Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].
Verum si ratiocinium hoc subsisteret, nec de eo ut molae navigationi noxiae sufferantur
[Articulus 14. 1751.] secus condi potuisset, quam erga refusionem damni, quod
inde proprietariis emerget, per publicum praestandam, universim ratiocinium hoc eam post se
traheret sequelam, quod, qualemcunque abusum privatorum cupiditas semel invexit, hic non
jam secus aboleri possit, quam si lucrum , quod privati illi e continuatione
abusus hujus capere potuissent, iisdem per publicum compensetur; quod quidem principium nec
a natura pacti socialis nec e jure proprietatis deduci solet.
Pactum enim sociale nonnisi redundantem e bono publico in
singulum civem utilitatem pro scopo habet, et omne id excludit, quod paucis tantum privatis
lucrum , toti autem publico detrimentum adfert.
Proprietas autem nonnisi e legitimo possessorii
titulo enascitur, qui si absit, usus aliquis non pro proprietate, sed pro mera
usurpatione haberi debet. Jam vero primus, qui usum jus quaestus vendendi
exercere coepit, non potuit habere 1318 legitimum possessorii titulum, quia usus
hic in restrictione numeri mercatorum ita, ut jam ostendimus, radicatur, ut
illa posita hic enasci, illa vero sublata hic suapte evanescere debeat. Illam vero
magistratus nunquam legitime stabilire potuit. Habent quidem civitates jus obligatoria pro
gremio sui statuta condendi, si illa Princeps confirmet, et in nullum tertii praejudicium
vergant. Verum restrictio numeri mercatorum et usus jus quaestus vendendi nullam harum
conditionum habent. Jam primum haec in forma solennis statuti per Principem nunquam
confirmata fuerunt; quae enim via Consilii favorabiles fortasse usui huic emanarunt
resolutiones, pro tali, quale lex requirit, obligatorio statuto reputari non
possunt. Emanarunt quippe hae de casu ad casum, in hypothesi subsistentis
ejusmodi usus, lex autem ad hoc, ut aliqua civitatis determinatio vim obligatorii statuti
obtineat, requirit ut illa unanimi Magistratus et Electae Communitatis consensu perferatur,
et tamquam formale statutum Principi submissa, qua tale consueta
in ejusmodi casibus styli formalitate confirmetur, id quod de restrictione numeri
mercatorum et facultate jus quaestus vendendi vix aliqua civitas remonstrabit.
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1749], Operum omnium tomus I, versio electronica (), Verborum 68552, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - dialogus] [word count] [skrl1].
|