§ CXLII.

Norma quae viguit sub Maria Theresia.

Principio industria haec universim proprietariis commendabatur, iubebantur magistratus, ut ad hanc plebem potissimum excitent admittendaque proceriori admissario caballa immunis a contributione pronunciabatur. Anno 1774. iam norma, iuxta quam institutum hoc tractari debeat publicabatur constituebaturque praemium pro hinnulo a normali admissario producto, si primae classis fuit sex, si secundae quatuor, si tertiae classis duorum aureorum, verum variae iurisdictiones variam hanc benignam ordinationem effectuandi vicem iniverunt. Aliqui comitatus unum aut etiam plura publica equatia erexerunt, alii plures comparaverunt admissarios, hos per districtus comitatus diviserunt iisdemque viciniorum rusticorum caballas admitti procurarunt. Aliae potentiores communitates ad comparandos sibi proceriores admissarios disposuerunt. Omnia tamen haec, eum tantum effectum produxerunt, quod a procerioribus admissariis apud melius habentes incolas aliqui proceriores hinnuli sint prognati; apud rusticos, per quos solos institutum hoc notabile accipere potuisset incrementum, quo minus effectum producat, miseria eorum impedivit; ob hanc enim rustici admissis etiam ad proceriores admissarios caballis, ad ipsum usque foetus tempus gravissimos saepe labores peragere; ob hanc vix prognatos hinnulos longa molestaque itinera simul cum matre peragi facere debebant. Ob hanc hinnulis primis aetatis eorum annis nec debitam munditiem, nec conveniens pabulum praebere poterant; ob hanc denique eosdem iam tertio aetatis anno saepe iniungi facere cogebantur. Accessit aliud grave perinde impedimentum, quod rustici parvas nonnisi habuerint caballas, quae sustinendis procerioribus admissariis pares non erant.