1. Poeta adhortatur milites ad strenue pugnandum pro gloria et muneribus, IV Id. Decembr. an. 1778. 1
Ex quo Threiciam fert Prussus vertice cristam
Gradivique sui missile tentat avi,
ex quo thoracem fert pectore miles ahenum
diversoque ferox praelia Marte gerit,
5 Boiorum tellus similem 2 non viderat hostem,
non fuit Austriaca haec sollicitudo lari.
Ter denos iam iam 3 soles numerare valemus,
quod Prussus nostros depopulatur 4 agros.
Nititur Austriacam constanti tollere terram
10 impete, Germanum reddere inane 5 solum.
Saepius adsumsit, repressit saepius arma,
nuncque 6 leo rabidus, nunc lepus ipse fuit. 7
Quidquid agat, funus domui tristemque ruinam
molitur Lotharingae excidiumque parat. 8
15 Iam, cum 9 pace fruendum aetas artusque trementes
suadent, belligeros: »Miles, ad arma!« ciet. 10
Iam trepidante manu, faciem sulcante 11 senili
ruga, tela minax illita felle vibrat.
Nec satis: in fines nostros inimica retorquet
20 spicula, iamque hostem lugubris ora tenet.
Oppida namque suis moerent viduata colonis, [23]
nuda manet tellus, mox ubi gramen erat. 12
Utque pecus pueros abigunt, abiguntque puellas;
iam, qui 13 dives erat, quaerit egenus opem.

-- 282/377 --

25 Talia, Belligeri, patriae dat fata Borussus,
talem Boia vicem fertilis ora subit.
Quid pharetras humeris, Heroes, fertis inertes,
cur enses 14 sinitis putre latere scabros?
Numquid vestrorum iam non meministis avorum?
30 Heroum numquid corda timore rigent?
Maiores alios vestri subiere labores;
quem timeant, hostis, credite, nullus erat.
Hunne! (et enim 15a primos tali vos dignor honore)
esto memor proavum, cassida flecte minax.
35 Stringe acri volucrem ferro, da lora caballo
et Scythico Prussi sinciput 15b ense feri.
Sic Graios feriere patres, feriere Latinos
vestri, sic Sinicis huc petiere iugis.
Per tot regna Scythis miles non obstitit ullus,
40 aut, si restiterat, me hercule, caesus erat.
Pannonias vestri bello tenuere 16 parentes
terras; cur nequeat Prussica rura nepos 17?
Exemplum date, quod vobis pater Attila liquit, 18
quum Catalaunensi bella gerebat agro.
45 Non ante abscessit, valido quam Marte phalangas
sterneret aut compar hostis utrimque foret. 19
Non hic Prussus erit, fortes qui vincere possit
Hunnos; Hunne, velis, debilis hostis erit.
Martia stirps, Franci, quid acutos abditis enses,
50 quos pater armipotens pignoris ergo dedit?
Stringite eos, veluti vestri strinxere parentes, 20
dum totus Celtis territus orbis erat.
Sumite nunc animos, queis tot fudistis opimas [24]
gentes; in Prussum hos nunc revocate animos. 21
55 Quid gessere patres Caroli sub tempora Magni,
quid Caroli Sexti postea 22 gesta ferunt?
Vestra manus, Franci, Turcos acri ense cecidit,
Pannonidum collo sustulit omne iugum. 23
Gloria Francorum, steterit dum terra, manebit,
60 semper eis laudem Pannonis ora dabit.
Pectora thoracem sumant et crura cothurnos,
oblongusque hostis pugio corda petat. 24
Quid, genus Illyridum, coram cunctaminor hoste,

-- 283/388 --

qui vel conspecta fronte minace ruit?
65 Non semel, Illyrici quid possit dextera, Prussus
attonitus vidit, cum cecidere sui.
Illyrios nescit, fugiunt quem facta 25 vetusti
temporis ab Graiis Romuleisque data. 26
Non memorem gnatos Martis, non stirpe profectos
70 Teucrum, queis laudes secula prisca ferunt, 27
Subticeam Thracas 28 celebres Henetosque vetustos,
queis stirps Illyridum sanguine iuncta fuit.
Non dicam Teutas, Agronum fata 29 relinquam,
Batones Latus quid nocuere, 30 sinam.
75 Adria cum Ponto generosi praelia novit
Illyrii: testem Dravus et Ister aget.
Nunc quoque defensant ab Turco Pannonis agros; 31
tanto hosti nullus durior hostis erat.
Da gladios capiti curvos, da missile cordi,
80 da nigrae Prussos, Illyre gnave, Stygi!
Iam clarae bello gentes, vos adloquor una, 32
ne patria infausto Marte, videte, ruat. 33
Terna ferox Prussum facilis gens conteret unum,
Tartara, si vires iungitis, ille 34 petet.
85 Audaces animis (lituo resonante canoro) 35 [25]
adversa in Prussum figite tela manu.
Non vestri tergo sumserunt vulnera patres; 38
si quod erat vulnus, pectore vulnus erat.
Prendite iam gladios, nervis tentate sagittas;
90 una manus vobis, impetus unus erit.
Quisque feret munus, reddentur praemia cuique,
praecipuis vestrum Caesar amicus erit. 37
Caedite sic hostem, sic illi ferte ruinam,
ut nullum Prussi vestigium superet. 38
95 Iam caeli 39 faveant, mater Bellona secundet:
occidit en Prussus, gloria vestra manet! 1 U В je natpis: Elegia, qua Poeta milites adhortatur ad fortiter pugnandum pro gloria et muneribus adipiscendis. 10. Decembr. 1778. — 2 F: similem, B: talem. — 3 F: iam iam, B: vulgo. — 4 F: depopulatur, B: depopuletur. — 5 F: inane, В: vile. — 6 F: Nuncque, В: Iamque. — 7 F: nunc lepus ipse fuit; В: iam fuit ipse lepus. — 8 Distih 13—14 glasi u B: Quidquid sit, Patriae funus tristemque ruinam | Cogitat, exilium denique Prussus agit. — 9 F: Iam, cum; B: Nunc, dum. — 10 F: ciet, B: vocat. — 11 F: sulcante, B: scindente. — 12 F: gramen erat, B: spica fuit. — 13 F: Iam, qui; В: Et qui. — 14 F: Cur

-- 284/379 --

enses, В: Quidque enses. — 15a F: Hunne! (et enim; В: Hunnica (nam. — 15Ь F i B: cinciput. — 16 F: tenuere; B: obtinuere.— 17 F: cur nequeat Prussica rura nepos; B: cur gnati haud Prussica rura queant. — 18 Stih 43 glasi u В: Hoc facitote, velim, quod tunc pater Attila fecit. -- 19 Distih 45—46 glasi u В: Non prius abscessit, quam victor marte furente | Esset, siue eadem gloria vtrimque foret. — 20 F: veluti vestri strinxere parentes; B: Sic, ut proauis strinxisse licebat. — 21 F: hos nunc reuocate animos, B: sumite nunc animos.— 22 F: postea, B: tempora. — 23 Stih 58 glasi u В: Pannoniamque iugo soluerat ipsa manus. — 24 Stih 62 glasi u В: Hostis et intortus pugio pectus agat. — 25 F: facta, В: fata. — 26 Stih 68 glasi u В: Temporis aut paullo quaeue fuere prius. — 27 F: ferunt, B: canunt. — 28 F: Thracas, B: Phrygios. — 29 F: fata, В: facta. — 30 F: nocuere, B: retulere. — 31 F: ab Turco Pannonis agros, В: a Turcis Pannonis oram. — 32 F: vna, B: uno. — 33 Stih 82 glasi u B: Nomine, neu Patria hac strage, cauete, ruat. — 34 F: ille, B: ipse. — 35 F: canoro, B: sonoro. — 36 Stih 87 glasi u В: Non vestri patres sumserunt vulnera tergo. — 37 Stih 92 glasi u В: Et, quod plus, cunctis Caesar amicus erit. — 38 Stih 94 glasi u B: Neu Nomen linquat vestigiumque sui. — 39 F: caeli, B: superi.