Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].
12 Verum ne hoc quidem instituto scopum suum assecuti sunt veteres
legislatores; eventus enim ipse ostendit quod nec optimatum authoritas continendo, donec
viritim ad comitia confluebant, populo par fuerit, et quod ambitiosi optimates, qui ad
arripiendam summam potestatem aspirabant, si artem popularem auram captandi probe tenuerunt,
populo ipso ad assequendum propositum suum facilime uti potuerint; omnes enim veteres
respublicae aut plebis licentia per anarchiam et internas discordias interierunt, aut
ambitiosi alicuius optimatis potentia per civilia bella in illimitatam monarchiam sunt
commutata. 13 Itaque ut huic aequilibrii defectui subveniatur, primum ea
ratio inita est per recentiores legislatores ut non totus populus, sed tantum certus eius
repraesentantum numerus in partem legislationis vocetur, dein ut ad evitanda, quae naturalis
potentiorum optimatum ad arripiendam supremam potestatem nisus producebat, mala, regia
dignitas uni familiae per constitutionem ipsam deferatur sicque compositus ex omnibus tribus
simplicibus reipublicae formis status ita efficiatur ut, cum ipse repraesentantum populi
numerus notabilem efficere debeat multitudinem, huius impetum authoritas
2412
optimatum temperare, quod si vero optimatum potentia statum hunc opprimere vellet, rex
eorum ambitionem coercere, denique si rex ipse potestatem suam ultra legis constitutionisque
limites extendere vellet, reuniti hi duo status obsistere possint. 14 Mixtum
hoc ex omnibus tribus gubernii formis systema conformi fere modernorum publici statum sensu,
procurando communi totius nationis bono, adeo conveniens videtur ut nuper Coloniae
Americanae, licet nec distinctionem statuum nec regiam dignitatem admiserint, ad assequendum
tamen necessarium per tam extensum, ut illae occupant, terrenum in administratione publica
aequilibrium distincta a repraesentantibus populi duo corpora stabiliverint quorum unum,
nempe Senatus Superior , eadem ferme, quam in temperatis monarchiis optimates
habent, Authoritate gaudeat, aliud, nempe Gubernator , eadem ferme iura exerceat
quae in temperatis monarchiis principi deferri solent, eo solo discrimine quod et Gubernator
et membra Superioris Senatus magistratus suos non nisi definitis per legem annis retinere
possint, his vero praeterlapsis alia iterum individua iis suffici debeant.
Škrlec Lomnički, Nikola (1729-1799) [1782], Operum omnium tomus II, versio electronica (), Verborum 46753, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - epistula; prosa oratio - oratio; prosa oratio - tractatus] [word count] [skrl2].
|