In CroALa inventa

Annus Domini 1749.

Annus iste excellentissimi illustrissimi et reverendissimi domini Francisci liberi baronis Klobusiczky secundus est. Quo sequentia ocurrunt ad memoriam posterorum notanda.

(Bullae Roma veniunt episcopo.)

Anno hoc, immo illius initio, tandem Roma bullae dari solitae Viennam ad manus eminentissirni cardinalis a Kollonics Sigismundi appulerunt. Qui cardinalis delegatus fuerat pro juramenti, nomine Sedis Apostolicae, a novo episcopo exceptore, aut eo impedito vel impotente, episcopus Neostadiensis in Austria. Cum tamen mora diuturnior in Transilvania episcopi futura crederetur, supplicatum Romae fuerat pro delegando praeposito Carolinensi, haud obtenta ad illum delegatione, quoniam excellentissimus Zagrabiensis episcopus sub principium Martii ex Transilvania movens feliciter die 5. mensis Aprilis Viennam appulit mane circa horam septimam, et in collegio suo, dicto vulgo Croatico, condescendit. Ubi ab excellentissimo domino cancellario Hungarico

-- 9 --

Visitatus, aliisque pluribus, triduo commoratus, ob loci angustiam et domuum carentiam ad hospitium abire debuit et concessit.

(Creatur canonicus a latere.)

Eodem sui adventus Viennam die canonicum sibi a latere constituit reverendissimum Balthasarem Adamum Kercselich canonicum Zagrabiensem, et pro tunc Viennensis collegii rectorem. Et ductura ex Transilvania comitem Ladislaum Kemeny in collegio Croatico convictorem ponit, ut clericum attamen.

(Juramento episcopus satisfacit.)

Dein die 13. Aprilis in capella et curia cardinalis et archiepiscopi Viennensis | 15 coram ejusdem cardinalis capellano, me Balthasare Karcselich canonico Zagrabiensi, et reverendissimo domino Gaudentio Blasi canonico Albae Carolinae et prius a latere, qui et publicum instrumentum, Romam postea submissum, subscripsimus, aliisque pluribus praesentibus solitum juramentum et fidei professionem in manibus ejusdem cardinalis praestitit. Die 21. Aprilis Balthasar Kercselich, a latere canonicus, a Sua sacratissima Majestate, ad commendationem suae excellentiae episcopalis, abbatiam sanctissimae Crucis de Valle Segniensi collatam accepit. Quae abbatia, cum per civitatem Segniensem capituli ejusdem canonico Joanni Homolich collata prius fuisset, ad productionem et edoctionem juris conferendae abbatiae suprascripto canonico abbatiae sanctorum Petri et Pauli de Kacs in dioecesi Agriensi per Suam Majestatem in locum prioris mense Septembri anni ejusdem suffecta est.

(Moritur comes curialis.)

Mortuo Zagrabiae die 13. Maii domino Adamo Krisanich, comite curiali, absque haeredum solatio, et familiae Krisanichianae ultimo, per mortem ejusdem tria in abbatia Topuszkensi praedia, videlicet Hrussevecz, Zaluszje et Luchenicza, prouti et quartum in vico Latinorum Zagrabiae, ad suam excellentiam episcopalem devoluta sunt.

(Praedia tria collata comiti Leopoldo Nadasd.)

Accepta in considerationem necessitate amicorum ecclesiae, prouti ex infradicendis patebit, orbata item a potiori magnatibus Croatia, et non fine alio, priora tria praedia in abbatia existentia sua episcopalis excellentia comiti Leopoldo Nadasd aulae cancellario et ex eodem descendentibus masculini dumtaxat sexus contulit, ut ex protocollo in secretaria reservato patet uberius, cum inscriptione in duobus millibus sexui foemineo admissis.

(Et Adamo Naisich quartum.)

Praedium autem in vico Latinorum existens spectabili domino Adamo Naisich regni protonotario. Quod etiam ex protocollo constat uberius.

(Episcopus Viennae detinetur et tandem Zagrabiam pergit.)

Sua autem episcopalis excellentia post absoluta Viennae absolvenda, quamvis continuo ad ecclesiam suam venire suspirasset, ab augustissima tamen aula Viennae causa rerum negotiorumque Transilvaniae detinebatur, ac tandem ab initio Junii beneficio postae per Stiriam, impedimentis omnibus praevie Vienna per subditos Ivanicenses ad hoc obligatos praemissis, sumpto prandio abiit.

(Occulte et sine pompa Zagrabiam venit.)

Detineri nullibi voluit, neque ullos ingressus sui honores vel pompas admittere, sed ut clam Vienna, sive non promulgato abitus sui tempore, abiit, ita occulte solusque modico stipatus famulitio Zagrabiam, nullo advertente, die 6ta. circa horam

-- 10 --

noctis decimam appulit. Sequenti die et capituli nomine salutatus et a singulis canonicorum homagium suscipiens, prouti et ab aliis dominis saecularibus.

(Infirmatur.)

Atque post dies adventus sui aliquot febri correptus diutius decubuit, ut introductionis suae solennia differe eum oportuerit ad diem sextam Julii. Quo dio introductio sive ut vocant suae episcopalis excellentiae installatio ita peracta est.

(Introductio sive installatio episcopi.)

Hora matutina quinta intrante ad ecclesiam clero et absolutis una cum concione ad horam septimam divinis, hora octava duo ex capitulo nomine ejusdem pro sua comparuerunt excellentia, et salutato episcopo, eundem ad functionem hanc invitarunt (praevie in consistorio bullis pontificis, et quidem pridie, in sacrario interiori | 17 praelectis) qui vestitus eosdem excepit, statimque ex domo episcopi secuta processio, praecedente videlicet bene et noviter vestita suae excellentiae familia, et officialibus, una cum vicario temporaneo, canonico a latere, capellano. Procedente post hos sua excellentia episcopali, et post hanc venerabilis capituli exmissis et laudatario Joanne Persich chori praebendario, civibus vici Latinorum ad portam et gradus vigilias tenentibus. Ad gradus majores adstitit clerus, videlicet ex domo deficientium, parochi viciniores, praebendarii civitatis, alumni seminarii, praebendarii cathedralis ecclesiae, et suo ordine cathedralis ecclesiae Zagrabiensis canonici, qui facta episcopi reverentia eundem processionaliter, suis induti mucetis, et sub cantu solitae ex cantuali antiphonae, ad cathedralem ecclesiam per portam majorem, castellano arcis in vigiliis cum 60 hominibus ad latus stante, duxerunt, nobilitate, religiosis suam excellentiam commitantibus.

Ubi ad portam ecclesiae ventum, dominus praepositus Chasmensis ex officio, cum abbas benedictus esset pontificalibus solenniter indutus, una cum requisitis adstantibus, turiferariis et caeroferariis, aquam benedictam episcopo obtulit, dein ad paratum ornate ante aram sancti Michaelis duxit flexorium, et episcopum imposito ab eodem incenso incensavit, clero undique stante et episcopum cingente. Post haec dominus lector capituli ex officio aggratulatorio-precatoriam dixit orationem, cui episcopus ornate et | 18 perbelle respondit, curam ecclesiae capitulo una commendando laborisque sui socios postulando. Quibus finitis, ad manus osculum canonici primum ordine suo, tum praebendarii, tandem alumni aliique ex clero profecti sunt. Dein ad sinistrum latus, videlicet cathedrae, continuata sub cantu ad chorum processio, pontifice episcopum praecedente, ductusque ad aram majorem, clero aeque populoque ad eandem aram ascendente, ubi peractis ex caeremoniali peragendis, sub baldachino sua excellentia episcopalis substitit. Praepositus dein major suam monuit excellentiam, episcopum Zagrabiensem ad quaedam regia jurare debere diplomata. Cui ut legantur diplomata regia reposuit episcopus, dominus lector Zagrabiensis dein illa ad cornu evangelii clare legit ad litteram. Quibus perlectis fieri solitum dominus episcopus deposuit juramentum, et ad chorum suumque faldistorium ductus est. Dictisque ex caeremoniali orationibus, solenne sacrum per praepositum Chasmensem, qua abbatem sub infula decantatum, choro ut ajunt duplici, episcopo ad aram beatae virginis Mariae in capella cum solita adstantia sub cantato celebrante et in fine cantati sacri benedictionem solennem dante. Atque expost, exposito per pontificantem venerabili,

-- 11 --

episcopo hymnum Te Deum laudamus intonante, sacrum conventuale ad aram sancti Lucae lectum est. Sacrum autem solenne de spiritu sancto, cum gloria, credo et prosa. Terminata missa, per privates gradus chori sua episcopalis excellentia rediit et ascendit.

Tormentorum explosiones repetitae sacpius in ingressu ad ecclesiam, sub sacro ad Gloria, Credo, Elevationem, Te Deum ac postea sub prandio. Eodem installationis die et sub ipsa quasi installatione quatuor acciderunt.

(Difficultas circa praepositum Chasmensem superata.)

Primo. Orta difficultas, an praepositus Chasmensis sub mitra episcopum advenientem excipere possit, et sacrum sub eadem dicere. Ratio dubitandi fuit: quod nemo, id hactenus practicatum fuisse recordaretur. 2do. Quod sacra episcopalia sub infula peragerentur. 3tio. Quod in infula celebranti benedictio solennis competeret. Non defuerunt, qui mordicitus hoc defenderent. Contrariantibus tamen aliis, ad episcopi decisionem deventum est. Qui statuit affirmative, posse sine praejudicio et benedictione solenni dominum praepositum Chasmensem suum sub mitra explere officium, quod et praestitit.

(Incendium in arce.)

2do. Sub installationis in ecclesia solenniis caminus culinae arcis, quod longiori tempore purgatus non fuisset, succensus est, et ad timorem magnum multos induxerat. Causa venti septemtrionalis, tunc egregie inflantis, ignis tamen, nullo secuto damno, extinctus non causavit aliud, quam prandii tarditatem.

(Mussitatio alicujus.)

3tio. Jurante super diplomatibus regiis episcopo, et prudenter cauteque juramentum suum ad consuetudinem et usum privilegiorum reducente, quidam ex canonicis mussitare incepit, sub restrictione jurare episcopum et non satisfacere. Qui mussitans, nunquam tamen in publicum prodiens, | 20 prudentis viri cautellam a restrictione vel distinguere noluit vel ignoravit.

(Homines camerales et regii absunt.)

4to. Cameralem et regium hominem in installatione episcopi hujus non adfuisse. Cum id ob rubricam caeremonialis necessarium quidam contenderent, prudenter soluta ab episcopo dubitatio, quod ipse jam Posonii installatus sit, dein fiscum debilitari in praetensionibus successionis regium. Et per absentiam cameralis regiique hominis firmari jura magis ecclesiae. Quo habito responso satisfactum omnibus.

Post terminata in cathedrali ecclesia solennia ad arcem ventum est, ex cuius ambitibus populo, ad illorum vivat, projecta copiosa pecunia. Pauperibus eleemosyna in vino et pane etiam, uti et alumnis seminaru cuivis mariani duo. Vase uno vini cubulorum 20 ad pontem arcis educto et rapienti populo relicto. Prandium dein copiosum et opiparum datum est. Primae tantum mensae assidentibus personis, laicis et religiosis, numero 80. Ex quibus illustriores fuere excellentissimus dominus comes Ludovicus Erdoedy locumtenens, dominus comes et generalis Petazzi, generalis Crisiensis Marquier, illustrissimus dominus baro Antonius Klobusiczky cum sua illustrissima domina coniuge, comes Ludovicus Patachich, comes Christophorus Orsich, baro Stephanus Patachich, colonelli Kengell et Lalersperg, aliique ecclesiastici, religiosi, militaris et equestris status viri praecipui. Canonici cathedralis ecclesiae omnes, qui Zagrabiae adfuerunt.

-- 12 --

(Vicarius temporaneus declaratus.)

Altero ab introductione sua die spectabilis dominus Balthasar Magdalenich, Suae sacratissimae Majestatis consiliarius et tabulae judiciariae praeses, pro vicario temporaneo in bonis episcopalibus confirmatus est.

(Comes curialis resolutus uti et vicecomes.)

Spectabilis autem dominus Joannes Busan banalis tabulae assessor, denuo comes curialis constitutus in abbatia, et vicecomes ejusdem confirmatus dominus Thomas Schitaroczi, praefectus bonorum domini comitis locumtenentis. Porro, cum horum mentio facta sit, addam hic, et alios per suam episcopalem excellentiam in officiis repertos et existentes, status utriusque.

In capitulo cathedralis ecclesiae Zagrabiensis fuere sequentes.

(Fuit creatus canonicus 1710., praepositus major 1724.)

Illustrissimus et reverendissimus dominus Sigismundus Bernardus liber baro Sinersperg praepositus major, Suae Majestatis consiliarius, abbas sanctae Margarithae de Bella, archidiaconus Gorensis et Zagorianus, prioratus Auratae ^[3]

Note (foot) return to pageAuranae. gubernator, vicarius et causarum auditor generalis.

(Creatus canonicus 1728., lector 1739.)

Lector, reverendissimus dominus Josephus Antonius Chiolnich, praepositus infulatus sanctae Sapientiae de Titell, tabulae banalis assessor.

(Creatus canonicus 1718., cantor 1745.)

Cantor, reverendissimus dominus Petrus Matachich abbas sancti Nicolai de Ercsy.

(Creatus canonicus 1728., custos 1743.)

Custos, reverendissimus dominus Stephanus Putcz abbas sancti Spiritus de Hrapko.

(Creatus canonicus 1730., praepositus Chasmensis 1747.)

Praepositus Chasmensis reverendissimus dominus Nicolaus Petrichevich, abbas sancti Nicolai de Gaczka, archidiaconus de Szencze et Gverche.

Archidiaconi.

(Creatus canonicus 1728.)

Cathedralis sive Zagrabiensis reverendissimus dominus Adamus Chegetek, praepositus sancti Augustini de Quinque Ecclesiis.

(Creatus canonicus 1730.)

Dubicensis reverendissimus dominus Nicolaus Terihay abbas beatae virginis Mariae de Gadgy.

(Creatus canonicus 1728.)

Camarcensis reverendissimus dominus Adamus Ztepanich abbas sanctissimae Trinitatis de Petri-Varadino.

(Creatus canonicus 1729.)

Goricensis reverendissimus dominus Franciscus Thauszy praepositus sancti Joanni de Develics.

(Creatus canonicus 1724.)

Kemlek(ensis) reverendissimus dominus Josephus Pogledich.

(Creatus canonicus 1741.)

Vaska(nus) illustrissimus et reverendissimus dominus Adamus liber baro Patachich de Zajezda, praepositus sancti Benedicti de Kaposffo.

(Creatus canonicus 1730.)

Chasmensis reverendissimus dominus Joannes Koosz.

(Creatus canonicus 1733.)

Bexin(ensis) reverendissimus dominus Wolffgangus Kukuljevich abbas sanctae Hellenae de Podborje, tabulae judiciariae assessor.

(Creatus canonicus 1733.)

Varasdinensis reverendissimus dominus Stephanus Varovich.

-- 13 --

(Creatus canonicus 1730.)

Urbocz(ensis) reverendissimus dominus Joannes Radich.

Canonici magistri. Nicolaus Magdich creatus canonicus 1734.

Gregorius Gaszparich creatus canonicus 1737.

Joannes Jellussich creatus canonicus 1737.

Georgius Reess creatus canonicus 1738.

Nicolaus Ztepanich creatus canonicus 1738.

Michael Szkerba creatus canonicus 1739.

Georgius Gaal creatus canonicus 1739.

Paulus Sikuten creatus canonicus 1743.

Andreas Gradinszki creatus canonicus 1745.

Georgius Malenich creatus canonicus 1745.

Josephus Gallyuff creatus canonicus 1746.

Balthasar Kercselich creatus canonicus 1747.

Sigismundus Schytaroczi creatus canonicus 1747.

Canonici collegiatae ecclesiae Chasmensis. Lector Georgius Kovachevich, qui resolutus fuerat canonicus Zagrabiensis, sed recusavit et resignavit in anno 1739. Cantor Paulus Turkovich abbas sanctissimae Trinitatis Sicloss et parochus Novovillanus una capellanus episcopalis. Custos Georgius Berkovich.

Canonici magistri. Joannes Jambrekovich parochus Chasmensis.

Georgius Pozvinszky emeritus praebendarius, qui causa podagrae resignato beneficio ad domum deficientium se transtulit.

Georgius Igerchich parochus Capronczensis et vicearchidiaconus Camarcensis.

Franciscus Vlahovich parochus Ivanicensis et vicearchidiaconus Chasmensis.

Josephus Vitnich parochus ad sanctum Petrum in vico Latinorum Zagrabiae et vicearchidiaconus cathedralis.

Joannes Vagyon parochus sanctissimae Trinitatis in Inferiori Stubicza.

Georgius Jambrekovich.

Stephanus Raffay.

Franciscus Mihanovich.

Praebendarii ecclesiae cathedralis fuerunt.

Georgius Kovachevich lector et canonicus Chasmensis.

Georgius Berkovich custos et canonicus Chasmensis. Paulus Tychkorich. Georgius Jambrekovich canonicus Chasmensis et sacrista.

Franciscus Mihanovich canonicus Chasmensis.

Joannes Persich.

Joannes Koosz.

Stephanus Raffay canonicus Chasmensis.

Stephanus Gerkavecz.

Mathias Antolovich.

Paulus Szudinich et Paulus Prigorecz.

Officia politica habuere sequentes. Banus illustrissimus dominus comes Carolus Batthyan actualis intimus Suae Majestatis consiliarius, perpetuus in Nemethujvar comitatus Castriferrei, perpetuus Simeghiensis vero supremus comes, generalis campi mareschallus, et unius legionis

-- 14 --

dimacharum colonellus, Colapianorum et Vunnanorum confiniorum supremus capitaneus, serenissimi archiducis Austriae Josephi supremus aulae praefectus, tabulae banalis praeses.

Locumtenens illustrissimus dominus comes Ludovicus Erdoedy de Monyokorek, actualis intimus Suae Majestatis consiliarius, generalis vigiliarum praefectus.

Vicebanus spectabilis dominus Joannes Rauch de Neek, supremus comes comitatuum Zagrabiensis et Crisiensis, Suae Majestatis consiliarius, banalis tabulae assessor.

Protonotarius spectabilis dominus Adamus Naisich, eques auratus Suae Majestatis consiliarius, banalis tabulae assessor.

Assessores tabulae banalis praeter jam recensitos tres.

Dominus comes Christophorus Orsich.

Dominus baro Theodorus Rattky.

Dominus Joannes Busan.

In tabula judiciaria praeses spectabilis dominus Balthasar Magdalenich.

Reverendissimus dominus Wolffgangus Kukuljevich.

Dominus Josephus Magdich.

Dominus Georgius Jellachich.

Dominus Joannes Jurssich.

Vicecomes comitatus Zagrabiensis Sigismundus Bussich, substitutus ejusdem Josephus Raffay.

Vicecomes comitatus Varasdinensis Ignatius Czinderi, substitutus ejusdem David Deory.

Vicecomes comitatus Crisiensis Joannes Simunchich, substitutus ejusdem Joannes Szaich.

Officia militaria. Commendans Kosztaniczensis baro Stephanus Patachich, simul et colonellus.

Vicecommendans Balthasar Bussich, supremus vigiliarum praefectus.

Commendans Glinanus dominus Georgius Pogledich colonellus.

Vicecommendans ejusdem Wolffgangus Jellachich summus vigiliarum praefectus.

Commendans Zrinanus dominus Balthasar Jurassich vicecolonellus.

Commendans Dubiczensis reverendissimus dominus Adamus baro Patachich, canonicus Zagrabiensis.

Commendans Jeszenoviczensis Gabriel Skerlecz vicecolonellus.

Aliique quos longum foret referre.

(Episcopus Transilvanie creatus.)

Hoc eodem anno 1749. die 25. Aprilis in locum excellentissimi domini episcopi Zagrabiensis episcopus Transilvaniae nominatus est reverendissimus dominus Sigismundus Stoika, canonicus Agriensis, qui postea etiam in numerum baronum relatus est.

(Episcopus canonicatum Strigoniensem resignat.)

Sua etiam episcopalis excellentia canonicatum Strigoniensem in manibus Suae Majestatis resignavit, qui ab eadem Sua Majestate (primatiali sede vacante) collatus est reverendissimo domino Ignatio Koller.

(Princeps quoque Saxoniae Carolostadiensem et Capronczensem praefecturam, quam tamen antea reformavit, resignavit. Nullus dolor in resignation principis.)

Serenissimus quoque dux Saxoniae Hildspurgshausen, cui ab augustissimo condam imperatore Carolo VI. suprema generalatuum

-- 15 --

Carolostadiensis et Varasdinensis, postea dicti Capronczensis, praefectura fuerat atributa, quiuque utrumque horum generalatuum regulae militari et disciplinae summa aerarii regii utilitate subjecit, et ex integro reformavit. Quoniam antea generalis suprema et absoluta fuit authoritas et commendantum praesidiorum; qui vaivodas sub se habebant et vaivodarum | 26 qui vis stipendiatos a Sua Majestate haramias, sive milites, excubias agente in praesidiis Germano regulato milite. Gens autem occasione belli congregabatur et in necessitatis casum ab aratro, bobus ad campum, sed tantum sub corona Hungariae prodibat. Princeps ergo iste in utrumque generalatum officiales majores minoresque, stipendia a rege merentes induxit sub nominibus, ut in regulatis exercitibus solent appellari. Haramias austulit, prouti et Germanum e praesidiis militem. Verum populum in his generalatibus habitantem ad centurias sive capitaneatus divisit et a fundo regi servire docuit, exercitio ipsis militari inducto. Fecitque ut ad nutus principis summi ex generalatu Varasdinensi octo armatorum millia, Carolostadiensi autem millia 12 regi in obseqium essent. Labore, poenis, praemiis rem postquam fecisset, summis Croatiae votis et jubilo, quod sub eodem principe schismaticorum res, fortunae, religio, promotae in altum fuissent, quin et in iisdem generalatibus, contra leges et privilegia patriae, inducti promotique haeretici, regni nobilitas et cives patriae nunquam accomodati in suis quoque tenutis, juribus, privilegiis violentias graves passi, horum generalatuum praefecturam sponte sua ipse cessit resignavitque.

Causae resignationis divinatae variae. 1mo. Quod Sua Majestas absolutam authoritatem illius subjicere voluisset partim consilio bellico, partim isuo conferentiali. 2do. Quod independentem et| 27 absolutam a rationibus administrationem illius ultro habere recusaret. 3tio. Quod Croatiae banum hoc consolatum vellet. Genuinam tamen resignationis rationem me assecutum non fuisse, confiteor.

Resignatione principis facta communis omnium fuerat conjectura, domino comiti bano conferendam horum generalatuum praefecturam praefecturam, eatenusque etiam ex parte regni Croatiae statuum, pro domino comite bano, ut baro Stephanus Patachich supplicaret, commissum [fuerat, quod tamen factum non est, cum dominus comes banus vidisset, aliam intendere Suam Majestatem de his generalatibus dispositionem. Qui dein per generales suos a dependentia consilii bellici regi incesserunt.

(Reformatio in politicis et militaribus.)

Hoc eodem anno, uti prioribus in Carniolia et Stiria, non tantum in politicis Viennae dicasteriis (excepta tantum cancellaria Hungarica) quasi totalis facta reformatio, cassata cancellaria Bohoemica, regimen aliaque, sed et contributio aucta plurimum, novum item in militaribus inductum exercitium, et ad omnia regimina unum idemque. Quod ut omnes facilius condiscerent, in diversis locis provinciarum Suae Majestatis plura constituta campamenta, in quibus militi novum exercitium traderetur.

(Commissio ad Sclavoniam.)

Commissiones quoque plures ordinatae. Prima ad Sclavoniam sub praesidio excellentissimi domini camerae praesidis Antonii Grassalkovich, qui cameratica ibidem bona visitavit, visurus una et de limitibus militaris lineae per Sclavoniam ductae, et de modis fiendae bonificationis illis, qui occasione militaris lineae sua bona et tenuta amiserunt, denique etiam de injuriis et | 28 omnibus Sclavoniam

-- 16 --

concernentibus, et Suae Majestati relaturus. Quam commissionem una cum domino generali Engelshoffen, ut commissam habuit, ita et peregit, de qua plura inferius.

(Commissio in civitate Varasdinensi, reformans civitatem.)

Altera commissio ad liberam regiamque civitatem Varasdinensem, ad lamenta civium contra senatores exmissa, comes videlicet Joannes Nepomucenus Erdoedy consiliarius camerae aulicae Hungaricae Posonii. Qui Varasdinum mense Majo adveniens, quinque in civitate mensibus commoratus, statum illius universum reformavit, et statutis novis, tam quoad oeconomica, quam politica, civitatem reformavit. Antea senatores redditus universos intra se dividebant, immo civibus pascuationem in illorum terris impediebant, sine senatorum facilitate, testamentarias dispositiones pro libitu suo mutabant, aliaque ipsis probata, ob quae omnes e senatu amoti et de injuriis convicti ad quinque prope millia. Consul, judex, notarius. aliique senatores de novo constituti omnes. Cassae administrator positus, illis assignatum salarium, denique in ordinem positi omnes.

(Commissio Zagrabiae mixta celebrata.)

Commissio tertia Zagrabiae indicia et die prima Junii incoata, ratione violentiarum et excessuum generalatus Varasdinensis, tam in civitatibus, quam oppidis, prouti aeque diversorum dominiis et possessionibus. Quae commissio in diaeta anni 1741. promissa, hoc anno tandem incoata sub praesidio excellentissimi domini comitis Ludovici Erdoedy locumtenentis banalis officii, et generalis comitis Petazzi, assessoribus in ea existentibus | 29 illustrissimo domino barone Adamo Patachich canonico Zagrabiensi ex parte magnatum, reverendissimo domino Nicolao Petrichevich canonico Zagrabiensi ex parte cleri, domino Adamo Naisich protonotario, domino Joanne Busan assessore tabulae banalis, in locum Josephi Magdich, infirmitate impediti. diurnum ex cassa regni habentibus in fl. 3. Ex parte autem status militaris dominus colonellus Kengell, dominus supremus vigiliarum praefectus Monhart, dominus capitaneus Fabriczi, accedentitens ex parte utraque notariis, scribis et aliis necessariis.

(Lis praecedentiae soluta.)

In sessione hac difficultas de praecedentia primo exorta, quae a Sua Majestate decisa, ut post magnates canonicus etiam colonellum praecederet, sequeretur istum colonellus, post hunc protonotarius, supremus dein vigiliarum praefectus, assessores tabulae, tamquam per Suam Majestatem creati, tandem capitanei. Posthaec observans militaris status, vix se satisfacturum et rationem redditurum de omnibus, viso favorabiliter judicatum fuisse pro patribus societatis Jesu, Vienna mandatum a Sua Majestate procuravit, ne commissio quidquam decideret, sed pure inquisitoria esset. 2do. Ut excessus et violentias non assumeret alias, quam a regimine Suae Majestatis anno nempe 1740. Utrumque Croatiae status feriit, et quoad primum paruerunt nihil omnino decidentes, quoad alterum vero, cum legibus promissa foret et aliorum excessuum satisfactio, ad omnem eventum et anteriora assumpserunt.

Commissio ista propter militares, in replicis tardissimos, diu protracta est, et tandem in Augusto dissoluta facultate regia, et in Novembri iterum reassumpta | 30 anno tandem sequenti terminata. In hac plurima episcopatum concernentia, et ad bona Ivanich, Dombra, Gradecz, pertinentia

-- 17 --

pertractata, uti ex ejusdem processu, ad archivium episcopale reposito, videre est, ob graves generalatus violentias pertractata sunt.

(Violentiae stante commissione.)

Ipsa commissione durante dominus colonellus Ignatius Lalersperg violentus esse non destitit, irrumpendo in sylvas episcopales partim in Ivanich, partim Dombrae, ac in locis aliis, ut eundem ab ejusmodi excessibus ex commissione admoneri oportuerit. Litteras etiam quasdam oppidi Ivanich, apud capitaneum quemdam servatas, specioso titulo quaerendorum militarium ordinum ipsis acceperat. Quaedam restituit. Uni Deo optime notum an omnes.

(Commissio ordinata pro civitate Crisiensi.)

Commissio quarta sub praesidio suae excellentiae episcopalis, assessoribus illustrissimo domino Stephano barone Patachich, domino vicebano Joanne Rauch et domino Joanne Jursich assessore tabulae judiciariae, de examinanda unione civitatis superioris et inferioris Crisii, hoc anno aeque commissa, non tamen ob negotia alia continua, effectuata est. Nempe an haec unio admitti possit, et quid pro et contra illam esset.

(Zagrabiae conferentiae.)

Die 20. Julii ^[4]

Note (foot) return to pageIspod toga precrtano: in fine mensis Junii conferentia quibusdam tantum praesentibus Zagrabiae celebrata de fundo solutionis officialium occasione futurae ad desiderium Suae Majestatis, per litteras domini comitis bani insinuati, tantummodo refformae confiniorum, et per dominum Franciscum Kussevich in certis punctis deducta, et domino comiti bano submissa. Vide infra in fine diffusius, nempe post pag. 61.

(Baroni Antonio Klobusiczky duo praedia, et qualiter conferuntur.)

Frater suae episcopalis excellentiae baro Antonius Klobusiczky cum conjuge sua et filio Antonio Zagrabiae suam excellentiam ad initium Julii visitarunt. Qui uti vir singulari doctrina, humanitate et aliis dotibus praeditus, ut ecclesiae et patriae prodesse possit, omnium vota communia erant. Ad hoc autem praestandum, necessaria videbatur in regno possessio, cum autem nihil reperiretur, quod emi et comparari posset, capitulum cathedralis ecclesiae Zagrabiensis medio duorum ex consistorio ablegatorum, videlicet reverendissimorum dominorum Josephi Chiolnich lectoris et Adami Chegetek archidiaconi cathedralis, apud suam excellentiam institit, ut eidem domino baroni et descendentibus masculini sexus praedium Biskupecz ad Varasdinum, a morte Caspari comitis Esterhazy 1734. secuta, et prae manibus fisci existens, conferre dignaretur. Prouti et praedium Bresane in comitatu Crisiensi, a morte Joannis Hyacinthi, aeque penes fiscum permanente. Non obstante quodam defuncti domini episcopi Braniugh statuto, ad manus capituli tradito, quo praedii Bresane et Lukanich penes Dombram collationem nullam irritamque declararet. Praevie in capitulo bis examinato et discusso, et agnito pro impotente obligandi successores, tum ex paritate tot bullarum pontificiarum, per successores pontifices revocatarum, tum quod idem praedium Bresane immediate episcopalis mensae non sit, cum et ob necessitatem amicorum ecclesiae in diaeta, per quos ecclesia ista stetit hactenus, et nunc | 32 illis se orbatam doleret, aliisque etiam particularibus de causis. Quare sua episcopalis excellentia dicta praedia duo Biskupecz ad Varasdinum et Bresane fratri, suo Antonio

-- 18 --

contulit cum obligatione census fl. 9, et occasione congregrationum Varasdini celebrandarum provisione pro equis 12 in foeno, ut videre est ex protocollata in secretaria donatione. Ad eadem praedia in persona domini Balthasaris Kercselich canonici Zagrabiensis, idem illustrissimus dominus baro, per dominum Franciscum Hadrovich hominem episcopalem et reverendissimum dominum Paulum Sikuten canonicum Zagrabiensem eatenus per capitulum exmissum, nemine contradicente, statutus est.

(Cur dominus canonicus Sikuten fuerit praesens in statutione.)

Dominus autem canonicus Sikuten ad has statutiones ivit, non quod aut necessarium esset, aut hactenus practicatum, sed causa voluntatis et consensus, ac datae prius ad episcopum petitionis venerabilis capituli Zagrabiensis magis contestandae, et demonstrandae ratihabitionis. Quare praesentia sua juribus et consvetudinibus episcopalibus nihil praejudicavit.

(Comes Nadasdy statutus etiam, et cur per dominum Magdalenich contra praxim prius observatam.)

Similiter dominus comes Leopoldus Nadasd in praediis sibi collatis in persona plenipotentiariorum suorum, domino Ladislao Bisztriczey cancelista cancellariae aulico-Hungaricae et domino Joanne Jursich, per dominum vicarium temporaneum Balthasarem Magdalenich statutus est, cui statutioni interfuit aeque dominus canonicus Franciscus Thauszy, sed ut executor, dominus Krisanich praediorum illorum dum viveret usufructuarii et possessoris causa rerum ibidem vendendarum. |

Quamvis autem observatum fuisset, statutiones donatariis episcopalibus factas fuisse aliquando per praediales litteratos, aliquando et a potiori in abbatia per dominum comitem curialem, in bonis autem episcopalibus per vicarium temporaneum. Attamen domini comitis Nadasdy statutio per vicarium temporaneum, non vero dominum comitem curialem contra morem hactenus observatum facta ideo est, quod contradictores, ad reddendam contradictionis rationem, ad comitis curialis tribunal debeant in abbatia evocari, hinc ipse judex et statuens esse non posset. Quare domino Magdalenich, ut praediali et vicario temporaneo, fuit statutio demandata. In statutione autem domini baronis Antonii Klobusiczky non domino Magdalenich quamvis sibi committendam voluisset, ex eadem causa judicii, in casum contradictionis, ad illum ut vicarium devolvendi. Sed nec domino Busan, tanquam nullum praedium possidenti.

(Executores defuncti episcopi ad tabulam evocantur.)

Hoc eodem anno executores defuncti episcopi domini Georgii Braniug ad tabulam banalem evocati ratione substantiae ejusdem et repulsionem fisci regii. Inscia camera a domino Ignatio Czindery vicecomite Varasdinensi et tricesimarum arendatore quo plenipotentiam non docente, causa in tabula nec assumpta est.

(Viae reparantur per Croatiam.)

Item viarum regiarum sive postalium reparatio incoata die 1. Julii, laborantibus continuo pluribus hominibus, secundum processuales districtus, cum praesentia unius judlium aut vicejudlium, cui dietim aut fl. Hungaricus unus, aut victus a dominis dari debebat.

(Moritur episcopus Bosnensis et novus eligitur.)

Die octava Julii in bonis suis Krisovlyan ad Varasdinum obiit illustrissimus et reverendissimus dominus Petrus Bakich episcopus Bosnensis et abbas beatae virginis Mariae de Babolcsa, postquam illi ecclesiae praefuisset annis 34,

-- 19 --

ibidemque in parochiali sanctissimae Crucis sepultus. Bona, quae prius ad consangvineos procuraverat, iisdem reliquit cum copiosa substantia alia. Pro episcopatu autem ejusdem ex Zagrabiensi capitulo institerunt dominus lector Josephus Chiolnich et dominus arhidiaconus Goricensis Franciscus Thauszy, qui et die sexta Augusti eodem consolatus est Viennae.

(lnstitutio sedis vicarialis novae. Vicarius novus et consiliarii episcopales.)

Sua episcopalis excellentia rebus in hae dioecesi sua spiritualibus primum providere volens, ex defectu episcopalis officii seu consistorii, inordinata animadvertens et intelligens plurima, non sine scandalo saepe et irrisione, cum antea res fere omnes summarie et verbaliter ac ex motu primo deciderentur, ab iis quos vicarius quaesitos, rogatos poterat obtinere, consistorium episcopale constituit. Et saepius resignante et resignationis acceptationem urgente illustrissimo domino majori praeposito per annos 19 prius generali vicario, die 19. Augusti, litteris ad capitulum datis significavit. Sacrum a se erigi consistorium et ad illud promoveri et applicari sequentes: Dominum Wolffgangum Kukuljevich qua vicarium generalem et causarum generalem auditorem. Dominos Adamum Ztepanich, Josephum Pogledich, Nicolaum Magdich, Georgium Reess, Josephum Gallyuff, Balthasarem Kercselich, qua consiliarios consistoriales, Paulum Sikuten qua notarium, Georgium Malenich qua fiscalem, omnes Zagrabienses canonicos. |

Istis instructionem (quam ex prothocollo vicariali discere poteris) dedit sapientissimam. Salaria annua constituit. Taxas expeditionum posuit, verbo rem dudum desideratam et summe necessariam communi applausu et aeterna sui memoria in Croatia posuit.

(In negotiis ecclesiae duo plenipotentiarii mittuntur Posegam.)

Dein cum Posegana civitas, statim ab antecessoris episcopi morte, episcopalem Posegae domum confiscasset, neque eam ad mandata etiam regia, minus ad amicas requisitiones, etiam arendatitio titulo restituere voluisset, verum et sui incommodo constantes in ea vigilias servaret, et episcopi damno notabili in granariis ibidem frumentum componere admitteret; prouti et in eodem confuso comitatu Posegano instigatione cujusdam Lakoczi et notarii Benedicti Krajachich, decimas ut vocant minores omnia negassent dominia; insuper pagi decimales Mala aliique ad Czernik ad confinium applicati fuissent, pagi quoque Vaska, Szopie et Szlattina ad episcopum Zagrabiensem Carolino diplomate revindicati 1728. ac hactenus per dominium Verocza possessi atque a suprema camerali administratione Sclavonica Eszekinensi, quasi arendae titulo, quotannis in fl. Rh. 716. xg. 15 ab iisdem depositis episcopo Zagrabiensi ut ad manus episcopi deveniant, spectabilis dominus Joannes Busan comes curialis et reverendissimus dominus Balthasar Kercselich canonicus a latere, eatenus Posegam ad commissionem Sclavonicam et supremum illius commissarium dominum comitem Grassalkovich, exmissi | 36 cum sufficienti plenipotentia fuerunt.

(Acta Posegae circa domum episcopalem Posegae habitam.)

Qui die 23. Augusti Posegam advenientes, non reperta ibidem adhuc commissione, Poseganum senatum amice requisiverunt, de domibus episcopalibus restituendis, et si praetensionis quidpiam haberent aut juris, de accomodandis amice rebus. Sed non tantum dominos plenipotentiarios nullo responso dignati sunt, sed insuper vetitum sub amissione officii, ne ullus senatorum

-- 20 --

vel loqueretur cum episcopi plenipotentiariis. Quare judicialiter admoniti, an domum resignare vellent, reposuerunt, se ad illegitimum nihil debere respodere. Quo non intellecto responso exspectanda erat commissio, cui ad Kuttievo itum obviam. Et cum eadem concessum Posegam, dum confiscatio facta examinata fuisset, cives neglectum a fundis censum quaerebantur, litterasque binas Zagrabiensis episcopi Georgii Braniug producebant, quibus, reperta et demonstrata obligatione, se persoluturum promittebat. Obligationem autem docere volebant, quodam libro suo praetendentes, domum illam cujusdam decimatoris olim fuisse, quae in rationibus succumbenti ab episcopo Braikovich accepta fuisset.

Quae asserta sua, cum probare nequivissent, nec productus liber foret authenticus, immo civitas ipsa libera non esset, et talismodi confiscatio illi non competeret. Episcopus autem Zagrabiensis, jam Posonii installatus | 37 esset, ex regia collatione ad universa ad episcopatum pertinentia, domus autem illa episcopalis semper diceretur et a priori episcopo murata reddita, civitate nihil in contrarium habente. Imo existente olim Posegae capitulo, sancti Petri de Posega dicto et Zagrabiensi episcopo subjecto, domum episcopos ab olim Posegae habuisse videbatur credibilius. Hinc civitatis fiscum nihil in illa praetendere posse, sed regium potius. Quare et a camera domus Posegana resignata plenipotentiariis episcopi, civitatique a commissione demandatum, ut claves ab eadem ad manus supremi inspectoris domini Josephi Dellimanich consignarent. Quod et fecerunt: cum protestatione: 1mo. Ut omnes antiquas praetensiones civitati episcopus exsolvat. 2do. Ut imposterum eandem domum suam episcopus sub omnibus consvetis civibus oneribus episcopus teneat et possideat, praecauto eo ne educillum ibidem absque censu conveniendo exercere attentet. Super quibus dominum canonicum Balthasarem Kercselich medio vicejudlium comitatus Petri Malessich admonuerunt. Qui canonicus ad admonitionem respondit: Quod si, cui et quid? Solvere vel aliqua onera portare obligatus legitime et in sua competentia compertus fuerit, id facturus est, quod legum dispositio exiget, consequenter juribus et immunitatibus ecclesiae eatenus insistendo, tum circa hoc, cum etiam circa factam violentam praelibatae domus ex manibus episcopalibus occupationem, emersaque eatenus gravia damna reservet generaliter | 38 supra qua et civium protestatione et sua quoque, ab eodem judice Malessich de dato Posegae die 29. mensis Augusti 1749. testimoniales idem canonicus accepit et custodiendas tradidit ad futuram cautellam.

Restituta ita domo et per supremum episcopi inspectorem Sclavonicum dominum Josephum Dellimanich appraehensa, institit apud supranominatos plenipotentiarios civitas, pro culinae per ipsos in fundo episcopali ex sepibus constructae bonificatione, per ipsos ad 60 fl. taxatae, sed eorum plenipotentiam eo se extendere non admiserunt propter damna a civibus per occupationem domus episcopo illata et eorum inhumanitatem, quod in dictae domus granariis neque ex censu decimam componere permisissent. Considerato eo etiam, quod in alieno aedificans non sibi sed alteri aedificet, et quod culinam illam in gratiam supremi vigiliarum praefecti domini Palasdy, aut supremi comitatus Posegani comitis domini Petri comitis Keglevich, quibus earn pro quarterio apparabant, construxerint. Quare

-- 21 --

cives ad gratiam suae episcopalis excellentiae Zagrabiam remissi per plenipotentiaries.

Accomodato taliter negotio domus in indicta per dorainum comitem Grassalkovich comitatus congregatione, supremo comite comitatus, in bonis suis Croaticis existente, primum de negata prius episcopi plenipotentiario in congregatione comitatensi sede actum fuerat, eatenusque examinatae causae per dominum comitem Grassalkovich. Quae cum nullae in medium allatae fuissent, quam notarii Krajachich, mandato regio ab officio suspensi, authoritas, qui episcopum a sede exeludendum putabat. |

Ideo per duos ex congregatione comitatenses, perceptorem videlicet et dominum judlium Laloss, suprascripti suae episcopalis excellentiae plenipotentiarii ad congregationem invitati sunt. Ipsisque locus et sedes competens, videlicet statim post praesidem dominum comitem Grassalkovich data cum suprascripta declaratione et suo modo deprecatione, quod negotio sedis in prioribus duabus congregationibus non processerit, nisi a notario suspenso.

(Acta circa minores decimas comitatus Posegani.)

Tum visa magna comitatus confusione, visitata est comitatus cassa. Notarii Krajachich crucifixus processus et allegata partium, quaedam accomodata, quaedam autem pro relatione ad Suam Majestatem reservata, ad decimas episcopo Zagrabiensi debitas et negatas ventum est. Comitatus ipse articulum occasione commissionis Alexandri Patachich, dum comitatum erigeret, de praestandis minoribus decimis conditum confessus est. Agnovitque decimas minores etiam deberi episcopo secundum diplomata et alia rescripta regia, desuperque articulum condidit cujus authenticam copiam ex actis congregationis accipiendam domino Dellimanich commissum fuerat, cum tunc dari nequivisset.

(De pagis tribus Viennam relegatur episcopus.)

De pagis autem Szopie, Szlatina et Vaska restituendis commissio censebat, rem Viennae accomodandam iri, illacque pro die 20. Septembris, ut compareat aliquis ex parte episcopi, constitutum, ubi res bonificationis tractabuntur.

(Finis commissionis.)

Quibus ita factis dominus Joannes Busan Zagrabiam reddiit, dominus autem canonicus Kercselich penes excellentisimum dominum camerae | 40 praesidem remansit, quocum dein Gradiszkam, Czernekium, Pacraczinum visitavit. Ubi terminata commissione die quinta mensis Septembris, excellentissimus dominus comes Antonius Grassalkovich de Gyarak, Suae Majestatis actualis intimus consiliarius, sacrae regni coronae custos, comitatus Arvensis supremus comes, et camerae aulico Hungaricae praeses, cum domino excellentissimo Sclavoniae supremo generali et Temesvariensi commendante domino barone Engelshoffen, podagra licet laborante, domino barone Ladislao Vayay, domino Joanne Deshan consiliario camerae Posoniensis, aliisque, Pacraczino die 6. Septembris hora decima ante meridiem movens, circa horam a prandiis sextam ad montem Claudium pervenit, ob dolores generalis ibidem pernoctans. Canonicus autem Kercselich Ivanichium praecessit, qui eodem die circa mediam decimam horam Ivanichium appulit, repertis ibidem reverendissimis dominis Josepho Chiolnich lectore et Georgio Reess, canonicis Zagrabiensibus, qui triduo jam Ivanichi excellentissimum dominum camerae praesidem praestolabantur, salutaturi eundem nomine venerabilis capituli.

-- 22 --

(Comes Grassalkovich Zagrabiam pergit. Qualiter exceptus ab episcopo.)

Cum autem suprascripti omnes Zagrabiam ad salutandum excellentissimum dominum episcopum Zagrabiensem, ut affinem excellentissimi domini camerae praesidis, contenderent, honore omni excipiendi erant. Quare ex episcopali banderio selecti 100 equites, omnes bene noviterque vestiti, et armis bonisque equis provisi, in pago Kris, montis Claudii, cum vexillo et banderii capitaneo domino Jakopovich suam reveriti sunt excellentiam, commitatique Zagrabiam usque. Centum dein pedites in metalibus episcopi penes Ivanichium suam exceperunt excellentiam, et dato salve secuti sunt. Explosa in episcopali residentia mortaria in adventu | 41 et abitu, reverita sua excellentia cum aliis, tam nomine episcopi per canonicum Kercselich, quam et capituli per dominum lectorem (commendante praesidii Ivanich domino Lalersperg sese absentante, neque ex parte praesidii quidquam faciente) in adventu suo die 1. Septembris circa horam nonam. Audito apud patres Franciscanos sacro, sumptoque Ivanichii in curia episcopali prandio, Zagrabiam eodem die progressi sumus. Ubi penes Kopchevecz, metalibus capituli, 100 rursus equites suam exceperunt excellentiam, qui venerabilis capituli fuerunt. Supra ipsos alii 50 episcopales. In campo lato capitaneus cum civibus superioris civitatis, omnibus equitibus, vexillis, tubis, tympanis, aeque adfuerunt, et facta reverentia comitati sunt. Ubi etiam currus episcopi cum sex ejusdem equis missus obviam, et ex parte episcopi illustrissimus dominus baro Adamus Patachich cum reverendissimo Wolffgango Kukuljevich vicario generali et canonicis Zagrabiensibus in curru alio, in tertio tandem admodum reverendus pater Franciscus Xaverius Petriss, rector collegii societatis Jesu cum suis theologiae professoribus. Et infra parochialem sancti Petri 400 pedites cum vexillis et tympanis banderii episcopalis. Qui tamen ob pluviam et noctem salve dare non potuerunt et vix observati ab omnibus.

Circa horam vesperi septimam ad arcem ventum, explosis bis tormentis et mortariis omnibus, ubi post mutua inter excellentissimos affines oscula et amplexus, ecclesiam, se, episcopus protectioni domini camerae praesidis commendavit. |

Adstantibus tam ex capitulo canonicorum pluribus quam et domino comite curiali Joanne Bussan, aliisque ex nobilitate plurimis. Omnes dein coenati et provisi.

Die 8. Septembris excellentissimus camerae praeses aliique quieti indulserunt. Reveriti tamen ab omnibus. Prandium copiosum, opiparum datum, uti et coena. Pro producendo exercitio militari paratura erat banderium, jamque in ordine omnes, sed a pluvia prohibiti illud non produxerunt.

Die nona Septembris, hora mane septima, idem excellentissimus abiit, quem suprascripti pedites equitesque praesentarunt, ut committentur autem noluit, nisi dumtaxat 16, quod et factum est, addito domino canonico Kercselich. Et quamvis ordines dati fuissent pro equorum commutatione, sive ut ajunt forspon, in nulla tamen statione reperti, hinc iisdem equis ad Bisag eo die circa horam terciam ventum est, ubi propter equos quies capienda erat et procuranda commutatio, quam ibidem in Bisag quidam vicejudlium executus, in aliis autem locis ut prompta esset, eodem ex Bisag die canonicus Kercselich cum secretario suae excellentiae domino Ignatio Vegh praecesserunt. Et inverso in monte Paka curru, progredi non volentes noctem ibidem agere coacti, die altera summo mane primum ad

-- 23 --

Novimaroff, dein Toplicam, et inde Ludbreginum praecesserunt, factis ubique dispositionibus, et non prius abeuntes, quam commutatione in promptu relicta. Quo ita facto, sua excellentia Toplicae sumpta refectione modica, Ludbreginum circa secundam pomeridianam advenit, et invisa arce et adorato sanctissimo Christi sangvine, quod Ludbregini | 43 adoratur, pro nocte Kanisam concessit. Actae ibidem Ludbregini suae excellentiae ex parte episcopi, medio et per eanonicum Kercselich, pro visita gratiae aliaque caeremonialia peracta. Atque ita dimissi, redeunte Ludbregino Zagrabiam domino canonico comitante.

(Visitatur Sclavonica per archidiaconum.)

Occasione suprascriptae commissionis Sclavonicae, visita quoque canonica parochiarum Sclavonicarum facta est per reverendissimum dominum Nicolaum Petrichevich praepositum Chasmensem, qua archidiaconum de Gverche et Szencze, quam ex libro archidiaconali videre est.

(Canonicus ab episcopo corripitur, nempe Stephanus Varovich, quem designant litterae S. V.)

Canonicus quidam S. V. murmurare praesumens, et medii (sic) secretarii domini Francisci Bandi admonere episcopum attentans in rebus ab illo non intellectis, graviter sed paterne ab episcopo monitus et repraehensus, non solum ipse curatus, sed et plures exemplo suo cautiores redditi.

(Tricesimae per cameram apprehenduntur.)

Croatiae tricesimas, jam ab olim titulo arendae per diversos possessas, camera administrare ipsa a prima die Septembris anni hujus incepit et in ordinem redigere.

(Bosnensis et Segniensis episcopi Zagrabiam veniunt.)

Die 12. Septembris et episcopus novus Bosnensis dominus Franciscus Thauszy Vienna Zagrabiam rediit, et Segniensis episcopus Wolffgangus Georgius Chiolich, comitantibus eum quatvor canonicis, Zagrabiam appulit, tum visitandi episcopi gratia, cum et ad regni congregationem pro 15. die Septembris Zagrabiae indictam, qui in arce episcopali hospitium habuit.

(Conferentia Zagrabiae.)

Die 14. Septembris conferentia celebrata, ubi relectae bani litterae de milite, seu confiniariis regulandis, et fundo hujus exolutionis militaris, et ad proposita puncta prius inderecte responsum neque amplius quidquam factum.

(Abbatissae electioni adest.)

Die 16. Septembris monialibus sanctae Clarae claustri Zagrabiensis in electione abbatissae multum dissentientibus, sua episcopalis exellentia cum generali suo vicario electioni adesse voluit, et praesentia sua pacem causavit, electamque matrem Cordulam Karoly, quamvis ex junioribus, confirmavit.

(Congregatio regni Zagrabiae.)

Eodem die incepta congregatio sub praesidio comitis locumtenentis, episcopis Zagrabiensi, Segniensi, Bosnensi, praesentibus, et assidentibus, item comitibus Ludovico Patachich, Christophoro Orsich, Josepho Rattkay, baronibus Adamo canonico, et Stephano Patachich aliisque ex nobilitate. Domino praeposito majori praetextu visitae se absentante. Ex parte capituli dominus Wolffgangus Kukuljevich constans adfuit, alio prout eum habere potuit. Regulatio confiniorum acceptata absque omni difficultate, sed de fundo exolutionis concertatum, cum officialium salaria 42 millia exposcerent. Ad hunc ergo eruendum fundum, sub praesidio domini episcopi Bosnensis, deputatio ordinata, quae plures accepit dies, et ex qua plurimorum passio contra clerum in publicum prodiit.

-- 24 --

(Circa praediales exemptos quaestio. Cur regulatio acceptata.)

Quoniam praediales ecclesiae Zagrabiensis, tam episcopi quam capituli, prouti aeque subditi Transcolapiani omnes, item Dombrenses aliique ad confinia siti, ab omni contributionali quanto immunes fuerant, quae res ab olim invidiae occasio in saecularibus fuerat, quare formalis unicaque ratio absque omnibus ruminatis consideratisque difficultatibus acceptandae regulationis erat, ut hac ratione liber ecclesiae populus ad contributionem cogatur, et privilegiis frustretur ecclesia. |

Hocque unum videbatur omnibus antiquius esse incommodis.

Alterum erat ut occasione ista capitulum 60 annis possessam amitteret Dubiczam, cum crederent impossibile futurum, ut canonicus stabali insigneretur caractere.

(Rationes pro praedialibus.)

Res gravis exstitit episcopo, praecipue cum videret, rem minus curari a capitularibus etiam, ipse autem primo adveniens in re tam gravi plenam non haberet informationem. Bis ergo convocavit capitulum, res serio in considerationem accepta, examinatae rationes undique, an videlicet suprascripti defendendi in immunitate, aut vero subjiciendi.

Pro illis defendendis erant 1mo. divorum Hungariae regum privilegia, quibus ecclesiae Zagrabiensis subditi a marturis, collectis etc. immunes redduntur. 2do. Quoad praediales usus. 3tio. Diaetales quidam articuli, etiam articulus 62. 1741. non tamen clarus. 4to. Recognitio statuum diaetae 1741. domino reverendissimo Josepho Chiolnich lectori data, quod agnoverint status, populum et praediales ecclesiae Zagrabiensis immunes esse a contributione.

Pro illis non defendendis, sed ultro subjiciendis fuere sequentia.

(Rationes contra praediales.)

1mo. Quod suprascripta privilegia nec clara essent nec in suo vigore, cum in iis omnes subditi, coloni videlicet etiam, a contributione eximantur, et tamen jam eam ab olim (nescitur quomodo) pendant. 2do. Quod praediales ipsi contributioni obnoxii ex protocollo regni eruerentur, et aliquando eam quod solverint, cum articulus extaret, eos cessantibus regni necessitatibus a contributione eximi, usque ad necessitates regni graves aliquas. Quae in praesenti tanquam | 46 principis servitium et bonum patriae promoventis videbatur insuperabilis. 3tio. Quod in anno 1737. a Carolo rege et imperatore Romanorum VI. decisum merit, ut Transcolapiani contributioni forent obnoxii, quod ob bellum Turcicum effectuatum non fuerat. 4to. Quod spontanea oblatione praestaret mereri aliquid apud Suam Majestatem, quam non sufficienti defensione notari, et in Dubicza occasione ista securitate obtinere quam et ilia privari et istos non eximere. 5to. Exolutionem hanc officialium ad domesticas regni necessitates pertinere, ad cassam autem domesticam etiam nobiles unius sessionis in Hungaria contribuere, quare praediales episcopi, alias ignobiles vix eximendos iri a contributione.

(Subjiciuntur Suae Majestati praediales ignobiles.)

Quibus in utramque partem consideratis, tam capitulum quam et episcopus censebant, praestare ut Suae Majestati suprascripti praediales aliique subditi subjiciantur, praecipue postquam ut amicus ecclesiae comes cancellarius Leopoldus Nadasd_respondisset, fieri nullatenus posse, ut in immunitate perseverent, nec in his aulae circumstantiis effectuaturam istud ecclesiam. Quare litteris ad

-- 25 --

Suam Majestatem datis in homagiali devotione ad Suae Majestatis arbitrium subjecti sunt.

(In deputatione disputatio.)

Nihil de his, clam et secreto intra capitulum et episcopum actis, constabat regnicolis. Immo in deputatione reverendissimus dominus Wolffgangus Kukuljevich strenue et insigniter immunitatem illorum propugnabat ex suprascriptis rationibus, ac etiam praedialium mentis, qui aeque praedia illa sangvine merueruut. Consequenter et civitates regias et oppida libera, immo ipsos nobiles unius saltem sessionis dicandos fore, quod postremum aegre acceptum a regnicolis est. Ipseque pro nobilitatis hoste habitus, multis se | 4 grauem reddere coactus fuerat. Subjectio Suae Majestati facta ideo regnicolis cellata est, quod ecclesia ab ipsis exempta foret, sive ab ipsorum judiciis, et quod nec ab ipsis data erant privilegia populo, et tandem, quod meritum penes ecclesiam permaneret, nec dicere possent, clerum per ipsos fuisse subactum.

(Puncta Suae Majestati regnotenus posita.)

Finita tandem deputatione et in congregatione praesentata infra denominandi fundi reperti sunt. Ennata rursus quaestione de Dubicza, ut praesidium et commanda est, ac etiam pro illius emolumentis, volente regno, ut e manibus evellatur capituli. Quare et dominus Franciscus Kussevich, qua constitutus fiscalis regni, petiit sibi edoceri quo jure eandem capitulum possideat. Satis rursus cum disputatum fuisset, tandem ad Suae Majestatis determinationem res suspensa est. Quare combinatis iis, quae Suae Majestati praesentari deberent videlicet. Primo. Ut in omnibus privilegiis et immunitatibus Sua Majestas regnum confirmaret. 2. Ut supremum regni capitaneum nominandi, eligendi usus penes regnum permaneret. 3. Ut comes banus pro tempore futurus proprietarius horum regni confiniorum esset. 4. Ut eidem Sua Majestas de stipendio provideret. 5. Ut vicebanatui officium supremi comitis comitatuum Zagrabiensis et Crisiensis in perpetuum conjungeretur. 6. Ut regulanda confinia a consilio bellico, minus commissariatu, non dependerent, sed a bano et regno uti hactenus. 7. Ut in iis non alii quam ex regno et Hungaria accomodarentur. |

8. Ut officiales rango haberent aequale cum aliis 9. Ut salaria instar propositi schematis. 10. Ut contributionem et dicationem subeant ecclesiae Zagrabiensis subditi praediales ignobiles decimalistae Trauscolapiani, cives areae capitularis, Pottok, Nova villa, vicus Latinorum, Lupoglav, Dombra aliique, civitates illius et oppida. 11. Ut eandem dominium Sztenichnak, partes maritimae, bona cameratica, inquilini, opifices, molitores, verbo hactenus exempti, etiam generalatus subditi. 12. Ut emolumenta confiniorum omnia ad cassam regni applicentur. 13. Ut dominium Kuttinya comitatui Crisiensi reincorporetur et dicetur, ac ad cassam regni contribuat. 14. Ut Sua Majestas tricesimas medias ad hunc fundum applicet. 15. Ut Petriniam jurisdictioni regni et confinii applicet. 16. Ut generalatibus Varasdinensi et Carlostadiensi protectionem et colonorum susceptionem prohibeat. 17. Ut Dubiczam cum emolumento regno tradat.

(Quaestio de ablegatis. Student clerum ejicere.)

Quibus ad Suam Majestatem praesentandis, de submittendis ablegatis actum est. Et licet pro veteri more et recepta ubivis consuetudine, ex statu magnatum, cleri et equestri mitti aliquis debuisset, immo ut mittatur nec dubium videbatur, quod et comes locumtenens ex parte magnatum comitem Christophorum

-- 26 --

Orsich nominasset, ex parte autem cleri nominandum aliquem episcopo obtulisset, qui et dominum canonicum Kukuljevich, tanquam virum ad hoc munus aptum et actis ac deputationibus congregationis hujus continuo praesentem, pro ablegate ex parte cleri constituit. |

Prodente se tamen magis saecularium passione, scitis jam praemissis studio tamen non articulatis, die altero, primum protonotario, dein domino Busan ablegatio oblata, his sese excusantibus imo deprecantibus, dominus Josephus Raffay, substitutes vicecomes comitatus Zagrabiensis, ad dominum vicebanum Joannem Rauch exmissus, ut ipse ablegationem susciperet. Apud quem diutius commoratus retulit: dominum vicebanum omnino istud suscepturum, ita tamen, ut eidem non alter quam dominus Josephus Magdich (ecclesiae pane enutritus et per illam elevatus, ditatus, hostis tamen ecclesiae apertus) adjungatur, et ex parte cleri ut nullus omnino mittatur, tum quod ipse nulli locum et praecedentiam dare posset, tum quod clerus videretur interessatus, tanquam cum quo negotii plurimum Viennae habituri essent.

(Canonici Zagrabiensis ecclesiae ab ablegatione exmissi.)

Obstupuere ad hoc plurimi, status cleri potissimum. Et primum strenue defensum, ex parte cleri aliquem mittendum esse. Quo etiam per saeculares agnito, laboratum per illos, ut saltem canonicus capituli Zagrabiensis excludatur. Quare primum rectori societatis Jesu, dein Paulinis ex parte, cleri ablegatio delata, his non acceptantibus, per dominum Josephum Magdich canonicis Chasmensibus, et qnidem Georgio Kovachevich lectori, viro egregio, sed constanter infirmo, quique jam septem mensibus continuo lecto affixus decumbebat, pro quo et per saeculares conclamatum, utpote scientes eundem Viennam non iturum, et ipse intra reliquos deputatos, nempe dominum comitem Orsich, vicebanum et Magdich, articulariter inscriptus, addita per protonotarium cautella: non obstante unius vel alterius absentia, sciebant enim impotentem dominum Kovachevich non | 50 ascensurum, et pro diurno cuivis ft. 10, dico decem, ex cassa regni ordinati.

(Episcopum aggreditur protonotarius.)

Occasione hujus tam apertae contra clerum passionis episcopus partes cleri tuiturus et etiam pastoris munus executurus, dum turpe esse moneret, unius principis, fidei, patriae membra tantis dividi dissidiis, non dubitarunt saeculares praecipue protonotarius aggredi verbis ipsum episcopum, eundemque lacessire.

(Statuta congregationis et acta.)

Hac autem congregatione ad secundam Octobris protracta et dissidiis exacerbatisque undique animis terminata, praeter jam recensita in indigenam susceptus dominus Kleffert vicecolonellus et comitis bani adjutantius, qui conscriptionem hominum in dictis confiniis perfecerat, uti et dominus Benzoni. Viarum reparatio pro hoc anno soluta, quantum contributionale ad fumum quemlibet in tribus florenis auctum, consequenter 21 florenus a fumo. Dominus Hohnemer magister postae Zagrabiensis pro nobili promulgatus ex noviter obtentis armalibus litteris, dominus Busan et Magdich consiliarii Suae Majestatis promulgati. Ad cives areae capitularis, Novam villam, vieum Latinorum 150 fl. pro contributione impositi. Domino comiti bano suprascripta Suae Majestati praesentanda puncta, data authoritas illa immutandi, si et in quo visum fuerit.

Suprascripti episcopi Segniensis et Bosnensis ad finem congregationis non permanserunt, sed sub eadem, quivis ad sedem propriam rediverunt.

-- 27 --

Canonicus Kercselich die 16. Septembris in negotiis Sclavonicis Viennam exmissus, pro constituto die 20. Septembris ut Viennae sit.

Sub congregationis decursu ex Suae Majestatis sacratissimae commissione et mandato domini baronis de Androca per excellentissimos dominos | 51 comitem locumtenentem et episcopum praetensio a regni statibus ratione fodinarum Samoboriensium, ab anno adhuc 1714. haerens, revisa, cum data ad Suam Majestatem opinione, domino Androca oblata regnotenus quinque millia acceptare recusante.

Illustrissimus et reverendissimus dominus Josephus Zbisko electus episcopus Vegliensis, praepositus Posoniensis, metropolitanae Strigoniensis canonicus et consiliarius locumtenentialis consilii ad initium Octobris Zagrabiae episcopum visitavit.

Dominus comes Petrus Keglevich anno aetatis 28. apud glotem suam comitissam viduam Draskovich, supremus alias comes comitatus Posegani, et Suae Majestatis consiliarius, nullo masculo haerede relicto, sed duabus filiabus duntaxat, ex sangvinis vomitu die 16. Octobris in Klenovnik obiit.

Fuit tyro Jesuitarum satis liber et immoderatus in haustu praecipue. Sed ad res domesticas reddeundum.

Aegerrimo ejectionem ab ablegatione capitularis ecclesiae Zagrabiensis animo tulit et episcopus et capitulum, praecipue cum, ut supra dictum est, episcopo oblata fuisset personae capitularis nominatio. Quare staffetaliter ad Suam Majestatem et cancellarium scriptum eatenus. Rem ad banum delatam, ipse quoque aegre intellexit, uti mihi eotum Viennae existenti apprime notum, hinc et per dominum comitem banum tam locumtenenti, quam et episcopo scriptum, ut canonicus aliquis Viennam ascenderet, qui per banum ibidem ablegatis adjungetur, submissusque idem antea nominatus dominus Woffgangus Kukuljevich ab ablegatis tamen praeventus.

Alia quoque multum laedebant ecclesiae jura, quare necessarium erat submittere Viennam aliquem pro capituli postulatis, et cum nemo videretur mitti posse utilius, | 52 prouti nec mitti potuit, suae excellentiae supplicatum, uti ipsa Viennam ascendere dignaretur, oblatis episcopo eatenus duobus millibus. Quae nullatenus acceptare voluit neque accepit, verum in favorem ecclesiae se Viennam iturum resolvit. Compilata ergo per canonicos Patachich et Kukuljevich una cum fundamentis postulationis capituli puncta et Viennam properanti data episcopo.

Primo. Cum visa regulandae nationalis militae necessitate in obsequium principis et patriae procurandam felicitatem, subditos suos ecclesia Zagrabiensis privilegialiter hactenus vigore etiam citatorum articulorum ab omni contributione ad haec usque tempora immunes non sine magno scrupulo et successorum suorum censura Suae Majestati devote immolaverit, ut saltem areae capitularis incolas, tanquam in curiali fundo existentes et ad defendendum archivium publicum, ecclesiam, vigilias item praestandas in vicem canonicorum, olim sub Osvaldo episcopo, consensu Matthiae regis illocatos ad servandam quoque privilegiorum memoriam et vestigium aliquod pietatis divorum hactenus Hungariae regum, non minus vicum Latinorum et Villam Novam, tanquam primum curialem episcopi fundum, secundum autem, Villam nempe Novam, tanquam canonicorum allodia et praebendariorum domus cum ecclesiae servis, incolis videlicet aliquod ad deferenda vexilla, palas supplicationum tempore obligatos, prouti et mundandam ecclesiam,

-- 28 --

a contributione immunes servare ultro Sua Majestas dignaretur. 2do. Ut hoc ipsos a quarteriis, condescensionibus militaribus aliisque oneribus exemptos, secundum data hactenus privilegia, conservare et confirmare vellet. |

3tio. Ut locum Dubicza, nunc confinium, tanquam ecclesiastici juris et ab ecclesia Zagrabiensi jam 60 annis possessi, e manibus Turcae erepti, defensi, bis erecti, hactenus praesidiano milite provisi, jure perennali aut saltem inscriptitio, erga decem milium fl. Rh. numerationem, eidem ecclesiae conferre non dedignaretur. 4to. Ut exigua ejusdem loci emolumenta tam pro sumptibus hactenus in fl. Rh. 1831. mille in Dubiczam causatis, quam et sub onere in casum necessitatis, sumptibus ecclesiae intertenendae unius compagniae ex subditis ecclesiae aliis. Reparationis item dicti confinii et persolutionis salarii annui commendanti canonico cedendi. 5to. Ut commendans canonicus per capitulum eligendus et banum confirmandus stabali charactere et quidem vicecolonelli insignitus perpetuo maneat, ut hac occasione militari regulae asvescant canonici et pro banderio educendo aptiores reddantur. 6to. Ne ulla dehinc regni ablegatio sine canonico fieri possit, sed unus semper secundum morem hactenus observatum ex parte cleri Zagrabiensis canonicus mittatur. 7mo. Ut exmissus taliter praecedentiam ante vicebanum habeat, cum talem et demonstrent acta regni et praxis dicasteriorum omnium regni Croatiae et Hungariae.

Haec fuere postulata capituli suis respective probis fulta, episcopo consignata. Qui Viennam die 12. Octobris adveniens, ruminatis perspectisqne pro | 54 summa experientia et rerum usu vidit expedientius fore multoque ecclesiae utilius, si haec secundum etiam litteras a capitulo secum allatas canonico Balthasari Kercselich Viennae reperto agenda traderet, agente enim illo minus habebitur pro interessato episcopus, consequenter consuletur in pluribus et consultus plus prodesse poterit, quam immediate agens, magisque hac ratione ecclesiae prospicere. Quod et eventus docuit.

Interim eodem die et suprascripti ablegati regni Viennam comparuerunt, qui dominum domitem banum praeoccupantes variis utinam non sinistris informationibus a cleri parte abalienarunt. Inter alia mihi ignota, haec certissimum referentes: 1mo. Clerum omnium dissensionum causam et originem in congregatione fuisse et studuisse ut regulationem impediret, imo se scidisse a regno. 2do. Episcopum in publica congregatione regni turpe regnum et status turpes appellasse, status autem similibus asvetos non esse. 3tio. Capitulum disputasse omnia, imo contra nobilibus jura egisse, dum nobiles sessionis unius taxandos proposuit. 4to. Ab ablegatione exmissos esse tanquam interessatos ratione Dubiczae et dicandorum suorum hominum, et regno esse liberum, hunc vel alium deputandi, talemque libertatem, quod iisdem comes Adamus Bathyani Croatiae banus, parens bani praesentis, indulserit, non decere autem neque sperare status ut iilius parentis sui statuta abroget, et si hoc nihil spei relinqui statibus. Intellecto autem ex domino comite bano, canonicum Kukuljevich evocatum | 55 esse, excusationem supeditarunt, bano liberum non esse, publicas regni constitutiones et articulos immutandi.

Interim et dominus canonicus Kukuljevich Viennam appulit, qui a domino comite bano non adeo benevole susceptus, ex mox dictis rationibus,

-- 29 --

obtinere apud illum non potuit, ut regni ablegatis conjungeretur. Bano resolvere nolente, quamvis potente, cancellaria Hungarica censebat, ante omnia resolvendum esse tam de exmissione canonici ab ablegatione, quam et de praetensa a vicebano praecedentia. Comes autem banus ab ablegatis regni nescio quas informationes habens, cupiebat omnimode ab his postulatis praescindendum, eatenusque requisivit et capitulares canonicos Kukuljevich et Kercselich et ipsum excellentissimum dominum episcopum. Qui consideratis ecclesiae, praecipue quoad Dubiczam, magis momentosis prioribus a capitulo petitionibus, gratia item apud regiam Majestatem domini comitis bani, intellecto quoque ab amicis pluribus, Suam Majestatem de capitulo sinistras accepisse informationes, ne plane inimicum comitem banum habeat ecclesia, ab his duobus ergo praesciderunt et dissimularunt, et dominus Kukuljevich tanquam res ecclesiae promoturus, ex parte capituli, cum domino Kercselich Viennae manserunt.

Ergo concinnatae utrinque postulatorum repraesentationes, et primum domino comiti bano exhibitae, qui capitularium repraesentationem dominis regni ablegatis communicavit, non autem vicissim. Illi ut ex illa subjectos ad contributionem subditos et praediales ignobiles viderunt, narratae bano scissionis cleri confirmationem sumpserunt asserentes, cur hanc subjectionem clerus ipsis non aperuit? cur in regno non publicavit? |

Quod domino comiti bano videbatur omnino magnum, quamvis ex suprascriptis rationibus nec potuit nec debuit id clerus fecisse, uti consideranti patebit. Ergo subjectio ista, per ablegatus interpraetata pro jure nullo, quin summa injuria, quod a saeculis hactenus subditos aliorum oneratos clerus tenuerit, suos autem exemptos, hocque locumtenentiis immo et banali officio per episcopos Zagrabienses olim gestis attribuebant. Quibus comes banus assentiri videbatur. Quamvis comes cancellarius Leopoldus Nadasd et cancellaria universa hanc subjectionem pro argumento homaggii erga principem et patriae commodum accepissent et ecclesiae patronos se maximos demonstrassent et effective fuissent, ut cancellario non existente ac protegente, spes omnes interclusae fuissent.

Dominorum regni ablegatorum videbatur scopus finisque esse et cura maxima contra clerum agere. Hinc in responsis erant assidui, in repraesentationibus astuti. Canonicum stabali charactere in commando Dubicensi, immo neque Dubiczam penes illos permanere posse, contendebant 1mo. ratione scissionis et disunionis animorum, quae disunio nec fecit hactenus nec factura est, in omni regulata republica bonum effectum. Scissionem autem deducebant ex inaequalitate status clericalis et laicalis, qui id nunquam aequo tollerabit animo. 2do. Sacerdotum curae templa non arma commissa esse, consequenter tractet sua templa sacerdos. 3tio. Confinia regno jam per Leopoldum imperatorem data fuisse. 4to. Per canonicum nunquam bene militare servitium praestandum iri, tum ratione permutationis frequentis per capitulum fieri solitae, tum ratione incapacitatis plurimorum, cum et ratione impotentis poenae in casum defectus, quis enim personam ecclesiasticam | 57 arestet? in vincula ponat? processum faciat? 5to. Ratione gravissimi oneris ad regnum eatenus redundantis, quoniam talem canonicum, ut bellare contra christianos principes impotentem semper alius supplere debebit, et consequenter ipsi perpetua pax et domi stertitatio aliis aeternum onus imponendum iri. Haec scriptis satis

-- 30 --

fuse repraesentabant. Verbis autem addebant incommoda multa inde secutura et quod haec mens non nisi duorum aut trium Zagrabiae canonicorum esset.

(Cleri responsa.)

Ad haec omnia egregie per canonicum Kercselich responsum fuerat. Et quidem ad 1. haud timendam esse praetensam animorum discordiam, quin pacem potius et felicitatem patriae, dum et ecclesiasticus status non modo conservare patriam erit obligatus, sed et eidem prospicere, immo tanto magis quo et commoda aliqua se inde habiturum conspiciet. Si enim regulationis universa utilitas equestri tantum statui attribuenda veniat, non est, cur etiam clericalis status non participet, praecipue cum confessione dominorum ablegatorum praecipua pars salarii obventura sit ex dicandis primum ecclesiae Zagrabiensis subditis, sine qua nullatenus sequi posset optata regulatio. Accederet dein, quod legali via annulata ecclesiae privilegia non sint, sed exigente ita Suae Majestatis servitio et patriae totius emolumento, sponte arbitrio Suae Majestatis subjecta, ut clerus vivens ac subjiciens apud posteros excusationem a censura habeat, quod gratis suos homines immolasset, congruum fore, ut ex horum contributione in clerum redundet aliquid. Dein quod hactenus ex clero unus aut | 58 duo prouti ferebant tempora, militem et commendantem egerit, nunquam secuta est disunio neque animorum discordia, quo ergo fundamento timeri nunc debeat? Ad 2. Templorum curam omnino sacerdotibus esse, arma vetita, sed dum conjungi possunt caetera, quid impedit profecto in defensam patriae, religionis, sui ipsius, et clero arma sumere, neque negatum hactenus. Immo cur olim cum regibus exiverit clerus? Cur banderia dederit? Cur hodiedum Zagrabiensis ecclesia dare debeat? Cur inconveniens futurum non erit, uti nec hactenus fuerat, ut contra Turcam ex clero banderium ducat canonicus, ut militet, ut occumbat, inconveniens autem futurum, ut in loco Dubicza, a clero obtento, reparato, sine omni errore hactenus laudabiliter administrato, permaneat. Profecto si dominis ablegatis salus patriae bonumque publicum in corde sunt, ut capaciores pro regendis banderiis (quae tamen, ut per canonicos regantur, insistunt) efficiantur canonici, ipsi supplicare deberent, ut Dubiczae excolantur per illius uti hactenus administrationem. Ad 3. Qvamvis Leopoldus reliquorum confiniorum administrationem regno concrediderit, Dubiczae tamen nullam facit mentionem, quin ecclesiae illam esse Zagrabiensis innuit. Uti apparebit ex ipso Leopoldino diplomate, quod productum cuperet clerus ad responsionem rationis per dominos ablegatus inductae. Si autem ex voce confinia universa ad regnum spectare praetenderetur, mirum cur confinia generalatus tam Carlostadiensis quam Sclavonica haud hactenus regnum non tenuerit? aut nunc sua esse non praetendat. |

Ad 4. tam bene per capacem canonicum quam per alium. administrari Dubicza potent, uti et hactenus. Et hanc novam exercitii militaris normam tam bene addiscere poterit canonicus, quam alter quispiam. Immo in praesenti ac actuali domino commendante barone Adamo Patachich canonici Zagrabiensis melius quis exercitium caleat, dominus colonellus Kleffeldt testimonium praebeat? an etiam Dubicenses confiniarios alios non superent, idem fateatur. Caeterum si puniendus veniret vicecolonellus canonicus, puniri poterit gravius coeteris, depositione et privatione officii. Ad 5. Contra Christianos principes bellare non poterit canonicus, bene contra paganos.

-- 31 --

Quod inde regno praejudicium ? fors non invenietur virorum capacium ullus, qui supplere illum illiusque stipendium trahere velit? Si de hoc diffidit regnum, capitulum se obligat, quod occasione tali idoneum egregiumque virum substituere et praesentare paratum sit. Caeterum praeter haec alia etiam quibusdam clam communicata a clero fuere, ut 1. videndum, an ita regni sint confinia, ut regnum supponeret et jure naturali cur regia non essent. 2. An expediat ita tradi regno ut clerus ejiciatur et datae quaedam Leopoldi ad capitulum litterae occasione rebellionis Frangepano Zrinianae. 3. Praesentatum, si regi, uti profecto est, regni salus cordi est, an non praestet, ut confiniis vicina bona habens capitulum et episcopus una cum his suis hominibus in casum necessitatis succurere obligentur. Quibus fusius deductis | 60 et Suae Majestati praesentatis constituta fuit ex gravibus viris commissio, quae universa discuteret et examinaret. Quae ipsa commissio in longum protracta est et mense primum Januario anni sequentis 1750. habita et terminata. Proinde ad sequentem annum residua hujus relationis differenda. Manserunt ergo tam regni quam cleri ablegati Viennae una cum excellentissimo domino episcopo, annumque Viennae terminarunt.

(Promotiones capituli factae Viennae.)

Existente Viennae episcopo promotus ad episcopatum Bosnensem canonicus Thauszy, bullis Roma obtentis, cum mense Novembri beneficia sua resignasset. Die 19. Novembris promoti fuere Viennae in archidiaconum Goricensem baro Adamus Patachich, hujus archidiaconatum Vasca obtinuit canonicus Nicolaus Magdich, canonicatus vero collatus est Josepho Mikinovich parocho Gradacensi. Parochia hujus oblata fuerat domino Joanni Mihanovich parocho sancti Georgii in Aquis, sed isto gratias agente, collata est Matthiae Petrovich capellano Dernensi. Domus in area capitulari domini episcopi Thauszy collata est canonico Balthasari Kercselich. Mortuo 8. Novembris domino canonico Chasmensi Gregorio Igerchich, canonicatus ejusdem collatus est Joanni Paxy parocho Dernensi, citra capituli candidationem. Hoc eodem anno in horto episcopali, vicus Latinorum, piscina elaborari cepta est ope subditorum et laboratorum. Item ad sanctum Rochum murata culina e fundamentis erecta et posita.

Baro Trenck in suis carceribus Moraviae obiit, cujus Sclavonica bona appraehendit camera. Comes quoque dominus Petrus Keglevich, Ladislai filius in Klenovnik die 16. Octobris, ex sangvinis vomitu, aetatis anno 27. obiit, nulla relicta prole mascula. Fuit supremus comes comitatus Posegani.

In vicinis provinciis Stiriae, Carnioliae, Austriae magna in politicis et militaribus reformatio. Sed nec loci hujus est, nec probate nobis perspecta.

Eminentissimus dominus cardinalis a Kollonich archiepiscopus Viennensis die 22. Octobris jubileas ut ajunt primitias suas Viennae in cathedrali sua magno apparatu coram Suis Majestatibus, tunc per illum prandio acceptis, habuit. Celebranti adstiterunt archiepiscopus Colocensis comes Nicolaus Csaky et episcopus Vaciensis pallio gaudeus comes Altham, adfuerunt ex episcopis Nitriensis, Zagrabiensis, Neostadiensis, Belgradiensis, Jaurinensis aliique plurimi.

-- 32 --

Canonicus Georgius Reess in abbatem beatae virginis Mariae de Bellasztena promotus est.

(Restauratio comitatus Zagrabiensis et Crisiensis. Commissio ordinata.)

Eodem isto anno 1749. Zagrabiae die 5. Martii sub praesidio banalis locumtenentis comitis Ludovici Erdoedy fuit regni congregatio, in qua expirante indulto regio, ut dominus Josephus Magdich tabulae judiciariae assessor, una et ordinarius vicecomes comitatus Zagrabiensis esse valeat, in ordinarium vicecomitem electus est dominus Sigismundus Bussich, in substitutum dominus Josephus Raffay, in notarium dominus Mathias Nicolaus Messich, ac hujus loco factus judlium dominus Josephus Zaverszki. Confirmatisque comitatus Crisiensis vicecomitibus (quos vide pag. 24.) in conferentiarum secretarium ordinatur dominus Antonius junior Bedekovich, filius Balthasaris olim protonotarii, tum et vicebani. Ordinata commissio, quae vigentibus inter utramque jurisdictionem differentiis finem imponat, et in quibus coalescere non posset, pro decisione principi submitterent. Ad quam mixtam commissionem ex parte regni denominati fuere baro Adamus Patachich, protonotarius Naisich, Josephus Magdich, et pro actuario Mathias Messich. Vide supra folio 28. et sequentibus.

61c

(Statuta tria.)

Statuta insuper condita sunt sequentia. 1. Reincorporatorum inferioris Sclavoniae comitatuum ablegatis sessionem nequaquam post vicecomites hujates, Zagrabiensem videlicet, Varasdinensem et Crisiensem, sed juxta senium promotionis competere ac imposterum admitti. 2. Delinquentes ac criminaliter attractos expensas magistratuales praestare non teneri. 3. Juxta elaboratam ideam vias esse reparandas de quibus fol. 33. 4. Universitatem campi Turopolia juxta puncta praescripta semet in suis restaurationibus regulare debere.

(De campo Turopolia.)

Universitas campi hujus, olim campi Zagrabiensis et Castri vocata, a Bela IV. qua Sclavoniae duce postea Hungariae rege ab eodem Zagrabiensi regio castro exempta, suisque gaudens privilegiis, instar communitatis regitur, proprium habet magistratum, in commune bonum consulit, judicia servat, jus item gladii, tellonii, nundinarum et fori in Goricza. 12 constat nobilibus assessoribus magistrates, quorum unus et caeterorum praeses, vulgo spanus, alias comes terrestris dicitur, per regales ad diaetas vocatur, uti et ad congregationes regni Croatiae per publicatorias, habet sub se vicespanum ex assessoribus, qui plerumque illiteratus est, praeestque montanis ad Dubranecz partibus, notarium, capitaneumque ex assessoribus. Spanus judex omnium est ordinarius, ad hunc instantiae, revisionis summariae vel etiam processualis pertinent, omniaque regiminis. Apellatur ab eo ad sedriam comitatus Zagrabiensis et hinc ad tabulam banalem curiamque regiam. Communitas habet aeque officia, ut fiscalis perceptoris, sylvanorum etc. Aggregant in sui medium exteros potiores potissimum regni, utilisque est aggregatio ob sylvarum glandinationisque usum, ut haec a comitibus ipsis expetatur. Restaurandi magistrates dies est 13. mensis Decembris. Singuli de communitate ad diem hunc confluebant. Promoveri cupientes aesculentorum et vini largiori oblatione mereri oportebat, ut promoveatur. Hinc poti festo sanctae Luciae confluentes ad Lukavecz, arcem ipsorum et magistratus restaurandi locum, ubi plerumque rixae, clamores, verbera intra confluentes eveniebant, dum pars hunc pars alium promovendum clamabat, pugnis aliisque sustinebat promovendum,

-- 33 --

vi ad sedem locumque occupandum trahendo, aliis eundem retrahentibus per capillos vestiumque dilacerationem, ac saepissime per verbera ipsa. Sustulerat prohibueratque inauditum hunc electionis modum banus Josephus Esterhazy, at post banatura ejus plus ambientium promoveri opera, quam sua sponte relapsi ad praemissa sunt. Et superiore anno, cum dominus Georgius Ligutich, quem pars in | 61d spanum volebat, a parte sibi adversante decalvatus fuisset, vestitu privatus, satisque percussus, effecit apud status, ut dehinc magistratus restauratio penes assessores esset, neque singuli ex communitate, sed ex singulo pago bini, per coeteros electi, ad diem restaurationis accederent suffragiaque dicerent suorum principalium, quod ipsum etiam observaretur.

Francisci Tolnay e comitatu Castriferrei, Georgii Turjak et familiae Chegetek nobilitas per status in hac congregatione fuit recognita.

(Initium discordiarum. in Croatia intuitu regulandorum confiniorum.)

Secunda regni congregatio pro die 10. Septembris Zagrabiam per antedictum comitem locumtenentem et praesidem fuit indicia, ob nescio tamen quas causas ad 16. Septembris ita protracta, ut nihil fere ageretur, quamvis privatae conferentiae habitae fuissent. In hac ergo memoranda Croatiae congregatione. Postquam superiori anno lectis bani litteris illis, quibus e Belgio reduces laudabantur, acceptatumque fuisset supra dictum militare exercitium, atque ad illud condiscendum Venceslaus Kleffeld vicecolonellus a bano missus. Postquam item de reddeuntium e Belgio accomodatione, quod hi cognati, affines deorum Croatiae essent, cogitaretur, ne videlicet stertitare domum abire eos oporteat. Postquam propriorum filiorum ex lucro per stipendia habendo accomodatio cordi esset pluribus, ab astuto Kleffeld perfacile horum hominum discordias, avaritiam, ambitionem et rerum politicarum ignorantiam observante, uberiusque ab Adamo Patachich et Wolffgango Kukuljevich canonicis Zagrabiensibus informato de cujuslibet genio, ipse singularius vicebanum Joannem Rauch coluit observavitque, cum eodem de regulandis egit banalibus confiniis, filii sui Pauli promotiones aperuit, merita quae habiturus apud aulam esset exaggeravit, tam sibi, quam et Francisco Kussevich, regni cassae perceptori exactorique. Quibus rebus utrumque involvit, ut hic fundos scripto exhiberet, ex quibus denominandorum officialium pro banalibus confiniis emergeret, videlicet tricessimas medias, Transcolapianorum dicas aliosque infra ponendos. Alter sive vicebanus Rauch hoc ipsum bano per litteras proponeret, ut semel negotio intricatus resistere nec posset nec vellet ex bani respectu suaque ambitione. Laudavit sibi repraesentata a Rauchio banus, promittens quaeque possibilia, quin locumtenenti suo et protonotario Naisich haec ipsa per litteras banus commendavit. Itaque agente omnia activo Kleffeldio, singulaque singulis promittente, ut singulorum passionibus, spebus alluderet, die 20. Julii per quosdam tantum privata agitur conferentia, videlicet: locumtenentem, ignarum rerum omnium Klobusiczki episcopum, qui paulo antea in regnum ac dioecesim advenerat, [ut fol. 16.] vicebanum Rauch, | 61d Naisich protonotarium, Josephum Magdich, Joannem Busan, Josephum Raffay, perscribiturque bano optata regulatio ea quidem lege, ut officiales omnes per banum regnumque crearentur. Quod ut certum putabant fierique posse dicebat Kleffeldius, ita saturandae privatorum interessentiae, cum officia militaria

-- 34 --

per se vendenda crederent, semet in aeternum providisse praedictae regni columnae credebant, officiisque politicis nunc primum per se ponendum lumen et honorem jactabant. Profecto Adamus Naisich, cum ad me eatenus informandum venisset, tanquam existenti ad latus episcopi, anterioraque jactasset cum exaggeratione elevandae politicorum potentiae, egove istud nunquam eventurum reposuissem, me ut minus intelligentem damnabat et arcana non penetrantem. Hoc omnino futurum ad invidiam universarum aliarum rerumpublicarum totiusque Hungariae, nec difficultare Kleffeldium. Fateor hucusque, ex praejudiciis haustis, opinione valebat apud me Naisichius, credidique regni basim illum esse, sed a mox relato sermone debilitatem ejus perspectam habui. 2. Ut in subsidium exolvendorum officialium per Majestatem Suam 34000 fl. annue penderentur, fundi item occulti applicarentur.

(Regulatio acceptata.)

Banus his acceptis ad se litteris Majestati proponit: effecisse se, ut Croatae regulationem confiniorum orarent. Placuit Majestati Suae propositio, totumque rei meritum bano attributum. Itaque rescribit banus, quam grata acceptaque fuerit Suae Majestati statuum petitio, velleque Majestatem, ut duo pedestria regimina, quorum quodvis 4000 viris constet, erigerentur, ac insuper centuriae sex equitum, quae ad accuratam exercitii normam instruantur. Stabales officiales a Majestate Sua, reliquos autem a se qua bano constituendos, statuum attamen habiturum se commendationis reflexionem. Majestatem in succursum officialium exolvendorum petita 34000 fl. ex aerario dare non posse, viderent itaque status, ut ex occultis illis fundis valeant pro obsequio principis contentari. Submisitque illico schema salariorum cujuslibet, efferens annue summam fl. Rh. 55432. Habito responso considerari inceptum de re antea negligenter acta. Revocare eam fuit impossibile causa honoris existimationisque singulorum. Quid consilii? suspirabatur. Elusos se suosque affectus videre singuli, habita 14. Septembris est conferentia banoque rescriptum, impossibile esse ut tantam summam regnum conflare valeat, petitumque ut adminus eam restringere liceat, quod Kleffeldius non curabat, bene cogitans, implantatam semel arborem crescere. Hinc ipse initium tantum et regulationis fundamenta procurabat, accessoria eventura sponte prudenter praesagiens. Quare nec reduces officiales e Belgio dimisit domum, sed penes se servabat Zagrabiae, ac in regnicolari domo condiscendo militari exercitio discipulos. suique veneratores habuit, universa per eos resciens, quae dicta actave fuissent. |

61e

Quin a bano perscribi comiti locumtenenti procuravit, Majestatem Suam sequenti anno militare campamentum servituram, et velle, ut ex banalibus confiniis duo millia adminus in eodem sint, exercitium coram se productura. Qua vulgata sub regni congregatione decurrente epistola, aliud non supererat, quam cogitare de mediis exolvendae militiae.

(Assumitur onus exolvendae militiae banalis.)

Itaque status neo regulandae militiae, stipendiorum exolutionis onus assumunt per articulum eatenus conditum, et Wenceslaum Kleffeld vicecolonellum ac bani in Belgio adjutantium propter testatum in nationalem militiam occasione ea affectum in regni hujus indigenam recipiunt, hospitium in regnicolari domo ultro offerunt et a bano projectatum schema ad fl. Rh. annue 31272 reducunt, adeoque ducto calculo necessitates regni una cum hac exolutione exportarunt fl. Rh. 60364. Quoniam necessitates regni fecere 29092 fl.

-- 35 --

(Novi fundi.)

In praemissae summae 60364 fl. exolutionem: 1. Ad fumum singulum dica posita fl. Rh. 22 allaturi summam in Rh. 37846. 2. Administratione tricesimarum ad statum legalem reducta existente, ut auctio juxta ineundas cum administratione rationes incassaretur impositum. 3. Ut omnia hactenus taxata tantum et nondum dicata loca praevia conscriptione in fumos redigantur. 4. Transcolapiani omnes a Kamenszko usque Topolovecz ignobiles domatim fl. 1 taxati sunt. Libertini autem Transcolapiani propter sterilitatem per xg. 30. Subditi vero et cameratica bona ultra 300 fl. hactenus praestitos alios 300 contribuerent. 5. Vinicolae per processuales intra bis quindenam conscriberentur. 6. Ignobiles, nobiles uxores ducentes ad fumos reducerentur. 7. A molis in Dravo fl. 2, in Savo fl. 1 xg. 30, in Colapi fl. 1, in reliquis porro fluviis a primae clasis rota xg. 30, a secundae 15, tertiae 7 1/2 exolverentur. 8. Emolumenta confiniaria utpote boves divisionales, fiscalitates, glandinatio, educilla, tellonia, navla, molae ad praeinsinuatam exolutionem applicarentur. Hortis tantum, foeno, avena, tritico, passualium expeditionibus penes officiales et commendantes relictis. Praemissorum consideratione facile perspicies lector, quae intra singulos schismata, quae dissensiones evenerint. Novitates has detestabantur singuli, ruptaque hic est illa vetus animorum Croaticorum concordia, universae subsequae dissensiones, odia, tumultus, descriptiones promanant. Altercationes, clamores impossibile est describere. Premebat confiniorum commendantes privari divitiis, ex puncto 8. Transcolapianos novo subjici oneri.

(Magnatum sensus.)

Duo intelligentiores offendebant. 1. Rem tanti momenti eousque actam fuisse per privatos privatasque conferentias, neque hactenus | 61f congregationem fuisse celebratam. Quod magnatum fuit, ac praecipue baronis Stephani Patachich, qui bano delatus gratia ejus cecidit elususque turpius, ut infra videbitur. 2. Quod ante dicta, ut taxatis Transcolapianorum, antea taxatorum in fumos reductio, emolumentorum confinii usurpatio, authoritate quasi privata sine bani et reginae praescitu illico praescripta impositaque fuerint, et haec maxime clero urgente. Profecto ex mox dictis illud adeo praedicatum 1755. et 1756., quorundam praepotentiae nomen originem accepit Wolffgango Kukuljevich tum statim praepotentiae arguentis eos, qui conferentiam illam 20. Julii factam constituebant. Quod praepotentiae nomen adeo inhaesit audientium menti, ut postea celebre evaserit.

(Cleri item.)

Clerus praediales suos et decimalistas vigore privilegiorum tuebatur, neque vel taxandos admisit, ut supra libertinorum habita sit ratio, de praedialibus et, decimalistis nil expressum. Hoc vero potissimum ideo, ne praepotentiis Rauch, Naisich, Busan et Raffay, clerus subactus videretur, meritaque allegent sua, quod illi privilegia episcopi et capituli annullassent. Quare post longiores tricas (supra a fol. 49. attactas) ablegatio modalitate ibi descripta Viennam ordinata est. Cui commissum, ut jus creandi supremum capitaneum ex privilegio Mathiae regis 1477. regno confirmaretur. Lusit hic nescio quid Naisichius. Viennae interrogati, quid hoc esset supremus regni capitaneus? respondere nesciverunt. An sit bano superior? an idem sit ut supremus militiae praefectus in Hungaria, Bohemia etc. interrogabantur et tacebant. Episcopus Klimo rem hanc ex me habere voluit, respondi, me in hac providentia ignorare. Cepit acutus vir vim responsi, meque laudavit. Attamen pro privata eruditione sua tametsi urgeret

-- 36 --

informari, me aliquando haec praestiturum reposui, nunc posse nullatenus.

(Quid olim regni capitaneus.)

Sane Mathiae tempore nil fuit aliud quam is, qui ad insurgendum, exercituandum nobiles compelleret, adeoque exequentis vice fungebatur. Deinde diversimode considerabatur, ac ex voce supremus pro capite quasi militiae confiniariae cepit considerari, praecipue postquam bano titulus iste consveverat attribui. Et occasione hac in aula ipsa et dicasteriis fuit consideratum. 2. Ut instar aliorum proprietariorum vicecolonellos et supremos vigiliarum praefectos banus valeat nominare. 3. Confiniorum commissarium erga bani candidationem regnum eligeret. 5. Districtus Kuttinensis comitatui Crisiensi incorporaretur. 6. Bona Zriniano-fiscalia maritima communibus oneribus subjicerentur. Aliaque superius fol. 47. descripta. Insuper commissum, ne consilium bellicum ullam majorem, quam hactenus habuisset, in eadem confinia activitatem habeat. 2. Ut soli nativi accomodentur. 3. An emolumenta Dubicensia a capitulo controversa inter reliqua connumerari? et commando Dubicense penes unum ex canonicis ultro relinqui debeat? a bano definiri peterent. 4. Commercii ad vicinas pcovincias aperturam. 5. Ne profugi ex regno ad generalatus recipiantur. 6. Ut vicebanatui diplomatice in perpetuum | 61g conjungatur officium supremi comitis comitatuum Zagrabiensis et Crisiensis. 7. Ut superius memoratae mixtae commissioni, quae nunc ad casus sub gubernio Suae Majestatis pure indagandos, nullatenus autem decidendos restricta fuerat, prior activitas aperiatur. Coetera superius fideliter sunt notata, ut per me acta Viennae.

(Locumtenens confirmatur.)

Hac eadem congregatione collatam a bano comiti Ludovico Erdoedy locumtenentiam princeps ratihabet per suum speciale rescriptum, absque tamen consequentia denominandi amodo per banos locumtenentis.

(Nobiles novi ubi de Juliana Hohnemer.)

Joannis Neuffczer consiliarii prius in camera Posoniensi baronatus publicatus. Item armales Stephani Markovchich secretarii apud comitem olim banum Joannem Draskovich, dein cancellarium Ludovicum Batthyan, tum apud modernum banum Carolum de Batthyan, cum eodem in Belgio etiam existentem. Josephi Hohnemer, postae Zagrabiensis magistri ac senatoris, patri fratrique Josepho aeque, ex-Jesuitae, a filia Juliana procuratae. Ista a divitiis celebri mercatori olim Josepho Zibeneg seni jam, amore deliranti, in aetate annorum 17 nupserat, formosa valde, multosque habens amasios. Paulo post vidua effecta et haeres amplissimarum facultatum, cum a multis ob formam et pecunias expeteretur, baroni Kulmer in Stiria nubit et antedictis armales exolvit. Thomae demum Chihor sunt publicatae. Ordinatum quoque fuerat, ut banderia atque ad ista spectantes homines conscriberentur. lnconsulte profecto sive quaesita auctio contributionalis fundi consideretur, sive periculum, ne et hi ad confinia vel regulationem trahantur. Quod animadversum, effectu conscriptio caruit.

(Vicetavernicus ordinatus sine effectu.)

Quia tam liberarum regiarumque civitatum cives, quam et procedentes coram civilibus his magistratibus exposuissent: ex defectu subjectorum idoneorum in magistratibus justitiae administrationem nullam esse. Praeterea sedes tavernicales tardius

-- 37 --

institui neque de iis constare singulis, cum a magistratu cellarentur, neque singulis justitiam ex appellatione sitientibus ea esse media, ut ad sedem tavernicalem progredi valeant, ideo jubente Majestate dominus comes tavernicus Franciseus Esterhazy vicetavernicum pro his in Croatia civitatibus nominavit dominum Josephum Raffay substitutum comitatus Zagrabiensis vicecomitem, ac ut is singulas quaslibetve causas per magistratuales judicatas semper revideat, revisas tavernico refferat, qui suo non contentaretur judicio, ad curiam appellantem admittat. Saluberrima dispositio facto domino Raffay evanuit. Is enim salarium sibi resolvi ac de eo assecurari dum voluisset, causas antea revidere nollens quam mercedem haberet, magistratus per cameram Posoniensem sese ab onere solvendi vicetavernici eximentes, tavernico aeque ex salario suo resolvere sibique subtrahere nil volente, Raffajo solis taxis et judiciariis contentari renuente, res omnis evanuit. Ladislaus Szale pro sua garrulitate |61h hanc sibi attribui vult gioriam, quod ipse Raffajum amovisset, magistratuumque ignorantiae ac interessentiae tegendae, ultro occasionem servaverit.

(Segniam mittitur commissarius.)

Segniensium continuis lamentis mutuisque odiis permota Cancellaria Hungarica ad inducendum intra eos ordinem, regulam magistratualisque civilis normam, praefatum Josephum Raffay, iisdem commissarium hac lege dedit et magistrum, ut is intra eos anno integro consideat. doceat docenda, informanda informet, habiturus ideo ex cancellariae regiae Hungaricae cassa fl. Rh. 1000, quos etiam recepit. Nullo suae exmissionis et magisterii effectu.

(Qui fuere generales.)

Post resignationem gubernii generalatuum Crisiensis et Carlostadiensis, quamvis creditum speratumque sit, comitem banum successurum. attamen immediate consilio aulae bellico sunt subordinati, et Carlostadiensis baro a Scherzzer egit commendantem, Crisiensis antiquitus Varasdinensis comes Marquiere fuit generalis.

(Patachich emit Novigrad.)

Baro Stephanus Patachich olim et memoria nostra miser ac per Lambergarianae comitissae legata, bonis Glogovecz, a Suvich successive relutis, item Besanecz potitus, adeo per commando Kostanicense facultatibus crevit, ut ultro summas capitales notabiles variis elocatas, reluta bona in campo Varasdinensi Vidovecz, superiore anno dominium Novigrad supra Carolostadium ab ordine Theutonico cum relutis ab aliis ibi adjacentibus pro 52 millibus fl. emisset, in eodem post consensum regium per statutionem firmatus. Pro eodem jus gladii et tellonii in hac regni congregatione fuit promulgatum. Item jus juris patronatus parochiae illius, et quia annis singulis 500 fl. ex dominio illo ad capellam sancti Josephi juxta Carolostadium dare obligaretur, abbatiam ex iis fundare intenderat. Sed talis per se fundandae abbatiae jus patronatus a principe obtinere nequiens, Franciscanis provinciae sanctissimae crucis supplicantibus fundationem reliquit.

(Sermage Petrus comes.)

Petrus Sermage, filius Josephi ex Juliana Moscon. hoc anno comes est resolutus, ejusdemque diploma in congregatione regni sequenti anno habita Zagrabiae die 23. Februarii fuit promulgatum. De familia hac Sermageana videas scripta infra fol. 530. et sequentibus.

(Levachich nobilis.)

Carolus Georgius Levachich ex insula oriundus aeque armales obtinuit, sequenti anno publicatas. Hujus cognominis fuere

-- 38 --

olim in partibus Zagorianis nobiles, ut ipse e monumentis erui, praedictus tamen ex insula est. Uxorem duxit Juditham Hranilovich, per quam affinis multis factus est et possessionatus redditus. Ipse primum fuit furerius in Varasdinensi generalatu, expost Agriam est profectus ad juris studia. Ivit ad Belgium cum nationali militia pro auditore, inde reversus causas agere cepit. Expost notarius civitatis Varasdinensis, inde Zagrabiensis civitatis senator, 1758. factus tabulae judiciariae notarius et ejusdem 1763. mense Majo assessor.