Zamanja, Bernard (1735-1820) [1764], Echo libri duo, versio electronica (), Verborum 11422, versus 1535, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis epica] [word count] [zamagnabecho].
alto,
Aut ubicumque hortus cultis viret aemulus agris
Alcinoi; nemora alta inter camposque lacusque
Naïadumque jocos, non te decus addere tantis
Hoc etiam rebus pigeat. resonabilis Echo,
Objicibus recta positis, tibi Panos avenam
Monticolae, et dulces Nympharum reddere cantus
Saepius ingeminans discat, referentia voces
Corpora si circum fuerint disposta, patebit
Protinus ars omnis; varia de parte remissus
Dum sonus auditur, sitque illius obvia causa.
Namque quot accipies una pro voce reflexas,
Tot numero circum constructa obstacula cernes,
Singula quae sonitum excipiunt, pulsumque remittunt.
Jam satis haec Nymphae, quam passim audire solemus,
Quamque fero agrestem ingenio rupesque colentem,
Per latebras Musis, perque invia lustra secuti,
Cepimus. hic, ipso tandem sub fine laborum
Vela trahens, aliam, quae non latet addita in antris
Ut prior, at speculis levique in corpore vitri
Cui data forma cava est, tentabo educere lucem
In mediam, tradamque artes, queis possit habentis
Ad nutum cogi jactatas reddere voces.
Ergo ades: haud cedet labor irritus; atque voluptas
Non minor hinc veniet: quamvis taciturnior illa,
Ac, pudibunda velut, submissa voce profatur.
Haec tenuis primum parvaeque ita vocis imago est,
Audiri ut nequeat nisi verso calle revertens.
Nec vero speculis fit in omnibus illa , neque una
Pluribus auditur. speculorum levia vitra
Et cava sint et magna; quibus quod adurere possunt
Nomen ab urendo proprium fecere vocantes.
Tres horum species: primae nam forma rotundum,
Curva omni de parte aeque, sinuatur in orbem:
Curva etiam alterius facies, oblonga sed ovi
Effigiem referens. at vero tertia ab una
Arctior est, alia semper sua brachia parte
Pandit, uti numquam coëant possintve coire.
Rite igitur primum locus est quaerendus in illis,
Quem dixere focum, immissi quia luminis ignem
Colligit, et punctum circumundique cogit in unum.
Hunc ope succensae facile tu lampadis, ipsum
Si speculum ad superas rectum converteris auras,
Invenies. jamque huc jamque illuc lumina contra
Tende manu, radiosque ultro citroque meantes
Dirige in adversum corpus: vis ignea puncto
Emicat in parvo collecta, et discutit umbras,
Alba velut caelo fulget cum stella sereno.
Huc tu aures adverte; silent dumque omnia circum,
Accipe, furtivo socius quae verba labello
Edidit, haud speculi omnino conversus ad axem,
In latus at potius vergens. ita missa subibit
Vox melius, nec se circum tua tempora franget
Adveniens. et jam collectae vocis imago
Haud aliis audita, tibi sed cognita tantum
Redditur, et patulas rediens illabitur aures.
Quaeras cur eadem nequeat percellere sensum
-- 50 --
Vox prius, adverso quam sit de corpore pulsa?
Scilicet ut lucis radios ea corpora in unum,
Sic etiam sonitum cogunt: utque ampla profusi
In loca hebent segnes radii, contra ilicet ignem
Collecti rapidum volvunt; sic auribus illos
Nequidquam in tremulo vocales aëre motus
Exciperes seorsum fusos, nisi pluribus unā
Conjunctis, fremitu majori concita massae
Aëriae pars illa tremat, quae clauditur illic.
Fortior est virtus conjuncta, atque omnia crescunt
Augmine. vix flavos cohibere in vertice crines,
Tenuia, quae Seres submittunt, flamina possunt.
Ast eadem, nectens unā si plurima jungas,
Ingentesque trahant moles, teneantque carinas
Carpathio in magno, aut fluctisono Aegeo.
Non tamen et parili resonant haec terna sonore
Corpora. nam primum quod ab omni parte rotundum est,
Illo deterius paullo est, quod brachia longe
Parte alia extendit, modo tantum distet ab ore,
Unde sonus prodit, possint distantia ut aequo
Inter se spatio vocalia fila videri.
Quod superest, similemque refert utrique figuram,
Et differt ab utroque tamen, non audeat illi
Sese aliud quodvis praeferre hoc laudis honore.
At, quoniam magno mortalibus optima quaeque
Contingunt studio, quanto magis illud utrique
-- 51 --
Praestat, opus tanto est major solertia, frustra
Ne labor in ventos abeat. non sufficit unum
Invenisse focum: geminos habet ista figura;
Atque alter quaerendus item tibi munere taedae
Saepius admotae. lucis quippe unde videbis
Diffusos melius radios, facto agmine, punctum
Cogi aliud rite ad speculi; quaesitus in illa
Parte locus situs est; vocemque expectat, ut ipsam
Accipere, et quo vis acceptam mittere possit.
Illum furtivus plaga sonus impetat, illum
Qui loquitur teneat; nec longum tempus, et aura
Parte alia missas voces tibi fida ministrat.
Jam quid Athestinae referam miracula villae,
Qua fugit et magno resonat cum murmure montis
Ima petens Anio? quid, qua se Mantua tollit,
Mantua laurigero contingens vertice caelum,
Tecta ducum, fama totum celebrata per orbem?
Vidi ego, regificos tot sumptus inter, in altis
Aedibus in primis amplum penetrale, quod omni
Parte tenent parili quatuor latera ardua mole;
Tum super incumbit fornix. ergo intus amico
Absens absenti poterit submittere verba
Quin vocem excipiant circum, propius licet illo
Assideant, alii comites. it protinus Echo
Dicta ferens eadem furtim cui missa fuere,
Ingrediturque aures secreta. ubi namque cohaeret,
-- 52 --
Atque alius paries alium secat, angulus unde
Exoritur, posito si quisquam immurmuret ore;
Continuo, ilignis ceu clausa canalibus unda,
Non hac non illac se vox emissa reflectit
Ad latera, aut audet lato se credere campo,
Illa quidem tenuis; sed enim qua semita flexu
Murorum perducta patet sub fornice, et alter
Angulus opposita sese e regione viaï
Ostendit, serpens tacite ciet aëra in illis
Finibus inclusum, pariterque illabitur aures.
Fors etiam dabitur non laevo numine quondam
Longe alios nostrae mores cognoscere Nymphae,
Majoresque sequi lusus. non protinus omnes
Pandit opes Natura suas mortalibus. acri
Illa diu studio quaesita haud parte videndam
Objicit ex omni sese; sed parte latescit
Maxima, et irritat cupidos spe semper amantes.
Non tamen ex toto fallit, sterilemque locari
Umquam operam, ventosque sinit ferre irrita vota.
Quippe ferax rerum est. Ergo juvat omnia, tellus
Quae tegit in gremio, disquirere, et omnia campos
Sparsa per aetherios. О qui me tollat in altum
Daedaleis volucrem pennis! qui me inferat astris!
Arduus unde omnes possim dignoscere leges
Motusque viresque, quibus sese avia circum
Convolvunt Solem! quae tunc spectacula! quae tunc
-- 53 --
Aonidum in lucos rerum admiranda referrem,
Nulli audita prius! cantu mihi cederet Orpheus,
Orpheus infernas potuit qui carmine Diras
Flectere, et Eurydicen superas educere in oras.
Felix, qui potuit vocalis promere Nymphae
Tot species formasque novas! felicior ille,
Qui magnum ingenio fretus lustravit Olympum,
Astrorumque ignes radio distinxit, et omnes
Legibus inter se certis, numerisque revinxit.
Jamque juvat medio Solem convisere caelo,
Omnia dum circum palantia sidera ducit,
Et trahit ad sese magis hoc minus illud, eorum
Pro vario spatii tractu, quo singula distant:
Jam trabeam spectare Jovis, jamque aurea tardi
Cingula Saturni, pugnasque et praelia, missis
Nondum etiam irarum causis. num collibus illic
His similes colles, sylvis silvae, amnibus amnes,
Aequoraque aequoribus? Jam quo mihi bellice Mavors
Tu fugis, ardentes cur tingis sanguine vultus?
An pudet, Idaliae Veneri quod visus
Zamanja, Bernard (1735-1820) [1764], Echo libri duo, versio electronica (), Verborum 11422, versus 1535, Ed. Petra Šoštarić [genre: poesis epica] [word count] [zamagnabecho].
|
