Croatiae auctores Latini: inventa |
domum | qui sumus | textus | auxilia | tolle, lege! | |
Gundulić, Fran Lucijan; Crijević, Ilija (1451/2-1505; 1463-1520) [1490], Baptistinus, versio electronica (, Dubrovnik), 13 versus, verborum 3401, Ed. Dora Ivanišević Petra Šoštarić [genre: prosa oratio - novella; poesis - epigramma] [word count] [gondolflbapt].
Eiusdem francisci. L. Gond. Baptistinus incipit.
[V]IR quidam nostris hominibus prorsus ignotus mortalium redemptionis anno octuagesimo nono supra milesimum quadringentesimum mense septembri cum mercatoribus quibusdam ferentanorum e nundinis redeuntibus Ragusium uenit: caterua famulorum comitante: non propriis sed magistratuum inter se nominibus apellantium: uili ac trista ueste indutus: ita ut alieno opertus palio urbem ingrederetur. Qui cum impedimentis piceno iam in agro sibi ab aduersariorum militibus ereptis per nemora montesue iter fecisse simulasset: Regem partenopes sibi infensissimum expauescens clam noctuque nauem conscenderat. Ubi familiaritate cum nostris inita: Petrum quendam Milatum creduliorem ex omnibus nactus: eoque prius ne cui suae commissa fidei proderet uehementer adiurato: uirum se principem non mediocris fortunae: nec tamen aperte quem esse mentitus eidem indicauit: spe frustratum cum page ducem quemdam strenuissimum praeclarissimumque sibi affinitate coniunctum esset haud leue ob negocium conueniendi causa in pelignis profectus: cuius cum funeri occurrisset merore maximo percitus: ac desperatione pene ductus: huc se tanquam propinquiori loco tutiorique conferre interim statuisse: quo classem galorum sui causa dominatus repetendi uere nouo exeuntem opperiret. Quae uerba Petro animum diuitias per compendia querere (ut in adulterato prius argento indicauerat) properanti labefactauere: fortunaque in huiuscemodi uirum fauente credens incidisse: negociatione omissa Francisci cuiusdam qui cum eo uenerat licet consanguinei fraudum tamen ut quidam ex perspectis signis iam tum suspicauere conscii suasu hospitio ueteratorem cum omni famulatu suscepit: qui explorata illico diligenter urbis conditione: non nullos Ianuenses incolas maechanicos audiens: ad se uocauit: eisque notiora ante aliqua interogando calidae tentatis: quis esset: resque suas patefacere in oculto uelle simulans suis quasi ciuibus confidens: dixit se Baptistinum perini illius campi fregosi principis clarissimi esse filium: qui dominus olim patri succedens ianuae quattuor annis praefuisset. Aduentusque sui eandem causam quam petro dudum exposuerat pretexens cuncta que dux idem gessisset iactabundus enarrauit: quae ipsi quoque haud obliti patriae pleraque scirent: eique dediti post discessum inuestigassent. Omnia enim (ut postea compertum est) gesta Baptistini secretaque eo quod ex militibus eius fuisset familiarissimus nouerat. pageQuae res tantam eis credulitatem induxit ut uafris appositisque: ipsius uerbis allucinati nihil que postulasset ei negarent. His itaque testibus confissus necnon et aliis insuper falaciis arte sinonia machinatis: quibus ad credendi pertinatiam ipsorum quoque animos testium impulit: ad uniuersam ciuitatem dolis circumueniendam accingitur. Non nulli enim ex sociis ministrisque facinoris quos ipse iam disposuerat iisdem fere diebus non eodem nauigio: nec ad eadem negocia transire ac insperato eum uidere simulantes: agnitum extemplo maxima ueneratione prosequuti sunt: et nacta occasione litteras ei commenticias illustribus cum titulis redidere: interrogati quoque de eius terestri maritimoque apparatu multa uerbis ipsius consentanea retulere. Cum igitur urbis preses ipsum una cum senatoribus suis: quis esset quoue pergeret accersitum percunctasset : audacter ea omnia quae amicis secreto prius dixerat eis perfessus est: rogatis nihilo minus ut iuramento inter se astringerent maximum ueluti archanum quod indicauerat extra ne cui tamquam cereris deae misteria manifestetur. Quam ob rem hisce plerique argumentis persuasi: fidem eius uerbis adhibuere: reliqui uero nullum inde rem publicam detrimentum contrahi posse existimantes: irridendo duntaxat qui nebulonibus huiuscemodi crederent neglexere. Sed annis ac dignitate uir excelens Bartolus gotius officio sane obstrictus ex non mediocri beneficio olim ab eiusdem Baptistini patre cum iannuae negociaretur accepto: uicis reddendae gratia summo eum in honore habuit: domique sepius uisit: atque increbrescente murmure male opinantis populi eo quod ignobilium familiaritate gauderet: admitteretque postea et tibicines: ac cum quibuscumque ipse profugus et domi et extra pranderet Lacromam (quae insula cum celebri monachorum coenobio mille circiter passus e regione urbis est) animi cum relaxandi gratia duxit. abbati obiter quod is quoque ianuensis esset ostensurus: dixerat enim inspectum semel agnoscere posse: quod in patria negociorum causa monasterii ducem fuerat identidem allocutus quem cum uidisset uerbaque cum eo nonnulla contulisset non facie admodum considerata quam decimo tandem anno post uisam mutari aliquantum posse ratus: sed ex rebus quae pridem audiuerat ab eo perceptis: crumenaque graui ac obsignata oculte sibi tradita leticia mirum immodum correptus ueluti plane agnouisset magnifico apparatu eum quique cum eo erant accepit (dederat enim scelestus nugator Abbati incauto ac nil tale suspicanti plumbeis folem numis plenum suum tanquam securitatis gratia thesaurum depositurus) quod pertinatiam, familiaribus eius incussit murmurque caeterorum suppressit: ambiguosque homines ac petri milati tanquam page Delphici ei responsa ferentis reditum celerem sospitis optantes reddidit quem fraudis ille machinator adueniens hospitalitatis ueluti gratiam relaturus magnificis policitationibus circumuentum constatinopolim cum litteris miserat cumque stipis argenteae porciuncula quadam nouae quam pro archano cum his signo qui sua administrarent negocia habere dicebat: a quibus triginta quinque aureorum milia eidem quam primum exigere: cauteque ac omni sublata mora secum affere mandauerat: ut adsint tum classi tum amicis in tempore: dato quoque ex famulis ei uno quem ipse pro comite ellegisset: accipiens ab eodem petro in discessu quicquid seu domi seu in taberna lanaria praecipuum rerum suarum alienarumue habuisset: uti superfluum cum nulla tenus se passurum eum fore posthac lanificem policitus esset. page Videns igitur plerisque se baptistinum esse persuasum: uerbisque suis quam
sperasset fortasse maiorem fidem adhiberi cepit hospitio iam mutato rebus
necessariis domus paratis ad cultum quoque atque ornatum supelectilem hinc inde
accomodando ellegantiorem uitam ducere lautiusque nullo sumptui parcendo amicos
ad se uenientes accipere ac extra domum urbemque inuitatus. non nunquam etiam
ultro se offerens amicorum caenis interesse: ita ut quod prius maxime uidebatur
horere si cui notus fieret: ne uenenum cibi calabrorum ducis opera misceatur:
uisue aliqua inferatur timere simulans: tum magnopere gaudere suas res palam
omnibus esse: famulosque ac se quotidie nouis sericeisque uestibus page ornare omnia nomine suo quae poterat accipere: pecuniam a
quocumque sibi dedito mutuari: solutionem demum in reditu petri omnibus
promittere: querere etiam si datam quis hic pecuniam Bizancio cum decem in
centum et amplius emolumenti reddi sibi uellet. Feruntque nonnulli rectoribus
urbis obtulisse omnem se pecuniam census Bizancio cui iuberent numerare posse si
discriminis uitandi causa numeratam prius exoluere sibi hic aere eorum ducerent:
et hoc fortasse uerbis ut his magnificis fidem page
fraudibus suis acquireret. quas res nonulli diligentius examinantes amicos si
qui eius familiaritate intemperantius uteretur admonebant: ut quicquam rerum
suarum caueant ei fidere suaque tueantur. ac si quid per imprudentiam dedissent
commodassentue quam primum exigant: nec si opus esset magistratus auxilium ad
sua repetenda implorare erubescant: quae sane monita contemnentes irritati
asperius quam par est amicis succensebant: existimantes magnae huic faelicique
ipsorum amiciciae inuideri: afferebant enim uehementer angi se non posse ei que
uellent impendere: ac si quid dedissent satis eis compertum esse bene ac tuto
collocasse. Quare omnibus qui hospitii eius sodalitate fruerentur eundem animum
esse mirum erat caeteris: cum praesertim ipsius ex uita moribusque tot |
Previous section
| Next section
|
Zbirka Croatiae auctores Latini, rezultat Znanstvenog projekta "Digitalizacija hrvatskih latinista", dostupna je pod licencom Creative Commons Imenovanje-Nekomercijalno-Dijeli pod istim uvjetima 3.0 Hrvatska.
Podatke o projektu vidi na www.ffzg.hr.
Za uporabe koje prelaze okvire ove licence obratite se na http://www.ffzg.unizg.hr/klafil/dokuwiki/doku.php/z:digitalizacija-hrvatskih-latinista.