(Deputatio in negotio Szaichiano et negotii e fundamento narratio. Naisichii in Szaich detecta fraus et interessentia.)

Altera intercessit revisio negotii jam satis vetusti et celebrioris, Szaichiani nuncupati. Ad cujus intelligentiam nota, Joannem Szaich anterioribus annis, uti cum vicebano Rauch conjunctum, in vicecomitem comitatus Crisiensis fuisse promotum. Dein, quia comites ab Auersperg Disma descendentes arcisque Mokricze possessores bona in comitatu Zagrabiensi Ladomer et Brukinovecz

-- 283 --

, alias vulgo dicta Moravcsa, possedissent haecve vendere voluissent, praedictus Joannes Szaich pro bonis his contraxit atque vigore contractus in eorundem possessorium subintrare debuisset. Vetus autem et dolenda est Croaticae nobilitatis intra se invidia, ut, qui semel potentiores evaserunt, non sinant facile crescere aliquem facultatibus, praecipue si has sine consensu potentiorum, ut vicebanus et protonotarius erant, procurandas velit. Ideo, sive hoc sive alio fine, praedicti comites ab Auersperg pro pactatis bonis termino, quo deponenda erat pecunia a Szaichio, eandem non levant, adeoque contractuale vinculum, quod erat ex parte comitum amissio venditorum bonorum, ex parte autem Szaichii amissio duorum millium, quae in usuroborationem contractus, occasione ejusdem subscriptionis etiam a filiis praefati comitis ab Auersperg tutellam transgressis subscripti, deposita fuere comitibus, ingentem causavit intra partes coram octavali foro processum. Et quia praedicti comites ad vicebanum eotum Joannem Rauch accessissent, frequentius ipseque, ut bonis eorundem Mokricze vicinus, visitam eisdem restitueret, credebat Szaich, invidia vicebani, quod sine scitu ejus contrahere praesumpsisset, contractum initum rescindi a comitibus, adlaborari, quamvis successive atque primum anno hoc 1756. ex fassione coram capitulo celebrata didicisset, machinationem illam fuisse protonotarii Adami Naisich (quem Szaich sibi amicissimum credebat et coluit ad hunc usque annum et per protonotarium in officio comitatus Crisiensis vicecomitis tot tantisque annis conservaretur) pro bonis Bellecz, juris praefatorum comitum, sic paciscentem, quod bona Bellecz ab Auersperghiis durante Naisichiano masculo redimi non poterunt, sed et hoc deficiente ab ejusdem foemineo sexu non nisi post annorum 30 evolutionem, persolutis quibusvis meliorationibus, atque hoc ideo, quia idem protonotarius, banalis utpote tabulae assessor et calamus, sese obligasset, contractum cum Szaich initum rescindendum iri; qui si rescissus fuerit, stabunt praedictae pro bonis Bellecz Naisichio datae conditiones. Szaich nihilominus, quia Joannis Rauch opinabatur hanc esse erga se malevolentiam, vicem Rauchio redditurus, pro bonis Szomszedvariensibus a Rauch possessis duplicem, contra eundem promovet actionem. Pro bonis quidem Lusnicza tanquam pignoratiis erga pecuniae remunerationem; pro bonis autem Jakovlje et a comite Orsich possessis Bisztra tanquam a protonotario olim Petrichevich dolo fraudeque obtentis sub promissione obtinendi cujusdam |380 instrumenti, quod tamen non dedisset, raptis talique jure ad praedictos supra Rauch et Orsich possessores devolutis simpliciter sive absque depositione pecuniae, et ex praejudicio.

Gravius praedictae actiones commoverunt Joannem Rauch, sive quod crederet ex quodam praejudicio, indignum esse, ut vicecomes contra suum supremum comitem ageret eumque in jus vocaret, adeoque inferior contra superiorem, sive quod palam fieret, Joannem Rauch depraedicatam et putatitiam in bonis Szomszedvar haereditatem non habere, sive demum, quod actionatis bonis carere possit. Hinc indignationem omnem contra suum vicecomitem Joannem Szaich concepit aluitque, contendens per omnia, ut in poenam promotarum contra se actionum vicecomitis officio privaretur. Sed quia Szaich protonotarium Adamum Naisich, uti etiam Joannem Busan coluisset, Naisich (ad conscientiae suae ne fors salvandum scrupulum, ut Szaichio per annuum vicecomitis salarium et accessoria, quae haberet vicecomes

-- 284 --

, illata a se injuria, propter amissam cum comitibus ab Auersperg intuitu bonorum supraattactorum causam compensaretur) eundem sic est tuitus, ut iteratis comitatuum restaurantibus, Rauchio ringente, Joannes Szaich in officio vicecomitis comitatus Crisiensis confirmaretur constanter; immo, quia eundem Joannes Rauch qua supremus comes ab officio anterioribus annis suspendisset, in congregatione statuum reprehensus est, et Joannes Szaich in officium per status fuit repositus.