Idyllium I.

Thyrsis et Aepolus amice inter se colloquuntur, donisque ab Aepolo propositis, Thyrsis expromit cantilenam de Daphnide amore contabescente.

Thyrsis Aepolus Th.
Dulce sonant aurae, dulce haec fonti adsita pinus,
Aepole, dulce sonat tua fistula, digna secundae
Maenalium post Pana ferat quae praemia palmae.
Hircum si feret ille, capra donabere; capram
Si feret ille, horna donaberis ipse capella,
Horna, quae nondum peperit, quae dulcior esu est. Ae.
Dulce tuum, pastor, carmen mage, garrula quam quae
Aeria de rupe superne huc liquitur unda.
Munus ovem referent si Musae, munus habebis
Agnum; si malint agnum sibi ducere Musae,
Munus ovem niveam referes tu, dona secunda. Th.
Vis bone, per Nymphas, vis Aepole, stratus in herba
Heic clivo in molli, fragiles ubi verna myricas
Ventilat aura, leves de more inflare cicutas? page
Dum canis, ipse tuas pascam tibi rite capellas. Ae.
Non fas est medio, non fas inflare cicutas,
Thyrsi, die; magnum metuo nam Pana: labore
Venandi fessus nunc Pan cubat; asper, acerbus
Pan, sedet in summis cui bilis naribus atra.
Hanc potius, quando nosti, bone Thyrsi, dolores
Daphnidis, agrestisque tenes fastigia musae,
Hanc concede ulmum subter, simulacra Priapi,
Fontanas contra et Nymphas; pastoribus apta
Heic sedes, heic et quercus; heic, Thyrsi, canentem
Audiero nunc te si carmen, quale canebas
Pastorem Libyae contra Chromin, hanc tibi capram
Ter mulgere dabo: binos alit ubere foetus,
Bina simul niveo complet mulctralia lacte.
Addam alte insculptum calicem, ceraque liquente
Collutum, instructumque ansis exstantibus, ipso
Nuper caelatum qui se testatur odore;
Cui virides hederae, cui luteolus amaranthi
Haeret flos labro in summo, croceoque virentes
Capreoli foetu serpunt ludente corymbo.
Interius sculpta est, opus admirabile, forma
Praestanti mulier, peploque induta fluente,
Reticuloque comas flaventes vincta: minaci
Ore viri duo stant propter, torvumque tuentes
Alternis frustra iurgantur. despicit illa
Atque hunc atque illum ridens, nec iurgia curat:
Ipsi autem duro correpti pectus amore page
Ignem oculis iactant tremulis, frustraque laborant.
Hos iuxta scabro in scopulo piscator ad undam
Curvus per cautes festinat retia ducens.
Ille laboranti similis: namque omnia membra
Contendit nisu ingenti, colloque tumentes
Ostendit venas, senior; sed digna iuventa
Firma viri se vis cano sub vertice prodit.
Vinea non longe gravidis rubet aucta racemis,
Quam iuxta parvus servat puer, et sedet ipsam
Ad sepem. heic geminae vulpes, quarum altera vites
Per medias cursans maturas deripit uvas;
Insidias peram ad pueri struit altera, nec se
Missuram incautum dicit prius, omnia furtim
Quam voret, ac misero fletum et ieiunia linquat.
Ille autem e culmo captandis pulcra locustis
Septa struit iunco nectens, nec pera, nec uvae
Iam subeunt animo, textu sed gaudet inani.
In calicem hac illac per totum mollis acanthus;
Plurimus upilio veniens quem visere gestit,
Qui tibi miranti suspendet lumina, Thyrsi.
Nauta tulit calicis pretium Calydonius, orbem
Ingentem pressi lactis, pinguemque capellam.
Necdum etiam labro tetigi, sed conditus omni
Labe caret, quem ferre tibi facilisque volensque,
Dulcis amice, dabo, referas modo amabile carmen.
Invideo tibi nil: agedum, bone; carmina quando
Non umbris, credo, immemori servabis et orco. page Th.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Thyrsis ego ex Aetna, aetnaei Thyrsidis haec vox.
Quae loca, dum misere Daphnis tabescit, habebant
Quae loca vos, Nymphae? Pindusne, an Thessala Tempe?
Nam neque tum visae vitrei sub gurgite Anapi,
Non Aetna in viridi, sacra nec in Acidis unda.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Illum etiam Thoes, secla et flevere luporum,
Illum etiam sylva torvis leo flevit ab alta.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Multae illi ante pedes vaccae, taurique iacentes,
Multae illi vitulae, multae adgemuere iuvencae.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Primus Atlantiades veniens de monte: quis, inquit,
Daphni, quis indigno miserum male perdit amore?
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Pastores venere, boum venere magistri,
Venit et upilio; quae te sic, Daphni, rogantes,
Quae miserum torquent curae? venitque Priapus,
Cur et, ait, misere tabescis, Daphni? per umbras
Te nemorum, te per fontes, tua Nympha requirit.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Te petit illa: nimis tu cura aegrescis acerba
Perditus, ante boves servabas, ducere capras
Nunc bonus heu dicere: hic namque irascitur ardens,
Quum videt hirsutas hircis subsidere capras
Mollibus in pratis, quod non caper ipse sit ortus. page
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Tuque videns passim ridentes suave puellas
Suspiras, non ipse choro quod mixtus eodem es.
Haec illi: at pastor nil contra, moestus acerbo
Indulgens magis atque magis moriturus amori.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Venit ab Idalio ridens Venus; illa dolosum
Nescio quid ridens, at corde irata sub alto,
Atque ait: at certe iactabas nuper amorem
Cessurum tibi, Daphni: malo nunc cedis amori.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Cui Daphnis graviter suspirans: Cypri cruenta,
Cypri infesta hominum generi, saeva, improba Cypri,
Ergo mihi totus sol occidit? ast erit ipsum
Intra orcum Daphnis dolor et grave crimen amori.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Pastor ubi fertur Cyprin, pete protinus Idam,
Anchisenque..... illic quercus, heic densa cyperus,
Atque apibus cava dulce sonant alvearia circum.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Pulcher adhuc tibi carus Adonis: pascit et agnas,
Et lepores figit, sequiturque horrentia lustra.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Rursus adi propius Diomedem, et dicito: Daphnin
Pastorem vici Daphnin; contendito mecum.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
O thoesque, lupique, ursique, horrentia dumis page
Occultant quos tesqua, valete: haud amplius usquam
Cernetis Daphnin per sylvas et nemora alta.
Tuque, Arethusa, vale; fontesque et flumina, pulcrum
Quae pulcra fluitis lympha prope Tymbridis amnem.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
Daphnis ego, huc pastum duxi qui ad gramina vaccas;
Daphnis ego, huc potum duxi qui ad flumina tauros.
Incipe bucolicum, dulcis Musa, incipe carmen.
O Pan, Pan, gelidi seu nunc iuga celsa Lycaei,
Sive altum lustras nunc Moenalon, huc ades, o Pan,
Trinacrium ad litus. Helices rex, ardua linque
Saxa, Lycaonidae mirum et dis linque sepulcrum.
Desine bucolicum iam, Musa, o desine carmen.
Huc ades, huc, o Rex; ferto hanc, pulcre apta recenti
Quae cera, mellis iucundum spirat odorem,
Molliter et labrum se circumflectit, avenam;
Ferto tibi; me saevus amor iam trudit ad Orcum.
Desine bucolicum iam, Musa, o desine carmen.
Nunc violas iam ferte, rubi; ferto, aspera spina;
Fundite, iuniperi, narcissos pulcra comantes.
Cuncta secus fiant. exstincto Daphnide, pinus
Det pira; quaesitos, cervi, raptate molossos;
Montanaeque ululae, philomelam vincite cantu.
Desine bucolicum iam, Musa, o desine carmen.
Sic fatus fessum posuit caput: at Venus ulnis
Collapsum excepit, voluitque attollere, frustra
Iam frustra. nam cuncta illum fatalia fila page
Defecere, nigram petiit Styga, mersus et atro est
Gurgite vir Musis, vir amabilis ille Napaeis.
Desine bucolicum iam, Musa, o desine carmen.
At tu da capram, calicem da mî, Aepole: mulgens
Libabo Musis. Musae, salvete; iterum mî
Atque iterum salvete: alias meliora canemus. Ae.
Thyrsi, tibi formosa merum mel compleat ora;
Dulcibus et vescare favis atque Atthide ficu,
Vincis et argutas suavi nam voce cicadas.
En calicem: ambrosium sentin', quem iactat, odorem?
Quippe suis lavisse putes in fontibus Horas.
Huc ades, o Cissaetha: agesis Thyrsi, hanc tibi mulge.
O caprae, saltu ne ludite, ne malus in vos
Luxuriem solitam iam nunc exerceat hircus.