Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].
3.1 Scotia antiquis utitur legibus municipalibus quae 1629. collectae et
typis editae sunt; a temporibus tamen unionis valent et leges quae in parlamento latae sunt.
2 In Hybernia prius propriae vigebant leges, sed a tempore subjectionis,
Anglicae. 3 Legibus Anglicis generatim objicitur quod quaedam nimis severae,
quaedam nimis molles sint, et quod securitati rerum non undequaque provisum sit; praecipue cum
omnia ea, quae expresse per leges prohibita non sunt, impune patrari possint.
4 Sed haec et similia fere omnibus gentibus aliis objici possint; habent
quidem leges Anglicae saepe vitia, quae tamen tolerantur potius quam ut per mutationem earum
derogarent ipsis legibus; dein neque omnia intuitu constitutionis Anglicae sunt mala, quae
nobis vel aliis mala esse videntur. 5 Ad sublimitatem earum legum plurimum
confert earum immutabilitas; aliquando etiam citra 2-090 sublationem legis occurri
potest vitiis et erroribus; sic lex antiqua Angliae est quod diebus festis et Dominicis nullum
mercenarium laborem peragere licet, proin nec crispare vel tondere quidem licet, et tamen lex
haec sublata non est, sed haec lex poena pecuniaria munita est; interim cum non accusentur,
nec judex officio suo utitur, et si accusetur etiam, judex exiguam poenam imponit
transgressori. 6 Arguunt etiam legem, vi cuius creditor 15 Ł sterling possit
debitorem suum solvere nolentem incarcerare, sed haec lex ad excessus praecavendos necessaria
est; dein talem debitorem tantum in platea deprehensum licet inarrestare, ex domo vero vel
hospitio suo neminem integrum est extrahere. 7 Debitores habent proprium
carcerem Kingsbang (Königs Bank); quae est collectio aedium plurimarum muro cinctorum, amoeno
horto instructa; in hoc detinentur, quivis opifex potest ibi exercere opificium suum et sic
debita sua solvere; hi debitores se ipsos regunt per senatum e gremio sui electum, 12 ex
personis et uno praeside constantem; patet ergo non esse tantam iniquitatem huius legis; rex
quidem habet jus durch sein Willen quempiam debitorem zu reinigen, seu absolvendi a debito,
sed talis pro infami reputatur et contemnitur. 8 Dein lex illa, quod tantum
legibus expressa observari debeant, munit etiam cives contra ministrorum et ipsorum regum
oppressionem et violentias; et sic etiam libertas civilis facile determinatur stante hoc
principio. 9 Et id quoque objiciunt, quod lege fundamentali cautum sit leges
ad litteram accipi debere; sed hac lege rursus restringitur omne arbitrium, omnis
interpretatio judicum, proin et oppressio; verum quidem est, quod in paucis quibusdam casibus
per hoc principium paradoxa generentur et mala quaedam, sed mille alia bona obtinentur.
Barić, Adam Adalbert (1742-1813) [1792], Statistica Europae, versio electronica (), Verborum 91598, Ed. Neven Jovanović [genre: prosa oratio - tractatus] [word count] [baricastat].
|