§ 4 De ceteris juris publici partibus
1.1 Rex Portugalliae illimitate omnibus juris maiestaticis utitur excepto
jure tributorum; successio haereditaria est in Portugallia. 2 Prius tantum
comitis titulo utebantur rectores Portugalliae; Alfonsus 1. regium assumpsit titulum ut
milites suos sic animaret, hic dein titulus et per pontifices et in comitiis Lamacensibus
confirmatus fuit; tunc tamen tantum reges Portugalliae vocabantur; Alfonsus 3. se regem
Algarbiae scripsit; Alfonsus 5. se regem Algarbiorum seu Algarbiae cis et ultra mare se
nominavit. 3 Ioannes 2--us adjecit titulum Dominus Guineae; Emmanuel Magnus
etiam auxit et provincias et per hoc etiam titulum, nempe Dominus conquisitionis navigationis
et commercii Aethiopei; Ioannes 5. a pontifice rex fidelissimus dictus est, quem etiam
praefigit regio titulo. 4 Decreta incipiunt per Eu el rej (Ego rex); in
subscriptione, El Rei (rex). 5 Proles regiae infantes appellantur.
2.1 Ioannes 4. primus filium suum primogenitum appellavit principem
Brasiliae; regi suo praerogativam prae omnibus Europae principibus tribuunt, dicunt enim
regnum suum a Christo Domino fundatum esse. 2 Scutum regis Portugalliae
componitur ex 5 parvis scutis, quae in formam crucis composita sunt in campo argenteo et sunt
caerulea, in quovis scuto sunt 5 albae maculae, quae in formam crucis Andreae collocatae sunt;
circa scutum est fascia rubria !, in quae sunt 7 aurea castella cum portis
caeruleis et haec sunt Algarbiae scutum; superius habetur superposita galea
2-246
in qua apparet prominens draco aureus; telamones scuti sunt 2 dracones, dexter fert vexillum
argenteum, in quo sunt iterum 5 scutula cum suis 5 maculis; sinister tenet vexillum rubrum cum
7 castellis aureis. 3 Totum hoc scutum mysteriosum est, et fundatur in
apparitione quam Alfonsus 1us se habuisse ferebat anno 1139. ante pugnam cum Saracenis, cum
regis titulum assumpsit; 5 scutula denotant 5 vulnera Christi; albae maculae denotant nummos,
quibus Iudas vendidit Christum; interim 5 scutula denotant etiam memoriam victoriae, quam
Alfonsus tunc super 5 regulis Saracenis retulit; per draconem supra galeam intelligitur
serpens aeneus Moysis. 4 In subscriptione rex manupropriae loco utitur 5
punctis in formam crucis Andreanae; quem ritum Quinas vocat. 5 Etiquette in
Portugallia summa est, genu flectendo omnia cum rege aguntur neque in Antichambre habentur
sellae, ut nec legati quidem sedere possint. 6 Aulae- et archi-officiales sunt
copiosi et splendidi.
3.1 Archi-officiales olim hi erant: Connetabilis Portugalliae; 2--o)
Marechallus aulae; 3--o) Supremus regni Vexillifer; 4-5) duo admirales Portugalliae; haec
tamen officia extincta sunt modo et tantum tituli exstant.
4.1 Aulae officiales sunt hi: aulae praefectus 2.) camerariorum magister; 3)
aulae judex; 4) aulae marechallus; 5) agazonum magister; 6) venatorum magister; 7) supremus
aulae cappellanus; 8) magnus elemosinarius. 2 Cappellanus aulae solet esse
patriarcha Ulissiponensis; elemosinarius vero abbas de Albobatza. 3
Ecclesiastici cum secularibus praecedentiam alternatim habent; ad ritus et pompam aulae
plurimum faciunt ordines equestres, qui sunt sequentes: Ordo Avizensis ab urbe Avizeum, quae
huic ordini ab Alfonso 2. donata fuit, sic dictus; fundabatur hic ordo anno 1147. et cum
ordine Hispaniae Calatrava idem fuit; Alfonsus 1. equites Portugalliae filiales reddidit a
Hispanico; tandem Ioannes 1. separavit penitus hunc ordinem. 4 Olim frequens
fuit hic ordo multasque commendaturas habuit, hodie tamen non nisi 49 habet commendaturas.
5.1 Secundus est ordo sancti Iacobi; hic erat idem cum ordine sancti Iacobi
de Compostella in Hispania; anno 1290. Dionysius rex Portugalliae separavit suos equites a
Castilianis, ipsis magnum magistrum creari permisit; numerat ordo hic 150 commendaturas.
2-248
6.1 Tertius est ordo Christi, hunc fundavit 1319. Dionysius rex ex bonis
Templariorum, hic 454 commendaturas numerat, sedes ordinis huius est Thomar.
7.1 Vota horum ordinum praeter communionem bonorum, castitatem et
paupertatem fuit ! etiam perpetui belli contra Saracenos; Alexander 6. anno
1496. dispensavit hos equites a voto castitatis et eos saecularisavit. 2
Singuli hi ordines habebant suos magnos magistros, Ioannes tamen 3. hanc dignitatem propter
authoritatem et proventus eorum amplissimos conjunxit cum corona; subinde tamen indulserunt
reges, praesertim Hispanici tempore subjectionis, ut alios eligerent magnos magistros, sic
anno 1749. est electus alter. 3 Praeter 3 hos ordines etiam Iohannitarum ordo
est in Portugallia, qui ordo 29 commendaturas habet, ex quibus eminet prioratus de Crato, qui
plerumque principibus obtingit.
8.1 Olim Coimbriae residebant reges, 1383. Ioannes 2. Ulissiponam transtulit
sedem regem; urbs haec sita est ad orificium Tagi, ad limites Portugalliae, et quidem in 7
collibus; urbs est ampla et conspicua aedium magnificentia; anno '755. die 1--a Novembris tota
fere urbs desolata est terraemotu et incendio, hodie tamen jam restaurata est.
2 Urbs haec divisa est in antiquam et veterem ! urbem seu
orientalem et occidentalem, et quidem in omnibus publicis actis sub poena nullitatis exprimi
debet in qua urbe data sint illa acta. 3 Aestiva pallatia regum tale est
! in urbe Alcantara, alter Belem seu Bethlehem; hunc locum ex voto Emmanuel
Magnus fundavit cum monasterio et ecclesia splendida, quae nativitati Christi dedicavit et
hinc Bethlehem dicitur; tertio est Maffra, 6 milliaribus ab urbe metropoli; Ioannis 5.
fundavit hunc locum cuius ecclesiam S. Antonio devovit.