Stay, Benedikt (1714-1801) [1755], Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica (, Rim), 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [word count] [staybphilrec].
LIBRI SEPTIMI.
Aggressurus de luce, et rebus opticis agere, multo diversas a gravitate
valere vires hic asserit, neque leges in magnis corporibus deprehensas ad
parva transferri posse; quod variis exemplis probat usque ad vers. 69.
Laudato Newtono, qui luminis et colorum naturam primus detexit, expositaque
partitione totius operis a vers. 93. lumen recta propagari via affirmat,
probatque cum observationibus, tum ratione; unde consequitur propagata lucis
densitatem progrediendo minui eo nimirum modo, quo crescunt quadrata
distantiarum: Ad vers. 173. Consequitur item ab illapsis per exiguum foramen
radiis in opposito clausi cubiculi pariete suis expressas coloribus pingi
rerum externarum imagines, de quibus agit usque ad v. 264. Inde umbras
corporum considerat, ac Perspectivae, quam vocant, artis ortum,
Astronomicorum, et Geodeticorum instrumentorum usum, et Gnomonicae rationes
attingit. A vers. 302. ad successivam luminis propagationem delabitur,
eamque probat et inertiae vi, et satellitum Jovis ecclipsibus, ac demum a
vers. 527. ad vers. 706. luminis, quod a stellis fixis ad nos devenit,
aberratione. Tum quae lucis celeritas sit, ex utroque hoc argumento deducit;
in qua expendenda immoratur usque ad vers. 912. Immensam hinc arguit ipsius
lucis tenuitatem, quam multis experimentis confirmat, facileque ab iis, qua
objici contra solent, tuetur. Progreditur deinceps ad eam luminis
proprietatem, quam reflexionem, et refractionem vocant, quarum leges
describens, gradum facit ad diversam radiorum naturam, a qua colorum
varietatem deducit; agitque pluribus de celeberrimo illo Newtoni, ac
maximarum utilitatum foecundissimo hujus temporis de coloribus invento. A
vers. 1435. expositas leges experimentis perspicue comprobaturus, primum,
quae in experiendo caveri oporteat, ne in fraudem inducamur, exponit; tum
vario tentamine in septem illos colores, quos nominatim declarat, radium
quemque tanquam in sua elementa retexit, ac praecipue a vers. 1684. vitreum
Prisma describit, ejusque usum explicat in exhibendis, quibus radius
componitur, coloribus, atque horum discrimen ac ingenitam, et constantem
suam cujusque vim ac naturam exponit. Eorum intervalla sum sonorum
intervallis comparat; quid ex aliquibus, quid ex omnibus inter se commixtis
coloribus prodeat, docet. Demum a vers. 2126. ad naturalium colorum rationem
devenit, easdemque esse proprietates luminis, quod a corporibus reflectitur,
quodque in Solis radio continentur, deducit ad vers. 2330. A constanti
certaque colorum natura digreditur ad nostrum de eorumdem colorum
inconstantia judicium: Aestimari res plerumque a coloribus; quid colorum
varietas in mundo praestet: ut inde animorum affectus arguantur: alios aliis
coloribus allici: quam varia esse possit in coloris voce significatio: quam
falsa ejusdem apud vulgus intelligentia, ac inde tanquam a Natura exemplo
inductum inter homines, eorumque officia discrimen.
Stay, Benedikt (1714-1801) [1755], Philosophiae recentioris versibus traditae, versio electronica (, Rim), 24209 versus (24170 epici), verborum 184044, Ed. Neven Jovanović [genre: poesis - epica; poesis - epigramma; prosa oratio - dialogus] [word count] [staybphilrec].
|