Sextus tumultus, scandalosissimus, ecclesiasticorum. Die 19. Junii obiit praepositus major ecclesiae Zagrabiensis, Sigismundus Sinersperg, (Petrinae natus 1681. die 12. Maji, absolutis Viennae studiis in Vidovecz ad Varasdinum parochus, dein 1710. canonicus resolutus et ob capituli resistentiam sequenti primum anno assumptus ad capitulum cum tali ab episcopo promovente Eszterhazy Emerico declaratione, quod imposterum capitulum jure candidationis gavisurum sit, nec episcopus possit quam e candidatis promovere, successive Varasdinensis archidiaconus, per aliquot menses lector et demum ejusdem Eszterhazii protectione 1724. factus praepositus; homo eruditorum omnium et litterarum juratus hostis, simplicium amicus et fautor, hinc quae sub eo accepit praejudicia ecclesia, alibi notavimus) aetatis suae anno 74. Hoc mortuo, virus passionesque suas, quas episcopus Zagrabiensis Franciscus Thauszy contra me Balthasarem Kercselich habuit haberetque, instigantibus canonicis, ejusdem episcopi adulatoribus, et jactura mei suas promotiones quaerentibus et obtinentibus, ad summam cumulumque deduxit. Equidem, quantumvis, perlecto defuncti testamento, die 20. Junii in capitulo statutum conclusumque fuisset, ut mors praepositi tam aulae cancellario, comiti de Nadasd, quam etiam bano comiti Batthyan perscribatur, supplicando apud cancellarimn, ut quispiam e capituli gremio promoveretur sine cujuspiam expressione, et hoc ideo, quod metus fuisset gravis, praepositum Sabariensem sive Castri Ferrei transferendum (ob patris palatini, patrui item bani et fratris locumtenentis respectcum), comitem quippe Josephum Batthyan, augente suspicionem locumtenentis investigatione de praepositurae hujus introitibus et proventibus, non solum capitularibus sed episcopo ipso proventus diminuente et reverendissimo comiti Josepho Batthyan emersurum ingens damnum affirmantibus, ut locumtenens credibilius suis persvaserit, ne frater suus huc transferatur, prouti et post dies ferme octo nec supplicaturam pro hac praepositura tam episcopo quam et capitulo detexit. Quo intellecto, die 26. Junii mane episcopus ad se convocat quosdam e capitulo, videlicet fabrum rei totius Paxium, custodem Rees, Gaszparich, Goymerecz, Magdich, concluditque, ut bano et mareschallo Batthyan nomine capituli scriberetur, omnem quemcunque alium ad praeposituram promovendum, me solo et unico excepto, |290 supplicareque eidem capitulum, ut viis omnibus resistat, ne ego hoc beneficio gaudeam. Rationem dant, quod episcopo inobediens essem, et quod qua Radichianus exsecutor me infideliter gesserim. Privatis vero suis litteris episcopus commendavit lectorem Putz, qui ei pecunias in adventu illius ex Bosnia dederat mutuas, et, uti audivi, hac occasione restituit obligatoriam, immo, ut etiam a locumtenente commendaretur, obtinuit, eundemque Viennam exmisit, ad Kollerium vel maxime. Comes attamen Altham, commissionis Zagrabiensis praeses, quia optata illa systemata non accepisset, ut collatio differatur, per Kohium obtinuit. Hoc etiam disposuit

episcopus canonicos, ut nullus pro vacante praepositura praeter Putz et me instaret. Ego autem et ad aulae cancellarium (cujus favores veneror, et Deus ei retribuere eos dignetur) et ad Batthyanium recurrebam. Iste de sibi facta accusatione et capituli precibus me certiorem reddit litterasque communicat. Vidi invidiam esse, recurrique ad locumtenentem, ut cum jam pluribus in regno foret annis, de inobedientia praetensa fidem faceret, an eandem vel audiverit, prouti etiam de Radichianae substantiae dissipatione. Locumtenens, tam veritate rei quam vel maxime suae conjugis, quae mei semet studiosam demonstrabat, verbis motus, patruo mareschallo plenas in mei laudem dedit litteras, et semet jam a dudum episcopi contra me passionem expertum scribit, inobedientiae nec rumorem esse, quam episcopus, si fuisset, vindicare ex sua contra me passione non neglexisset. A Radichiana autem substantia laudari me ab aliis semet intellexisse, singulosque de capitulo exsecutoratum illum deprecatos fuisse, quod substantia defuncti nulla fuerit, totumque publicum in opinione erat, nec creditores exsolvendos. Litteras has suas locumtenens mihi pro bonitate sua communicavit, et, ut easdem mitterem, voluit. Has postquam mareschallus accepisset, episcopo iterum easdem communicavit, uti etiam capitulo, mirari se srcibens, talia in clero fieri. Die 16. Julii lectae hae sunt litterae, magnaque erat in capitulo admiratio et scissio, 1. quod capituli nomine tales exaratae fuerint Batthyanio, de quibus tamen capitulo nunquam constitit, immo capitulariter dictum fuisset, ut scriberetur Batthyanio, si suum non vult fratruelem ad praeposituram promotum, ut faveret, aliquem ex capitulo hoc promoveri posse, nullius facta exceptione. Praepositus Chasmensis Nicolaus Petrichevich graviter hac de re locutus fuit, periclitari nempe fidei dignitatem capituli, perpetuarum scissionum suspicionumque aperiri campum, palamque edixit, turpem hanc esse passionem, nec privatos, minus capitulum decere, majoremque inuri capitulo notam, quam ex tali passione gloriam. Videre se, nil tuti esse, si cuivis, quod lubet, capituli nomine scribere fas est. Paxi, qui erat episcopo a latere totiusque rei faber cum Magdich et Ressio, postea primam illam opinionem, mutasse capitulum, mussitare incepit. Quando, quo tempore, petebant alii, ac prae reliquis Petrichevich, et, qui illi sunt, qui mutarunt, rogabant. Respondentibus singulis: ego nescio, ego nescio, interrogatus est Terihay canonicus (apud quem in deposito erat sigillum minus capituli), qua ratione obsignare litteras potuit et a quo submissas. Reponit, allatas fuisse a Gaszparich. Ille, sibi eas fuisse datas a Paxio, reponit, talitergue prodiere complices. Paxi, videns, rem non probari a capitulo, me autem desuper testimonium petere et protestari: Bene, inquit, si ergo litteras illas pro actu capitulari non habui nec haberi possunt, eccur ad comitem locumtenentem pro testimonio accessi, taliterque imfamatum reddidi capitulum; eccur, | 291 acceptis mareschalli Batthyani litteris, apud episcopum, dein in capitulo lamentatus non sum, sed diffamatum studui capitulum? Hoc esse et inobedientiae manifestum signum et erga capitulum nullam mihi esse charitatem, qui locumtenenti, saeculari, rem aperui testimoniumque ejus expetii. Reposui ego contra: jus aequumve esse, ut ab actore petatur testimonium. Ex litteris mareschalli vidi, me ab episcopo accusari, prouti etiam a capitulo, qua ergo ratione ab his justitiam petere poteram vel sperare ? Ad locumtenentem jure recurri, qui, ut regno praepositus, de ipso testaretur rumore. Sed hic juris viam non esse, reponebat

Next paragraph