Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Marinus Barletius (Marino Barlezio / Barleti) [1504], De Scodrensi obsidione et expugnatione (1504), de vita Georgii Castrioti (1508-10), versio electronica () [word count] [0909barleti]. Si vis in lexico quaerere, verbum elige et clavem 'd' in claviatura preme.
Liber primus.
139 [ERROR: no reftable :]De Turcarum origine varia Scriptores. [ERROR: no reftable :]I. [ERROR: no reftable :]II. [ERROR: no reftable :]III. 140 [ERROR: no reftable :]Ottomanus, Turca, Saladinus, unus idemque creatus Amiram seu Rex. [ERROR: no reftable :]Orchanes, Ottomani filius. 232 [ERROR: no reftable :]Amurates Rex. [ERROR: no reftable :]Graeciae occupatae occasio. [ERROR: no reftable :]Paiazetes Rex. 232v [ERROR: no reftable :]Paiazetes a Tamberlano captus. [ERROR: no reftable :]Calapinus Rex. [ERROR: no reftable :]Vincit Sigismundum, Regem VngariÄ™. [ERROR: no reftable :]Moyses opprimit Orchiram Calap. F. 233 [ERROR: no reftable :]Meumethes Rex. [ERROR: no reftable :]Amurate victo Mustapha Rex. [ERROR: no reftable :]Vngariae Rex profligatus. [ERROR: no reftable :]Amurates obiit. [ERROR: no reftable :]Meumethes Rex. 233v [ERROR: no reftable :]Constantinopolis capta. [ERROR: no reftable :]Pera occupata. 234 sermone Albania dicitur: quia incolentes eam, omnes fere Epirotica lingua utuntur: [ERROR: no reftable :]Macedoniae, nunc AlbaniÄ™, descriptio. cuius quum apud plerosque dubius sit situs, a proposito prum digrediens, eius fines describere conabor. Macedonia enim, teste Plinio, centum et quinquaginta populorum, ac duobus inclyta regibus, quandamque terrarum imperio, quae antea dicebatur Aemathia, in Lyssum oppidum terminans, ad Epiroticas gentes in solis occasum extenditur. Ab Oriente Magnesia atque Thessalia per Strimonem fluuium septem lacubus : ab Occidente Dalmatia. In cuius ora oppida sunt ciuium Romanorum, Rhizimum, Ascriuium, Butuauium, Olchinium, quod Prisci Colchinium dixere, a Colchis conditum, et amnis Drino: superque eum oppidum Romanorum Scodra, [ERROR: no reftable :]Scodra Romanorum oppidum. a mari decem et nouem millibus passuum distans. Ciuitates illustres Lyssum et Acrolyssum, et Epidamnum, quod Corcyraei condidere, hoc tempore Dyrrhachium appellatum, propter inauspicatum nomen, et Apollonia ciuitas optimis instituta legibus: in cuius finibus locus est celeber, quem Nympheum uocitant, teste Strabone: ubi petra est ignem uomens, et metallum semper excrescens: cui fontes subsunt, qui aquas tepidas scatent, atque ut Possidonius refert, terra est bitumine referta, quae uineis pediculosis remedium praebet. Sunt praeterea eiusdem populi multi, quorum Cauchones in pluribus locis habitantes, uirorum suorum excellentia semper per se tenuerunt imperia: a ciuitate uero Apollonia non longe excurrit Egnatia uia Orientem uersus, per singula millia passuum lapideis columnis distincta, atque per stadia mille sexcenta et octoginta protensa. Haec est illa Macedonia (ut Plinij uerbis utar) quae quondam terrarum imperio potita est. Haec Asiam, Armeniam, Illyrium, Albaniam, Cappadociam, Syriam, Aegyptum, Taurum, Caucasum transgressa. haec in Bactris, Medis, Persis dominata, toto Oriente possesso. haec etiam Indiae uictrix, per uestigia Liberi patris atque Herculis uagata. Ad hanc tam inclytam et magnificam, tamque mirabilem regionem, et Principum semper magnanimorum parentem et altricem, animum aduertens tyrannus, eius fines inuadens, assidue infestare coepit, ratus se eam quam facillime posse opprimere, et sub iuga sua celerrime submittere. sed eum profecto multum opinio fefellit, resque longe aliter euenit. nam diu cum Epirotica gente laborauit. Annum ferme tricesimum cum ea in oppugnationibus et assiduis bellis consumpsit: quam neque ui, neque ferro perdomare aut superare potuit. Occurrerunt enim ei Reguli omnes, et Principes prouinciae, qui solida inter se firmaque amicitia, atque perpetua fide obstricti atque deuincti simul erant. Cursitarunt in eum uiri fortissimi et constantissimi, acerrime ei resistentes: ex quo Barbarus remdifficiliorem, et supra quam arbitratus fuerat, nactus, minus tute, et non sine maxima suorum caede prouinciam intrare, 234v et Macedoniae oram uexare poterat. Post plurimum uero temporis, siue rerum humanarum cursu et uarietate, siue coelestium permissu, aliter de rebus humanis, et de hoc imperio praescribentium, Reguli omnes, quorum quisque terminos suos facillime tutari poterat, ex humanis sublati sunt: ita forte sceleribus nostris exposcentibus, pro quibus iure affligimur, meritasque persoluimus poenas. tunc nepharius hostis acrius regnum undique inuadere atque opprimere coepit: et ipsum deinde audacius ingressus, frequentius diripere atque incendio dare ausus est. Postremo igitur succedens in Imperium is Meumethes Princeps, qui post Byzantii nobilissimae ac praeclarissimae urbis expugnationem, aliud Imperium, quatuor regna, prouincias uiginti, ducentas urbes, Christianis tantum (ut scribitur) ademit. Inflatus Barbarus incremento tantae foelicitatis, ad summum facinus aspirauit, concepitque mente, facile se omnia expugnaturum, et ad totius orbis principatum breui peruenturum. Callebat quidem astrorum scientiam. Dicebat hoc et diuino nutu, et fatorum dispositione, ac siderum positione futurum esse. [ERROR: no reftable :]Meumethis res gestae, et quinque linguarum peritia. Didicerat Graece, Latine, Arabice, Chaldaee, atque Persice loqui. Nouerat enim, magnorum uirorum gesta, praecipue Caesarum, Magnique Alexandri: quorum factis is ualde accensus, hos omnino sibi sequendos proposuerat. Erat quidem magni atque inuicti animi, ingenio plurimum pollebat, calliditate atque astutia caeteris praestabat. Decreueratque prius perdomita Italia Romam proficisci, eamque sibi subiicere: sed in primis Epirum sibi expugnandam dictitabat. [ERROR: no reftable :]Epirus. Qua, ad id peragendum, ut uoti sui compos fieret, nihil aptius, nihil commodius aut opportunius uideri, nec aliunde, alioue modo se ad quod instituerat posse peruenire, cum propter loci uicinitatem, tum etiam rerum omnium maximam commoditatem. nam Epirus ad Ionium, quod Italiam quadantenus alluit, mare protenditur. Illic enim sunt syluae et arbores excelsae, maxima frequentia, ad naues et triremes extruendas conficiendasque: illic egregii, optimique portus ad quancunque etiam ingentem tenendam, ornandamque classem. Habet quidem agrum undecunque feracissimum, campos amoenissimos, latissimosque: pascua uberrima, flumina, fontesque saluberrimos ad saturitatem. His itaque omnibus callidus atque uersutus Ottomanus impulsus, Epirotas continue omni conatu uexare, atque assidue premere aggressus est, ut eos aut in ditionem et potestatem suam redigeret, aut penitus subuerteret. sed quum diu apud illos elaborasset, et uariis grauibusque cladibus affectus esset, nec alterum quidem consequi ualuisset, palam cognouit, indomitam esse Epiroticam gentem: statuitque aliam sibi uiam eos domandi esse tentandam, unum negocium subeundum, quo pacto a se proculdubio Epiroticae genti imperaturum iri speraret.
Est autem nostra temperstate urbs Scodra Macedoniae orae caput, nec
235
non illius partis Dalmatiae, quae ei proxima est.
[ERROR: no reftable :]Scodra Macedoniae caput, Turcice Scanderia dicta.
De cuius origine nulla nunc certa extant monumenta, nullaque certa memoria. nam quum ea bis a Barbaris incensa fuerit, ab Antio quoque Romanorum praetore deleta, tota per se exarsit. Quo quidem tempore constat, uetera urbis monimenta, omnesque historias de ea conscriptas incendio periisse: tamen quicquid de ipsius origine inuestigare aut reperire potui, et de statu eorum, qui in ea uicissim regnauerunt, quantum memoria hominum comprehendi potuit, diligenter collegi, eaque omnia breuiter conscribam. Ferunt enim Barbari quidam, eam ab Alexandro Magno conditam fuisse: quibus non est assentiendum. nam ante Alexandrum Scodra iam condita erat. sed ipsi Meumethani hac ratione utuntur: quia lingua sua Scodram Scanderiam uocant, quod nomen ex eorum interpretatione idem est quod Alexandria. Sed haec est Aegypti urbs ab Alexandro condita. Alii uero dicunt, a quodam Joanne regulo Epirota conditam fuisse. qui quum in ea aliquot annos imperium tenuisset, a ciuibus, et ab uniuerso populo, qui eius tyrannidem pati non poterat, eiectus est. qui postea populari moderatione usi sunt. At Joannes ipse regno exactus, dum urbem deserere cogeretur, discedens, quaecunque mala, quascunque calamitates et diras potuit, in eam
Marinus Barletius (Marino Barlezio / Barleti) [1504], De Scodrensi obsidione et expugnatione (1504), de vita Georgii Castrioti (1508-10), versio electronica () [word count] [0909barleti]. |
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.