Anne ideo imperia, et Latiae spreuere curules?
Non illis, rigidos solitis versare ligones,
Infestus belli quateret cum moenia terror,
Roma suas vltro manibus permisit habenas?
Vsque adeo, quamvis operum et discrimina rerum
Plurima sint; meritis tamen exporrectus vbique,
Ac decori limes recluditur: vtque Mironis
Non minùs ars vili totam se prodit in aere,
Quàm si Callaico donet spirare metallo,
Includatve adamante Iouem; sic quaelibet aequam
Materiem vel supremae sors infima laudi
Suggerit: artificis tantùm solertia dextrae
Aspera felici doceat mansuescere cultu,
Et rudibus formae tribuat praestantis honorem. 12
12. Ingentis verique hominum respublica mimi
Instar habet. Scenis oculos aduerte: quot illic
Actorum species? Regali Hic syrmate verrit
Pulpita; cretatis subit in proscenia Dauus
Hic pedibus: mercatorem gerit Ille seuerum,
Iste leuem scurram, personam militis Alter.
Multiplices habitus, diuersaque nomina: laetus
Quisque tamen studet impositas absoluere, quanta
Ingenij, quanta est studij solertia, partes.
In medio decus, et palmae sors omnibus aequa:
Nec rarum explodi regem, Dauumque secundis
Plausibus adstantûm sublimem ad sydera tolli.
Ergo, quem tibi vel Natura, vel imposuit Sors,
Temporis in scenâ gestandum, et dramate vitae,
Amplexare libens habitum: potiora nec vlli
Inuideas, proprij sed Summam implere labores
Muneris, et, quibus inferior sis ordine, primum
Eripere his victor palmae viridantis honorem.
Quid refert, famuli gestes, an schema tyranni?
Sub quocunque licet potioris praemia famae,
Et circumfusi plausus meruisse theatri. 13
13. Quod sequitur, geminum modò dictis. Fige trabali
Propositum clauo: quaevis oblata repente

Ne species discordem animum nouitatis inani
Abripiat lenocinio, et per plurima verset.
Stultorum haec exempla, nihil constanter amare,
Nulli haerere diu studio, quae nuper anheli
Quaesierant, rapido mutati pectoris aestu
Iam fugere, et, subitae quòcunque cupidinis aura
Impulerit, totis cursum reflectere velis. 14
14. Vrbanos strepitus en ille perosus in arua
Effugit. Hìc etenim vitae tranquillior ordo,
Hìc secura quies: procul hìc ciuilibus vndis,
Componam niueos iucunda per otia soles.
Iamque foro longùm dixit, populoque valere:
Iam, quoscunque sibi Lachesis torquebit, opaci
Ruris in amplexu traducere destinat annos.
Vix tamen optatis nemorum se condidit vmbris,
Primaque consumpta est nouitatis gratia; iam se,
Iam sua vota leuis damnare: absentia quaerit
Moenia: desertae iucundior vrbis imago:
Et, Quìd ego, socij generis commercia vitans,
Obscurum infodio latebris nemoralibus aeuum?
Sint Volucrum loca sola domus, sint regna Ferarum:
Vrbs hominum sedes. Paucas en absumus horas;
Ignauoque situ ruris mens torpet. An vltra
Exilium tam triste feram? Stat protinus vrbi,
Coetibus et socijs me reddere. Viuite syluae. 15
15. Aspice et hunc, pelago mutandas ducere merces
Cui labor. Insanum perpessus Oriona, vixque,
Pallida post vota, et decies spem cardine summo
Depositam, laceris aduectus littora velis,
Pauperiem curis vacuam, exortemque pericli
Non cessat laudare, suo, parvoque futurus
Deîn locuples. Vetito citiùs se tinxerit Arctos
Aequore, quàm dubij repetat discrimina ponti.
Credimus? Haud ego: taenariae licet ille paludis
Vmbriferos (iusiurandum inuiolabile) fontes
Testetur, totumque chaos. Vix lucida Phoebe
Aequatis vacuum reparauit cornibus orbem;

Continuò grauis illa quies: sopita resurgit,
Viuidiùsque calet lucri sitis. Ocyùs alnum
Aptari velis, rumpique à littore funem
Imperat, Aethiopum spolijs, Arabumque beatis
Diuitijs inhians. Nil saxa latentia terrent,
Nil iubar Olenij graue syderis. Irruit audax
Naufragijs, toto nec palmo à morte remotus,
Veliuolos iterat quaecunque per aequora cursus. 16
16. Musarum quid cultor? Epos sublime Maronis,
Smyrnaeamque tubam gustauerit; entheus ardor
Carminis, et totus subitò praecordia Phoebus
Irruere. Aenean aliquem, mora nulla, nouumque
Concipit Aeaciden: praesto numerosa papyrus:
Solus, apud socios, per compita, fana, tabernas,
Aegrotet, valeat, celebret spectacula, ludat,
Dormiat; immanes distento pectore versus
Vsque agitat: resonum vsque chaos, Phoebeaque miscet;
Crabronis ritu, aut grauiter resonantis asili,
Murmura. Castalios penitùs deplere minatur
Prima sitis latices. Nondum tamen altera fluxit
Pagina; cum, satur Aonidum, sublimia coepta
Deserit, extremo nascentis ab ordine Mundi
Ad sua perpetuis deducere tempora fastis
Historiam meditans. Operis libamina prima
Sumpserit; extemplo Ciceronem, et rostra, forumque
Plùs probat: haec pariter mox damnaturus eâdem
Ingenij leuitate, sibi constare negantis,
Eque alio sine more aliud, sine fine sequentis. 17
17. Sic noua, continuis vicibus subeuntia, totam
Inter se Amentis dirimunt fastidia vitam.
It, redit, aedificat, subuertit, vota retexit,
Alternat curas, nulli mage, quam sibi, discors:
Et semper coepisse piget, neque desinit vnquam
Incipere. Haud aliam ob causam, nisi rebus in ipsis
Quòd certam requiem, augurio delusus inani,
Constituit: quam cum generi Prudentia nostro
Sola ferat, nusquam inueniens, palantibus vsque

Irritus, heu, curis loca per diuersa requirit.
Non secus ac, nimio febris cui torrida venas
Igne coquit, toto fastidia caeca cubili,
In faciem nunc ille iacens, mox deinde supinus,
Perque vices iam laeua tori, iam dextra fatigans,
Circumagit: si quâ fessi in statione recumbant
Molliùs, et finem inueniant cruciatibus artus.
Nequicquam: thalami non hac in parte, vel illa,
Sed medijs haeret fixus Vitalibus angor:
Quem non idcirco mutatis deserit Aeger
Sedibus, at verso pariter cum corpore defert
In latus oppositum, nihilo moderatiùs illic
Tristia sollicitis facturum taedia membris. 18
18. Ergo, velut, contra ventorum flamina, prensis
Mellificas Volucres cursum librare lapillis (a)

Previous paragraph

Next paragraph