar
Tempestas lapidosa furit. Vulsae vndique frondes,
Deiecti foetus, contusaque brachia: primum
Illa decus patrij, et felix modò gloria Fundi,
Vix lacerum funus, rapti vix vmbra supersum
Iam decoris. Vacuum quid prodest crimine pectus,
Quid puram seruasse fidem? Tu crimen haberis,
Fertilitas, hos tu mihi noxia eddis honores.
Nulla manus sterilem crudo percelleret ictu:
Laedenti pretium possum quia soluere, laedor.
Ast ego, natiuo felix mihi credita censu,
Subiectis inopes ridebam in sepibus vmbras,
Iuniperi, cornique vmbras. Quàm iustiùs illae
Mutuà nunc nostris valeant illudere damnis,
Paupertate suâ incolumes? Quòd si ista manebat
Sors miseram, si diuitiae hac mercede luuntur;
Muneribus quìd me libuit, Pomona, malignis
Perdere? Non satiùs platani de more fuisset,
Caelibis aut lauri, viduo frondescere luxu,
Vmbrarum dominam? Valeas opulentia, triste
Exitij pignus. Nemorum cum paupere turbâ,
Et mihi dehinc liceat, nil, quod rapiatur, habenti,
Ducere ceu fructu vacuum, sic luctibus aeuuum.
Questibus his, medio saxorum in turbine, saeuas
Infelix damnabat opes, sua funera: parque
Par adeo exitium, et similes hinc quisque vereri
Condiscat, similis cui praesto est copia, casus. 41
41. Non tamen haec pacis turbatae crimina, caecis,
Non latus insidijs trepidum, violentaque mille
Praecipitis lethi compendia, mille relictae
Ad lentos obitus tormenta tenacia vitae,
Omne putes sortis virus, Summamque Malorum,
Quae grauior, cum blanda magis, Mortalibus affert.
En alias animi clades, insertaque caecis,
Plùs etiam lugenda, Mali contagia fibris.
Agmen agit stolidus mentis tumor: obsequijs dum
Plaudentis populi, vanoque errore superbi,

Egressos iam sese Hominem, iam summa tenere
Votorum, magnisque putant vix cedere Diuis.
Protinus ergo omnis labor, et solertia cessit:
Egregijs nusquam locus artibus: otia cordi,
Foedaque segnities. Quid enim te, Gloria, durae
Sectari per iter virtutis, vel tua, Pallas,
Munera perpetuo malint sudore pacisci,
Vna quibus fului blanditur gaza metalli:
Haec Sophia, et Virtus, haec quidquid vota requirunt,
Quidquid Numina sunt? Par inde licentia: fastus
Impatiens legum: totum vanescere sortis
Creditur eximiae pretium, communia iura
Si subeat. Facinus quamvis sine dote, nec vlli
Sollicitent fructus; sat causa furentibus ingens
Ad soelus, vt sibi cuncta probent, vel iniqua, licere.
Audax pro virtute furor, pro iure libido,
Multaque posse decus summum, non debita velle:
Peccando, valeant quid viribus, experiuntur.
Si tibi quid damni impositum, si laederis insons;
Iudicij spes cassa. Forum nil omne querelis
Proderit impleuisse, nihil mare, sydera, caelum
Testari, legesque hominum, legesque Deorum.
Acriùs hoc Illos stimulat. Post aera negata,
Post immissa nouis armenta famelica latè
Frugibus, et fines emotos pauperis agri,
Non deerit, quae te, pretio conducta, trucidet,
Seminecem aut duro sub stipite, dextra, relinquat.
Ergo, licet rapido stomachum permisceat aestu
Bilis, et inclusas animus malè digerat iras;
Pythagorae ceu discipulus, mutire caueto:
Quin sorti rebusque tuis gratare, quòd vna
Pars tantùm sublata, quòd hostis cuncta pepercit.
Eripere, et pannos misero, vitamque remisit.
Tam violens, furibunda, humani nescia sensùs.
Diuitiarum est conditio, naturaque: legum
Sic tabulas, iusque omne, sibi lex ipsa, reuellit. 42
42. Sed quid ego longis rationum flexibus ampla

Ingenium ferale, et noxia crimina sortis
Persequor? Exemplo liceat cum protinus vno
Discere, quàm nihil illius vel maxima quaeque
Gaudia, prae misto alterius sint pondere partis.
Si quae Fortunae eximio ditissima censu
Floruit; haec certè est, quae ferrea dicitur, aetas.
Nunc aurum prope vile: suus flauescit vbique
Pactolus, Gangesque suus. Licet omnia tellus
Non omnis ferat; omnis habet: commercia Mundum
Huc, illuc peregrina ferunt, ditescere doctum,
In sese sua dum, diffundens, munera cogit.
Saecula quae vel auara magis, vel prodiga? Quando
Par rerum nitor, aut luxus solertior? Vnum
Certamen, quis plura habeat, quis perdere norit
Splendidiùs: totis conatibus vtraque vanas
Vitae in delicias ars, et natura laborant.
Anne igitur nobis ideo felicior aeui,
Quàm priscis series Mortalibus: ardor habendi
Cum procul, exiguoque hilarem se vita ferebat:
Pro nitidis auro cum sedibus hospita rupes
In faciles placuit somnos: penetrabile frigus
Horrida neglecto defendit murice pellis:
Nectareos latices fons, victum praebuit arbos?
Heu! quo diuitiae, cumulo creuistis eodem
Inuisi scelerum foetus, diraeque Malorum
Omnigenûm pestes. Haud illis Maurica saeclis
Robora decisas Sipylo pressere columnas:
Maeoniae nusquam chlamydes, et adultera faco
Vellera Sidonio, nusquam caelata Corinthus,
Artificumque manus: sed nec periuria, fraudes,
Insidiaeque truces aderant, funestaque bella,
Et strictis hinc, inde pares mucronibus Irae.
Votorum tunc Summa, satis: nullique cupido
Alterius suspecta: hominum quot millia, fratrum
Vnanimi totidem coetus tunc nescia fuci
Simplicitas, tunc alma fides, atque aurea morum
Temperies: sine lege pias, sine iudice rexit

Priuatus pudor, et censura domestica gentes.
Illi apices hominum, nascentis gloria Mundi,
Integer ille aeui flos, illibataque caeli
Semina, nec Superis indigna parentibus aetas:
Innocuos quorum mores, tranquillaque nobis,
Nescio quo laeuo ceu sydere, gaudia praesens
Futilium prouentus opum in contraria vertit.
Et dubitamus adhuc, tot tristia funera rebus
Cum ferat humanis lautae indulgentia sortis;
Accensere Malis, vitaeque inimica putare,
Sensibus abduci vecors suprema Bonorum
Quae crepat, et falso miratur pectore vulgus? 43
43. Heu steriles Veri, insanae quos deuia turbae
Viuendi per iter ducunt vestigia, Graios
Tanquam Helice nautas: et, quidquid mens bona contra
Occinat; id rectum, quod plurimus approbat author,
Constituunt. Ideone igitur superaddita nostris
Sensibus aeterni, Ratio, lux filia Solis,
Deteriora bonis dignoscere, curuaque rectis
Qua licet; vt clausis post errabunda Priorum
Agmina luminibus rueremus: lanigerarum
Ceu pecudum mos: demisso quae vertice, primis:
Quà libuit, temere associant vestigia: rupis
Et siue vna iugum scandat; seu praecipitet se
In foueam; reliquum porro ruit ocyùs agmen,
Securum quò, vel quare ducatur; eatque?
Prima Mali hinc Homini labes: hoc funditus omnem
Euertit vitam. Nemo sibi desipit vni:
In commune mali sumus, abreptique, sequentes
Abripimus. Fatui semper sic longior ordo
Agminis, et vitae fit regula publicus error.
Cumque vagos caeli cursus, cum fulminis ortus,
Ventosque, pluuiasque, arcanaque semina rerum,
Et varias Mundi leges condiscere nemo
Plebis ab ignarae eloquio dignetur; eandem
Quae Bona sint Homini, vel quae diuersa docentem
Attoniti tamen auscultare, insulsaque dicta

Non secus excipere, ac Naturae orâcla solemus.
Futile ceu vani non multò hìc crassiùs erret:
Iudicium populi; quàm si ingrediatur opertas
Ventorum, rapidique vias percurrere Solis:
Aut veluti nostra plùs referat, aetheris alti,
Et pelagi certâ ductas ab origine causas
Noscere, quae nihil ad vitam moresque regendos
Proficiunt; rectos animis quàm ducere sensus
De Pulchri, atque Boni, et vitae ratione beatae.
Pectora qui tantus stupor alligat? Vnde profunda
Haec adeo humanis vecordia mentibus? Atrae
Bilis agit furor? An magici violentia cantùs?
An graue stellarum inbar? An funestior ira
Numinis, eumenidiumque faces, poenaeque Nocentûm? 44
44. Verum age: sint Bona, sint, quantùm plebecula censet,
Splendida, magnifica, et nostris rationibus apta,
Sortis ab arbitrio veniunt quae dona; fruentem
Anne ideo laetum facient, solidèque beatum?
Haud equidem, ni perpetuo sibi tradita nexu
Possideat: veluti neque Croesi aeraria ditem,
In patrijs aggesta licet penetralibus, Irum
Constituant, ni signatis priùs ille tabellis
Legitimum tanti capiat ius muneris. Atqui
Fortunae haec ratio: nulli se foedere certo
Mancipat: exigui tantùm dat temporis vsum,
Cum volet, ablatura. Laris, censùsque paterni
Quìd dominum falso te iactas nomine, custos.
Veriùs externi dicendus pignoris? Illic
Nil penitùs, mihi crede, tuum. Sors annuit aequa
Vtendum: nec, quod dederat, non aequa vicissim
Sors repetet. Nimbi, fures, incendia, lites,
Naufragia, et quidquid partis nos rebus inanit,
Illius Accensi sunt, lictoresque, iubentis
Promere depositum. Renues? Cunctabere? Nugas
Egeris: inuito rapient, frustraque gementi.
Nec minùs arbitrijs hominum diuersa, suique est
Caetera sors iuris. Quid enim? Propriumne vocabis

Hoc frontis diadema? Voces: renuente superbum
Indocili ni plebe iugum, iam nuda relinquet
Tempora. Conspicuam propria inter munera famam
Rettuleris? Referas: si quo tibi bacchare cautum,
Suspicio ne vana, dolusve, et rumor iniquus
Seu decus id minuat; turpi seu stigmate foedet.
Nonne vides, cuncta haec, aliena, precaria, iamque
Mutatura larem, nihilò tua posse vocari
Iustiùs, ac Tyriae chlamydis, quo pulpita verrit,
Peniculamentum, sceptrique insigne coruscum,
Temporis exigui pompam, sua dixerit actor
Scenicus, Atriden quoties, saeuumque Creonta
Exhibet? Inflato nimirum hic pectore postquam
Per populi se magnificè circumtulit ora,
Grandia iura dedit famulis, tragicique crepantes
Eloquij ampullas, et sesquipedalia verba
Conglomerans, regum fortunam, animosque superbos
Impleuit; positis, mora parua, Insignibus exit,
Furtiuis nudata velut cornicula plumis,
Germanus ficto de regnatore lanista,
Quique Creon, iam Sosigenes. Hic minus in horas
Luditur: haec procerum, quos vulgus adorat, imago. 45
45. Ergo, sibi quamvis placeant, Superûmque velut iam
Collegae, tumidis affectent sydera cristis;
In medio tamen aegra gerunt submissaque fastu,
Curarum varijs et fluctibus anxia corda:
Nec ratio, aut vis, qua trepidi lenire tumultus
Pectoris, et circùm laquearia celsa volantes
Submouisse metus liceat: nec (vt omnia paucis
Exequar) in tanto cumulatae sortis aceruo,
Te reliquis vnam potiorem mercibus, vnum
Te curae vorique omnis, Pax aurea, finem
Inueniunt: proprijs tantùm, eximijsque parandam
Nempe Bonis: quae fortuitò contingere quisquis
Posse putat, Chios rigidis e sentibus idem
Autumnos pendere, vel Hyblae purpureum ver
Vrticae tribulique satu sobolescere credat.

46
46. Vos igitur, quorum terreno in corpore Titan
Semina cognatae haud frustra permiscuit aethrae,
Laetitiae puros si tandem accedere fontes
Fert animus: si blanda quies, securaque cordi
Gaudia; quidquid opum cornu largitur amico
Sors leuis, infidos census; perituraque dona,
Magnanimo, cupidi meliorum, spernite fastu.
En alias summo deuectas aethere, nilque
Fatorum occiduis debentes legibus, alma
Diuitias Virtus (pretium, voluisse) reponit.
Huc auidas mentes, huc vota capacia, totos
Huc animi laxate sinus. Hoc pectora pleni
Munere, iam fati cursus, iam tempora vestro
Fingetis nutu. Vel Pacis nulla fruendae
Spes Homini; totum vel nostri hoc esse fatendum
Arbitrij iurisque Bonum. Gaudere volentem
Occiduae nil cuncta iuant aeraria sortis.
Intra animum nasci voluit Deus, esse beatos
Quî liceat. Votis longè contrarius errat
Deserto qui sese, alibi sua gaudia quaerit.

Previous paragraph