§ 3--us De Legibus fundamentalibus.
1.1 Leges fundamentales Angliae sunt sequentes:
1--o) Commonlaw seu Communis Lex; hoc nomine continetur complexus legum antiquissimarum.
Leges has colligi curavit Eduardus saec. 11--o; hoc codice leges municipales complectuntur,
sed etiam leges consuetudinariae et fundamentales irepserunt.
2-054
2--o) Est Charta Libertatum, quae Latino sermone saec. 12--o a Henrico Clerico edita est, et
est confirmatio privilegiorum antiquorum.
3--o) Est Charta Magna Libertatum, hanc 1215. edidit Joannes rex Sine Terra, et eam filius
eius 1225. confirmavit; Magna dicitur, quia ampliora jura conceduntur ea statibus.
4--o) Est Constitutio quae Petitio juris compellatur, et 1628. per Carolum 1--um confirmata
est; dicitur Petitio, quia dicebant Angli laesa esse jura sua per priores reges, ergo petebant
restitutionem.
5--o) Huc pertinet Jusjurandum quod Test appellatur et a Carolo 2--o anno 1673. inductum
est; hoc excluduntur omnes a muneribus qui ecclesiae episcopali addicti non sunt.
6--o) Constitutio, quae Habeas Corpus dicitur; haec 1679. edita est, qua peculiaris
praerogativa conceditur nobilibus et omnibus Anglis, vi cuius nempe sine causa sufficienti
nemo incarcerari potest, nec per regem.
7--o) Constitutio, qua exauctoratur stirps Stuarda 1689.
8--o) Constitutio, qua de regni hereditate ordinationes factae sunt 1701.
9--o) Tractatus Unionis, qua duo regna Scotiae et Angliae incorporata sunt.
2 Ex his legibus dimanant diversa juris publici capita; nempe regnum est
hereditarium, obtinet indivisibilitas monarchiae; ordo successionis est cognaticus, obtinet
jus primogeniturae, obtinet denique jus repraesentationis; feminae ergo habent praerogativam
prae maribus in linea recta, quae est cognatica successio. 3 Successor in
omnia jura defuncti antecessoris ipso facto succedit, citra omnem ritum et coronationem, proin
per nativitatem accipit omne jus; nam cum princeps Valliae per regem declaratur, jam per
status praestatur homagium ut futuro successori et regi. 4 Dum in ordine
successionis dubium enascit, parlamentum habet jus discutiendi et determinandi successionem;
immo parlamentum putatur gaudere etiam jure mutationem faciendi in ordine successionis; sic
scimus stirpem Stuardam exclusam esse, scimus per parlamentum statutum fuisse ne catholicus in
Anglia regni hereditatem capessere possit. 5 Anni minorennitatis ante Henricum
8. determinati non erant, sed hic voluit
2-056
testamento suo ut filius eius usque 18 annum maneret sub curatela. 6 Dein
anno '751. defixa est per parlamenti confirmationem 18 annis; idem etiam '765. anno
determinatum est; regis arbitrio relictum est tutores et regentes declarare per testamentum;
ubi autem rex non determinat, parlamentum solet eligere; reges absentes vel impediti ipsi
reges constituunt regentes, plerumque uxores suas, si vero in morbum gravem vel maniam incidat
(uti contigit moderno regi Georgio 3--o), eligit parlamentum; si conjuges non adsint, raro
committitur singulari personae gubernium, sed collegio virorum illustrium, qui vel a rege vel
a parlamento eliguntur. 7 Regentes diversis utuntur titulis: protectores, Lord
Gardyieng compellantur. 8 Inauguratio licet jus novum non tribuat, tamen
semper locum habet maxima cum solemnitate in Abbatia Vestmonasteriensi; postquam
inaugurationem publicatur rex [solemniter] in praecipuis totius monarchiae civitatibus
coronatur solemniter in praesentia statuum; rex facit sponsiones, quibus jura et privilegia
sarta et tecta conservare velit, sequitur dein jus jurandum formula generali; accedunt eum
dein praelati et eum exosculatur, dein ungitur sacro oleo rex, postea archiepiscopus
Cantuariensis et primas regni eum coronat; post hoc proceres seu Lord praestant juramentum
fidelitatis et obedientiae, dein eum exosculantur in gena sinistra; accipit dein sacram cenam,
servatur dein contio, post hanc praeces funduntur, et sic actus coronationis terminatur.
9 Etiam apud Anglos solet regina, si adsit, honoris gratia coronari.
10 Clenodia regni Anglici sunt: duae coronae, una, qua sanctus Eduardus
Confessor coronatus est anno 1046, haec imperialis dicitur. Alia est corona status
(Staatskrone); hac corona cinctus comparet rex cum regina coronatur imperiali corona.
11 Sceptra tria, unum cum cruce superne; alterum habet columbam albam; tertium
est baculus sancti Eduardi. 12 Gladii tres, quibus praecingitur. Unus gratiae
gladius et curtana dicitur, quo ei potestas gratiam dandi confertur; alii duo sunt gladii
iustitiae, unus pro rebus profanis, alter pro rebus et negotiis ecclesiasticis.
2-058
2.1 Forma regiminis in Anglia secundum aliquos est limitata, secundum
aliquos mixta, sed cui definitio horum vocabulorum clare constat, videbit non limitatam, sed
mixtam esse formam regiminis; jura enim majestatica sunt mixta, sunt divisa inter regem,
curiam superiorem, et inferiorem; non obstante tamen restrictione regis conspicua sunt tamen
eius jura; et quidem leges per parlamentum latae sine regis confirmatione vim legis non
habent, et provisio per regem facta in curia inferiori examinatur primo; si rejiciatur,
nunquam legem efficiet; si adprobetur, tunc a curia superiori investigatur; etiam haec
rejicere potest; si non placeat ei, regi propria est executio legum independenter; regis est
praecipua officia et munera conferre independenter, et ad arbitrium suum, omnes militares
dignitates confert rex, omnes ordines, titulos, nobilitatem, omnes ecclesiasticas dignitates;
nomine regis exercetur omnis jurisdictio tam criminalis, quam civilis et ecclestiastica;
gaudet jure aggratiandi; utitur jure conferendi jus repraesentationis, seu jus sessionem
habendi et votum ferendi.
3.1 Jura maiestatica externa exercet independenter circa legationes foedera,
bella et pacem; interim expensas pro bello parlamentum inferius resolvit; si tamen suis
sumptibus gerere velit et possit, nemo oberit ei; generatim ergo in omnibus, in quibus rex
lege restrictus non est, in iis illimitate jura maiestatica exercet; regi competit etiam jus
parlamentum, quod ipsi non placet, dissolvendi et dimittendi; dein habet enim jus
procrastinandi, seu differendi parlamenti sessiones, et tandem habet jus cassandi parlamentum,
seu deputatos jure suo privandi, et tunc communitates alios mittere debent. 2
Deputati in regula septem annis in parlamento sedere possunt, post hos elapsos novi deputati
mittuntur. 3 Gaudet jure proceres convocandi. 4 Per leges rex
Angliae est heres ultimus omnium suorum subditorum. 5 Rex reputatur Dei
vicarius esse, declaratur per leges esse infallibilis et omnes errores ministris imputantur;
eius persona est sanctissima, et, ut Angli dicere solent, sola cogitatio eum occidendi inter
maxima crimina reputaretur; praerogativas regum appellant sacra sacrorum Deitatis Anglicanae
Diadema.
4.1 Conventus statuum in Anglia appellatur Parlament; aliqui per parlamentum
intelligunt regem, superius et inferius parlamentum seu
2-060
curiam; interim cum rex aperte habeat jus parlamentum convocandi, cassandi etc. dicendum per
parlamentum intelligi tantum conventum ordinum, seu duas curias; in his ergo omnes
congregantur, qui nomine statuum veniunt; in curia superiori congregantur stricte sic dicti
pares curiae seu Lords, qui vel ecclesiastici vel profani sunt; ex profanis tantum capita
familiarum habent jus sessionis; ex ecclesiasticis sunt duo archiepiscopi et 24 episcopi
Angliae et Scotiae; hae tamen duae classes non formant duos status, sicut in Hungaria, sed
unicum statum, proin nulla est aemulatio, nulla invidia; saeculares jure hereditario gaudent
hac praerogativa, ecclesiastici vi officii sui habent eam; saecularis tamen solummodo tempore
majorennitatis, nempe 21--o aetatis anno, gaudet hac praerogativa, dein debent esse Helveticae
confessionis et quidem episcopales; ex Scotia tantum 16 eliguntur per ceteros Lords, qui
nomine omnium intersunt parlamento. 2 Generatim numerum parium non habentur
definitus quia rex pro arbitrio jam pluribus, jam paucioribus confert. 3
Praeter hos adhuc sedem in curia superiori habent 12 iuris periti qui tantum vota informativa,
non autem decisiva habent. 4 Caput curiae est cancellarius regni, qui etiam
tantum informativo voto gaudet; deciditur pluralitate votorum.
5.1 Curia inferior complectitur deputatos communitatum, nempe communitatum
urbium et oppidorum, quibus concessum est hoc jus. 2 Communitates deputatos
suos pluralitate votorum eligunt, nempe eorum qui possessionati sunt vel aedes et certos
reditus habent; eliguntur autem solemniter et plerumque marchiones, duces nempe tales qui jure
voti et sessionis non gaudent in curia superiori; ibi enim tantum primogenitus gaudet jure
voti in superiori curia; in hac curia inferiori tam Angliae, quam Scotiae deputati locum
habent; tota curia inferior venit nomine communitatis et efficit unum statum, inclusive cum
statu rustico. 3 Curia superior ultra 200 subjecta non extenditur; curia
inferior complectitur 80 deputatos comitatum, urbium vero 389 deputatos, duarum universitatum
4
2-062
legati, 8 portus maris mittunt 16 viros; 18 comitatus Valliae mittunt totidem deputatos,
dein urbes Valliae mittunt 12, proin omnes simul sunt 513 !. 4
Ex Scotia veniunt 30 deputatos, urbes et oppida mittunt 15; proceres evocantur nominatim
omnes; deputati vero generatim evocantur; in Scotia Lords nominatim non evocantur, qua tantum
16 mittuntur ex omnibus, sed generatim evocantur. 5 Electio deputatorum fit
certo ritu et pluralitate votorum, eligentes debent esse incolae eius loci, debent fundos et
certos reditus habere; idem etiam de eligendis intelligi debet, sic deputatus Angliae eligi
non potest, nisi 600 Lib. sterling proventus habeat; urbanus vero deputatus debet 300; diurna
enim deputati non habent in Anglia, prout in Hungaria, sed Scotae habent diurna; rex pro
lubitu suo convocat quomodo quorsum, et quotiens ipsi placet parlamentum,
urgente nempe bono publico; jam a saeculis in palatio Vestmonasteriensi Londini congregatur.
6 Prima die praestatur jus jurandum; curia superior praestat duo juramenta,
nempe Test, quod 1664. introductum est, ipsa est professio fidei juxta ecclesiam episcopalem.
7 Secundum est quod 1702. introductum est, quo stirpi Stuard abjuratur omnis
fidelitas. 8 Curia inferior praeter haec duo jurat etiam juramentum
Alegiancae, quod est homagii praestatio, 1606. inductum; aliud est juramentum Supremaciae, quo
regem supremum caput ecclesiae recognoscunt; quod 1534. inductum est. 9 Die
sequenti rex per cancellarium praecipit ut curia inferior eligat oratorem, qui nempe negotia
moderatur in inferiori curia; hic permanet in regula per 7 annos. 10 Post hoc
habentur sessiones ambarum curiarum in una sala, comparet rex corona domestica et purpura
praecinctus, stipatus ministris suis, oratione ipsos salutat, commendat salutem, et facit suos
provisiones, dein abit; status vero separati respondent ipsi et gratias agunt pro salutatione;
hoc responsum, vulgo Danksagungs-Addrese, per deputationem solemnem submittitur regi; alias
rex nunquam comparet in parlamento, sed si peculiaris provisio ardua facienda est, comparet
etiam in parlamento; tandem comparet cum provisionibus decretis vim legis tribuit; ultimo in
abolitione vel cassatione comparet etiam rex. 11 Curiae superioris membra
gaudent jure vota sua et sessionem in sua absentia aliis deferendi, 2-064 prouti
est apud nos absentium tabula; deputati curiae inferioris non accipiunt instructionem a suis
comitatibus, sicut in Hungaria, hinc proprio arbitrio concludunt in bonum civitatis, et
communitates consentire debent, quia hi repraesentant totum populum, a quo tamen instructio
haberi non potest tam facile, sicut apud nos, ubi tantum comitatus ipse dat instructionem.
12 Et haec est organisatio Parlamenti Anglicani. 13 Per totum
tempus parlamenti omnia eius membra gaudent immunitate maxima, et excepto casu perduellionis
violari et incaminari ! nequeunt, proin et reali et corporali immunitate
gaudent; omnis habent jus promotiones faciendi in parlamento circa quodcumque objectum;
praecipua potestas parlamenti se exserit in jure legum ferendarum, et tributorum imponendorum.
14 Quotiescumque in Anglia vel de condenda nova legs !, vel
abolienda antiqua, vel interpretanda lege agitur, semper id cum consensu utriusque curiae
fieri debet. 15 Ius tributorum curiae inferiori destinatae est, et quidem
quotannis. 16 Bill est provisio in stilum deducta sed non confirmata.
Parlamentsakte est confirmata per curias et ipsum regem Bill. 17 Provisio in
utraque curia approbata per regem confirmatur, et sic vim legis habet; omne decretum
parlamenti vel est publicum vel privatum, vel versatur circa tributa; dum bulla est publica,
rex eam confirmat formula Gallica: le Roi le Voi (rex vult); si est privata bulla, confirmat:
soi comme ile desirer (sit prout desideratis). 18 Si est circa reditus: le Roi
remersirse lo so soujet, accept leur bene volens, et osi le vau (rex gratias agit fidelibus
subditis suis, acceptat eorum benevolentiam, et desiderat id ipsum.) 19 Si
bulla quaedam rejiciatur per regem: le Roi savisra (rex curabit se informari); huius tamen
formulae jam ab antiquis temporibus usus non fuit in Anglia, nam reges habent jam modum ante
tempus supprimendi sibi odiosas bullas; et hinc merito Angli gloriari possunt quod nulla lege
moderentur nisi quam ipsi condiderunt; dein quod nulla ferant tributa, nisi quae ipsi sibi
imposuerunt. 20 Parlamentum custos est legum fundamentalium, libertatisque
nationis in his fundatis; hinc si deprehendatur quis leges fundamentales violasse, vel
libertatem infregisse, parlamentum hoc contra ipsum procedet; rex tamen, cum infallibilis sit,
non subesse hinc judicio, sed ministri eius incusantur. 21 Accusator est Curia
inferior, superior est
2-066
iudex in omnibus publicis accusationibus, et in omnibus causis, quae respiciunt pares Curiae
superioris, et quidem tam ecclesiasticorum, quam saecularium. 22 Per supra
memoratum decretum Habeas Corpus libertas Anglorum firmata est, Lettre Cachete sublata, quae
erant epistolae clausae quibus inarrestabantur viri praestantissimi quin processus ipsis
formaretur; apud Gallos originem habuerunt, sed modo et ibi sunt prohibitae.
23 Iura haec et immunitates fere omnes etiam Scotis sunt communes; in
religione tamen est differentia; nam in Scotia est hierarchia secundum Genevensem ecclesiam,
nempe synodos; Scotia habet etiam proprias leges municipales, omnes tamen leges post unionem
incorporativam latae sunt communes. 24 Hybernia habet suas distinctas leges,
et per proregem gubernatur. Leges condere potest tantum illas, quae non praejudicant legibus
et commodo Anglorum et Scotorum. Leges tamen Angliae non respicit Hybernia, nisi specifice id
exponatur.
6.1 In Anglia duae sunt factiones, Anglica et oppositionis; hae duae
factiones antiquissimae sunt originis, et ex altercationibus religionis originem suam habent,
uti ex historia Jacobi primi et 2--i scimus; hae factiones sunt summe necessariae ad
impediendam degenerationem regiminis formae; ipse filius primogenitus regis princeps Valliae
est membrum factionis oppositionis.
7.1 Nobilitatis classes apud Anglos copiosae sunt; tota natio Anglicana usu
consuetudineque dividitur in nobilitatem eminentem, in nobilitatem, et in communem plebem.
2 Proprie tamen et per legem tantum in nobilitatem et communitatem dividitur
Angliae populus, et quidem ad nobilitatem pertinent tantum Lords seu pers Curiae, ceteri omnes
communitatis nomine veniunt (Nobiliti et Comonalti).
8.1 Inter nobiles eminentiores habentur diversi
praerogativae gradus, quos titulus determinat, dux, marchio, comes, vice-comes, baro; juxta
hos titulos inter se diversis honoribus et praerogativis utuntur; antiquitus barones erant
omnes proceres generatim, sed successive alii tituli recepti sunt; hi omnes titulo Lords
gaudent, quod Dominum denotat; tituli hi
2-068
per solemne diploma a rege acquiruntur, cum prerogativa paris Curiae, et tunc plerumque
acquirunt praedicatum, ab urbe vel praedio suo quodam; hic conspicuus titulus tantum ad
primogenitum filium transit, qui etiam tantum jure sessionis et voti gaudet in Curia
superiori; stirps Marlborug habet pro utraque stirpe hunc titulum, exstincto nempe sexu
masculino. 2 Praerogativa ergo haec est solummodo personalis in Anglia neque
inhaeret bonis et praedium nobilitare non nobilitat alium, sed quivis possidere potest illa
bona, non sicut in Hungaria.
9.1 Ceterum hi tituli non passim distribuuntur; bona solummodo in
primogenitos derivantur; possunt tamen dividi cum consensu primogeniti; habentur tamen bona
allodialia, quae majoratui non subsunt, quae etiam ad feminas derivantur; si haec non adsint,
accipiunt ceteri Appanagium, seu annuam solutionem a primogenito.
10.1 Hodie ex abusu ducum et marchionum omnes filii appellantur Lords, apud
ceteros vero tantum primogeniti; filiae ducis vel marchionis vel senior filia comitis et
ceterorum Ladis (ladi) compellantur. 2 Fit ut hi Lords plures titulos habeant,
quia retinent ad maiorem titulum elati priorem titulum, et hi tituli dein dividuntur inter
complures filios secundum aetatem, ita ut senioribus maiores tituli concedantur.
11.1 Omnes proceres hi sunt vasalli regis, et homagium regi praestare debent
propter bona. 2 Hae dignitates et bona originaliter tantum bene merentibus
concedebantur, tardius per abusum etiam pecunia vendebantur; qui abusus quam maxime sub Jacobo
primo invaluerunt.
12.1 Archi-officiales gaudent praerogativa honoris cum ipsis proceribus
eminentioribus, sed sessionem et votum non habent in Curia nisi prius tales sunt pares;
praelati tamen, episcopi, et archiepiscopi ipso facto accepti oficii sui sint pares Curiae, ad
descendentes tamen episcoporum non transit haec dignitas, sed est stricte personalis.
2 Nobiles inferiores etiam diversos habent gradus nempe Knicht Baronets (ex
Ger. Knecht); erant enim regis vassali; hos Jacob I. induxit pro 1000 Ł Ster.; praerogativa
est restricta ad 2-070 primogenitos. 3 Dein sunt Bannerets (Banner
Herrn), sunt sicut equites aliarium gentium; hi utuntur titulo Sir cum prioribus, nempe
Baronets. 4 Alii sunt proprie equites qui Knikt bakelurs
vocantur, hoc titulo gaudent etiam ignobiles in oficiis aut aliis
honestioribus opificiis constituti, uti celebres horopei, mercatores etc; alii sunt Eskir
(Schild Träger); hi audent gestare scutum nobilitare. 5 Alii sunt Gent le mens
(Sánt le mán), vulgo nobiles; haec praerogativa competit cultioribus civium classibus, qui
nobilitate cetera non gaudent. 6 Freholders sunt adhuc media classis inter
plebem et nobiles, huc pertinent omnes, qui fundum aliquem innobilem titulo proprietatis
possident. 7 Copiholders etiam huc spectant, qui nostris arendatoribus sunt
aequales; nobiles hi Angliae praecedunt nobiles eiusdem generis Scotiae, et hi vicissim
nobiles Hyberniae, quae per tractatum unionis definita sunt. 8 Per Gentri
intelligunt totum populum Anglicum exceptis paribus seu proceribus. 9 Causae
controversae circa genealogiam, scuta et lineas definiuntur per heraldicum judicium
(Wappen-Gericht) 9 Servitus in Anglia locum non habet, nullus est glebae
adstrictus, sed omnes sunt liberi.