Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Marinus Barletius (Marino Barlezio / Barleti) [1504], De Scodrensi obsidione et expugnatione (1504), de vita Georgii Castrioti (1508-10), versio electronica () [word count] [0909barleti]. Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
173
Marini Barletii Scodrensis sacerdotis, de uita et gestis Scanderbegi Epirotarum principis, liber decimus.
173v
174
174v
175
Interim uero Oratores Pii Pontificis, Sforciae, ac Ferdinandi Regis, cum literis ad Scanderbegum applicuerunt.[ERROR: no reftable :]Legati Pontificis ad Scanderbegum. Quem exhortabantur, rogabantque, ut cum exercitu et copiis ad ipsum Regem Ferdinandum amicum suum liberandum, tutandumque, traiicere properaret. Quod quum Scanderbegus accepisset, ut erat sacrosanctae Apostolicae sedis studiosissimus, non immemor praeterea amicitiae Alphonsi regis, cui summa fuerat beneuolentia deuinctus, perbenigne hoc munus, negociumque conficiendum suscepit. Igitur florido milite, robustoque exercitu confestim in Dauniam traiiciens se contulit. Verum priusquam e regno discederet, quam caute, quam callide et celeriter potuit, cum Mahumete Turcarum Principe composuit, et annuas cum eo inducias fecit. Reliqua uero omnia imperii sui (ut oportebat) disposuit atque firmauit. Cuius regimen et tutelam uxori, ac quibusdam proceribus amicisque commisit. Quo facto, Goicum ex sorore nepotem, uirum armis factisque clarum, atque strenuum cum quingentis electis equitibus in Siciliam, quae est circa Pharum, praemisit, ut prius inde hostem infestaret. Dehinc ipse post crebras supplicationes, et orationes pro uictoria, sua, suorumque incolumitate ad Deum peractas, exercitum suum praemisit, partim in portum Dyrrhachinum, partim in Achrolyssum, seu Mediam, et in sinum Rizicum ad naues et triremes, quas Pius Pontifex cum Sforcia duce ex Italia in Apuliam traiiciendum miserant. Reliquum uero copiarum in Ascriuium, indeque Ragusium secum ad naues deduxit. Sed antequam ulterius procedam, parumper hinc a proposito digredi constitui, et urbem Ragusinam quoquo modo possim, 175v describere enitar. [ERROR: no reftable :]Descriptio urbis Ragusinae. Est enim Ragusium hac tempestate, quod alio nomine Epidaurum uocitant, urbs (ut quibusdam placet) in Liburnia ad mare posita, quae naualia ipsa, et portum satis accommodatum habet, in cuius deefensione turris munita constructa est, eius ambitus ultra mille passuum excurrit. Arcem inexpugnabilem habet montibus hinc inde cinctam, opere, arte et manu egregie munitam, templis referta est urbs, aedificiisque ornata magnificis, fontes ingentes ac perennes in ea per fistulas et aquarum ductus continue scaturiunt. Quae quidem ciuitas optimatium moderatione, ac ciuili regimine utitur. Fundatores eius Epidaurenses primos fuisse perhibent. Agrum uero non amplum, sed montuosum, saxosumque, cum duobus oppidulis possidet. Ragusinus populus, et ciues, cum omni gente pacem et commercium habent. [ERROR: no reftable :]Mores et ciuilia Ragusinorum. Tributa Hungaris Turcisque soluunt. Principem sexto quoque mense sibi deligunt, quem lingua peculiari Chenesium uocant. Mercimonia tam terra, quam mari undique suis nauigiis conuehunt, caeterosque Dalmatiae, et Liburniae populos opibus, et reliquis bonis, atque uirtutibus facile superant. Qui etiam quum liberi sint legibus, moribusque instructi, Venetorum more Senatum, et Magistratus, ac Patritiorum ordinem habent a plebe distinctum. [ERROR: no reftable :]Patritii more Venetorum. Patritii soli Rempublicam ipsam administrant. Plebs autem suis rebus studet, et de Rebuspublicis minime curiosa est. Sed iam ad propositum redeo.
Quum enim Scanderbegus Ragusium peruenisset, populus frequens omni ad hoc effusa ciuitate, summo cum plausu et laeticia ei obuiam processit. Qui in urbem ab illis deductus honorifice, liberaliterque acceptus est. Postridie post solennia, et diuina de more peracta, uniuersam urbem circuiuit, alio uero die ad naualia armamentaria, arcem, omniaque urbis munimenta uisenda perrexit. Quartus uero dies in uariis diuersisque ludorum, ac spectaculorum generibus consumptus est. Sequenti uero in Senatum deductus, donatusque pluribus, ac diuersis muneribus, et in concione publice laudatus est. nam Dauid quidam Ragusinorum scriba, sic, ut ferunt, laudibus Scanderbegum prosequutus est:
[ERROR: no reftable :]Dauid, Ragusinorum scriba, laudator Scanderbegi.
Nescio quod hodie, Scanderbege Princeps illustris, urbi nostrae, et populo Ragusino clarius, fulgentiusque sydus, irradiantiorque stella, praesentius numen, propiciusque tuo benignissimo aspectu, tuaque praesentia exoriri, appparereque potuerit. Vere hodierna die, qua urbem nostram inuectus es, omnia nobis clara, omnia lucida, omnia laeta atque prospera euenere. Coelum iam obscuratum, obnubilatumque, serenum, lucidum, atque perspicuum tuo conspectu factum, redditumque est. Terra quoque ipsa te ingrediente, gaudere, laetari, atque iubilare uisa est. Ciues omnes, cunctusque populus te tanquam Deum, et numen quoddam coeleste conspicere, atque intueri uisi sunt, laeta nobis undique iucunda atque festiua omnia perstrepere, personareque audita sunt. Vere nos, urbemque nostram, lares atque penetralia, ueluti solis
176
splendidissimus radius illustrasti, illuminastique. Nam ut primum littoribus nostris te applicuisse nunciatum, omnes ciues, senes, iuuenes, uirgines, mulieres, adolescentes, pueri, sani, languidi, et infirmi, ad te uidendum, tuoque conspectu, et praesentia perfruendum, certatim conglobatimque accurrerunt, nomenque tuum, Princeps Serenissime, non tantum hic, et in Epiro, uerum etiam per uniuersam Italiam, concupitum, exoptatumque est. Quid plura? Te Deus optimus maximusque, rerum omnium creator et moderator in terris misisse creditur, ut non solum in Epirum, et Macedoniam patriam illam tuam, magnorum Regum, atque Principum inuictissimorum sedem et altricem, uerum etiam Dauniam, Italiamque, omnium uirtutum, et bonarum artium Reginam atque inuentricem, decorares illustraresque, protegeres atque defenderes. Ecce iam nomen tuum, Princeps inuictissime, ubique euolat. Ecce te omnes in auxilium et defensionem inuocant, te assertorem, protectorem, et liberatorem appellant. Ecce reges et principes orbis terrae in sui tutelam et subsidium te implorant. Ecce nunc Pius ille Dei uicarius, ac totius orbis caput et princeps, cum Sfortia Mediolanensium Duce, et Ferdinando Siciliae Apuliaeque Rege, oratores suos ad te mittunt, ut in eorum auxilium, et Italiae liberationem, acceleres atque festines. O foelix patria, quae te talem et tantum uirum produxit. O foelices parentes, qui te genuere. O foelices proceres, et commilitones, qui te ducem, te rectorem, principem, et Imperatorem sequuntur, qui tanto Rege
176v
gaudent, utuntur, fruunturque. Ibis o Rex Postquam uero Scanderbegus a ciuibus et populo Ragusino, publice laudatus, tamdiu cum eis, et apud eos est commoratus, quamdiu uniuersa classis et exercitus ibidem conueniret, quo cum uenisset, uarii ac diuersi ludi et certamina peracta, atque celebrata sunt. [ERROR: no reftable :]Paulus Angelus Dyrrachinus Archiepiscopus. Postea uero Paulus Angelus Dyrrachinus Archiepiscopus, qui omnium laborum, periculorum, atque consiliorum socius, atque particeps (uelut Eneae alius Achates) Scanderbego fuit, ad ciues et populum Ragusinum gratias exoluens, in hunc modum est elocutus: [ERROR: no reftable :]Oratio Pauli Angeli Dyrrachini Archiepiscopi ad ciues et populum Ragusinum.
Credo equidem Patres conscripti, ciues optimi atque praestantissimi, nullo humano ingenio, sed diuino potius, urbem hanc, et moenia fundata fuisse, ut unicuique mortalium in summa essent admiratione. Quis enim unquam tam eleganti fretum se putarit ingenio? Quis ea doctrinae copia? Quis tanta eloquentiae, uel arte politus, uel natura preditus? ut eius laudes, non explicare, sed concipere tantum, aut ualeat, aut audeat?
[ERROR: no reftable :]Ragusina urbs Epidaurum dicta.
Ragusina enim urbs, quae alio quoque digniori nomine Epidaurum dicta est, quasi ciuitas supra omne aurum, immo omni auro dignior excellentiorque, uere, recteque Epidaurum appellatum: nam quae urbs nostra aetate, quae ciuitas huic comparari potest? Ea enim cunctis opibus, ac diuitiis plena refertaque: haec optimis moribus, et uirtutibus ac disciplinis praedita. In ea Senatus amplissimus, Respublica florentissima, patres conscripti, et senatores, maiestate quadam augusta, et uenerabili, qui cum omnibus gentibus et populis amicitiam, pacem, atque concordiam perpetuo seruare nouerunt. Quid enim per Deum immortalem urbibus pace melius, iucundiusue? Praeterea hic artes omnes liberales, Philosophia, Theologia, Leges, caeteraeque artes, et disciplinae
177
uigent. Sed quid potissimum de naui His a Dyrrachino praesule dictis, milites Albani, quod diei superfuit, in hastiludiis, aliisque uariis ac diuersis certaminibus et spectaculis ad finem perduxerunt, iussi mox, ut omnia, quae ad nauigationem opus erant, expedirentur. [ERROR: no reftable :]Ludus in Ragusio. Iamque satis omnibus instructis, praeparatisque, et re iam non ultra recipiente cunctationem, in animo sibi esse Ragusium, classe undique traducta, eodemque omnibus peditum equitumque copiis contractis, quae prima dies cursum nauibus daret, Deo bene iuuante in Apuliam traiecere. Igitur circum oram maritimam, Castriotus misit, ut naues et triremes, quae ex Italia ad comportandum exercitum eius uenerant, Ragusium omnes contraherentur, quicquid praeterea militum nauiumque suarum in Epiri Macedoniaeque littore erant, ibidem conuenirent, ut nec urbs multitudinem hominum, nec portus naues capere posset. Tantusque omnibus ardor inerat, in Apuliam traiiciendi, ut non ad bellum duci uiderentur, sed ad certa uictoriae praemia. Ex Epiro autem et Macedonia milites undique acciuerat omnes. Quantum uero militum in Dauniam transportatum sit, diuersae sunt opiniones: aliqui quinque millia peditum, duo millia et ducenti equites: alii duo millia peditum, tria millia et quingenti equites in naues imposita: quidam non adiecere numerum, inter quos me ipsum in re dubia poni malui. Tantamque multitudinem conscendisse naues aiunt, ut nemo mortalium in Epiro, Macedonia, et Illyrico relinqui uideretur. |
Previous section
| Next section
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.