Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].
38.1 Ratio status ipsa alia est interna, alia externa; alia nempe per
circumstantias externas, alia per internas regitur; omnes enim circumstantiae, quae ad finem
civitatis quidpiam faciunt, rationem status constituent; hinc videmus hanc rationem status
diversis gentibus diversam esse; sic aliqua gens in belligeratione collocat rationem status, uti
Borussia hactenus, alia in commercio, uti Portugallia. 2 Generatim ratio status
omnibus gentibus suadet praecavere ne aliae gentes laedantur, imo amicitiam cum omnibus
quaerere, ne ultionis causa nos bellis exponamus, quae civitati plerumque noxia esse solent.
3 Suadet ratio status aequilibrium retinere in Europa, ne scilicet ita increscat
potentia unius gentis ut alias opprimere posset legesque dictare; hinc per varia foedera,
amicitias efficere debent aulae ne alia increscat. 4 Sic videmus his temporibus
Russos et domum Austriacam coactos esse ad restituenda omnia Turcis, quae bello occuparunt, ne
aequilibrium turbetur. 5 Et si natio quaedam ad formidabilem magnitudinem
excrescet, ratio status poscit ut plures debiliores foedus ineant contra potentem hanc gentem.
Finis prolegomenorum statisticae practicae.
2-038
|