Tisiphone? Nisi, Stultorum qui pectora turbant,
Oblatoque vetant fructu gaudere, timores. 10
10. Hanc adeo vitam, vitae sub imagine lethum
Seu magis hoc, priscis olim duxisse Mycenis
(Vera cano: vos o musae, et tu testis, Apollo)
Narratur veterum titulis generosus auorum
Andremon, censuque potens, felixque futurus,
Eumenidum sineret furor, et Rhamnusia vindex.
Namque tumens animi, et magnâ subnixus opum vi,
Pauperiem malè tutam, indefensosque premebat
Exemplis ciues immanibus, obvia quaeque
Legum audax, medijque repaguia frangere iuris. 11
11. Ergo, vbi nulla salus rerum, spes nulla furentem
Comprimere, humanisque opibus fiducia deêrat;
Offensum de plebe Aliquem sic aethera votis
Compellasse ferunt. O, qui mortalia, summo
Aeternùm vigiles stellati e vertice Mundi,
Seruatis, Dîj, facta, vicesque merentibus aequas
Redditis, in poenas cur dextera lentior? Aut quae
Sera adeo vestris patientia viribus obstat?
Scilicet immeritae Lipareo sulphure pinus
Fumabunt Rhodopes, et nil peccantia saxa?
Qui leuet infando pressas Andremone terras,
Nullus anhelabit Siculis fornacibus ignis?
Exhaustae nubes, torpebit frigidus aether?
At non ille Deos in praelia poscere segnis.
Quid pensi malesanus habet? Quid liquit inausum,
Intactumque, furens, scelerum? Per singula fando
Si ferar; ante diem sol vespertinus Iberis
Condiderit, tolletque iterum rediuiuus Eois
Fluctibus. En patrio, en ipsum me nuper agello,
Qui tenuis censùs caput, et spes vna tuendae
Paupertatis erat, nequicquam iura vocantem,
Depulit. Haec ego si tam barbara criminis expers
Supplicia expendo: vestro si liba sacellis
Annua, et exigui primaeuos ruris honores
Vsque tuli; seuate Pios, cohibete Nocentes

O Superi: et tale importuno in Diuite poenae
Vindicis exemplum venturis prodite saeclis;
Humanas vt si vires effraena Potentum,
Baccharique impunè ferox audacia spernit;
Esse Deos, fandi memores, sciat, atque nefandi. 12
12. Haud vanae fugere preces: sanctissima caelo
Audijt orantem Nemesis, magnoque vocato
Concilio virtutum, vna altior ipsa resedit.
Pompam addunt solio, maiestatemque sedentis
Horrificant famuli coetus, Poena, aspera Poena,
Iraque, flammiuomusque Furor, Vindictaque telum
Ingens, sanguinem, horrendum, exitiale coruscans.
Parte aliâ sanctum Praui discrimen, et Aequi,
Et Leges, et Iura, et non superabile votis
Reginae Arbitrium, si quando, immanibus ausis
Irritata, velit deiecto fulmine terras
Concutere, et totum impleri terroribus Orbem.
Tali igitur mediam hinc, atque hinc vallante coronâ,
Vltrix Diua loqui solio sic infit ab alto. 13
13. Certa quidem nullos tandem vindicta Nocentes
Praeterit: et iustas soluunt Acheronte sub imo,
In terris quae dira videt sol crimina, poenas.
Sed tardum, manes et fata nouissima semper
Expectare. Diu felix, vltore remoto,
Spargitur in Plures facinus: exemplaque fiunt,
Quae fuerant delicta. Erebi illaetabile regnum,
Sulphureosque lacus, immotaque iura ferentes
Corpore defunctis Rhadamanthon, et Aeacon vmbris
Vix non iam pueri explodunt. Pars vana putare
Nomina, compositosque metus; pars, credita quamvis,
Sera tamen, penitùsque oculis imperuia fata
Despicere. Ergo sciant moniti, non vsque sub Orcum
Differri meritos ad posthuma funera manes:
Nec Superis alium Phlegetonta deesse, nouasque,
Digtna vel ante rogum sceleri quae praemia reddant,
Viuentûm Furias. Iuuat id monstrare Pelasgi
Diuitis exemplo: cuius teterrima nullos

Aut homines timet, aut credit vecordia Diuos.
Nominis indicium furor est: Andremona nostis.
Mentiar, ex vobis si quam violare nefandis
Abstinuit scelerum conatibus. Impia facta
Praesenti luat exitio. Vos pendite causam,
Supplicijque modum, et dignum sancite piamen. 14
14. Dixerat: et vario Comites rumore fremebant:
Sunt, trifido quibus igne placet, caelique ruinâ
Inuisum properata caput sub tartara trudi.
Haec velit, abruptâ mersum tellure, necemque
Sortiri, tumulumque simul; velit Altera, captum
Sensibus, ac membris, longâ sub morte relinqui,
Seminecis miserum vitae, spiransque sepulcrum:
Ast Aliae, humani ceu nil sub pectore gessit;
Humanae censent spoliandum munere formae,
Mutandumque lupo, rabidae vel imagine tigris. 15
15. Nutat in oppositas anceps sententia partes:
Astraeae donec fandi locus. Aequa, sorores,
Illa refert, sceleri decrêstis fata: nec vllum
Supplicij tam triste genus, quin perfidus Hostis
Iure ferat. Sedenim, veluti contraria morbo
Quae mage pharmaca sunt, ea soles cura Medentûm
Deligìt auxilio; recti sic ipsa putârim
Iudicis officium, furijs ausisque Nocentûm
Indole pugnantes aduersâ indicere poenas.
Contemptrix hominum, Superûmque audacia primus
Quando igitur scelerum fons est, Andremona nostris
Quae dignum fecere odijs; aptissima culpae
Huîc fuerit vindicta, Deos, hominesque timere.
Lymphatus mentem pauor impleat. Vndique laruae,
Vndique monstrificae assiliant formidinis ora.
Nec requies: sese ipse, suamque exhorreat vmbram.
Tormentum ferale, atrox, lethique perennis
Effigies, letho nimiùm quàm durior ipso.
Sic iustum: timeat, quantùm fuit ante timori. 16
16. Hac Astraea tenus. Dictis ex ordine cunctae
Assensere Deae. Malesani crimina fastùs

Ocyùs immisso tremebunda in pectora Sontis,
Stat punire Metu. Hunc igitur, tellure sub altâ,
Quae, penitùs lactitantem, iniuncta ad munera ducat,
Mittitur aerio praepes Audacia cursu.
Illa viam celerans, gelidis conterminus astris
Caucasus aeternae patitur quà frigora brumae,
Rupibus excisam medijs, vastoque cauati
Per gremium montis fugientem introrsus hiatu,
Speluncam immanem, malesani tecta Timoris,
Insolitâ vix non trepidans formidine, vix non
Immemor ipsa Sui, tenet. Occurrere sub ipsum
Vestibulum horrendae facies, Lethumque, Laborque,
Et Morbi exangues, et Bella rigentia ferro,
Sphingesque, Harpyiaeque, et terni Cerberus oris,
Hydraque monstrorum legio, nullique videndum
Bis caput naguicomae Phorcynidos, et tua, Vesui,
Bellerophonteus simulans incendia terror,
Cumque satis vdâ Iunone Bimembribus, in se
Diuisi toties numerosum Aegaeonis agmen:
Quidquid et implacidum, violens, ferale, tremendum
Vel subeunt; vel caecâ homines formidine fingunt. 17
17. Haec circùm funesta cohors. Nigrantis Auerni
Ostia saeua putes: nisi quòd cupientibus illò
Vsque patens descensus; opaca hìc limina triplex
Conserit, ingressumque vetat solido aere rigentûm
Valuarum series: totidem quas insuper altae
Praecingunt fossae, aeterno et munimine firmat
Vis immensa catenarum, atque ad singula ducti
Ostia septeni ferrato robore vectes.
Non illos obices, et inexuperabilè vallum
Terrigenûm vis vlla queat perrumpere: non, si
Mille operi insudent acies, non, si noua tentet
Trinacrius moliri opifex miracula. Pulsus
Retro aries, retro catapultae, et ahenea Martis
Fulmina, tentato nequicquam poste, redirent.
Ipsa etiam tormenta poli, horrendoque ruentes
Cum sonitu aetherei furias eluserit ignis

Septorum rigor indomitus. Nec spes super vlla
In Domino, qui claustra volens immota relaxet.
Quin adeo, seu fortè Noti violentior aura
Infremuit syluis; alius seu proxima circùm
Auditus fragor; hostiles, sibi pessimus augur,
Insidias metuens, trepidos ad limina gressus
Corripit, exploratque vigil, num cardinis vsquam
Mota fides: vitium paries num traxerit: ecquid
Adducti chalybum nexus, côagmentaque gerri
Pressa: suis vecres loculis num firmiter apti.
Mox, neque perspectis securior omnibus, imam
Rupis in abruptae noctem, extremumque barathrum
Mergitur. Hìc illum assidui Pallorque, Tremorque
Circumstant: macie prior, illuvieque peresus,
Luridus, exanguis, quales, dum caeca silet nox,
Ferales memorant bustis erumpere laruas;
Inualidis Alter neruis, fluidâque vacillans
Membrorum compage, et dentes dentibus vsque
Incutiens, lugubrè sonat, cordique perennes,
Nec laetas choreas angusto in pectore mandat. 18
18. Frustra igitur pulsis foribus, dominoque vocato,
Irrita consilij, munito a limine retro
Vertisset, pudibunda, suos Audacia gressus:
Id nisi prospiciens olli Rhamnusia virgam,
Caelestem virgam, cui nulla repagula, nulli
Non pateant obices, munus fatale, dedisset.
Hoc vbi inaccessos pepulit gestamine postes;
Ilicet, immensi chalybis compage solutâ,
Horrisonae cessere fores. Audacia nigrum
Irrumpit chaos, atque imis latitare sub vmbris
Semîanimem cernit defectâ mente Timorem.
Tum Nemesis mandata refert, animosque trementi
Adîjcit. Ille, diu cunctatus, colligeret se
Donec, et exhausto redijsset spiritus ori,
Plurima causari primò: iam longa viarum,
Iam dubios casus, fluxasque obtendere vires:
Caelicolûm tandem imperijs vrgentibus actus,

Cum Sociâ (neque enim fido, incomitatus, ab antro
Transuersum digitum, latumve erepserit vnguem)
Progreditur: vel sic tamen omnia circumspectans,
Anxius, attonito similis, minimumque crepantis
Ad folij tremebunda inhibens vestigia murmur:
Concubiâ donec visae iam nocte Mycenae,
Quaesitasque tenent sopiti Andremonis aedes. 19
19. Nec mora, laxatos impactae verbere virgae
Quin subeant aditus. Sedenim, stridentia torquens
Pondera, dum foribus cardo responsat ahenis;
Exciti strepitu (sic o Capitolia quondam
Seruassent: niuei meritum non anseris esset
Iuppiter incolumis) baubatibus atria saeuis,
Et trepidam circùm noctem impleuere Molossi.
Idque satis: medijs extemplo territus amens
Liminibus longè Timor absilit, actaque retro
Praecipiti dat terga fugae. Mandata Deorum,
Andremon, Nemesis, turbato pectore cuncta
Protinus effluxere: ruit: totumque remensus
Esset iter, ni fida comes, se perdere blandos
Vt vidit monitus, validae conamine dextrae
Nequicquam refugum arripiens stertentis in ipsa
Diuitis obtorto misisset stragula collo.
Hìc tandem, ad scopulum ceu naufragus, haesit, et altè
Extructo immersum penitûs se condidit ostro:
Quique solet dubijs rebus mos esse pauentûm,
Fortiter arripiant vt proxima quaeque; cubantem
Circumfusus herum complexibus illigat arctis,
Inspiratque nocens virus, cordisque vigorem
Ebibit, et laruis animum feralibus implet. 20
20. At miser, accepto penitùs sub viscera saeuo
Hospite, Lethaei Andremon mala Nubila somni
Excutit, et monstris grauidus, Quae dira quietem,
Secum ait, attonitae rapiunt ludibria menti?
Nempe duos, vultu pariter, gladijsque timendos,
Irrupisse fores, mediâque impunè videbam
Latrones errare domo. Num lusit inanis

Sopitum species? An habent quoque somnia pondus?
Credo equidem. Nam saepe Deos immittere mentem
Vaticinam de nocte homini, venturaque, dicunt,
Multa per obscuri nebulas depingere somni.
Res igitur non ficta: domi certissimus hostis;
Poscimur insidijs: ipsumque cubile iacentis,
Dum loquor, armatâ vigiles indagine claudunt
Grassatorum acies. Quid, si feralia tela
Immergant iugulo, stratisque repente supinum
Confodiant? Facient certè. Cur tempora perdo?
Cur spatium scelere dono? Nec plura, toroque
Exilit: et raptim puluinos, stragula, sellas
Prae se conglomerans, primos munimen ad ictus,
(Nam tergo auxilium paries) clamoribus altis
Euigilare iubet Famulos. Turbata repente
Erigitur domus: attoniti properare ministri
Cum facibus: Quid triste? Noui quae causa tumultùs?
Pro se quisque rogant. Ille autem, O stigmate digna,
Toruus ait, capita, et venalis spuma catastae,
Siccine nulla Mei ratio? Sic resque, domusque
Proditur? En, vino saturi dum pectora, totis
Ebria ructatis segnes obliuia venis,
Per tacitas (adeo crimen vigilantius) vmbras
Incustoditis subiere penatibus hostes.
Furtiuo (neque somnus erat) per limina sensi
Ire gradu. Non sic aliàs impunè feretis.
Nunc illud, mora nulla, latus perquirite, vestram
Quique vicem subeant, plectendos sistite fures:
Illic haud dubiè latitant. Paretur: et omnes
Extemplo, semel, atque iterum custodia solers
Euoluit capsas, loculos, armaria. Nusquam
Indicium furis. Neque sic tamen aegra remisit
Formido trepidantis heri. Iuuat vndique totam
Excussisse domum. Fido latus agmine septus,
Singula rimatur conclauia, protinus ipsis
A foribus clamans, Nunc nunc intendite curas.
Huc scelerata fugam vertit manus: hìc, velut altâ

Mersus humo coluber, vacuique foramine faxim,
Triste fouet virus. Teneo vos, improba Caci
Semina, lucifugae Volucres, Phineia monstra.
Siccine compilare meam rem, vindice nullo,
Posse rati? Iustas soluetis denique poenas.
Aduenit, qui vestra, dies, simul omnia furta
Expiet. In medium deuota erumpite morti
Victima. Iactantem nequicquam talia rident
A tergo Famuli, prorumpentesque cachinnos
Oppositis arctè ad spitamina naris aduncae
Vix cohibent dextris: vel dissimulare coactis
Sternutamentis, ementitaeque laborant
Ingenio tussis. Tandem, post omnia frustra
Explorata, torum repetit. Iamque otia tectis
Reddita: composito iam murmure, languida rursus
Nox siluit. Nullam miseri sed pectora noctem,
Tunc etiam arcano penitùs resonante tumultu,
Accipiunt. Dulci conatur lumina somno
Declinare: negant curae. Vix prima resedit;
Altera iamque noui surgit terroris imago.
Non secus, ac vasto cum turbidus Atlanteo
Seu Boreas, seu nimbisoni furor incidit Euri;
Rupta quies pelagi: bella, horrida bella minantur
Littoribus rapido exciti molimine fluctus,
Instaurantque nouas acies, semper priorem
Excipit alter, et alter: hic imâ effusus arenâ
Aestuat; ille minax abrupto vertice pendet,
Et similes iamiam pronus descendit in ictus:
Centum alij, centumque à tergo immania voluunt
Murmura. Spumifero concussae verbere cautes
Horrendùm ingemuere, tremitque exterrita tellus. 21
21. Esto, ait, expulsi migrarint aedibus hostes:
Num vacui tamen? An vacuas liquere? Quid? Illam
Si tulerint, auri pretioso pondere farctam
In stabulo quam defodi, male prouidus, ollam?
Heu timeo. Non hìc seruis confidere tutum,
Non soboli, non vxori. Me haec munera poscunt.

Haud mora: consurgit tacitus, raptoque ligone
Suspectam resupinat humum: mox, credita nactus
Pignora, ter, quater enumerat, notisque recondit
Altiùs infodiens latebris: iamque omnia salua
Esse putat; caecis animi iam fluctibus actus,
Nescit quid trepidet, trepidat tamen omnia. Vix se
Proripuit stabulo abscedens, subitusque reuertit:
Nec modus, aut requies, motae vestigia terrae
Calcato delere solo. Quò cautiùs omnes
Nititur insani causas remouere timoris;
Hòc plures, pluresque in pectore colligit, augens
Anxiferam, nimià dum discussisse laborat
Anxietate, luem. Iam conscia rastra, lucernam
Iam testem (Quid multa?) ipsum iam se timet, auri
Ne quà defossi indicium, sibi perfidus, edat. 22
22. Interea pulsis rediuiuo sole tenebris,
Post vigiles noctis curas, haud laetior aegro
Lux oritur: qua cogendi pars rite senatùs
Esse iubebatur, mulctae vel nomine certum
Pendere (sic patrijs prouisum legibus) aurum.
Ire parat: sed, multa timens, priùs omina linguis
Ex auium, pennisque notat: num garrula cornix,
Parrave, num laeuo Mauortius aethere picus.
Cuncta fauent, vnum trepidi modò pectoris absit
Augurium. Cornix illic, funestaque parra,
Noctuaque, et bubo, et dirae genus omne Volucris
Funereo tristes alternant gutture cantus.
Ecce autem Tyrio fulgentia vellere, contra
Lampadis aethereae radios, vmbracula serui
Extulerant. Acri spectans hos turgidus irâ,
Quò mihi tam vani, stolidissima pectora, clamat,
Tegminis auxilium? nempe hoc imbellis Arachnes
Aerium vellus, Tyria haec nubecula frontem
Munierit, patulis vbi fors rimosa fenestris
Vasa cadant, nimio vel tegula cesserit Austro.
Vsque adeo solis antêhac didicisse negatum;
Vel nihil et gnaris curae est, quot fata supernè

Immineant? Quid? si fuluus Iovis armiger, alto
Rapta ferens caelo testudinis ossea terga,
Vnguibus e curuis subiecta in tempora durum
Excutiat pondus? Tali an non Aeschylus ictu (a)

Previous paragraph

Next paragraph