Motiva.

Provisio haec tantum ad modernae vecturisationis statum refertur. Postquam fora mercantilia, quorum organisationis elaboratio Deputationi Juridicae commissa est, introducta, et mox projectandus vectorum coetus stabilitus fuerit, legislatio conformem his circumstantiis faciet provisionem.

In moderno etiam vecturisationis statu ratio promovendi commercii omnino 1254 deposcit ut exortae inter mercatores et vectores differentiae quo citius superentur, nimirum ne seu unus, seu alter longum in his discutiendis tempus perdere debeat. Questiones autem circa id: an allegatum per vectorem impedimentum seu reale, seu sufficiens sit? uti et de eo: an merces seu in promotione, seu in depositionis loco deterioratae sint? et si ita: in quo valore? in stationibus a loco ordinariorum fororum remotis plerumque exoriri, et in facie loci promptissime decidi possunt. Has ergo per localem jurisdictionem summarie decidi, et mercatoris et vectoris interest.

Faciet quidem innatus homini amor proprius ut succumbens appellatam intra dominium desideret. Verum cum institutum mercantile promptas exigat solutiones, melius prospicietur commercio, si triumphans statim contentetur, succumbenti vero via novi , coram ordinariis foris salva relinquatur. Decisa enim semel summarie lite ulterior praetensio e mercantili in civilis objecti naturam transiise videbitur.

Et haec est ratio cur e converso exorituras de enato propter non advectas ad praefixum tempus merces damno non ad locales jurisdictiones et summariam discussionem, sed ad ordinariam juris viam relegandas esse Deputatio existimavit. Quaestiones enim hae tantis circumstantiis implicari possunt ut praetensiones ejusmodi civile potius, quam mercantile objectum constituere videantur.

Caeterum tota haec provisio ad eos tantum commerciales ductus pertinere potest, ubi vecturae ad longiores distantias conduci solent, v.gr. Pestino Canisam, inde vero Pettovium. Viae Carolinae distincta est hoc in genere ratio; in hac enim vecturae de statione ad stationem plerumque conducuntur, adeoque quaestiones etiam inter mercatores et vectores de statione ad stationem exoriri solent. Circa modum has decidendi varius quidem hactenus usus viguit, fluctuatque in praesens etiam hoc objectum. Cum tamen Flumine et Buccari tribunalia mercantilia jam subsistant, illiusque etiam Carlostadii proximius inducendi spes adsit, stabilitis vero semel foris mercantilibus alia circa objectum hoc provisio fieri debeat, Deputatio ejus est demissae opinionis, ut in Carolina modernus differentias ejusmodi dirimendi modus in suo esse relinquatur; nimirum, ut has Camerales, qui in singula statione defixi sunt, Officiales summarie cognoscant, succumbens vero ad magistratualem personam, quarum una in Herszina , alia in Ravnagora residet, ita provocare possit, ut harum decisio statim effectui mancipetur: parti tamen non contentae ordinaria juris via in salvo relinquatur.