De Insula Calamotta Illyricè Colocep. V.
De minima scribens Elaphitum exilia narro:
Illyricum huic nomen Colocepi: hoc unde trahatur,
Ignotum, multis Delaphodia dicta latinè est,[ERROR: no link :] Alii Calaphodiam vocant.
A paucis habitata viris, crassaeque Minervae.
His ager est tenuis, neque pascere firmus; ab alto
Lucra trahunt potiora mari, nam saepius uno
Tot pisces capiunt jactu, ut quae summa peculi
Hinc venit, in mensem hac vivant, consumere nati
Sola boum capita, et foedum purgare macellum.
In cymbam infertur cruor, intestina, pedesque,
Omnia quae parvo prostant: vescuntur abunde
Talibus, inque diem nil mos servare sequentem:[ERROR: no link :] Illiricè ita solent hoc dicere. Tisi, Kako i Colocepgljani, Koij hochje sve u jedan isjesti.
Unde loquendi ortum genus id vulgare, gulosum
Distringens: Vin tu, ut Delaphodius omnia in unam
Fercla vorare diem? nascentes mutùa in agro
Furantur fructus, manibus sed caetera puris.
Sic tonsas agitare habiles, ut concita bino
Remige par Scythicae cymba sagittae:
Docti adeo et clavum regere, atque intendere vela,
Naufragium hos nullo fecisse ut tempore quisquam
Vel summè annosus valeat meminisse, tametsi
Saepe Altum teneant, Melitaeque sonantia saxa,
Et Ladestinos rate parva accedere portus
Nunc ultro soleant, nunc tempestate coacti.
Divisis habitant pagis hinc inde duobus,[ERROR: no link :] Hos vocant dogne, i gorgne celo, hoc est inferius, et superius latus.
Longè alio minor, in solem qui spectat Eoum,
Pinea ubi de parte austri sylva imminet undis.
Alter in occasum major, cui turris, et ingens
Tutus ab accessu ventorum portus, eoque,
Cum pelago desaevit hyems, stat plurima puppis.
Vino aliàs fuerat plus insula dives, olivae
Nunc pingues penè omne solum texere; marisque
Ad littus[ERROR: no link :] Hae sunt arbores illae, quas italicè vocant Carobbe, illyricè rogaci a rog, quod cornu sonat. siliquae per se, nulloque colente
Proveniunt, casiaeque pares legit incola fructus,
Curva quam retinent imitantes cornua forma.
Saepe mihi hic mora facta, locus placuitque: salubre
Coelum est,praediola egregiè culta undique cernis,
Commoda ad incessum via, quae vestigia molli
Dat signare solo, et plano quae tramite semper
Te medias inter gradientem leniter umbras
Ducit, et aspectum pelagi non eripit omnem.
Praelia Gismundum post infelicia regem,[ERROR: no link :] Vide Jacob. Luccarum lib. 2. pag. 120.
Ad sua cum profuga veheretur regna triremi,
Novimus hoc posuisse solo vestigia primùm:
Littus enim malefidum illi prius omne, Rhacusa
Mox hinc avectum pompae regalis honore
Excipit, atque suis ad terras reddit amicas
Puppibus, et tantae gaudet meminisse diei.
Usque adeo hi veteri pro consuetudine pugnant,
Ut nihil immutare, licet foret utile, curent.
Hinc haud marmoreum simulacrum a sede moveri
Permittunt quoddam, inque alia concinnius ara
Ponier, unde aliquis templo decor adjiceretur.
Cum sacranda ferunt festis Paschalibus ova,
Mos illis vetus est praestanti talia mystae
Nudo obolum, sibi quem tollat, defigere in ovo,
Non ovum dare, quod pagis fit in omnibus, illa
Adducti causa, posset quod forsitan olim
Augeri his pretium, nec conjectura fefellit,
Cum viginti obolis simplex nunc veneat ovum.
Traditum ab antiquis retinere tenaciter urgent
Sic morem, seque hoc credunt pacto esse beatos.
* Adjicere hic quaedam locus, emendareque, septem
Nam mihi ab hinc lustris quae cognita, mobilis aetas
Mutavit. Cum primùm hìc aliquos ars nautica coepit
Allicere, et positis jam retibus ire per Altum
Tentarunt, blando sors vultu arrisit, et annis
Sic facti paucis locupletes, ut tunicati
Qui prius, et quorum prope nudae in sole sedebant
Uxores hiberno, habeant nunc plurima et ipsi
Commoda, et hae gemmis ornatae, auroque nitescant.
Adde etiam, multis plerique quod artibus apti:
Namque domum cursu reduces vel retia texunt,
Vel terram exercent rastris: hic fabricat altae[ERROR: no link :] Haec ab iis opera praestantur in portu Gravosano, ubi solum naves majores aptissimo sanè loco construuntur: in aliis locis minores passim exaedificantur.
Membra ratis, costas pice perlinit ille liquenti,
Compages laterum stupa ferruminat alter.
Hinc factum, ut domibus se se auxerit insula multis,
Hasque habitet populi melioris copia major,
Certe ita commodius, prisco quam more, beati.