His pariter saeuam (quis crederet?) ordine certo
Net sua Parca diem: nec longè saecula, quando
Hoc etiam triplicis Mundi, in quo caetera cursus,
Interitusque suos peragunt, immane theatrum,
Turbine flammifero exhaustum, in seseque sepultum
Corruat. Et, lustris rapientibus omnia, fungi
Nos quoque sorte pari mirabimur? Inter et altos
Regnorum cineres, sonitumque extremà ruentis
Naturae, perisse domum quis fleuerit vnam?
17. En Alius, tacitis maeroribus anxius, aeger,
Iratusque sibi: socios rumore secundo
Quòd celebres latè populi volitare per ora
Cum videat; nullo famae plaudentis honore
Vindicet ipse suum Lethaeis nomen ab vmbris.
Obscurum tacitumque agitans inglorius aeuum.
18. Quisquis es, o, talis mentem cui cura remordet,
Disce age, quàm tenui frauderis munere, quàmque
Sic etiam, licet ignoto penitùsque latenti,
Nil vitae ad fructus, synceraque gaudia desit.
Quidquid abesse doles, summo quoque defuit Orbis
Authori, minimo nec tempore defuit. Ante
Scilicete nihili aeternis quàm promeret vmbris
Ille genus Suprùm, ac mortalia saecula; nullum,
Vnus fama sibi, et spectator, et omnia, testem
Extra habuit decorum, miratoremque suorum.
Num minùs idcirco sese tunc laetus in ipso,
Num minùs externo vixit sine teste beatus?
19. Exemplis videor nimiùm sublimibus vti:
Non deerunt vitae e medio propiora. Tonantis
Linque aulam, nostrique redi ad commercia Mundi:
Quot subitò occurrent, priuato qui lare clausi
Exiguis facilem naturam fructibus explent:
Dimisâque Alijs misera ambitione parandi
Siue togae, seu bellorum per munia clari
Nominis, ex sese ducunt sua gaudia, iuxta
Nesciri populo, et populum nescire parati?
20. Sed quid ego, vitae felicis ad otia nullo

Esse opus illustris, doceo, tibi murmure famae?
Cum manifesta fides, vix otia saeuiùs vllo
Conficiat, famae insignis quàm murmure, laedi.
Angeris, exiguus volites quòd sermo, nec vllus,
Te digito signans, Hic ille, admurmuret, hic est?
Scilicet, angorum quòd causae et femina desint,
Angeris. Heu quantò plus pectoris anxius esses,
Sublimen latè populi si tolleret aura?
Queis foret excubijs, et quàm non deside cura
Tunc opus, ingenio semper ne lubrica vanos
Desereret furtim complexus gloria: neu quod
Fortè nouum exoriens maiori lumine sydus
Versa in se subitò vulgi traduceret ora?
Anne quati misera toties formidine pectus:
Luminis aspectu, quod proijcit aemula virtus,
Nec secus ac tedis Furiarum ardentibus, vri:
Ex leuis aduerso, vel amico murmure vulgi
Sollicitum pendere: illinc desumere mentis
Omnem habitum, lacrymas illinc, et gaudia: ne quid
Immemor exhibeat gestus, vox, vitaque, famae
Quod minùs ad veteris normam respondeat, horis
Omnibus obseruare: palàm te prodere nunquam:
Nil agere ex animo: ad speciem componere vitam,
Id iuuat? O Superi me nunquam talibus, oro,
Infensi mactate Bonis. Inglorius aeuum
Traducam, dum securus, liberque, meusque.
21. Secretae o vtinam libassent gaudia vitae,
Ambitio quos caeca insano turbine versat:
Plaudenti procul à vulgo scenâque remoti
Degere, non aequo duntaxat pectore ferrent;
Sed vel prensantes vltro, spernique dolentes,
Auersi, effugerent titulos. Tam triste subiri
Seruitium est, quo Fama suos exercet Amantes,
Tamque onerosa humeris, praeclarum, sarcina, nomen.
22. Quidnam igitur? Referes. Neque, si perstringar amaro
Scommate, si ludus fiam, probrisque lacessar;
Vlla aderit iusti vel tunc mihi causa doloris?

Nulla equidem. Vel enim feriunt inimica merentem
Scommata; vel temere iactis traduceris insons.
Si primum, fers digna: nec irae suppetit ansa,
Laetitiae at potiùs: quando vel ab hoste doceris,
Quid caueas, nullâque tibi est mercede repertus,
Sumeret arcanis qui te, Podalirius, vltro
Purgandum vitijs. Neque enim praesentius vllum
Antidoti genus infectos detergere mores,
Quàm censura iocis mordacibus illitra: sensu
Tristior illa quidem: sed amica in munera vires
Hinc habet, haud medicae tantum latura opis, aegras
Si minùs austero morsu peruelleret aures.
Vtere felici auxilio: vitijsque remotis,
Foeda simul meriti abstuleris contagia probri.
23. Ludibrijs iustam nullo sin crimine causam
Obtuleras: rationis inops sed turba maligno
Immeritum risu, dictisque procacibus vrget:
Siue quòd, attonitis oculis vultuque supino
Dum graderis, totam sublatus in ardua mentem,
Securum, pingui via quà densissima coeno,
Strauerit offensi gressùs iniuria corpus;
Siue quòd, hinc illinc laxo pendente galero,
Hirsutisque supercilijs, Afroque colore,
Et naso enormi, ac vitreis specularibus aucto,
Insolitam exhibeas speciem: nutricula qualem
Ploranti puero Empusam, horribilemque minatur
Manducum; nullo genus id iocularia sensu
Praeterijsse licet. Quis enim, modò sanus, ineptas
Amentum voces inter sibi seria credat
Ponendas, hilari neque risu explodere malit?
Atquì sic habeas, vanam, quicunque, ferendis
Rerum in iudicijs, speciem sectantur, auitis
Vt libet insignes titulis, et plebis honore,
Stultorum genus esse, haud multò sanius illis,
Quos Antoninae spectans monumenta columnae
Verberibus, iustisque domat custodia vinclis.
Finge illos te fortè lares inuisere, et omnem

Ridiculam venienti actutum illudere turbam:
Hunc incomposito linguam exertare cachinno;
Spumifero illum oris nimbo, putrique saliuâ
Ninguêre; lentandis Tyrrhena per aequora tonsis,
Ad Centumcellas alium, et poenalia transtra,
Praetoris velut edicto, te mittere: fronti,
Nec deêsse, affingat qui cornua, quique latronem,
Periurumque, Magnumque, trifurciferumque salutet.
Talibus an xenijs titulisque acceptus, iniquâ
Mente domum, laetoque minùs discesseris ore?
Haud reor, insulsae vitio ni mentis eodem
Desipias: quin ridentes illa inter Amicos
Iurgia mox iterum ludens, iterumque referres.
Cur aliorum igitur, medijs impunè vagantur.
Qui triuijs, Agamemnonidûm Amphiaraidûmque
Altiùs impresso feriant te sibila morsu?
Anne isti numero quia plures? An quia ferri
Vincla procul, nullusque tenet quòd carcer? Ineptè:
Hìc veluti res summa foret. Non vincula stultos,
Non numerus, sedesve probant; sed turbida mentis
Iudicia, et species prauae, et rationis egestas.
Hoc si morbo hominum plerique, per omnia late
Compita, perque domos, capti non seciûs, ac quos
Hellebori succus, succoque potentior omni
Fraxineus fustis secreto in carcere curat;
Nil equidem superest, pretij discrimine cur hos
Secerans alijs: animi vel dispare sensu
Cur dignanda putes, patulis quae faucibus aut hi
In ventos, aut hi temere conuicia iactant.
24. Despiceris, vultu ceu subniger, inque venustus.
Despice tu contra, vt fatuos et mentis inanes.
Cautus id inprimis, ne, si commotior aequo
Ebria vesanae excipias dicteria turbae;
Illius in numerum venias, ridendaque sanis,
Futiliter plorans, de te spectacula dones.
25. Nam que spectatûm ad lusus sic facta phrenesis,
Ceu stolidi questus? Non reddidit ille salutem:

Impulit in latus: assueto fraudauit honore:
Exclusit foribus: plausum famamque dicacis
Ad socios ausus de me sibi quaerere, foedis
Immeritum sanis, et nigro dente momordit.
Talia cum querulos irato effundere vultu
Audis; num tremulo spleni imperitare, tumentemque
Aggeribus risum potis es cohibere, per ora
Ne subitò, et nares sese prorumpat aduncas?
Arguti nullus me certè Roscius oris
Plûs mouet: Eupolidis nulli maiore cachinno
Sollicitant lusus, Thymeleave pulpita, vanus
Quam dolor, et genus hoc lacrymae. In praecordia totus
Irruit extemplo, pulmonemque occupat imum
Democritus. Frustra est labijs infigere dentes,
Frustra animae effugia et laxos operire meatus.
Quò magis aduersum pugno; hòc inuisa laborat
Acrior emouisse repagula: donec ab ipso
Obice luctatuque immensùm viribus auctis,
Nec iam se capiens (ceu longà coercitus amnis,
Si liquidum tandem per claustra negantia rupit
Eluctatus iter) conuulsis denique victor
Prosiliat septis, vacuasque exundet in auras.
26. Sed neque, si docto fatui delira popelli
Verba supercilio despexeris; aequior vlla
Hinc aegri saltem ratio queat esse doloris;
Quòd vel Socratico fòrs quisquam de grege, vultùs,
Incesùsve tui ad speciem, subriserit. An tu
Eripias splenem sapienti? Turpe, doloris
Vnde procul morsus, leni praecordia tactu
Vellicat: haec illis dedit irritamina blandi
Pruritùs natura. Aliquid si tale notauit
Vel sapiens; quid mirum, humani conscia sensùs
Ingenito sua prodiderit quòd pectora motu?
Num pro Sileno te fingere Parthenopeum
Debuerat? Num naturae dediscere morem,
Vt risum, ridenda videns, nesciret? Amoenâ
Perculsus facie gelasinum claudere dentem

Ille quidem haud valuit: nullo perstrinxit iniquus
Te tamen hinc morsu, veri nil dempsis honoris:
Rite superficiem solido secernere doctus,
Nec formâ metiri hominem, sed mente animoque.
Contemptum quod rere, fuit non liber anheli
Pulmonis fremitus. Caue, ne te veriùs ipse
Despicias, si, quòd lepidam pulmonibus infert
Spectantûm facies tua vim; tibi vilior inde,
Ac pretij sophiae in trutinâ videare minoris.
27. Quin Alijs accede libens ridentibus: et, cum
Ignea visceribus bilis tumet, inque doloris
Fermento est animus, speculi tum laeuis in orbe
Aspice, quàm vultu occurras gestuque facetus,
Quam graphicè vnguiculos à vertice ductus ad imos.
Nempe, ioci segetem variam argutique leporis
Inde metens, animum simul oblectabis, et hosti
Praeripies, in te iaceret quae, tela: Vatinî
Non asperando ritu: qui, scurra disertus, [a]

Previous paragraph

Next paragraph