(Foedus intra Austriam et Galliam, Moscovia accedente. Quae fuerit opinio de causa praedictorum. Protestantes confoederati.)

Quaecunque tamen illa sit, tanta est, quod rem orbi incredibilem produxerit, conjunctionem nempe Austriae cum Gallia. Equidem die 1. Maji subscriptum fuit has inter potentias foedus, quo mediante sese obligarunt mox fatae potentiae ad succurrendum una alteri cum 25 milibus regulati militis, aut si quaepiam militiam nollet, tunc sumptus illos, qui ad talem necessarii forent militiam. Moscovia etiam die 22. Maji ad hoc accessit foedus universique catholici principes, ut omnino religionis bellum putaretur praedicareturque ab haereticis. Sabaudia et Hispania neutralis mansit in apparentia, reipsa cum Gallia conjuncta. Cogitandum eo magis erat Angliae aliisque protestantibus, quod Algerini Africae cum imperatore occidentis in pacem venerint eorumque legati Viennae erant. Omnes svadebant circumstantiae, catholicorum principum eam esse cogitationem, maris ut se mediterranei dominos efficiant et Anglos caeterosque protestantes principes occidentalibus privent insulis et navigatione. Hinc uti catholici in foedus una coaluerunt, sic et protestantes. Rex enim Borussiae Fridericus, admirandi vir potius quam imitandi ingenii saeculorumve princeps, sese cum Anglia die 16. Januarii palam conjunxit. Dania, Svecia ac Hollandi neutrales mansere, uno excepto: si religionis bellum foret.