Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Šižgorić, Juraj; Marulić, Marko; Mihetić, Ambroz; Tideo Acciarini; Andrea Banda di Verona; Hilarion di Vicenza; Raffaele Zovenzoni; Giliberto Grineo (c. 1445-1509?; 1450-1524; c. 1420-post 1487) [1477], Elegiarum et carminum libri tres, versio electronica (), 1585 versus, verborum 10077, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - carmen; poesis - elegia] [word count] [sisgorgeleg].
Carminum liber II
Ad Vrbanum presulem
Vile mihi argenti sit semper pondus et auri, Auriferi pereat diues harena Thagi! Pulchra minusque iuuant auratis tecta columnis Tinctaque nec Tyrio murice lana iuuat. Quippe nihil Musa melius, nil carmine maius, Castalios placeat ludere saepe modos. Hac te, Vrbane pater, dulci celebrabo Camoena, Tu quia sic nostra laetus es ipse dea. Nanque Vrbanus erit noster famosus Vlixes, Dum cantat nostro Callyopea sono.
Ad Virginem
Tanta se ueteres non iactant uirgine uates, Quanta ego, delicie uirgo serena mee. Tu, mea Callyope, des nostro in carmine uires, Dedico dum carmen, dum tibi, uirgo, meum. Perfoelix esset, si te nouisset Homerus, Qui cecinit placidis plurima ficta iocis. Te caneret solam, soli tibi carmina libans Te solam, uirgo, crederet esse deam. Tu pia, tu clemens, tu quam castissima uirgo, Tu decus Et tua, uirgo, deum portarunt uiscera summum, Quem mare, quem tellus sydera quenque colunt, Virgo, malam remoue nostro de pectore labem Et faueas Musis carminibusque meis.
Ad Raphaelem Zouenzonium poetam
Lux mea perfoelix Raphael, tua carmina uidi, Visa quater nobis hec placuere quater. Nam toto culte ueniebant carmine Musae Cunque tuo dulces ore dedere sonos. Venerat et Delphis formosus Apollo relictis Et cecinit cytharae captus amore tue. Pulsabant Charites alterno ter pede terram Iam capte fidibus, clare poeta, tuis. Laurea texebant Driades tibi Oscla Zouenzonio terque dedere uiro. Te merito clarum ualeo uocitare poetam, Cui Phoebus, Nymphae Pyeridesque fauent. Vate quid est sacrius? Quid tanto nomine maius? Nil, ego confiteor, clarius esse potest. Numen habent uates, sunt pectora digna triumpho Celesti, rapido non tribuenda rogo. Nomen habent uates, quod nunquam docta tacebit Turbaque paruorum turbaque iusta senum. Crimen habent uates, quo se iactabit amator Et releget sacras corde tepente faces. Nomine nil maius uatum, nil dulcius ore Musarum; Phoebi cedite, cuncta, lyre! Nasonem spiras certe redolesque Tibullum Et, quod pretereo, Virgiliumque sapis. Perge, mones, pulchris, Raphael, cantando puellis! Pergam ego nec metuam liuida corda canens. Nam pro me pugnare meis, mea uita, puellis Est animus, si quid liuida corda parant. Pro tyrone suo doctus pugnabit Apollo, Pugnabit nato proque Minerua suo. Tu quoque pugnabis, si quid tua carmina possunt, O presens Musis, clare poeta, meis.
Pyrami et Tisbes epitaphium
Vinculum si quem retinet. puellae, Pyramum noscat tumulo iacentem. Dum tibi, Tisbe, miser hic timetur, Heu, cadit ense. Tunc simul paruo cecidit superstes, Nanque quos ignis tenuit uel unus, Perdat atque ambos, uoluere fata, Ensis ut unus. Ergo nil fatis super est amaris, Ossa ni claudat tumulus uel unus, Claudat hos ambos, ualeant uel ambo, Si pietas est. Tu caue tantas furias, amator, Nauita ut Siue Scilleam rabiem, gigantis Siue molares.
Elegia de duorum obitu fratrum
Fata mihi nimium quia sunt mihi fata sinistra, Maxime diuorum Iuppiter, ipse queror. Insequitur me Me dolor inclusus pectore dilacerat. Meque premunt lachrymae moesto de corde fluentes Et macerat tristes flebilis unda genas. Est cibus infoelix, infoelix munus Iacchi Necnon infoelix est mihi nocte sopor. Est misero mihi nulla quies, labor undique nobis Et, quocunque fugam torqueo, moeror adest. Si capio sacri nodosa uolumina iuris, Soluere conanti uincula moeror adest. Si lego buccolicos pastorum carmina ludos, Tu, Melibee, querens demere moesta negas. Arma legens uatis, genuit quem Mantua foelix, Didonis, Priami meque querella premit. Nasonem repetens, exul qui tristia lusit, Cantabam Squalidus arua peto et minuentia prata dolores, Flaua seges Cereris uitis et ipsa iuuat. Arborei fructus, uiolae cum flore hiacynthi Flosque papauereus saepe leuamen erant. Talia Extemplo querulos prebuit ore sonos. Vulnera, quae misero demebant pectore campi, Turtur amara gemens non leuiora dedit. Gutture ne cesses gemere, o tristissima turtur, Sunt passim uite stammina nigra mee. Cantabo tecum pariter miserabile carmen Et que sit referam causa doloris ego. Causa mei nimium fors est aduersa doloris, Causa mei fletus fata seuera, queror. In me fors teneris eadem quid sceuit ab annis? Insequitur uolucri sub pede colla tenens. Quae mala sim passus, quos nunc patiorque dolores, Rumpar ego, ingenio si memorabo meo. Atque utinam nostros singultus clauderet annos, Gauderem extinctis tot mihi morte malis. Nec te plorassem tantum, mihi frater adempte, Cui Iacobo uite tempore nomen erat, Nec gemerem ipse tuo fatali funere, frater, Dimidium cordis, mi Nicolae, mei. Alter bis denos nondum perfecerat annos, Me minor infoelix ipse Iacobus erat. Lustra duo, qui maior erat, geminauit et unum Addidit infoelix, cum periturus erat. Temperies celi uiciarat amara minorem, Tabida quem subito perdidit ipsa lues. Infoelix cecidit crudeli uulnere maior Pro patria pugnans, pro laribusque suis. Sic geminis fato geminis orbatus ocellis, Sic periit nostrae maxima pars animae. Sicue superstes ero nostri sine parte uigoris, Me miserum referam tempus in omne meum. Sed breue tempus erit, rumpent cito fila sorores, Si non cessabunt impia fata, queror. Nam Niobes formam lachrymosi summere saxi Cogor et alcionum carmine saepe queri, Siue tuos gemitus imitabor, turtur amara, Mutatus fato numinibusque poli.
Ad fratrem Grandinum Ragusiensem
Tella Cupidinei sentis, Grandine, furoris Cogeris et tanto saepe furore mori. Nescio quid causae, sed tanti, credo, furoris Causa puella fuit, causa puella fuit, Cuius in ore sedet contorquens tella Cupido Durus et aspectu mollia corda ferit. Vrit te niuea mollis ceruice puella, Vrunt purpureis proxima labra rosis. Corripiunt animum nitidi cernentis ocelli, Pro qua non dubitas imbres tolerare cadentes, Dummodo tu ponas insidias dominae. Sed tibi nec glacies gelido constricta liquore Nec nocet algenti cana pruina pedi, Nec ledunt latices te candida frusta niuales, Dummodo tu dominam flectere posse pares; Denique non dubitas ferro iugularier ipso, Dummodo tu domina iam potiare tua. Si perges, duram uinces, Grandine, puellam. Audaces animos et Venus ipsa iuuat.
Ad Panphylum Martinengum
Saepe dolens cantat residens et in arbore turtur, Sed uolucri carmen flebile prebet opem. Aurige, fortis currum qui rexit Achyllis, Iam fesso cantus saepe leuamen erat. Euridices coniunx uentos mulcebat et undas, Spes erat hec Myniis ipse poeta uiris. Et me solatur tenui mea fistula cantu, Cum me forte dolor uel premit ipse labor. Inter tot nostros est hec mea cura poetas, Panphile Castalios inter habende choros. Sed tu me misero me nunc foelicior ipso, Qui canis hoc saltem: Cinthya dulcis, aue! Quod consulta petis, placidissime Panphile, miror, Nam tibi, quod cantas, Cypria pulchra dedit. Meque rudem doceas facilem reperire puellam, Cui canerem semper: Tu mihi sola places!
Narcisi epitaphium
Non fere dire, sitis alta nunquam Nec mihi fontis latices amoeni, Nempe Narcisi nocuere falsi Sed mihi uultus. Ipse dum forma capior tenella Basium forme cupiens, sed unde Osculum figo penitusque uano Rumpor amore. Ergo non urna premor ipse foeda, Flore sed claudor titulum ferente. Floreo semper redoletque nostrum Vere cadauer.
Ad Raphaelem Zouenzonium poetam
Pulchra uolutabam Tergesti carmina uatis Cantabam et dulces saepius ore modos. Legi ergo, quem tecum celebrabo semper, amorem Accumulans patrie carmina grata tue. Quid referam, toto uoluebam pectore uates, Quidue canam patria diuite pauper ego. Sed magis ipse locis turbabar non mihi notis, Vexabant patrie non loca uisa tue. E digito furtim calamus cadit ipse, cadente Occupat et dulcis pectora nostra quies. Vidi ego dormitans plenis me currere uelis Et per Tergestes naue salire sinus. Nauita Tergeste pelagus cantabat amoene Et cecinit pisces, quos fouet ille sinus. Dum canit, aura fugit, dum ponunt carbasa malo, En tangit sospes littora nostra ratis. Vidi ego tunc madidus pergrati rore soporis Tergestam, que nam collibus alta sedet. Vrbs Tergesta decens, salue salueteque, dixi, Vos quoque Martigene terque quaterque uiri! Ipse triumphantem foelici sydere terram Vidi uel doctis multa canenda uiris. Vidimus hortorum, Raphael, pulcherrima leti: Sunt pyra, sanguineo mora colore, nuces, Cerea pruna quidem; cerasos quoque uidimus omnes, Grata puellarum punica mala genis, Vidimus et rigido, sed molli cortice mala Persica uel ficus dente premente bonas. Nec, Raphael, stupeas: hec tempore uno uidi, Quamuis diuerso tempore cuncta uigent. Equora camporum uiridi patuere capillo, Quem ferit aspirans saepius aura leuis. Hoc seges in campo surgit pulcherrima uisu, Vnde corolla tibi texitur, alma Ceres. Hoc tumet in campo perpulchris uua racemis; Nascitur hic nectar, candide Bacche, tuum. Hic florent olee ramis uiridantibus alte, Paciferum donum, uirgo Minerua, tuum. Est nemus umbrosum, nebulis quod uertice certat: Hic abies, quercus uel siler alta uiret. Vidimus hic tenues cithisos, tenues quoque myrthos, Vidimus hic toto pascua grata gregi. Rustica caseolos stringebat, rusticus edos Coeperat et maius connumerare pecus. Argento similem uidi cum cespite fontem, Quem claudit laurus, rosmaris atque silex. Hunc circum picte cantant Tergeste uolucres, Hoc sedant Driades Pyeridesque sitim. Huc ueniunt uestre forma prestante puelle Lilia seccantes purpureamque rosam. Hec uiolis implet calathos, hec altera gaudet Flore papauereo et flore, Hyacinthe, tuo. Saepe Iouem timui, ne formam mutet in illas Florum delicias, ut solet, ipse suam. Parte alia pueri currentes gramine gaudent, Quisque Suum comitem uel superare studet. Exercentur equis alii, qui colla recuruant Et flectunt modico semper in orbe pedes. Complures tellum discunt torquere lacerto Atque pila palmas candida turba ferit. Pergebant multi flauum cingendo capillum Et Veneris myrtho purpureisue rosis. Hos iuuat interdum castas mordere puellas Deque sinu gaudent surripuisse rosas. Innuit hic alios cupiens nescire sodales, Actorides nullus Pirythousque foret. Preterea plures grato sub tegmine fagi Cantabant doctos, clare poeta, uiros: Meonidem et magnum, genuit quem Mantua, uatem, Nasonem doctum teque, Catulle, sacrum. Te quoque cantabant, Raphael clarissime uates, Patria nam per te nomen habere cupit. Cunque ita cantarent, placidis sopor euolat alis Visaque uoluentem scribere cogit amor.
Ad Azzonem Phorestum medicum
Docte Phoreste, tuo nato mea Musa puello Gratatur uotis, carmine, mente, ioco. Democrito cui nomen erit per secla, puelle, Sit tua foelici ferrea lana colo. Sit tibi forma decens, qualem Narcisus habebat, Et uincat uultus, belle Hyacinthe, tuos. Si cupies patrias sectarier ipse lucernas, Erudiat medicas doctus Apollo manus. Mella spirant fauces: si te ciuilibus armis Ipse dabis, faueant totius ora fori, Sed si Castalio gaudebis rore, draconem Carmine tu frenes Indicolasque feras.
Ad Hieronymum Traguriensem iurisconsultum
Soluere nodosi te solum uincula iuris Et te credebam sollicitare forum. Inter Pyeridas uersarier ipse uideris Et iam uerbosum deseruisse forum. Vidi ego Castalio lotum bene flumine carmen Et redolens laurum, pulcher Apollo, tuam. Io, tua cygneas imitantur guttura uoces, Cogis et Aonio saxa mouere sono.
Iudicium Paridis
Pulchrior docta, Venus, es Minerua Et Iouis dura nimium sorore; Praemium tante, Citherea, forme Accipe pomum! Regna, uirtutem renuo dearum, Alteram forma Venerem requiro; Da meo miram thalamo Lacenam, Alma Dione! Tu faue nostro, precor, ipsa uoto, Rustici lectum rapiam mariti, Sanguinem pro quo patriamque perdam, Testor amorem.
Ad Hieronymum Contarenum
Accipe, que nuper cecinit mea garrula Clyo, Contarene tuis gloria Hieronyme! Asper erat rigido castigans crimina uerbo Stigmiferi frater relligione dei, Asper et inculto tectus duroque cucullo, Asper nodoso funeque cinctus erat. Aspera uox totam rumpens clamoribus aedem, Asper erat dictis asperiorque sonis. Hei tibi, cui sudant uitiis precordia nigris, Clamabatque, tibi, turpis auare, caue! Carpebat merito uel laudis amore tumentem Vel qui mordaci rumpitur inuidia. Saepe minabatur, quam captat Tantalus, undam Et penam saxi, Sysiphe, saepe tui, Atque scelestarum caua dolia saepe sororum, Tartareos latices anguigerasque comas. Omnia que paterer, faciles in amore puelle Quod caueant, non possum hoc ego ferre tamen. Ante alias quaedam forma prestante puella Erubuit tales percipiendo sonos. Suspirans imo uerbum pulmone trahebat Et lachrymis rosee sic maduere gene. Credula cognoscens proprio sub pectore uulnus "Me miseram", dixit, "sum rea, me miseram!"
Ad Raphaelem Zouenzonium Poetam
Rura colo, Raphael lauro dignissime uates, Delicie Musis sunt modo rura meis. Rure gemit turtur, mordetur rure columba, Rure cibum querens mitis hirundo uolat. Hic lepus assiduo terretur saepe Molosso Et capitur cupidis faucibus ipse lepus. Hedulus hic solo pinguescens lacte uagitur, Ipse dat et blesos saepius ore sonos, Rure legit uarios tenui cum murmure flores Flaua apis et condit cerea mella fauis. Alma Ceres gaudet uiridanti rure capillo, Hic plaudent Cereri ruricoleque boni. Rure corymbiferi uitis cum palmite Bacchi Frondet ruricolis musta datura suis. Rure Minerua sua florenti gaudet oliua, Ruricolae est gratus Palladiusque liquor. Cetera quid referam? Fugiente sub aequore Phebo Capto ego cum Musis frigora grata meis. Vt, rogo mi Raphael, nostris tua numina Musis Delicias capiant, tu mihi mitte deas!
Ad Azzonem Phorestum medicum
Nata tibi nuper prestanti corpore, forma, Dicta sub Emonio Laodamia sono, Sydere foelici Cumeos expleat annos, Prebeat et doctas docta Minerua manus. Et crescente die crescat prestantia forme, Altera sit cultis Laodamia comis. Nympharum sociam faciat castissima Phoebe, Si cupiet fatis uirgo manere sacris. Sed si coniugio casti gaudebit amoris, Altera Penelope sit probitate, fide. Sit specimen teneris tua nata puella puellis, Digna sit Aoniis, Azzo Phoreste, sonis.
Carmen Hyppoliti
Ante non aequos patiar furores, Moriger quam sim domine nouerce Et tuum linquam nemus ipse sacrum, Candida uirgo. Gnosiam summens ego nunc pharetram Figam apros, ceruos rapidos et ursos, Te sequar, magni soror alma Phoebi, Tu meus ignis. Osculum mollis ualeat puelle, Syderum quamuis radios ocelli Et rosas uincat tenerum labellum Colla niuemque. Sit procul carmen, precor, histrionum, Mollium uatum pereant tabellae Queque iam castos uitiant ocellos Bellerophontis.
Ad Franciscum Istrum
Hei mihi, cur laceras discedens pectora nostra, Eurialos inter semper habende meos? Sollicitat te dulcis amor, Francisce, tuorum Carior et uita forsan amica tua. I celer, et facilem donent tibi numina cursum, Vt patrios ualeas sospes adire lares. Te tua gaudebit perfoelix sospite tellus; Quales amplexus oscula quotque dabunt! Tunc mea Musa tibi pro me dabit oscula; ne sis Immemor, a, nostri, basia Musa dabit.
Ad Petrum Petrachium Spalatensem
Virtutem Ascanei mirantur tempora prisca, Miramur Musas, candide Petre, tuas. Euryalo pulchro pubes formosa fauebat, Prosequimur nostram nosque fauore lyram. Salue, saepe cano, patriae clarissima lampas Inter delicias ac numerande meas! Tu reditum dulci celebras qui carmine nostrum, Viue, precor, mecum, saepius ipse cano. Viue, decus iuuenum, cui sunt sacra carmina cordi, Cuius in amplexu Phoebus Apollo sedet. Gratulor ipse tuis nimium nunc, Petre, Camoenis, Gratulor, et uatum fonte quod ipse bibas. Perge, precor moneo, doctas cantando puellas Et nostras memori pectore fige deas. Nec me despicias nec me tu, candide, damnes, Quod dederim tardas reddiderimque uices. Cum tibi notus ero, nimium me forsan amabis Et dices tecum: Gorgius ille placet. Me nimium torquet legum ueneranda potestas, Inuidet ac Musis saepius ipsa meis.
Ad Georgium Diphnycum Sibenicensem
Maxima perpetuis gaudebit Smyrna Camoenis, Quas celebrat Musis dedita turba sacris, Et docto foelix gaudebit Mantua uate, Cui cytharam Phoebus Calliopeque dedit. Non, puto, sic magno celebrabor munere, Gorgi, Non sunt sublimis carmina nostra lyre, Carmine sed tenui soleo mea fata sonare, Est quoque de fatis magna querella meis, Est quoque pergratum uenerandis carmen amicis, Quodque ego uel cythara uel cano saepe lyra. Notus ob hoc fueram studiose nempe iuuente, Carmina non parui pignus amoris erant. Quamuis me multi nunquam uidere sodales, Viderunt nostras attamen hique deas. Carmine me celebrant, mittunt pro munere carmen, Nam superat carmen ditia regna Myde. Compatriota, tibi grates persoluo benignas Proque tua cythara carminibusque tuis. Tu comes Aonidum, tu nostro nomine gaudes, Tu semper nostre maxima pars anime. Musa tuum crinem grato, studiose, corymbo Cinget et ingenio basia multa dabit. Tu Musam paruo semper ueneratus ab euo, Musa tibi magnum nomen in orbe dabit. Nobilium, ualeas, soboles, pulcherrime Gorgi, Et memor esto mei tempus in omne, precor. Vel quotiens tete tangent tua nomina, Gorgi, Tu totiens nostri nominis esto memor!
De Amore carmen
Perdidit multos Amor esca dulcis, Sed nocens; multis nocuere ceci Tella, complures proceres fuere Preda puelli. Herculem fregit domuitque, Phoebum Vicit hic nudus frameamque Martis Et Iouis pictis iecur occupauit Saepius alis. Hic Iouem taurum puer, hic et aurum Fecit et cygnum, Cererisque natam Pluto deformis rapuit, sed huius Sautius arcu. Pyramus sensit pariterque Tysbe Sensit infoelix calamos Amoris, Hei mihi, quorum calido cruore Mora rubescunt. Dico foelicem, potuit carere Qui suo damno monitu sodalis Siue qui uulnus didicit cauere Vulnere amici.
Ad Ioannem Chrisanum Hyaderensem
Tu quia pollicitus Musae tua uota daturus, Ingenium Curis subleuet illa tuis. Det tibi Castalio Suaues de fonte liquores, Hausta lauet curas Pegasis unda graues. Summme lyram, tristes propellet pectore nubes Et faciet pulso corda serena metu. Quid ualeat numeris hec barbyton ipsa canoris, Orpheus testis erlt, testis Aryon erit. Nanque leuis cura est, poterit quam pellere Clio Siue tue cantus, pulcher Apollo, lyre Illa grauis nimium, nulla medicabilis herba, Carmina quam nunquam pellere corde ualent. Hec cruciat multos celesti carmine uates Et proceres magnos ad iuga dura trahit. Hec lacerat si forte tuum sceuissima pectus, Nulla tibi poterit, io, medicina dari. Scribe elegos, quales fertur scripsisse Tibullus Et quales Naso composuisset amans, Tu uix formosam poteris mulcere puellam, Hei mihi, difficilil cura cupidinea est! Ius quoque Caesareum pariter tu pectore uersas Et canis Aonio, Chrisane, saepe choro. Tu quoque non una gaudebis nanque corolla, O nimium foelix, ualle sub Elysia.
De quodam amico Galle
Audio te durum sentire Cupidinis arcum, Vreris et ceco uulnere torquet amor. Galla tuas nimium mordet lasciua medullas Inque tuo semper corde puella sedet. Saepe tue carmen tenerum componis amice Et mulces dominam carmine saepe tuam, Littoreamque ferunt Veneris tua tempora myrtum, Aspirat facibus blanda columba tuis. Carmine tu facies notam per soecula Gallam Vt Nemesim condam, culte Tibulle, tuam. Cinthya iam toto cantatur in orbe Properti Nosceturque ignis, Galla superba, tuus.
Ad iurisconsultorum collegium Patauinum
Quas tibi nunc referam grates, sanctissime cetus Dedite Caesareis iuribus atque sacris? Magnanimum Aiacem fortis laudauerat Hector Cognoscens animos Marte parante suos. Euryali celeres donauit munere cursus Progenies Veneris patris in exequiis. Tu mihi, sacra cohors, iuris precepta legenti Fauisti, nostra et singula dicta probas. Dicere temptabo et, si fas est dicere, dicam, Dicam perfusis ipse rubore genis: Sudores placuere mei, placuere palestrae Et placuit doctis lectio nostra uiris. Si lyra Callyopes nati concessa fuisset, Laudarem Pataue nobile gentis opus, Vel si me Grai nutrisset Musa poete, Cantarem laudes numine teste tuas, Vel si me docti ditasset uena Maronis, Dictarem studii gloria quanta tui. Pro meritis dignas non possum soluere grates, Sed precibus cunctos sollicitabo deos. Gaudeat urbs Pataui foelici sydere semper, Sint procul a muris tristia bella tuis, Copia sit Cereris, sit loeti copia Bacchi Sitque olei, Pallas, copia magna tui. Posteritas sapiat Baldos, sapiat quoque Cinnos, Et quicquid Cicero dixit et ipse Maro, Totus Aristoteles, omnis doctrina Platonis Et sit in amplexu Scotia tota tuo. Ad te concurrat semper studiosa iuuentus Et celebret nomen tempus in omne tuum.
Ad Angelum Castrensem et Georgium Priolam praeceptores
Alloquor te nunc, decus omne iuris, Patrie lampas, pater et studentum, Qui uelut Phoebus Latiis in oris, Angele, fulges. Scias meas curas merito probatas Voce doctorum simul et fauore, Qui micant totam Patauam per urbem Sydera sicut. Praemium posco uigilum laborum, Codicem iuris resera sacrati, Infulam ponas roseam capillo, Da simul aurum! Ille fere uates hedere coronam Miles et durum gladium triumphans Portat et myrtum Veneris satelles Carmina dictans. Milites iuris merito sacrati Et ferunt gemmas uarias et aurum, Turba nam sacri studiosa iuris Regnat in orbe. Angelum Castro precibus mouebo, Te simul, Gorgi, soboles Priola, Vt meas curas precio leuetis Muneribusque. Surge nunc, queso, mihi da corymbum Nomen implorans domini superni, Cuncta qui dono uario decorat Semper et ornat.
Ad Franciscum
Lux, Francisce, aderit natalis crastina nostri, O mihi iucundam terque quaterque diem! Dimidium cordis libeat, Francisce, uenire, Natalem faustum si cupis esse meum. Certe Castalie uenient mea turba puelle Nympharumque chorus florida scerta ferens Et Charites uenient pulsantes ter pede terram, Sed mihi nil sine te posse placere puto.
Ad Antonium Patauum
Nox aderat luna primoque serenior astro, Qua deus enixa uirgine factus homo. Iam Pataui sacro fumabant thure penates, "Gloria", cantabant, "sit tibi, nate puer!" Assiduo sonitu reboabant aurea templa, Plurimus ascendens sydera adusque sonus. Hoc pro natali ueluti rhedarius axis De Cereris grano melleque factus erat. Et piper hunc condit, mandentia labra quod urit, Ornabatque cibos ipsa medulla nucis. Munere donasti me tali nocte sub ista, Antoni uates; hec tibi nunc uoueo: Non tua Gargareis cedant, precor, arua colonis, Producant ulmi plurima uina tue.
Ad Tristanum rectorem
Nunc age tu nostre princeps, Tristane, caterue Quique tuo tandem functus es officio, Da presigne decus, Tyrio quod murice fulget Pelleque candidula, te mea Musa rogat. Hoc poscit uirtus niueo delecta lapillo, Hoc poscit rector te tribuente nouus. Nec tibi sit durum. sacros deponere fasces, Nec durum manibus ponere sceptra tuis. Consulibus sic moris erat, Tristane, Quiritum Ponere regales, quas habuere, manus. Hac tibi lege graues licuit deponere fasces, Scipio, Romanae gloria magna toge. Sic licuit magno Ciceroni cedere quondam, Quamuis perpetuo consule dignus erat. Maiorum exemplo liceat tibi cedere, rector, Atque animum uertas ad meliora tuum.
Ad Georgium in rectorem designatum
Summe tu, Gorgi, capitis coronam Pellibus multum niueis nitentem Atque fulgentem Tyrio colore, Summe, precamur. Et graues dotes, uenerande, summas, Regimen iustum studiique curas, Quas tuo semper, celebrande rector, Pectore figas. Iure consultis faueas, precamur, Qui sciunt sacras reserare leges, Nobilis sic te celebrabit omnis Turba studentum. Lucis istius memor esto semper, Qua tibi dignos dabit ille fasces, Flantis eterni duci qui beatum Spirat amorem. Tempus hoc pulchrum fauet ecce nobis Luce formosus meliore Phoebus, Floribus tellus rubeis et albis Graminibusque. Festa florenti facie iuuentus In tui laudem facient triumphi Nobiles cursus agitans equorum Ludet et hastis. Ducet et festas pariter choreas Verberans pubes pedibus theatra, Tibiae cantus resonabit omnis Nunc tibi plaudens. Gratulor plaudens tibi, clare rector, Gratulor plaudens fidibus canoris, Barbyton moui facilem canendo In tua uota. Pontifex huius benedicat urbis, Zeno Iacobus Venetis ab oris, Qui micat totam Patauam per urbem Sicut Apollo. Praesides ambo faueant, precamur, Clara Franciscus Veneris propago Et simul nostris celebranda Musis Gorgia proles. Hec tibi nostre cecinere Musae In tuam laudem, uenerande rector, Esto nunc foelix simul iste cetus Tempus in omne.
Elegia de Sibenicensis agri uastatione
Credebam post multa mei mala fata uigoris Denique iam fatis uiuere posse bonis. Interdum celum nimbis agitatur et auris, Interdum radiis ornat Apollo suis. Non mutat scaeuas in me fortuna sagittas; Me miserum semper, fors mala, quid crutias? Sapphica credebam iam leto condere cantu Te, pulcher, Musis, Phoebe, fauente meis. Nunc elegos iterum cogor cantare dolentes Et premor, a! lacrimis protinus ipse meis. Non fato similes habeo, fortuna, poetas, Qui cecinere elegos corde gemente malos. Delia, te cultus cantat, formosa, Tibullus Et dolet ingratas semper habere faces. Non erat ille dolor uatis sine uulnere ceco, Attamen ille dolor plenus amoris erat. Naso, pulsus eras patria cariturus, amicis, Sollatio multo, coniuge et ipse tua. Ille dolor cunctos uincebat, Naso, dolores, Quem uincit certe nunc meus iste dolor. Praetereo fratres crudeli morte peremptos, Quos fleuit misero nostra querella sono, Et taceo multos, qui me pressere, dolores; Me miserum semper, fors mala, quid crucias? Hei mihi, nunc doleo patrios uastarier agros Factaque Christicolis maxima probra uiris. Ista mei luctus et magni causa doloris, Et superat querulos nostra querella modos. Est genus inuisum cunctis in partibus orbis, Turcorum semper perfida turba fuit. Viuit et hic populus Maomethis lege nephanda, Gens Alcorano credit et ipsa suo. Est tamen huic generi fas ille uel ille cupido, Fas Veneris crimen, fas Ganymedis amor. Lex uetat his semper feruentis pocula Bacchi, Saepe tamen uino turba sepulta iacet. Lex data, ne porcis utatur turba prophanis, Foedior est porcis Turchia turba tamen. Dedita perpetuo et sceuo gens dedita bello, Vnica spes ferrum, parmula, cuspis, equus. Gens inimica sacras ardescit perdere leges, Quas deus electis fixit in orbe suis. Conqueror, antiquam uicit Bizantion urbem, Foedauit Graiam sanguine Turcus humum. Lesboas Turcus superauit perfidus arces, Plurima sub diro continet arua iugo. Nuper et innumeram conflauerat equore classem, Qualem non Xerxes duxerat in Danaos. Pugnauit bombis et muros Aulidis altos Fregit et in tota profluit urbe cruor. Dicere si uellem, quot uicit regna, quot urbes, Deficeret carmen deficerentque dies. Turcus adest patrie, patrios populetur ut agros, Et Sibenicas frangere pergit opes. Cernebam Turcos alta de turre furentes In patrios iuuenes in patriosque uiros. Certe ego ueloces cursus mirabar equorum Hastarumque minas barbaricumque dolum Motaque per uarios uexilla rubentia uentos Saepius et uidi candida signa trahi. Pulchra iuuenta furens scutum portabat et ensem Pro patria pugnans pro domibusque suis. Currebatque simul cum fundis rustica pubes Praestoque cum tellis aduena miles erat. Pugnabant patrii, dirus pugnabat et hostis, Plurima sunt Turcis uulnera fixa uiris. Ter conatus erat nostras inuadere turmas, Ter nostris Turcus Martia terga dedit. Ad sua festinat compulsus uerbere castra Noster ager Turco milite plenus erat. Impius ille furens uillas dedit ignibus omnes In cinerem uersa est rustica tota domus. Aruaque cum teneris alte surgentia spicis Ieiunis potuit iam dare Turcus equis. Totaque cum folio florentis uinea Bacchi Esca fuit capto maxima facta gregi. Vulcanoque datur preclare Palladis arbor, Vel facit umbrosas cesa Minerua domos. Protinus et capiunt multos iuuenesque senesque, Captaque cum natis uillica multa fuit. Verbera uel patitur captus uel uincula suffert, Captaque sed Venerem passa iuuenta fuit. Nec dubitant alii diuum foedare figuras, Hei mihi, nec sacre numina fixa cruci. Numine nec uero panem timuere sacratum, Sunt data fumosis denique templa focis. Carmine quo flebo? Faciam quid, patria dulcis? Quidue miser faciam, tuque sacrata fides? Est mea mens tanto nimium, queror, egra dolore, Rumpuntur fletu pectora nostra graui. Cogor Apollineum uates deponere plectrum Et gladium nostra stringere posse manu. Consultus ponam numerosa uolumina iuris Et clypeum capiam Marte fauente mihi. Pro te, sacra fides, et, dulcis patria, pro te Sit mea barbaricis dedita uita uiris! Pro te me uoueo, pro te mea pectora trado Et morior pro te uulnera sceua ferens.
Ad Nasonem optimum poetam
Inter quando tuas sum dulces, Naso, Camoenas, Ingenium ueluti miror Apollo tuum. Dic nemus umbrosum, quo iam resonare solebas, Nectare dic, Naso, pocula mixta sacro! Quo, precor, inueniam tam sacrum fonte liquorem, Inter mortales qui sine morte facit? Naso, olor ut moriens deflebas fata Tibulli, Nunc tecum campis uiuit in Elysiis. Viuite, foelices, duo lumina, uiuite, uates, Viuite purpureas inter uterque rosas. Pene puer teneram tu cantas, Naso, Corinnam, Pace tua non tu, Cinthyus illa canit. Nomine nuptarum mittuntur scripta maritis, Vt redeant, ut sit salua marita fides. Scribere perdidicit numeros Ledea tenellos, Tindaridis pulchrae, Naso, magister eras. Tu quoque mutatas resonas noua scripta figuras Romanosque canis splendida festa dies. Tu cantas teneros, Musarum miles, amores, Sed cadis ingenio, proh miser! ipse tuo. Frange, miser, calamos, imple tua scripta lituris, Exul eris scriptis, hei mihi, Naso, tuis. Quantum irasceris studiis quantumque dolebis Atque erit exilio quanta querella tuo! Naso poeta, tuis uiues per saecula Musis; Gaude igitur, non te tristia uerba decent.
De morte Virgilii
Que mors Virgilium potuit sic perdere magnum, Heu, qui diuino carmine magnus erat? Sydera namque reor toto lucentia celo Et lunam fatis condoluisse suis. Credo ego lugubres uestes sumpsisse Camoenas Et puto Phoebeam tunc gemuisse lyram. Tunc Charites crinem lachrymis rupisse profusis Et memorant Nymphas ueluti ululasse lupas. Tityrus ipse senex, puer et formosus Alexis Ecce gemunt laeto, diue poeta, tuo. Ecce iacent fruges campis uicieque fabaeque, Extincto que nam te cecidere, Maro. Ecce Venus sparso deflet tua funera crine, Qui fuerit nati, Cypria, preco tui. Heu, Iouis inuidiam referunt nocuisse poete, Cui, Maro, certabas ingenio ipse tuo.
Ad lyram
Iam tace misso, lyra grata, plectro, Ecce te circum resident seueri, Qui nimis callent digitis et aure, Mille Catones. Hique suspensis trutinant Camoenis, Quale producunt tua fila carmen, Tu tamen gaude trutina Catonum Iudicioque. Vult et insulsum trutinare uulgus, Quod tenet semper cacethes superbum, Dulce cui carmen facilemque uenam Musa negauit. Tu tamen uanum tolera popellum, Qui solet pulchras lacerare Musas, Et tuo gaude, lyra grata, cantu Tempus in omne. Mel meum Phoebus, cythare magister, Musa solamen mihi semper: ergo Deseram Phoebum compitesque nunquam Callyopeas.
Andreas Banda Veronensis
Vir celebrande, tuo nimium sum captus amore, Cogor et ipse loqui, cogit et imus amor. Nec mirere, precor, si te, doctissime, temptat Visere cum raucis nostra Thalia sonis. Hoc poscunt dotes, quibus en, celeberrime, fulges, Hoc poscit uirtus ingeniumque tuum, Hoc probitas, mores, generosa modestia uultus, Eternos reddunt cetera queque uiros. Me quoque constringit ueneranda caterua sororum, Que primos haustus ante dedere mihi, Que bene cantanti lauri cessere coronam Et uatem plausu te petiere suo. Sunt igitur merito data sunt tibi premia uatum Omnia, que doctis sunt tribuenda uiris. Nouisti elloquii, doctissime, flumina et artem, Elloquio terso Tullius alter ades. Scit uariis cantare modis tua docta Camoena, Orpheus es dulci tu uel Apollo sono. Inque tuo sunt iura simul sacra corde locata Iureque consulti tu quoque nomen habes. Nuper es et palmam tam forti Marte secutus, Vt celebret nomem candida fama tuum. Gaudeat Illyricus tractus tua cara simulque Preclaro nato Sibenicena parens. Te manet atque cupit propriis amplectier ulnis Aduentuque tuo tota serena micat. Clarum oratorem, clarum mamet illa poetam, Doctorem expectat te radiata nouum. Perge igitur foelix, foelici et sydere rerum In patriamque ferat prosperitate parens. Deprecor, aspirent uenti, cum uela per equor Tendes cumque undis credita nauis erit. Iamque uale, et tandem tua numina uota secundent Atque aliquando uelis tu memor esse mei.
Hilarion Vicentinus
Vatibus ut multis prestatur laurea, Gorgi, Immeritis, merito sic tibi tantus honor. Aonidum tibi turba fauet: dum carmina condis, Surgit in obsequium Phoebus Apollo tuum. Sapphicon interdum si summis, amice, cothurnum, Iurem, quod Sappho docta magistra tibi. Tu sapis ambrosiam et nectar sermone diserto, Seu pedibus curras siue solutus eas. Descripturus eram meritas tibi carmine laudes, Ore licet rauco nostra Thalia foret, Sed me Banda meus comitum fidissimus imus Praeuenit, laudes pinxit et ille tuas. Nunc contentus ero diuino munere Bande, Laudati sat erit laus tibi tanta uiri. Sufficiet scripsisse mihi atque orasse poetam, Hilariona adamet confoueatque sinu.
Ad summum Deum
Summe deus, qui cuncta uides, qui cuncta gubernas, Laus tibi, cui debet gloria cuncta dari. Que mare, que tellus, retinent que sydera celi, Sunt tua, magne deus, sunt tua, summe deus. Syderibus celos ornasti, piscibus equor, Alitibus pictis ethera, flore solum, Ornastique hominem diuino munere solum Et facis, ut sapiat te duce sacra deo. Et mihi scintillam donorum, summe, dedisti, Laus tibi, cui debet gloria cuncta dari.
Ad Andream Bandam Veronensem
Andrea, decus omnium studentum Et sydus patrie tue refulgens, Musis tu ne faues in orbe magnis? Que magnos faciunt uiros et almos, Vt doctum patrie tue Catullum Aut cultum numeris bonis Tibullum Vel uatem quoque Cinthyam canentem, Nasonem quoque deditum Corinne. Praeclarissime, qui faues poetis Et qui Castalios bibis liquores, Credas tu mihi, melle dulciores, Certe gratus es et nouem puellis Et Phoebo quoque uatibus sacrato. Laetantur Charites tuis Camoenis Pulsantes pedibus theatra magna, Et texunt Driades tibi coronas Ornatas uiolis sacro et hiacyntho. Musae muneribus petunt poetam Et lauro uiridi premunt capillum. Salue tu potius, poeta dulcis, Quem Verona dedit nouem puellis! Nam Phoebus mihi diceris secundus Et forma Eurialus uideris alter, Tu semper generosa Banda proles Et doctissimus utriusque legis. Censerem bene me, scias, beatum, Quod tanti celebrer uiri Camoenis, Si digni fuerint mei uigores Phoebo carminibus tuis sacratis. Sed uates tibi gratias habebo, Dum Phoebi radiis fruar coruscis, Quod me perpetua lyra serenas, Et te pectoribus meis tenebo, Dum nostri memor ipse sim uigoris.
Šižgorić, Juraj; Marulić, Marko; Mihetić, Ambroz; Tideo Acciarini; Andrea Banda di Verona; Hilarion di Vicenza; Raffaele Zovenzoni; Giliberto Grineo (c. 1445-1509?; 1450-1524; c. 1420-post 1487) [1477], Elegiarum et carminum libri tres, versio electronica (), 1585 versus, verborum 10077, Ed. Veljko Gortan [genre: poesis - carmen; poesis - elegia] [word count] [sisgorgeleg]. |
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.