§ 6 De legibus municipalibus.
1.1 Sub dominio Romanorum per 4 saecula Romanae vigebant leges, post eos
Gothorum rex Ericus saec. 5 primus scriptas leges tulit, consuetudinesque colligi curavit;
tardius secundus prodivit codex, quem Sisenandus circa 630. colligi curavit;
Castilia suas proprias leges habuit, quarum collectio 1263. adornata fuit; anno 1496.
Ferdinandus
2-210
Chatolicus secundum codicem adornari curavit; hic codex 1505. auctus et emendatus est per
Ferdinandum, et hic Codex Tauri dicitur et est ultimus codex, corpusque iuris et legum
Hispanicarum; leges tamen Romanae non ultimum locum habent in Hispania. 2
Viget etiam ius ecclesiasticum universale in pleno suo vigore. 3 Juxta has
ergo leges omnes deciduntur causae; in omnibus urbibus habetur senatus, qui ex praeside et
assessoribus constat, hi jus reddunt incolis; in civitatibus hi judices corregidor appellatur,
in minoribus regidor, seu regens, vel alcalde. 4 Ab hoc magistratu appellatio
fit ad alia fora provinciae, tota Hispania in 12 divisa est districtus, quorum quivis summum
forum appellatorium habet, quae fora pro quibusdam consistunt etiam fora primae instantiae;
sunt autem sequentia: cancellaria regia, residet Valadoleti; Granatense tribunal et etiam
cancellaria regia dicitur; utrumque hoc ex praeside et 16 consiliariis constat, qui odidores
seu auditores compellatur; 3--um est tribunal Navarrae, quod consilium regis Navarrae dicitur;
eius praeses est regens seu gubernator provinciae cum 6 assessoribus, et aliis subalternis;
reliqua 9 tribunalia apellantur Audientiae regiae, sunt hae: de Coruna, de Sevilia, de Oviedo,
de Canarios, dela contradition a las Indias au Cadix, de Arragon, de Valentia, De Cataluna, de
Malorca; quaevis harum audientiarum habet suum regentem seu praesidem, plerumque locumtenentem
vel generalem capitaneum illius portus; ex istis tribunalibus remissio ultima fuit in Senatu
Castiliano, hic senatus est collegium mixtum et politica et criminalia in eo revidentur.
5 Consilium regis Navarrae gaudet immunitate de non appellando, proin hoc est
ultimum forum in suis causis.